Bestemmingsplan - Gemeente Emmen

Zwartemeer

Inhoudsopgave
bestemmingsplan Zwartemeer
Toelichting 5
Hoofdstuk 1 Inleiding 5
1.1 Aanleiding tot nieuw bestemmingsplan 5
1.2 Ligging plangebied 5
1.3 Huidige planologische regelingen 6
1.4 Opzet bestemmingsplan 7
1.5 Overzicht verricht onderzoek 7
Hoofdstuk 2 Beleid 8
2.1 Inleiding 8
2.2 Gemeentelijk beleid 8
2.3 Regionaal beleid 11
2.4 Provinciaal beleid 12
2.5 Rijksbeleid 14
2.6 Conclusie 15
Hoofdstuk 3 Onderzoeken 16
3.1 Archeologie en monumenten 16
3.2 Ecologie 17
3.3 Fysieke veiligheid 20
3.4 Milieu 23
3.5 Watertoets 27
Hoofdstuk 4 Stedenbouwkundige structuur 37
4.1 Ontstaansgeschiedenis 37
4.2 Stedenbouwkundige hoofdstructuur 41
4.3 Verkeersstructuur 46
4.4 Groenstructuur 48
4.5 Bevolkingsstructuur 53
Hoofdstuk 5 Juridische aspecten van het bestemmingsplan 55
5.1 Algemeen 55
5.2 Inventarisatie 55
5.3 Plantoelichting, verbeelding en regels 55
5.4 Toelichting op de bestemmingen 56
5.5 Handhaving 65
Hoofdstuk 6 Maatschappelijke betrokkenheid 66
6.1 Opstartbijeenkomst 66
6.2 Overleg ex. artikel 3.1 Bro en zienswijzen 66
6.3 Zienswijzen op het ontwerpbestemmingsplan 66
Hoofdstuk 7 Economische uitvoerbaarheid 67
Bijlagen bij de toelichting 69
Bijlage 1 Nota van beantwoording 71
Bijlage 2 Huidige planologische regelingen 79
Bijlage 3 Archeologie 83
Bijlage 4 Groenstructuur Zwartemeer 157
Bijlage 5 Akoestisch onderzoek Zwartemeer 161
Bijlage 6 Tankenlijst 185
Bijlage 7 Secundair bluswater 189
Bijlage 8 Raadsvoorstel en raadsbesluit 193
2 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Regels 201
Hoofdstuk 1 Inleidende regels 202
Artikel 1 Begrippen 202
Artikel 2 Wijze van meten 209
Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels 210
Artikel 3 Agrarisch 210
Artikel 4 Bedrijf - Milieucategorie 2 213
Artikel 5 Bedrijf - Nutsvoorzieningen 217
Artikel 6 Bedrijf- Verkooppunt motorbrandstoffen 218
Artikel 7 Bedrijventerrein 221
Artikel 8 Cultuur en ontspanning - Kinderboerderij 225
Artikel 9 Gemengd 226
Artikel 10 Groen 229
Artikel 11 Horeca - 1 231
Artikel 12 Horeca - 3 234
Artikel 13 Maatschappelijk 237
Artikel 14 Maatschappelijk - Begraafplaats 239
Artikel 15 Maatschappelijk - Onderwijs 241
Artikel 16 Maatschappelijk - Religie 243
Artikel 17 Sport 246
Artikel 18 Tuin 248
Artikel 19 Verkeer 249
Artikel 20 Verkeer - Verblijfsgebied 250
Artikel 21 Water 252
Artikel 22 Wonen - Aaneengebouwd 253
Artikel 23 Wonen - Twee aaneen 257
Artikel 24 Wonen - Vrijstaand 261
Hoofdstuk 3 Algemene bepalingen 265
Artikel 25 anti-dubbeltelregel 265
Artikel 26 algemene bouwregels 266
Artikel 27 algemene gebruiksregels 267
Artikel 28 algemene aanduidingsregels 268
Artikel 29 algemene afwijkingsregels 270
Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels 271
Artikel 30 Overgangsrecht 271
Artikel 31 Slotregel 272
Bijlagen bij de regels 273
Bijlage 1 Staat van Inrichtingen 275
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 3

estemmingsplan Zwartemeer
4 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Toelichting
Hoofdstuk 1 Inleiding
bestemmingsplan Zwartemeer
1.1 Aanleiding tot nieuw bestemmingsplan
Vanwege de wettelijke plicht om bestemmingsplannen iedere 10 jaar te herzien, is voor de kern
Zwartemeer een nieuw bestemmingsplan opgesteld. Dit bestemmingsplan heeft in de eerste plaats als
doel de bestaande situatie planologisch opnieuw vast te leggen.
Ten tweede moet het bestemmingsplan de bestaande situatie voorzien van een adequaat en actueel
ruimtelijk en juridisch kader. Hierbij is gelet op de wensen en bebouwingseisen van deze tijd.
Een derde doelstelling van het bestemmingsplan is dat het plan helder, eenduidig interpreteerbaar,
handhaafbaar en toetsbaar moet zijn. Doordat nieuwe bestemmingsplannen helderder en eenduidiger
worden opgesteld, sluiten zij aan bij één van de doelstellingen van deregulering die het college zich
heeft gesteld.
1.2 Ligging plangebied
De plangrens wordt grotendeels bepaald door de plangrenzen van de huidige bestemmingsplannen en
door natuurlijke elementen in combinatie met de overgang tussen de kern / wijk en het buitengebied.
Het bestemmingsplangebied Zwartemeer ligt aan de Duitse grens en is het meest oostelijke dorp van de
gemeente Emmen in de zuid-oosthoek van Drenthe. Het wordt globaal begrensd door het dorp
Klazienaveen in het westen, de A-37 in het noorden, Duitsland in het oosten en het natuurreservaat
Bargerveen in het zuiden.
Figuur 1-1: Ligging plangebied
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 5

Figuur 1-2: Indicatieve ligging plangebied
bestemmingsplan Zwartemeer
1.3 Huidige planologische regelingen
Het voorliggende bestemmingsplan vervangt bestemmingsplannen geheel:
95.047, Zwartemeer Centrum (HOP), vastgesteld 10-09-1998, goedgekeurd 17-11-1998;
99.100, Zwartemeer Centrum 1e gedeeltelijke wijziging, vastgesteld 13-07-1999, goedgekeurd
01-01-2002;
01.061, Zwartemeer Centrum 2e gedeeltelijke wijziging, vastgesteld 03-07-2001, goedgekeurd
01-01-2002;
87.017, Zwartemeer Kamerlingswijk/Nieuwewijk, vastgesteld 31-01-1991, goedgekeurd 10-06-1991;
07.044, Zwartemeer Zuidwest IV, vastgesteld 26-06-2008, goedgekeurd 18-09-2008;
en bestemmingsplannen gedeeltelijk:
86.202, Klazienaveen Linten Kloostermanswijk/Langestraat, vastgesteld 27-06-1991, goedgekeurd
15-10-1991;
84.250, Buitengebied Emmen, vastgesteld 16-07-1987, goedgekeurd 01-03-1988.
Daarnaast zijn diverse bouwinitiatieven met een buitenplanse (ex art. 19 WRO) en binnenplanse (ex art.
15 WRO) vrijstellingprocedures mogelijk gemaakt. Bij het van kracht worden van het bestemmingsplan
zullen de in het bovenstaande schema genoemde bestemmingsplannen (alsmede de aanvullende
bebouwingsvoorschriften), voor zover zij vallen binnen het plangebied, hun rechtskracht verliezen en door
dit bestemmingsplan Zwartemeer worden vervangen.
Een overzicht met daarop een indicatie van de ligging van de oude bestemmingsplannen is als PDF
bestand achter hoofdstuk 7 toegevoegd als bijlage.
6 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

1.4 Opzet bestemmingsplan
bestemmingsplan Zwartemeer
Het bestemmingsplan bestaat uit een verbeelding, regels en een toelichting. Op de
bestemmingsverbeelding worden de percelen in het gebied aangegeven met bestemming dan wel een
aanduiding. In de regels worden de bouw- en gebruiksmogelijkheden van het plangebied geregeld. Tot
slot wordt in de plantoelichting een verantwoording gegeven van de in het plan gemaakte keuzes.
1.5 Overzicht verricht onderzoek
Ter voorbereiding van het bestemmingsplan is een archeologisch historisch onderzoek verricht:
archeologisch historisch onderzoek, De Steekproef, 2005-6/3, betreffende de veengebieden. De
conclusies uit dit onderzoek zijn verwerkt in de toelichting. In dit bestemmingsplan zijn echter geen
ontwikkelingen aan de orde waarvoor uitgebreid onderzoek aan de orde is, daarom kan worden volstaan
met het in beeld brengen van de huidige omgevingssituatie. In hoofdstuk 3 wordt daarom ingegaan op
deze omgevingsaspecten.
Verder is er ten behoeve van het wegverkeerslawaai een akoestisch onderzoek verricht door
Ingenieursbureau Spreen (rapport 20100343) voor de volgende wegen: Zuidervaart OZ, Eemslandweg,
Verlengde Van Echtenskanaal NZ, Klemstrook en Kamerlingswijk WZ/Hogeweg. De verkeersgegrvens
m.b.t. de A37 zijn aangeleverd door Rijkswaterstaat.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 7

Hoofdstuk 2 Beleid
2.1 Inleiding
bestemmingsplan Zwartemeer
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de hoofdlijnen van het beleid op landelijk, regionaal, provinciaal en
gemeentelijk niveau. De algemene beleidskaders van de verschillende beleidsvelden komen hier stuk
voor stuk aan de orde, evenals de doorvertaling naar het plangebied, voor zover deze te maken valt.
2.2 Gemeentelijk beleid
2.2.1 Ruimtelijk/economisch beleid
Structuurvisie gemeente Emmen 2020, Veelzijdigheid troef
De structuurvisie Emmen 2020, Veelzijdigheid Troef, vastgesteld op 24 september 2009 is opgesteld als
ruimtelijke vertaling van de ambities gesteld in de Strategienota Emmen 2020, vastgesteld door de raad
in september 2001.
De structuurvisie geeft de hoofdlijnen van de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Emmen weer.
Tevens dient de structuurvisie om bedrijven, instellingen en andere overheden uit te nodigen tot en te
stimuleren om passende, gewenste activiteiten en investeringen te doen die aansluiten op de
weergegeven ambities en ruimtelijke mogelijkheden. In de structuurvisie wordt de ruimtelijke structuur
van 2020 geschetst aan de hand van een aantal thema's, te weten landschap, duurzaamheid, verkeer,
werken, wonen, voorzieningen en veiligheid. Voor ieder thema is een hoofdkoers bepaald deze zijn als
volgt:
Thema Koers
Landschap Versterken van het landschap door in te zetten op bebossing van de Hondsrug,
het vrijwaren van de steilrand, het koesteren van de openheid, de herkenbaarheid
van de kanalenstructuur te vergroten, de beekdalen te herstellen en het gebruik
van de essen te vergroten.
Duurzaamheid Het benoemen van het uitgebreide kanalenstelsel en de beekdalen voor de
berging van water. Specifiek betreft het hier de Buma Marchienawijk/
Sleenerstroom en het Schoonebeekerdiep. Het herstel van de beekdalen
combineert de verbetering van de waterkwaliteit met noodberging, alsmede
versterking van het landschap. Een tweetal gebieden is benoemd als mogelijk
zoekgebied. De term 'mogelijk zoekgebied' betekent dat deze relatief onbebouwde
gebieden een mogelijke toekomstige geschiktheid kennen voor de berging van
water. Deze geschiktheid dient behouden te blijven, maar is alleen nodig indien
scenario's met een verdergaande klimaatverandering hiertoe aanleiding geven.
Verkeer Voor de externe bereikbaarheid wordt ingezet op verdubbeling van de N34
(Emmen-Zuid tot Emmen-centrum) en de N862 en optimalisering van het spoor
naar Zwolle en Twente.
Interne bereikbaarheid: opwaarderen van de Rondweg door de stroomfunctie te
verbeteren en onderzoek doen naar de verbeteropties van de Hondsrugweg.
8 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Werken Naast de geplande uitbreidingen tot 2015 zijn geen nieuwe uitbreiding van
bedrijventerreinen. Voor woon-werkcombinaties is behalve op de Meerdijk op
termijn ruimte langs de as naar Nieuw Amsterdam, op Pollux IV en in
Emmer-Compascuum (mits passend
binnen de milieucontouren). Voor kantoren en zorg ('cure') wordt aangesloten op
bestaande plannen en locaties. Ingezet wordt op een verknoping van nieuwe en
aanwezige leisurevoorzieningen. Voor wat betreft glastuinbouw vindt inzet plaats
op herstructurering van
oudere delen. Omstreeks 2012 wordt de ruimtevraag naar glastuinbouw opnieuw
in beeld gebracht. Daarbij past ook bezinning op mogelijk andere functies in het
Rundedal. Tenslotte de koers voor de landbouw: schaalvergroting in
landbouwgebieden (zone 1 en 2 uit het POP) mogelijk maken in aansluiting op
het landschap. Daar waar de landbouw in de knel komt wordt ingezet op
alternatieven.
Wonen Vanuit de structuurvisie vindt aansluiting plaats op het bestaande
bouwprogramma (zie ook woonplan). Voor fase 2 en 3 van de Delftlanden vindt
een verbijzondering plaats en wordt gericht op meer landelijke en dorpse
woonmilieus. Naast een kwaliteitsimpuls van de bestaande woningen wordt
ingezet op wervende woonmilieus, te weten: water/lintwonen tussen Barger- en
Emmer Compascuum, boswonen op de Hondsrug en erfwonen in het zuidelijk
deel van de gemeente.
Voorzieningen Inzet op versterking van de centrumfunctie van Emmen en behoud bestaande
ruimtelijke structuur niet-commerciële voorzieningen. Bij natuurlijke
wijzigingsmomenten inzetten op versterking van de kwaliteit en efficiënte
bundeling.
Veiligheid Scheiding van risicovolle en kwetsbare activiteiten. Voor risicovolle activiteiten is
ruimte op bedrijventerreinen Bargermeer, de Vierslagen en A37.
Ruimtelijke waardenkaart
In het kader van het Uitvoeringsprogramma Structuurvisie is een Ruimtelijke Waardenkaart ontwikkeld.
De Ruimtelijke Waardenkaart schetst de volgende gewenste ontwikkelingen die van belang zijn voor de
groenstructuur van de kern Zwartmeer:
Kanalen ontwikkelen tot voorkanten. Tot dragers waaraan nieuwe ontwikkelingen trots en zelfbewust
kunnen plaatsvinden;
De achterkanten van dorpen en linten als 'voorkanten van het landschap';
Het 'veenlopen' als Drentse tegenhanger van het 'wadlopen'.
Beleidsnotitie "Bouwen in de Linten"
Op 7 juli 2005 heeft de gemeenteraad de beleidsnotitie "Bouwen in de Linten" vastgesteld. De
beleidsnotitie geeft het onderzoek weer naar de ruimtelijke kaders en criteria die bij de beoordeling van
verzoeken tot incidentele woningbouw in de linten moeten worden gehanteerd. In de beleidsnotitie is een
balans gezocht tussen het incidenteel toevoegen van woningen enerzijds en het behoud van de waarde
en karakteristiek van het landschap anderzijds.
Het doel van de beleidsnotitie "Bouwen in de Linten" is het verkrijgen van een helder ruimtelijk kader
voor het toetsen van nieuwe aanvragen voor het bouwen van woningen binnen lintbebouwingen in de
gemeente Emmen.
In de beleidsnotitie zijn ruimtelijke criteria verwoord. Bij de ruimtelijke ontwikkeling van de linten dient
een afweging te worden gemaakt tussen enerzijds het belang van de kernen, en anderzijds het belang
van het landschap. De ruimtelijke criteria zijn ook vertaald in kaarten.
In de eerste plaats is bepaald wat de begrenzingen van de kernen zijn en wat de linten binnen en buiten
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 9

de kernen zijn.
bestemmingsplan Zwartemeer
Als vervolgstap is voor de linten buiten de kernen bepaald welke delen onlosmakelijk met het landschap
zijn verbonden en welke delen met de kern zijn verbonden. De linten kunnen worden onderverdeeld in
"landschapsgerelateerde linten" en in "dorpsgerelateerde linten".
In de beleidsnota is aandacht besteed aan de relatie tussen de beleidsnotitie "Bouwen in de Linten" en
de actualisering van de bestemmingsplannen. De resultaten van de beleidsnotitie "Bouwen in de linten"
dienen te worden overgenomen in de te actualiseren bestemmingsplannen, met dien verstande, dat in
de te actualiseren bestemmingsplannen de resultaten van de beleidsnota niet automatisch één op één
worden overgenomen. Voordat de uitkomsten van de notitie worden meegenomen in de te actualiseren
bestemmingsplannen moet worden gekeken of de huidige situatie aanleiding geeft voor het aanpassen
van de uitkomsten van de notitie bouwen in de linten.
De huidige situatie is niet veranderd ten opzichte van de situatie tijdens het opstellen van de
beleidsnotitie "Bouwen in de Linten". Er is dus geen reden om af te wijken van het gestelde in de
beleidsnotitie "Bouwen in de Linten".
2.2.2 Verkeersbeleid
Gemeentelijk Verkeer en Vervoersplan (GVVP)
Het huidige Gemeentelijk Verkeer en Vervoersplan (GVVP) is vastgesteld in 2000. In het
uitvoeringsprogramma van Structuurvisie Veelzijdigheid Troef, structuurvisie gemeente Emmen (2020),
wordt het voornemen uitgesproken om het GVVP uit 2000 te herzien en af te stemmen op het
Provinciaal Verkeer en Vervoersplan uit 2007. Tevens is de gemeente bezig met het opstellen van nieuw
parkeerbeleid. Vooralsnog is het huidige GVVP van kracht.
De gemeente Emmen ondersteunt, net als bijna alle andere wegbeheerders van Nederland, de
uitgangspunten van Duurzaam Veilig. Dit is bekrachtigd door een landelijk convenant te ondertekenen.
Duurzaam Veilig is een systeembenadering met als doel een optimale afstemming te bereiken tussen
de functie van de weg, de vormgeving en het gebruik ervan door de weggebruiker. Hiermee wordt beoogd
onbedoeld gebruik van de weg, conflicten met hoge snelheids- en richtingsverschillen, en ook onzeker
gedrag te voorkomen.
2.2.3 Recreatiebeleid
In juni 2007 is de kadernota Kampeerbeleid gemeente Emmen vastgesteld. Deze kadernota geeft aan
hoe de gemeente Emmen aan zijn eigen kampeerbeleid invulling geeft na intrekking van de Wet op de
Openluchtrecreatie (WOR). De kadernota vormt de basis voor het formuleren van voorwaarden en regels
binnen relevante bestemmingsplannen en de Algemene Plaatselijke Verordening (APV).
Als uitwerking op de kadernota Kampeerbeleid heeft de gemeente Emmen het facetbestemmingsplan
"Kleinschalig kamperen gemeente Emmen" opgesteld. In dit facetbestemmingsplan zijn bepalingen
opgenomen ten gunste van kleinschalig kamperen. In dit bestemmingsplan is geen camping gevestigd
waar kleinschalig wordt gekampeerd.
2.2.4 Woonbeleid
In het in 2002 vastgestelde "Woonplan Emmen 2020" is het woonbeleid voor de gemeente Emmen
vastgelegd. Dit beleidsplan is de uitwerking van de "Strategienota Emmen 2020", waarin in grote lijnen
de ambities van de gemeente Emmen zijn vastgelegd onder andere voor wat betreft het thema "Wonen".
Het Woonplan bevat een totaalprogramma uitbreiding, inbreiding en herstructurering, dat is opgesteld op
basis van een gemeentebrede kwantitatieve en kwalitatieve behoefteberekening en is uitgewerkt tot op
het niveau van de afzonderlijke kernen en grote wijken binnen de gemeente. Het Woonplan is recentelijk
op onderdelen geactualiseerd en eind mei 2007 samen met de nota 'Zorgeloos Wonen, wonen met zorg
en welzijn in Emmen' door de Raad vastgesteld.
Het gemeentelijk woonbeleid wordt in 2010 herzien. de ontwikkelingen op de woningmarkt en de
verwachte toekomstige bevolkingsontwikkeling (krimp en vergrijzing) maken dat bijstelling van het beleid
nodig is. Er komt een groter accent te liggen op behoud en versterking van de kwaliteit van bestaande
wijken en dorpen (inbreiding en herstructurering).
10 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

2.2.5 Welstandsbeleid
bestemmingsplan Zwartemeer
Bouwwerken moeten voldoen aan "redelijke eisen van welstand". Een zogenaamde
Welstandscommissie beoordeeld bouwplannen aan de vooraf vastgestelde welstandcriteria opgenomen
in de Welstandsnota. Donderdag 16 december 2010 heeft de gemeenteraad de Welstandsnota
vastgesteld. In deze nota wordt vooraf bepaald wat de redelijke eisen van welstand zijn. Dit betekent dat
gekeken wordt of een bouwplan qua uitstraling wel past bij de omgeving.
Het bestemmingsplan en de welstandsnota zorgen samen voor het behoud van de ruimtelijke kwaliteit.
Het bestemmingsplan geeft aan wat, hoeveel, in welke vorm en waar er gebouwd mag worden. Het
welstandsbeleid geeft aan hoe het gebouw er uit mag komen te zien. Dit wil zeggen dat het
welstandsbeleid moet voorkomen dat er gebouwen gebouwd worden die afbreuk doen aan de omgeving.
Het nieuwe welstandsbeleid heeft zo min mogelijk regels. Voor de meeste gebieden geldt de
zogenaamde basis welstand. Alleen voor gevels die te zien zijn vanaf de openbare weg of het openbaar
gebied is een welstandstoets nodig. Voor winkelcentra, het centrum van Emmen, monumenten,
bijzondere gebouwen en locaties geldt uitgebreide welstand. Dit wil zeggen dat alle zijden van het
gebouw moeten voldoen aan de welstandseisen.
2.3 Regionaal beleid
2.3.1 Agenda voor de Veenkoloniën
Op verzoek van de minister van LNV onderzocht de commissie Structuurversterking Veenkoloniën
(commissie-Hoekstra) in 2001 de problemen in de Veenkoloniën. Dat waren er drie: eenzijdigheid,
afhankelijkheid en een negatief imago.
Als antwoord op het advies van de Commissie Hoekstra heeft de regio De Agenda voor de Veenkoloniën
opgesteld. Deze is in april 2002 verschenen.
Negen Drentse (waaronder Emmen) en Groningse gemeenten, twee waterschappen en twee provincies
werken samen in de stuurgroep Agenda voor de Veenkoloniën.
In april 2008 presenteerde de Agenda voor de Veenkoloniën haar programma voor de komende vier jaar.
Dit programma bouwt voort op het basisdocument van 2002. Het nieuwe Gebiedsprogramma van de
Agenda voor de Veenkoloniën biedt ondernemers, overheden, onderwijsinstellingen, onderzoekcentra en
de omgeving (5 O's) een kans meer kwaliteit te geven aan de sociaaleconomische structuur van de
Veenkoloniën. Het nieuwe Gebiedsprogramma, heeft als belangrijkste doel: Wonen, werken, recreëren
en innoveren in een kansrijke en unieke open ruimte. Daarnaast ligt er de uitdaging in te spelen op de
veranderingen in de landbouw en die kwaliteiten die wel degelijk in grote mate aanwezig zijn in de
Veenkoloniën als het waardevolle cultuurlandschap, de sociale vitaliteit en rust, ruimte en openheid.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 11

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 2-1: Gebied Agenda voor de Veenkoloniën
2.4 Provinciaal beleid
2.4.1 Omgevingsvisie Drenthe
Tijdens de vergadering van Provinciale Staten op 2 juni 2010 is het nieuwe omgevingsbeleid voor de
komende tien jaar vastgesteld. Het omgevingsbeleid is hét strategische kader voor de
ruimtelijk-economische ontwikkeling van Drenthe tot 2020. De Omgevingsvisie Drenthe is een integraal
document waarin de voor de provincie vier wettelijke planvormen zijn samengenomen:
1. de provinciale structuurvisie op grond van de Wet ruimtelijke ordening;
2. het provinciaal milieubeleidsplan op grond van de Wet milieubeheer;
3. het regionaal waterplan op grond van de waterwetgeving;
4. het provinciaal verkeers- en vervoersplan op grond van de Planwet Verkeer en Vervoer.
De Omgevingsvisie beschrijft de ruimtelijk- economische ontwikkeling van Drenthe voor de periode tot
2020. De Omgevingsvisie heeft voor de provincie een interne binding. Dit betekent dat de provincie bij
de uitoefening van haar taken aan de Omgevingsvisie gebonden is. Daarnaast zijn er zaken uitgelicht
die van provinciaal belang worden geacht. Deze zijn:
1. het behouden en waar mogelijk ontwikkelen van de kernkwaliteiten rust, ruimte, natuur, landschap,
oorspronkelijkheid, veiligheid, naoberschap, menselijke maat, kleinschaligheid (Drentse schaal);
12 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
2. het behouden en versterken van de biodiversiteit door het realiseren van de Ecologische
hoofdstructuur (EHS);
3. het beschermen van de kwaliteit van lucht, water en bodem en het verbeteren van de
verkeersveiligheid, waterveiligheid en externe veiligheid;
4. het streven naar voldoende, gevarieerde, aantrekkelijke en vitale vestigingsmogelijkheden op
regionale bedrijventerreinen en andere stedelijke werklocaties en het bieden van voldoende
ontwikkelingsmogelijkheden in het landelijk gebied voor landbouw, recreatie en toerisme en
bedrijvigheid;
5. het ontwikkelen van een adequate strategie voor krimpgebieden, met aandacht voor wonen,
leefbaarheid, bereikbaarheid en arbeid;
6. het maken van bovenlokale afspraken over aantrekkelijke, gevarieerde en leefbare woonmilieus die
voorzien in de woonvraag;
7. het streven naar steden met een onderscheidende identiteit, gebaseerd op historische of
gebiedskenmerken waardoor de stedelijke centra gedifferentieerde blijven;
8. het ontwikkelen en behouden van robuuste stedelijke netwerken, waardoor de steden
samenhangen, samenwerken en complementair zijn;
9. de kwaliteit en kwantiteit van (grond)water;
10. het benutten van de mogelijkheden voor duurzame energieopwekking en -distributie en tevens het
besparen van energie, het zorgvuldige gebruik van de ondergrond voor de energiewinning, de opslag
van CO2, groen gas en aardgas en de energie-infrastructuur;
11. het creëren van voorwaarden voor een duurzame ontwikkeling van de mobiliteit in samenhang met
het creëren van betrouwbaarheid van (inter)regionale netwerken voor auto, openbaar vervoer, fiets en
goederen door de lucht en over weg, spoor en water evenals de verknoping met de (inter)nationale
netwerken;
12. de Ecologische Hoofdstructuur, de verschillende Drentse landschapstypen en de diversiteit in
landschapstypen;
13. het verbinden van stad en land door het verweven van de gebruiksfuncties, landbouw, natuur en
water in het landelijk gebied en het benutten van de kernkwaliteiten voor de plattelandseconomie;
14. sport- en cultuurparticipatie en de infrastructuur die hiervoor nodig is;
Voor al deze zaken geldt dat de provincie van mening is dat het ruimtelijke belang het gemeentelijk
niveau overstijgt en de provincie hier haar verantwoordelijk voor heeft. De provincie zal dan ook een
standpunt innemen over het gemeentelijke ruimtelijke plan indien een van de genoemde onderwerpen in
het ruimtelijke plan voorkomt.
Provinciale Ecologische Hoofdstructuur
Natuurgebieden in Nederland zijn erg versnipperd. De Ecologische Hoofdstructuur (EHS) heeft als doel
om natuurgebieden te vergroten en met elkaar te verbinden. Door verbindingen tussen natuurgebieden te
maken, kunnen planten en dieren zich gemakkelijker verspreiden over meer gebieden. Hierdoor zijn
deze gebieden beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden. In grotere natuurgebieden kunnen
bovendien meer soorten planten en dieren leven. De EHS bestaat uit:
bestaande natuurgebieden, reservaten, natuurontwikkelingsgebieden en zogenaamde robuuste
verbindingen;
landbouwgebieden met mogelijkheden voor agrarisch natuurbeheer (beheergebieden);
grotere wateren (zoals de kustzone van de Noordzee, het IJsselmeer en de Waddenzee).
De EHS wordt in principe afgestemd op planologische ontwikkelingen. Dit betekent echter wel dat
ruimtelijke ingrepen in de EHS met een negatief effect op de EHS in principe niet zijn toegestaan.
Onder voorwaarden kan hiervan worden afgeweken.
Het gebied rondom Zwartemeer is in die zin ecologisch waardevol omdat het een gebied is met wijken
dat waarden heeft voor ganzen, zwanen en steltlopers. Een gedeelte van het gebied tussen de Hoge
Weg en De Panden onderdeel is geworden van de PEHS. Bovendien is de Runde als onderdeel van de
PEHS aangemerkt.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 13

Figuur 2-2: PEHS Zwartemeer en omgeving
bestemmingsplan Zwartemeer
Volgens de basiskaart voor de Cultuur Historische Waardenkaart (CHW) van de provincie Drenthe zijn
de Verlengde Hoogeveensche Vaart, de Kamerlingswijk, Verlengde Oosterdiep, het stukje Hoofdwijk III,
de Verlengde Dorpshuiswijk en de Verlengde Meerwijk en alle daarop uitkomende wijken
cultuurhistorisch waardevolle topografische lijnelementen. Datzelfde geldt voor de bomenrijen langs de
Verlengde Hoogeveensche Vaart, Kamerlingswijk WZ, de Barriereweg en de bomenrij aan de oostelijke
kanaalzijde van de Verlengde Oosterdiep. De houtwal aan de oostkant van het sportterrein is eveneens
cultuur historisch waardevol. Datzelfde geldt voor het bos behorend bij het sportlandgoed.
2.5 Rijksbeleid
2.5.1 Ruimtelijk beleid
Voor het plangebied Zwartemeer geldt dat het ruimtelijke rijksbeleid geen directe invloed heeft op de
inrichting van het plangebied. De Nota Ruimte, met als titel "Ruimte voor ontwikkeling" is een
strategische nota van het Rijk, waarin de uitgangspunten voor de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland
zijn vastgelegd. In deze Nota gaat het om inrichtingsvraagstukken die spelen tussen nu en 2020, met
een doorkijk naar 2030. In de nota worden de hoofdlijnen van beleid aangegeven, waarbij de ruimtelijke
hoofdstructuur van Nederland (RHS) een belangrijke rol zal spelen. De nota heeft vier algemene doelen:
versterken van de economie (oplossen van ruimtelijke knelpunten), krachtige steden en een vitaal
platteland (bevordering leefbaarheid en economische vitaliteit in stad en land), waarborging van
waardevolle groengebieden (behouden en versterken natuurlijke, landschappelijke en culturele waarden)
en veiligheid (voorkoming van rampen).
14 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
De Nota Ruimte gaat uit van een heldere verdeling van verantwoordelijkheden tussen rijk en decentrale
overheden. Het nieuwe beleid sluit hiermee aan bij de uitgangspunten van het ruimtelijk beleid, die onder
meer tot uiting komen in het decentrale planningsstelsel, met een centrale rol voor de gemeentelijke
bestemmingsplannen. In het nieuwe beleid focust het Rijk zich meer dan voorheen op gebieden en
netwerken die van nationaal belang zijn. De afzonderlijke nota's (zoals bijv. Nota Mobiliteit, De Agenda
Vitaal Platteland) op de desbetreffende onderdelen van ruimtelijk beleid zijn samengevoegd tot één Nota
Ruimte. De kern Emmer-Compascuum valt hier niet onder.
In het nieuwe AMvB Ruimte stelt het kabinet kaders voor de ontwikkeling van het ruimtelijke gebied in
Nederland. In de realisatieparagraaf geeft het kabinet aan welke nationale ruimtelijke belangen het wil
verwezenlijken. Daarbij wordt onder meer ingezet op zuinig ruimtegebruik, de bescherming van
kwetsbare gebieden (nationale landschappen en Ecologische Hoofdstructuur) en voor bescherming van
het land tegen overstromingen en wateroverlast. In de realisatieparagraaf benoemt het kabinet ruim 30
nationale ruimtelijke belangen en de instrumenten om die uit te voeren. Daarvan komt een aantal in de
algemene maatregel van bestuur, de AMvB Ruimte.
De realisatieparagraaf krijgt de status van structuurvisie. Hij wordt toegevoegd aan de Nota Ruimte en
overige planologische kernbeslissingen (PKB's).
2.6 Conclusie
Het rijksbeleid werkt nauwelijks rechtstreeks door in het plangebied. Hierdoor is het bestemmingsplan
in directe zin niet in strijd met het rijksbeleid.
Het rijksbeleid werkt indirect door via het provinciaal beleid. Het provinciaal beleid vormt op zijn beurt
weer de input voor het gemeentelijk beleid. Voor het voorliggende bestemmingsplan kan geconcludeerd
worden dat dit passend is in het provinciale beleid.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 15

Hoofdstuk 3 Onderzoeken
3.1 Archeologie en monumenten
3.1.1 Archeologie
bestemmingsplan Zwartemeer
Per 1 september 2007 is de Monumentenwet 1988 gewijzigd ter uitvoering van het verdrag van Malta.
Het verdrag vraagt om bescherming van het archeologisch bodemarchief tegen bodemverstoringen als
gevolg van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. De Monumentenwet verplicht gemeenten om bij het
opstellen van nieuwe planologische regelingen rekening te houden met de te verwachten en de
aanwezige archeologische waarden. Behoud van die waarden is het uitgangspunt.
Archeologiebeleid
Inmiddels heeft de provincie Drenthe nieuw aanvullend archeologiebeleid opgesteld. Op grond van
inhoudelijke overwegingen en expert judgement hanteert de provincie Drenthe een
vrijstellingsmogelijkheid van 500 m². Daarbij dienen de volgende uitgangspunten te worden gehanteerd:
het gaat om het totaal aan te verstoren bodemoppervlak binnen een plangebied of bouwblok van een
samenhangend project dat niet opgedeeld kan worden in deeluitwerkingen;
de vrijstelling geldt voor gebieden met een lage (alleen beekdalen), middelhoge en hoge
archeologische verwachtingswaarde, zoals aangegeven op de IKAW, tenzij binnen een afstand van
50 meter een AMK-terrein aanwezig is;
de vrijstelling geldt niet voor bekende vindplaatsen die op de AMK van Drenthe staat aangegeven;
uitzondering hierop zijn de historische kernen die op de AMK staan aangegeven als 'terrein van
hoge archeologische waarde'. Voor deze terreinen is een vrijstelling van 70 m² mogelijk.
Archeologisch onderzoek is niet vereist als het gaat om herbouw met dezelfde maatvoering als het
oorspronkelijke bouwwerk, dat wil zeggen dat de funderingen dezelfde horizontale en verticale
afmetingen hebben of wanneer werkzaamheden vergunningvrij kunnen worden uitgevoerd. Indien de
provinciale ontheffingsbevoegdheid niet van toepassing is op de voorgenomen bodemverstoring moet
door de veroorzaker een inventariserend archeologisch veldonderzoek wordt uitgevoerd. Dit onderzoek
kan aangeven of het gebied vrij van archeologie is of dat er waarden zijn waar rekening mee dient
worden gehouden. Totdat de Gemeente Emmen zelf onderbouwd archeologiebeleid heeft vastgesteld, is
het provinciaal beleid van toepassing en verwoord in de regels.
3.1.1.1 Archeologische monumenten
Binnen het plangebied liggen geen (beschermde) archeologisch monumenten. Ook ligt 50 meter buiten
het plangebied geen archeologisch monument.
3.1.1.2 Archeologische verwachtingswaarde
In het kader van het actualiseren van bestemmingsplannen heeft de gemeente Emmen het onderzoek-
en adviesbureau "de Steekproef" gevraagd om een archeologisch bureauonderzoek uit te voeren. Naar
aanleiding van dit onderzoek is op basis van het huidige en historische landgebruik en de bekende
archeologische waarden een gespecificeerde IKAW voor het plangebied opgesteld. Op deze
gespecificeerde IKAW is het plangebied aangewezen als een gebied met een lage en voor een klein
gedeelte een middelhoge trefkans.
3.1.2 Monumenten
3.1.2.1 Rijksmonumenten
Op grond van de Monumentenwet 1988 kan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW)
objecten aanwijzen als beschermd rijksmonument. In het plangebied zijn objecten aangewezen als
beschermd rijksmonument.
Eemslandweg 133 (overheidsgebouw);
Hogeweg 50 (kerk);
Kamerlingswijk WZ 136 (kerkelijke dienstwoning).
16 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

3.1.2.2 Provinciale monumenten
bestemmingsplan Zwartemeer
Maart 2009 is de provinciale monumentenlijst Drenthe gepubliceerd. Op deze provinciale
monumentenlijst staan geen objecten die in het plangebied liggen.
3.1.2.3 Gemeentelijk monumenten
lijst voorkomende objecten aangewezen als gemeentelijk monument. Op deze monumentenlijst staan
drie objecten die in het plangebied liggen.
Eemslandweg 26 (villaboerderij);
Eemslandweg 43 (winkelwoning);
Verlengde Van Echtenskanaal NZ 33 (gereformeerde zaalkerk).
3.2 Ecologie
Normstelling en beleid
Gebiedsbescherming
Ten aanzien van de gebiedsbescherming is met name de op 1 oktober 2005 in werking getreden
Natuurbeschermingswet van belang. In deze wet is de bescherming van natuurgebieden die zijn
aangewezen onder de Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen geregeld (de zogenaamde Natura
2000-gebieden). Daarnaast kunnen op grond van de Natuurbeschermingswet gebieden van nationaal
belang worden aangewezen: Beschermde Natuurmonumenten. Ten aanzien van activiteiten in de
omgeving van deze gebieden, dient te worden beoordeeld of deze activiteiten "significant negatieve
effecten" kunnen veroorzaken.
Ecologische Hoofdstructuur
Naast gebieden die zijn aangewezen op grond van de Natuurbeschermingswet dient rekening te worden
gehouden met het provinciaal beleid ten aanzien van gebieden die zijn gelegen binnen de Ecologische
Hoofdstructuur (EHS). De EHS heeft als doel natuurgebieden te vergroten en te verbinden. Voor
ontwikkelingen binnen de EHS geldt het "nee-tenzij principe", hetgeen betekent dat ontwikkelingen
geen afbreuk mogen doen aan de natuurlijke kenmerken van het gebied. Indien vernietiging of verstoring
van de EHS plaats vindt, dient ten allen tijde compensatie plaats te vinden.
Soortenbescherming
De Flora- en faunawet is in werking getreden op 1 april 2002. Op grond van de wet geldt een algemeen
verbod op het verwijderen van beschermde plantensoorten en het beschadigen of verstoren van
voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van beschermde diersoorten. Artikel 75 van de wet
voorziet in een aantal gevallen in een mogelijkheid tot ontheffing. Deze gevallen zijn verder uitgewerkt in
het Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantsoorten.
Beschermd gebied Bargerveen
De zuidzijde van Zwartemeer grenst aan het Milieubeschermingsgebied Bargerveen. Dit gebied is tevens
aangewezen als Natuur-, Stilte- en Habitat/Vogelrichtlijngebied. Dit betekent dat planontwikkelingen en
-uitwerkingen nader getoetst dienen te worden aan Europese- en nationale wetgeving. Het Bargerveen
maakt onderdeel uit van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), het plangebied zelf valt buiten deze
begrenzing.
Het Bargerveen is een binnen Nederland uniek restant hoogveen. In het gebied komt een groot aantal
zeldzame soorten voor, die kenmerkend zijn voor hoogveen. De aanwezigheid van de bijzondere milieus
en van open water, gecombineerd met de openheid van het landschap en de rust in het gebied, maken
het gebied van internationaal belang voor onder meer vogels. De bijzondere beschermingsstatus en de
aanwezigheid van bijzondere plant- en diersoorten hebben de volgende consequenties:
Het resterende hoogveen is erg gevoelig voor verdroging. In het gebied worden en zijn diverse
maatregelen getroffen om verdere verdroging te voorkomen. Maar ook activiteiten buiten het gebied
kunnen effecten hebben op de waterstand in het Bargerveen. In overleg met het waterschap en de
terreinbeherende organisatie zal de reikwijdte van ingrepen in het hydrologische systeem in en
rondom het Bargerveen bepaald en op kaart ingetekend moeten worden. De reikwijdte is de afstand
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 17

estemmingsplan Zwartemeer
tot waar een bepaalde ingreep in het hydrologische systeem invloed heeft op het Bargerveen. Deze
afstand wordt bepaald door hydrologische parameters als de weerstand van (eventueel aanwezige)
slecht doorlatende lagen in de bodem en het doorlatend vermogen van het watervoerend pakket.
Om de stilte in het gebied te bewaren heeft de provincie een geluidscontour rond het gebied
aangegeven. Activiteiten die de waarden van de contour overschrijden, zijn verboden.
Om het Bargerveen donker te kunnen houden, moeten activiteiten die lichtverstoring in het gebied
kunnen veroorzaken, hierop onderzocht worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om het aanbrengen van
straatverlichting of de verlichting van sportvelden.
Activiteiten die de overige abiotische omstandigheden negatief beïnvloeden, zijn niet toegestaan.
Het gaat dan bijvoorbeeld om vervuiling en vermesting.
Een deel van de vogels foerageert in de omgeving van het Bargerveen. Om deze vliegbewegingen
niet te belemmeren wordt het oprichten van hoge windmolens niet toegestaan.
Voor het Bargerveen zal een beheerplan door de provincie worden opgesteld. In dit beheerplan wordt
vastgelegd welke bestaande activiteiten zonder vergunning zijn toegestaan en welke activiteiten niet.
Aanwezige beschermde soorten Bargerveen
De bebouwde kom vormt voor diverse soorten planten en dieren een geschikt leefgebied. Hieronder zijn
veel soorten die door de Flora- en faunawet beschermd worden. Voor een deel van deze soorten geldt
een vrijstelling bij ruimtelijke ontwikkelingen. Deze soorten zijn in een wetswijziging (AmvB) op de Flora-
en faunawet geplaatst in tabel 1. Voor de soorten die in deze AmvB in tabel 2 en 3 zijn genoemd, geldt
geen ontheffing bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Tabel I. Soorten waarvan de nesten jaarrond zijn beschermd
Roofvogels Uilen Overige soorten
Boomvalk Kerkuil* Gierzwaluw*
Buizerd* Oehoe Grote gele kwikstaart
Havik Ransuil* Huismus*
Slechtvalk* Steenuil* Ooievaar*
Sperwer Roek*
Wespendief
Zwarte wouw
* Soorten die mogelijk kunnen broeden binnen de bebouwde kom
Tabel II. Soorten waarvan de nesten niet jaarrond zijn beschermd, inventarisatie wel gewenst
Spechten Overige soorten
Groene specht* Blauwe reiger*
Grote bonte specht* Bonte vliegenvanger*
Kleine bonte specht* Boomklever*
Zwarte specht Boomkruiper*
Draaihals Ekster*
Uilen Gekraagde roodstaart*
Bosuil* Glanskop*
Ruigpootuil Grauwe vliegenvanger*
Roofvogels Hop*
18 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Torenvalk* Ijsvogel*
Zeearend Kleine vliegenvanger*
Eenden Koolmees*
Brilduiker* Kortsnavelboomkruiper
Eidereend Pimpelmees*
Zwaluwen Raaf
Boerenzwaluw* Spreeuw*
Huiszwaluw* Tapuit
Oeverzwaluw Zwarte kraai*
Zwarte mees
Zwarte roodstaart*
* Soorten die mogelijk kunnen broeden binnen de bebouwde kom
Bij ruimtelijke ingrepen moet vooraf onderzocht worden of de ingreep negatieve gevolgen heeft voor
soorten uit tabel 2 of 3. In Zwartemeer gaat het dan om vleermuizen, vogels, steenmarter, poelkikker,
levendbarende hagedis, veldspitsmuis en adder. Hierover het volgende:
In de bebouwde kom van Zwartemeer kunnen vleermuizen een verblijfplaats hebben. Diverse soorten
hebben een kraam-, zomer- en/of winterverblijfplaats in huizen of andere gebouwen. Andere soorten
hebben verblijfplaatsen in bomen;
Een groot aantal vogels broedt binnen de bebouwde kom. Zij hebben nesten in tuinen,
groenvoorzieningen en gebouwen. Veel van deze soorten zijn weinig storingsgevoelig en bouwen elk
jaar een nieuw nest. Enkele soorten, waaronder bijvoorbeeld de kerkuil, maken jaarrond gebruik van
hetzelfde nest;
De steenmarter komt steeds meer voor in de bebouwde kom. Deze bouwt nesten in huizen en
schuurtjes. Zijn verblijfplaats bevindt zich vooral in huizen, leegstaande gebouwen en
rommelhoekjes;
In (de directe omgeving van) Zwartemeer zijn waarnemingen gedaan van rugstreeppad. Dit is een
pioniersoort. Braakliggende terreintjes in het dorp kunnen (tijdelijk) geschikte leef- en zelfs
voortplantingsgebieden vormen;
Aanwezige waterelementen (sloten, poeltjes) kunnen (tijdelijke) voortplantings- of verblijfplaatsen van
heikikker en poelkikker vormen;
In de directe omgeving van Zwartemeer komen adders voor. Adders zijn zeer plaatstrouw en
migreren weinig. Het lijkt daarmee onwaarschijnlijk dat de soort in het dorp voorkomt;
De levendbarende hagedis is waargenomen in de nabije omgeving van Zwartemeer. Deze soort leeft
bij voorkeur op enigszins vochtige heide of heide met vennen en in structuurrijke weg- en
spoorbermen en ruigten. Omdat geschikte biotopen voor de levendbarende hagedis zeer
waarschijnlijk ontbreken in het dorp Zwartemeer, is het aannemelijk dat de soort hier niet voorkomt;
Veldspitsmuizen kunnen in Zwartmeer met name aangetroffen worden langs bermen, in tuinen, bij
composthopen en in struikgewas.
De aanwezigheid van bovengenoemde soorten betekent dat bij alle ruimtelijke ontwikkelingen
onderzocht moet worden of de ingreep een negatief gevolg heeft voor één van deze soorten. Het gaat
daarbij vooral om:
het slopen of verbouwen van een woning of gebouw;
het kappen van bomen met holtes of vogelnesten;
het dempen van natte landschapselementen;
het bouwrijp maken en bebouwen van braakliggende grond;
het verwijderen van groenvoorzieningen.
Ten aanzien van de omgang met de steenmarter heeft de gemeente een beheerplan opgesteld. De
initiatiefnemer van een ingreep is verantwoordelijk voor het onderzoek naar de aanwezigheid van
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 19

eschermde soorten.
3.3 Fysieke veiligheid
bestemmingsplan Zwartemeer
Bij het begrip (externe) veiligheid kan men denken aan de bescherming tegen risico's die men loopt in
de nabijheid van inrichtingen, leidingen en wegen waar incidenten kunnen voorkomen waarbij gevaarlijke
stoffen betrokken zijn of andere gevaarlijke situaties kunnen ontstaan (bijv. knappen van
hoogspanningsdraden).
Normstelling en beleid
Besluit Externe Veiligheid Inrichtingen (BEVI)
Op risicovolle inrichtingen is het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) van toepassing. Bij het
beoordelen van plannen dient bekeken te worden of voor de burgers het minimum beschermingsniveau
gehandhaafd wordt/blijft (plaatsgebonden risico). Voor de risicocontour van het plaatsgebonden risico
(PR) geldt, dat in een straal van 10¯ 6 per jaar geen kwetsbare (grenswaarde) en beperkt kwetsbare
(richtwaarde) objecten gebouwd mogen worden.
Daarnaast dient de kans op een groot ongeluk met veel slachtoffers expliciet te worden afgewogen en
verantwoord (groepsrisico). Voor het groepsrisico (GR) geldt dat onderbouwing van het risico dient
plaats te vinden als:
het groepsrisico ten opzichte van de voorgaande berekening verhoogd is;
het groepsrisico boven de gestelde oriëntatiewaarde uitkomt.
Bij deze verantwoording is het van belang dat de afdeling DPR van de Brandweer betrokken wordt bij de
afweging van risico's en onderbouwing.
Voor het vaststellen van het besluit dient het bestuur van de Regionale Brandweer Drenthe in de
gelegenheid gesteld te worden advies uit te brengen over het groepsrisico en de mogelijkheden tot
voorbereiding van bestrijding en beperking van de omvang van een ramp of zwaar ongeval.
Vanuit de brandweer is richting gegeven aan het beoogde veiligheidsniveau van (de gebouwen in)
Zwartemeer. Hierbij is getoetst aan bestaande regelgeving en normen voor (externe) veiligheid,
bereikbaarheid, bluswatervoorziening, repressieve dekking en alarmsystemen welke onderdeel zijn van
de veiligheidsketen.
3.3.1 Beleidsuitgangspunten veiligheid Emmen
Voor de ontwerpstructuurvisie "Structuurvisie gemeente Emmen 2020, veelzijdigheid troef" zijn
beleidsuitgangspunten op veiligheidsgebied geformuleerd.
Emmen wenst een gemeente te zijn waarin een ieder veilig woont. Hier tegenover staat dat Emmen dé
industriestad van het Noorden is en in de toekomst een gemeente wil blijven waarin economie,
bedrijvigheid en werkgelegenheid hoog in het vaandel staan. De gemeente wil dus ruimte bieden voor
zowel wonen als werken. Door voor een Gebiedsgerichte Benadering te kiezen kan een acceptabele
invulling worden gegeven aan beide ambities. Door binnen de gemeente een indeling te maken naar
gebieden waar bepaalde (risicovolle) activiteiten juist wel of niet wenselijk zijn schept Emmen ruimte
voor zowel wonen (veilig wonen) als voor werken (ruimte voor industrie) zonder dat deze elkaar
belemmeren. Bij het ruimtelijk ordenen van risico's hanteert de gemeente Emmen de volgende
algemene uitgangspunten:
1. De industrieterreinen Bargermeer, A37 en Vierslagen zijn vanuit de ambitie Ruimte voor industrie de
voorkeurslocatie (zoekgebieden) voor vestiging van nieuwe risicovolle inrichtingen. Buiten de
zoekgebieden op de industrieterreinen Bargermeer, A37 en De Vierslagen mag geen nieuwvestiging
BEVI inrichtingen plaatsvinden. Met uitzondering van LPG-tankstations deze vormen een
uitzondering in die zin dat hiervoor per locatie een beoordeling zal worden gemaakt in het kader van
de daarvoor te voeren planologische procedure conform het BEVI;
2. Bestaande BEVI-inrichtingen op de industrieterreinen Bargermeer, A37 en De Vierslagen blijven
gehandhaafd en gerespecteerd, waarbij wijziging van bedrijfsvoering buiten de zoekgebieden niet
mag leiden tot verhoging van het plaatsgebonden risico.
3. Buiten deze industrieterreinen staat de ambitie Veilig Wonen voorop. Hier heeft wonen de prioriteit
20 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
boven (risicovolle) bedrijvigheid. Nieuwe ontwikkelingen in de vorm van (beperkt) kwetsbare objecten
worden nadrukkelijk getoetst aan het aspect fysieke veiligheid. De vestiging van niet
BEVI-inrichtingen (beperkt kwetsbare inrichtingen) vindt in principe buiten locatie 1 en 2 en buiten
de PR=10 -6 contouren plaats (uitzonderingen kunnen worden gevormd door branchegerelateerde
inrichtingen). Realisatie van nieuwe kwetsbare objecten binnen de zoekgebieden is niet toegestaan
en realisatie van nieuwe kwetsbare objecten op de industrieterreinen buiten de zoekgebieden is
beperkt mogelijk.
Figuur 3-1: Zoekgebied BEVI-inrichtingen:
De rode contour is het zoekgebied voor te vestigen BEVI- inrichtingen. De PR=10 -6 contour dient
daarbij binnen de eigen inrichtingsgrens te blijven én dient binnen de PR=10 -6 contour van het
zoekgebied te blijven. Indien PR=10 -6 contour niet binnen de eigen inrichtingsgrens te houden is mag
hier op de locaties 1 en 2 (op industrieterrein Bargermeer) onder voorwaarden van worden afgeweken,
mits rekening gehouden wordt met de beperking die dit oplevert voor de gevestigde niet-BEVI
inrichtingen.
3.3.2 Fysieke veiligheidssituatie
Parallel aan de Kamerlingswijk OZ voert een hogedruk-aardgastransportleiding van noord naar zuid. De
minimaal aan te houden veiligheidsafstanden t.o.v. deze leiding, 18 inch en 67 bar, is 60 meter. Van
deze gastransportleiding is het plaatsgebonden risico (PR) en het groepsrisico (GR) berekend. Het
plaatsgebonden risico is kleiner dan 10¯ 6 per jaar en er is daarom geen contour zichtbaar.
Voor de leiding is het groepsrisico berekend voor die kilometer die het hoogste groepsrisico oplevert
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 21

estemmingsplan Zwartemeer
(worst-casesegment). Voor de berekening is gebruik gemaakt van de daadwerkelijke parametering over
het geselecteerde, één kilometer lange segment. Om het worst-casesegment van een leiding te geven
is per stationering de overschrijdingsfactor van het groepsrisico weergegeven. Deze is berekend door
rondom elk punt op de leiding een segment van een kilometer te kiezen, dat gecentreerd ligt ten
opzichte van dit punt. Voor deze kilometer leiding is een FN-curve berekend en van deze FN-curve de
overschrijdingsfactor. De overschrijdingsfactor is de maximale verhouding tussen de FN-curve en de
oriëntatiewaarde. Daarmee is de overschrijdingsfactor een maat die aangeeft in hoeverre de
oriëntatiewaarde wordt genaderd of overschreden. Een overschrijdingsfactor kleiner dan één geeft aan
dat de FN-curve onder de oriëntatiewaarde blijft. Bij een waarde van één zal de FN-curve de
oriëntatiewaarde raken. Bij een waarde groter dan één wordt de oriëntatiewaarde overschreden. Deze
overschrijdingsfactor is vervolgens tegen de stationing uitgezet in een grafiek. In deze grafiek is tevens
af te lezen waar het middelpunt van het worst-case één kilometer segment ligt. Van het
worst-casesegment is de FN-curve weergegeven. Hiermee wordt inzichtelijk gemaakt wat het
groepsrisico is.
Resultaten GR-berekening A-582-KR--032 t/m 036 (gelegen in Zwartemeer)
Van de A-582-KR-032 t/m 036 kan geen FN-curve worden getoond omdat het berekende maximale
aantal slachtoffers voor iedere kilometer van de leiding kleiner is dan 10. Om deze reden kan eveneens
geen worst-casesegment getoond worden.
3.3.3 Route gevaarlijke stoffen
Ten aanzien van weg, spoor en water zijn geen risico's bekend die het plangebied nadelig kunnen
beïnvloeden. Binnen de gemeente Emmen is een route gevaarlijke stoffen vastgesteld die niet van
invloed is op dit plangebied. Spoor- en vaarwegen zijn niet aanwezig in het plangebied en derhalve niet
van toepassing.
3.3.4 Bereikbaarheid
Qua bereikbaarheid is het noodzakelijk dat een object van twee kanten bereikbaar dient te zijn.
Afwijkingen hierop zijn mogelijk, mits aan bepaalde voorwaarden zoals in de Handreiking toetsing
Ruimtelijke Ontwikkelings- en bestemmingsplannen van de Brandweer Emmen wordt voldaan.
De bereikbaarheid van de Barriereweg/Tuindorp/Krommewijk via het Verlengde Van Echtenskanaal NZ is
slecht te noemen. In overleg met de brandweer dienen er eventueel passende maatregelen genomen te
worden.
Verder voldoet het gebied goed aan de uitgangspunten van bereikbaarheid.
3.3.5 Repressieve dekking
Op 18 maart 2008 heeft het college het basisbrandweerzorg niveau vastgesteld. Besloten is dat een
eerste brandweereenheid in 80% van de gevallen binnen 15 minuten na alarmering op het
hulpverleningsadres aanwezig dient te zijn. In de uitwerking van het collegebesluit is tevens aangegeven
dat indien bij toekomstige situaties de landelijk geldende normtijden worden overschreden er in overleg
met de brandweer besproken dient te worden welke compenserende maatregelen getroffen dienen te
worden. Gezien de ligging van het plangebied is de verwachting dat binnen 15 minuten het eerste
uitrukvoertuig ter plaatse zal zijn. Echter, voor een deel van Zwartemeer is dit niet het geval en tevens
wijkt dit af van de landelijke normtijden.
Vanwege deze overschrijding en afwijking heeft de brandweer in alle woningen een gratis rookmelder
aangeboden en heeft er in 2009 / 2010 een communicatietraject gelopen waarin de bewoners hierop
gewezen zijn en wat men er wat betreft eigen verantwoordelijkheid aan kan bijdragen om de situatie te
verbeteren.
Bij nieuwe ontwikkelingen zal een initiatiefnemer met de brandweer contact op dienen te nemen om met
betrekking tot dit onderwerp van gedachten te wisselen.
22 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
3.3.6 Gegevens voor de nadere inrichting van het plangebied en nieuwe ontwikkelingen
3.3.6.1 Algemeen
Zodra plannen ontwikkeld worden dient de brandweer in een vroeg stadium bij de plannen betrokken te
worden om op basis van het beoogde veiligheidsniveau een advies te kunnen uitbrengen. De
"Handreiking toetsing Ruimtelijke Ontwikkelings- en bestemmingsplannen, eisen m.b.t. veiligheid"
opgesteld door brandweer Emmen is hierbij een hulpmiddel dat bij het toetsen van nieuwe ruimtelijke
plannen gehanteerd dient te worden.
3.3.6.2 Bluswatervoorzining en WAS systeem
Voor de inrichting van het gebied zijn de volgende zaken van belang:
1. Bluswatervoorziening dient in principe zo geregeld te worden dat binnen 40 meter van de toegang
van een object een toereikende openbare bluswatervoorziening met in principe een capaciteit van 60
m³/h aanwezig is. Primaire bluswatervoorzieningen dienen in overleg met de brandweer bepaald te
worden.
2. Op grond van de Wet op de Veiligheidregio is de Hulpverleningsdienst Drenthe, in geval van
calamiteit, verantwoordelijk voor het waarschuwen en alarmeren van de bevolking door middel van
het Waarschuwings- en alarmeringssysteem. Als gevolg van deze taak zijn binnen de gemeente
sirenes geplaatst op een zodanige wijze dat een optimale dekking gerealiseerd is binnen de
gemeente. Er kan gesteld worden dat het plangebied deels buiten de dekking van het WAS-stelsel
gelegen is.
3. Het is belangrijk dat in geval van calamiteiten hulpverleningsdienst direct ter plaatse kunnen komen
en zonder beperkingen hulp kunnen verlenen. Om die reden dienen alle objecten in het plangebied
via twee onafhankelijke wegen bereikbaar te zijn voor de hulpverleningsdiensten. Het gebied voldoet
aan deze vereisten. Bij nieuwe ontwikkelingen dienen twee normale toeritten of een secundaire
route gebruikt te kunnen worden gebruikt. Wanneer hieraan wordt voldaan, voldoet het gebied goed
aan de uitgangspunten van bereikbaarheid.
3.4 Milieu
3.4.1 Vormvrije m.e.r.
In voorliggend bestemmingsplan Zwartemeer komen geen activiteit(en) voor die voorkomen op de D-lijst
van het Besluit m.e.r. Vanwege de afwezigheid van die activiteit(en) hoeft geen vormvrije m.e.r.
-beoordeling plaats te vinden.
3.4.2 Bedrijven en milieuzonering
Onder andere vanuit milieuhygiënisch oogpunt vergt bedrijvigheid een goede afstemming met andere, in
de omgeving aanwezige functies. Voor het bepalen welke categorieën bedrijfsactiviteiten toelaatbaar zijn
is in het kader van dit bestemmingsplan gebruik gemaakt van de VNG-uitgave "Bedrijven en
milieuzonering" (2009).
3.4.2.1 Bedrijventerrein Zwartemeer
Het bedrijventerrein in is een bestaand kleinschalig bedrijventerrein met een omvang van circa 2,8
hectare. Het bedrijventerrein biedt vooral plaats aan lokale bedrijven. Naast bedrijven is tevens een
aantal bedrijfswoningen op het bedrijventerrein aanwezig. Het bedrijventerrein is door de ligging tegen
het woongebied met name geschikt voor bedrijven in de lichte milieucategorieën 1 en 2, eventueel met
een bedrijfswoning. Het huidige karakter en zijn ligging maakt het bedrijventerrein ongeschikt voor zware
industrie. In de huidige situatie is op het bedrijventerrein één categorie 3.1 bedrijfsactiviteit aanwezig,
namelijk op het perceel Kamerlingswijk OZ 8, zijnde een goederenwegvervoersbedrijf. Dit bedrijf wordt
specifiek bestemd.
3.4.2.2 Verspreid liggende bedrijven (niet agrarisch)
Naast de bedrijven gelegen op het bedrijventerrein ligt een aantal bedrijven tussen de woonbebouwing
verspreidt.
Binnen het plangebied zijn vier bedrijven aanwezig met de milieucategorie 3.1 en één bedrijf in de
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 23

categorie 4.1, te weten:
bestemmingsplan Zwartemeer
Eemslandweg 39/39a, t.b.v. een kunstverwerkingsfabriek zonder fenolharsen (categorie 4.1);
Eemslandweg 41, t.b.v. een smederij/lasinrichting/bankwerkerij (categorie 3.1);
Eemslandweg 45, t.b.v. een goederenvervoersbedrijf (categorie 3.1);
Eemslandweg 70/70a, t.b.v. een metaaloppervlaktebehandelbedrijf/lakspuiten/moffelen (categorie
3.1);
Het perceel ten oosten van de Hogeweg 11 t.b.v. een sloopbedrijf (categorie 3.1).
Met de categorie 3.1 en 4.1 bedrijven wordt specifiek omgegaan. De in het plangebied voorkomende
categorie 3.1 en 4.1 bedrijven zijn in de bestaande situatie aanvaardbaar. Echter een uitwisselbaarheid
naar andere categorie 3 en 4 bedrijven moet ten gunste van de leefomgeving worden voorkomen. Dit
betekent dat bij verplaatsing/beëindiging van het betreffende bedrijf alleen eenzelfde of een bedrijf uit een
lagere categorie (categorie 1 en 2) op deze locatie gevestigd mag worden. Op deze manier wordt
gezorgd dat de leefbaarheid van de woonwijk ook in de toekomst behouden blijft.
3.4.3 Bodem
Normstelling en beleid
De aanwezigheid van bodemverontreiniging kan gevolgen hebben voor het gebruik van de locatie. Niet
alleen kan dit betekenen dat op het perceel gebruiksbeperkingen liggen. Ook kan het zo zijn dat de
bodemverontreiniging de bestemming van de locatie in de weg staat. Het nemen van
saneringsmaatregelen of het verwijderen van de bodemverontreiniging kan deze belemmering weer
opheffen.
In geval van verontreinigingen is de Wet bodembescherming van toepassing. In de wet is geregeld dat
indien ter plaatse van een plangebied ernstige verontreinigingen worden aangetroffen, er sprake is van
een saneringsgeval. Bij bodemverontreinigingen groter dan 25 m³ en grondwaterverontreinigingen groter
dan 100 m³ is er sprake van een urgent saneringsgeval. Bij verontreinigingen kleiner dan deze omvang
kan het bevoegd gezag zelf een afweging maken. Daarbij dient zij uiteraard de gevoeligheid van het
toekomstig functiegebruik te betrekken.
Toetsing en uitgangspunten bestemmingsplan
In het plangebied worden geen ontwikkelingen mogelijk gemaakt waarvoor een verkennend
bodemonderzoek noodzakelijk wordt geacht. Op het moment dat er ontwikkelingen plaatsvinden in het
plangebied, waarbij de bodem wordt geroerd, zal bodemonderzoek moeten aantonen of de locatie
geschikt is voor de functie.
Uit de bodemkaart van de provincie Drenthe blijkt dat er op een aantal locaties bodemonderzoek is
uitgevoerd.
Uitgevoerde bodemonderzoeken
De Banken locatie A t.w.v. De Banken
De Doorlaat De Doorlaat/Kamerlingswijk
De Hoven 13 t/m 23, 1-15
De Huizen 17, 19, 29-53, 29/31, 49 en 53, 5-15
De Klinken 8
De Plaatsen sectie M nr. 1711 (ged)
Eemslandweg 55, 72, tussen 21 en 22, nabij nr. 140 kad. I 14927, 95, 125, 103, 35, 100a
Kamerlingswijk WZ 66, nabij 78, berm, 101, 45
Kamerlingswijk OZ 52, nabij 78, 3, 78, 42
Klemstrook 35-51 v.m. 9
Krommewijk 1, 1b
24 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Meerwijk NZ 12
Mollemastraat 2-12, 18
bestemmingsplan Zwartemeer
Nieuweweg 23, naast nr. 78 (79), naast 16 (14), 1
Stichtingstraat 8
Stormstraat kavel 15 (gesaneerde locatie)
Tuindorp 33
Zuidervaart WZ 5 (gesaneerde locatie), 7
Zuidervaart OZ naast 14, 11
Tabel I Uitgevoerde bodemonderzoeken
Verdachte locaties
Barriereweg I, II, III, 20
De Huizen 20
De Panden ZM I, ZM III
Eemslandweg I, II, III, 20, 126, 47-47d, 70-70a, 88, 112, 116, 26, 48, 71, 83, 79, 16
De Huizen 29/31 (asbest gesaneerd, maar blijft een verdachte locatie)
Eemslandweg 39 locatie gesaneerd, restverontreiniging achtergebleven bij Eemslandweg 40
Meerwijk NZ I, II
Mollemastraat 5, 14
Stichtingstraat Stichtingstraat
Tuindorp 35, 26
Zuidervaart WZ Zuidervaart WZ
Zuidervaart OZ Zuidervaart OZ, 5, 6
Hogeweg 12
Nieuweweg ZM I, ZM II
Meerwijk NZ I, II
Kamerlingswijk OZ V, VII, IX, VI, III, X, 16, 83, XII, I, VIII, XI
Kamerlingswijk WZ 63, 38, 82, 130, 136, Kamerlingswijk WZ
Tabel II Verdachte locaties
Verontreinigde locaties
Eemslandweg 58 GW: Pb
Eemslandweg 45 Grond + GW: minerale olie
Eemslandweg 101 BG + OG + GW: Cu
Eemslandweg 28 GW: xylenen, benzeen, minerale olie
Eemslandweg 63 GW: benzeen, ethylbenzeen, xylenen
Krommewijk 1b GW: Cr, Cu
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 25

GW = Grondwater
OG = ondergrond (0.5- +/- 1.0 m-mv)
BG = bovengrond (0-0.5 m-mv)
Tabel III Verontreinigde locaties
bestemmingsplan Zwartemeer
Nadere informatie over de bovenstaande locaties en de tanklijst die als bijlage is toegevoegd, kan
worden verkregen bij de gemeente Emmen, zowel bij de afdeling Toezicht, team gebruik als bij de
Afdeling Vergunningen, team gebruik.
De aanwezigheid van de bodemverontreiniging kan gevolgen hebben voor het gebruik van de locatie. Niet
alleen kan dit betekenen dat op het perceel gebruiksbeperkingen liggen, ook kan het zo zijn dat de
bodemverontreiniging de bestemming van de locaties in de weg staat. Het nemen van
saneringsmaatregelen zoals bijvoorbeeld het verwijderen van de bodemverontreiniging kan deze
belemmering dan weer opheffen. Gelet op de diversiteit aan bodemverontreiniging, en de mogelijke
functies van een perceel, is het niet mogelijk een complete lijst met locaties en beperkingen bij dit
bestemmingsplan te voegen. Van geval tot geval dient de situatie te worden beoordeeld. Bij locaties
waarvan de bodemkwaliteitsgegevens niet meer actueel zijn (onderzoek dat ouder is dan 5 jaar) of niet
bekend zijn, zal bij nieuwbouw en/of verbouwplannen door middel van een verkennend bodemonderzoek
(conform NEN 5740) de actuele bodemkwaliteit (opnieuw) moeten worden vastgesteld. Aan de hand van
het voorgenomen gebruik wordt getoetst of maatregelen noodzakelijk zijn.
3.4.4 Geluid
Normstelling en beleid
Het college van burgemeester en wethouders wordt door de Wet geluidhinder (Wgh) verplicht om bij de
voorbereiding van een besluit tot ontheffing of het opstellen van een bestemmingsplan dat voorziet in de
realisering van woningen of andere geluidsgevoelige bebouwing ten aanzien van wegverkeerslawaai de
voorkeursgrenswaarde van 48 dB (Lden) in acht te nemen.
In de Wet Geluidhinder (Wgh) is bepaald dat elke weg een (geluids)zone heeft (art. 74 Wgh), met
uitzondering van de wegen die gelegen zijn binnen een als woonerf aangeduid gebied of wegen waarvoor
een maximumsnelheid geldt van 30 km/uur. Wegen met een (geluids)zone zijn dus wegen met een
maximumsnelheid van 50 km/u en hoger. Binnen deze zone, de mogelijke invloedssfeer van de weg,
mag de geluidsbelasting aan woningen en andere geluidsgevoelige objecten, die door die weg
veroorzaakt wordt, de in de Wgh vastgelegde voorkeursgrenswaarden van 48 dB (Lden) niet te boven
gaan.
Toetsing en uitgangspunten bestemmingsplan
In het plangebied bevindt zich een viertal zoneplichtige wegen, te weten: Zuidervaart OZ, Eemslandweg,
Kamerlingswijk WZ/OZ, Klemstrook en het verlengde Van Echtenskanaal. Buiten het plangebied bevindt
zich de A37. Op de verbeelding is voor deze wegen een aanduiding 'Geluidzone-weg' opgenomen. De
overige wegen in het plangebied zijn erftoegangswegen waar een maximaal toegestane snelheid van 30
km/u geldt. Deze wegen zijn niet zoneplichtig. Alhoewel het voorliggend bestemmingsplan geen nieuwe
geluidsgevoelige bestemmingen mogelijk maakt, is akoestisch onderzoek uitgevoerd voor
bovengenoemde zoneplichtige wegen. Aangezien dit bestemmingsplan een actualisatieplan is en hierin
geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk worden gemaakt, hoeven er geen hogere waarden te worden
aangevraagd.
3.4.5 Lucht
Normstelling en beleid
Op 15 november 2007 is het toetsingskader voor luchtkwaliteit in de Wet milieubeheer in werking
getreden. De wet is enerzijds bedoelt om de negatieve effecten op de volksgezondheid aan te pakken,
als gevolg van te hoge niveaus van luchtverontreiniging. Anderzijds heeft de wet tot doel mogelijkheden
te creëren voor ruimtelijke ontwikkeling.
26 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Volgens de nieuwe regeling vormt luchtkwaliteit in beginsel geen belemmering voor het uitoefenen van
een ruimtelijk project als aan minimaal één van de volgende voorwaarden wordt voldaan:
er is geen sprake van een feitelijke of dreigende overschrijding van een grenswaarde;
een project leidt, al dan niet per saldo, niet tot een verslechtering van de luchtkwaliteit;
een project draagt 'niet in betekende mate' (NIMB) bij aan de luchtverontreiniging;
een project past binnen het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) of binnen
een regionaal programma van maatregelen.
Toetsing en uitgangspunten bestemmingsplan
Met het voorliggend bestemmingsplan worden geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk gemaakt. Zodoende
is het besluit niet in betekende mate op het bestemmingsplan van toepassing, waardoor toetsing aan de
grenswaarden achterwege kan blijven.
Overigens geldt dat de luchtkwaliteit ter plaatse van het plangebied ook in de toekomst geen
belemmering voor ontwikkelingen vormt. Uit een onderzoek van de provincie Drenthe naar de
luchtkwaliteit in de huidige situatie blijkt dat in Drenthe geen overschrijdingen van de wettelijke
grenswaarden bestaan. Daarnaast vertonen de concentraties luchtverontreinigende stoffen al jaren een
dalende trend als gevolg van de schonere technologie.
3.5 Watertoets
3.5.1 Inleiding tot de waterparagraaf
In de waterparagraaf wordt beschreven hoe het huidige waterhuishoudkundig systeem van Zwartemeer is
ingericht, welke fysieke omstandigheden voor het gebied gelden (bodemopbouw, grondgebruik,
maaiveldhoogte, grondwatersituatie, rioolstelsel etc.) en of speciale functies voor het plangebied gelden.
In de beschrijving wordt ook ingegaan op de zogenaamde stedelijke wateropgave. De waterparagraaf is
een verplicht onderdeel van een ruimtelijk plan of besluit en beschrijft de uitwerking hiervan op het
watersysteem en geeft aan welke eisen het watersysteem aan het besluit of plan oplegt. De
waterparagraaf is de plek waar, naast een beschrijving van de waterhuishoudkundige consequenties van
het plan of besluit, het wateradvies en de gemaakte afwegingen expliciet en toetsbaar een plaats
krijgen. De waterparagraaf sluit daarom af met richtlijnen ten behoeve van de nadere inrichting/ nieuwe
ontwikkelingen in het plangebied.
3.5.2 Beleidskader
Het waterbeheer in Nederland is op verschillend niveau georganiseerd. Het rijk formuleert het landelijk
beleid op het gebied van het waterbeheer en maakt afspraken met andere Europese landen over
grensoverschrijdende thema's. Het landelijk beleid is verwoord in de Vierde nota op de
waterhuishouding en de Nota waterbeleid in de 21 ste eeuw. Eind 2009 is de Vierde Nota op de
waterhuishouding opgevolgd door het Nationaal Waterplan. Belangrijk beleidsuitgangspunt is het
gegeven dat er meer ruimte voor water moet zijn, met als gedachteleidraad de drietrapsstrategie
vasthouden, bergen en afvoeren. Met de overige overheden zijn vervolgens afspraken gemaakt welke
maatregelen genomen moeten worden om het watersysteem in de periode tot 2015 te verbeteren en op
orde te houden. Deze maatregelen zijn samengevat in het Nationaal Bestuursakkoord Water.
Genoemde maatregelen hebben betrekking op het aanpakken van de gevolgen van bodemdaling,
klimaatverandering en zeespiegelstijging. Op lokaal bestuurlijk niveau zijn vervolgens deze afspraken
verder uitgewerkt in de Regionale en Lokale bestuursakkoorden water.
De Waterwet is in 2009 in werking getreden. Deze wet stelt integraal waterbeheer op basis van
watersysteembenadering centraal en schept een kader voor de modernisering van het Nederlandse
waterbeheer. De Waterwet sluit goed aan op de nieuwe Wet ruimtelijke ordening, waardoor de relatie
met het ruimtelijke omgevingsbeleid wordt versterkt. Door de nieuwe wetgeving kan niet alleen
makkelijker worden ingespeeld op Europese waterrichtlijnen, zoals de Europese Kaderrichtlijn Water,
maar ook op projecten waar de waterfuncties ook vanuit andere beleidsvelden worden beïnvloed. Denk
hierbij bijvoorbeeld aan natuurbeheer en ruimtelijke ordening. Aanwijzing van Natura 2000 gebieden en
het realiseren van de ecologische hoofdstructuur geven belangrijke randvoorwaarden voor de
waterfuncties.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 27

estemmingsplan Zwartemeer
De nieuwe Waterwet kent formeel slechts twee waterbeheerders voor het oppervlaktewater: Het Rijk
voor de rijkswateren en de waterschappen voor de overige wateren. De gemeente is geen
waterbeheerder, maar heeft wel waterstaatkundige taken: de hemel- en grondwaterzorgplicht. Deze
zorgplichten zijn sinds januari 2008 vastgelegd via de Wet gemeentelijke watertaken in de Wet op de
waterhuishouding.
De waterschappen hebben, naast hun beheertaak, een belangrijke rol in het beoordelen van
waterhuishoudkundige initiatieven die door gemeenten en/of projectontwikkelaars worden genomen. Via
de zogenaamde Watertoetsprocedure beoordelen zij de initiatieven op hun waterhuishoudkundige
consequenties en verwoorden dit in het wateradvies. De waterschappen hebben specifieke kennis over
hun beheergebied en stemmen hun beleid af op de deze gebiedseigenschappen. Via de eerder
genoemde Nationale- , Regionale- en Lokale gebiedsakkoorden wordt het voorgestelde
waterschapsbeleid met de overige belanghebbenden in het gebied bestuurlijk geborgd.
Als gemeente zullen we ervoor zorgen dat het watersysteem tijdig op orde is, duurzaam is ingericht,
voldoet aan de landelijke normen voor het voorkomen van wateroverlast, bijdraagt aan het bereiken van
grond- en oppervlaktewaterpeilen in relatie tot de functies van die wateren en gebieden, we gaan
verdroging tegen en houden rekening met de eisen vanuit de KRW. In de volgende paragrafen wordt dit
voor Zwartemeer uitgewerkt.
Uitgangspunt bij dit actualisatieplan is het bestaande watersysteem met de hierbij horende peilen,
stroomrichtingen en de ruimte die water nodig heeft. Verontreiniging van oppervlaktewater dient
voorkomen te worden.
3.5.3 Ligging plangebied
Zwartemeer ligt in het zuidoosten van de gemeente Emmen, ten zuiden van Barger- Compascuum en
ten oosten van Klazienaveen. De plangrens van het bestemmingsplan wordt zoveel mogelijk bepaald
door natuurlijke elementen, in combinatie met de overgang tussen het dorp en het buitengebied.
28 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 3-2: Bestemmingsplanbegrenzing (indicatief)
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 29

3.5.4 Grondgebruik
bestemmingsplan Zwartemeer
Het plangebied bestaat hoofdzakelijk uit bebouwd, stedelijk gebied. Aan de noordwestzijde van het dorp
ligt het nieuwe recreatie- en sportpark Zwartemeer, in het zuidwesten van het plangebied ligt het
sportveldencomplex. Om het dorp liggen akkerbouw gebieden en versnipperde veeteelt gebieden. De
woonkern van Zwartemeer is ontstaan als lintbebouwing langs de Kamerlingswijk en Verlengde
Hoogeveensevaart. Na de oorlog zijn enkele woonwijken in het tussenliggende gebied en ten noorden
van de Verlengde Hoogeveensevaart aangelegd. Aan de oostzijde van het plangebied kruist de herstelde
loop van de Runde het plangebied. De Runde is een oude veenloop, die ontspringt in het ten zuiden van
Zwartemeer gelegen hoogveenreservaat Bargerveen (Natura 2000-gebied).
3.5.5 Bodemopbouw
De bodemopbouw in het dorp bestaat voornamelijk uit Veen- en moerige gronden (iVp en iWp, veen- en
moerige gronden met een veenkoloniaal dek).De bodemopbouw in het zuidoosten bestaat uit Hoogveen
(code Vo, Vlietveengronden). Exacte gegevens over de bodemopbouw in het plangebied zijn niet
bekend, omdat deze niet zijn gekarteerd op de bodemkaart van Nederland. De onderstaande figuur laat
de bodemopbouw zien rond Zwartemeer.
Figuur 3-3: Bodeminformatie rond Zwartemeer (bron: website provincie Drenthe)
3.5.6 Hoogteligging
De onderstaande figuur geeft een beeld van de hoogteligging van het plangebied. Binnen het plangebied
varieert de maaiveldhoogte gemiddeld tussen ca. NAP + 16,00 en NAP 17,50 m. De laagste
maaiveldhoogten komen in het noordwesten van het plangebied voor (recreatie- en sportpark
Zwartemeer).
30 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 3-4: Hoogtekaart Zwartemeer (bron: AHN Nederland)
3.5.7 Grondwater
In de onderstaande figuur is de gemiddeld hoogste grondwaterstand (GHG) in het gebied aangegeven.
Het blijkt dat in het plangebied de grondwaterstanden sterk variëren. In het plangebied zullen de
grondwaterstanden rond de 80 - 100 cm beneden maaiveld liggen (voor zover bekend want in het
bebouwde gebied zijn de gegevens niet gekarteerd). In westelijke deel van het gebied (Rundedal) komen
als gemiddeld hoogste grondwaterstanden waarden tussen de 21 - 40 cm voor.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 31

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 3-5: Overzicht Gemiddeld hoogste Grondwaterstand (GHG) rond Zwartemeer (bron:
website provincie Drenthe)
De onderstaande figuur laat de kwel- en infiltratiesituatie zien. Duidelijk blijkt dat Zwartemeer in een
kwelgebied ligt. Ten westen van Zwartemeer bevindt zich een overgangsgebied.
32 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 3-6: Overzicht voorkomen kwel en infiltratie (bron: website provincie Drenthe)
3.5.8 Waterhuishouding
Het bestemmingsplan ligt in het stroomgebied Rijn-Oost (Kader richtlijn Water). Ten noorden van de
Verlengde Hoogeveensevaart ligt het binnen het beheersgebied van het waterschap Hunze en Aa's. Het
overige plangebied valt binnen de beheersgebied van het waterschap Velt en Vecht. Binnen het
bestemmingsplan liggen verschillen in grondgebruik, variërend van de stedelijke kern Zwartemeer, de
akkerbouwgebieden en de versnipperde veeteelt gebieden. Alle bestemmingen hebben daarin een eigen
behoefte ten aanzien van het waterbeheer.
Het gebied is ontstaan als lintbebouwing langs de Kamerlingswijk, Verlengde Hoogeveensevaart en later
de Zuidervaart. Vanuit deze kanalen is in droge perioden wateraanvoer mogelijk. Afwatering geschiedt
via de verlengde Hoogeveensevaart en het uitgebreide (cultuurhistorisch belangrijke) wijken en
kanalenstelsel.
In de loop der jaren is het maaiveld rond deze kanalen gedaald (veenontginning, inklinking). Daarom
kunnen grote delen van het gebied niet onder vrij verval afwateren op de verlengde Hoogeveensevaart en
is een gemaal noodzakelijk. Het zuidelijk deel van het gebied en de Kamerlingswijk wateren af via naar
het poldergemaal aan de Boertienstraat. Dit gemaal pompt het water op naar de Verlengde
Hoogeveensevaart. Het ten noorden van de Verlengde Hoogeveense vaart gelegen deel van Zwartemeer
watert af naar het noorden via het polderwatersysteem. Vanuit de Hoogeveense- en Zuidervaart kan
water worden ingelaten ten behoeve van het landbouwgebied.
Het streefpeil in de Verlengde Hoogeveensevaart is NAP + 15,80 m. Het peil in het omliggende
poldergebied ligt gemiddeld op NAP + 15,20 m (winterpeil). Het zomerpeil ligt ongeveer op NAP + 15,50
m.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 33

estemmingsplan Zwartemeer
Het Bargerveen is aangewezen als Natura 2000 gebied. In het kader van de landinrichting Emmen-Zuid
zijn er afspraken gemaakt over bufferzones van het Bargerveen. Via een uitgebreid gebiedsproces zijn
de noodzakelijke maatregelen voor het GGOR Bargerveen vastgesteld. Door (toekomstige)
inrichtingsmaatregelen kunnen de streefpeilen in de bufferzones veranderen. Daardoor kan drooglegging
onvoldoende zijn. Het uitgangspunt is dat de streefpeilen buiten de bufferzones niet gewijzigd zullen
worden.
In de onderstaande figuur is een kaart met de waterhuishoudkundige situatie in het beheersgebied van
Velt en Vecht opgenomen.
Figuur 3-7: Situatie waterhuishouding rond Zwartemeer (bron: Velt en Vecht)
34 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

3.5.8.1 Stedelijke wateropgave
bestemmingsplan Zwartemeer
In het kader van het verkennend onderzoek naar de stedelijke wateropgave is voor Zwartemeer,
Klazienaveen en Barger Oosterveen de conclusie dat de wateropgaaf ca. 35.000 m 3 is. Deze
wateropgaaf is bedoeld om de verwachtte extra neerslag door veranderende klimatologische
omstandigheden te kunnen bergen in het eigen watersysteem van het gebied. Hierdoor wordt extra
belasting van het hoofdafvoersysteem voorkomen (vasthouden-bergen-afvoeren). De wateropgaaf is
berekend voor de situatie met een overschrijdingsfrequentie van 1 keer per 100 jaar, waarbij rekening is
gehouden met 10 % extra neerslag, om de gevolgen van klimaatverandering in beeld te brengen. In het
kader van het Lokaal Bestuursakkoord Waterbeheer zijn afspraken gemaakt, om zowel de huidige als
de toekomstige waterbergingsbehoefte gezamenlijk uit te werken.
3.5.9 Riolering
Naast het inzamelen en afvoeren van afvalwater heeft het rioolstelsel een belangrijke functie in de
afwatering van de verharde oppervlakken in het plangebied. In een gemengd rioolstelsel worden
afvalwater en regenwater 'gemengd' en vervolgens gezamenlijk afgevoerd naar de rioolwaterzuivering.
Tijdens perioden met meer neerslag kan het voorkomen dat de rioolberging geheel gevuld raakt en zal
rioolwater via de riooloverstorten naar het oppervlaktewater stromen. Een gescheiden rioolstelsel houdt
afvalwater en regenwater gescheiden. Afvalwater wordt afgevoerd naar de rioolwaterzuivering, regenwater
wordt rechtstreeks op het oppervlaktewater geloosd.
Het rioolstelsel in de kern Zwartemeer bestaat uit een hoofdbemalingsgebied (district 09) waarop de
drukrioleringen Kamerlingsewijk o.z., Zuidervaart o.z. en Dorpshuiswijk zijn aangesloten. Verder loost
op het stelsel het vacuümsysteem verl. Oosterdiep z.o.z.. OP het hoofdbemalingsgebied injecteert het
stelsel van Barger-Compascuum.
Het hoofdbemalingsgebied (district 09) is uitgevoerd als een gemengd stelsel. Het hoofdrioolgemaal
heeft een capaciteit van 215 m³.h -1 en verpompt het afvalwater naar de rioolwaterzuivering. Het gemaal is
gesitueerd aan de Meerwijk en verpompt het afvalwater naar het hoofdrioolgemaal van Klazienaveen.
Het hoofdgebied beschikt over 10 overstorten, welke lozen op resp. Verl. Hoogeveense Vaart (4 stuks),
Kamerlingswijk (4 stuks), Hoofdwijk III (1 stuks) en de Dorpshuiswijk (1 stuks). Een deel van het stelsel
is uitgevoerd als een gescheiden stelsel, waarbij het DWA onder vrij verval afvoert op het gemengd
stelsel. Het RWA-stelsel heeft drie lozingspunten welke lozen op de Dorpshuiswijk.
In het kader van de maatregelen om de vuiluitworp vanuit het rioolstelsel op het oppervlaktewater terug
te brengen, is afgesproken dat in Zwartemeer 7,87 ha verharding afgekoppeld wordt van het gemengde
stelsel. Met het uitvoeren van deze maatregel is gestart en een groot deel van de opgave is inmiddels
afgekoppeld. Tijdens reguliere rioolvervangingen en wijkrenovaties zal deze lijn worden doorgezet.
3.5.10 (Grond-)Waterkwantiteit en -kwaliteit
Voor Zwartemeer is het belangrijk dat binnen het plangebied de grondwaterstanden niet wezenlijk
wijzigen. Verhoging van de grondwaterstand kan leiden tot grondwateroverlast in het bebouwde gebied.
In het grootste deel van de kern komen veengronden voor. Verlaging van de grondwaterstand in deze
gebieden leidt tot oxidatie en inklinken van het veen.
In de kern van het plangebied is de woonfunctie maatgevend. Voor deze functie is de drooglegging van
groot belang. Minimaal is het nodig dat tussen de 1,00 m en 1,40 m drooglegging aanwezig is (de
drooglegging is de afstand tussen het bouwpeil en het oppervlaktewaterpeil). Bij deze drooglegging kan
een goede grondwaterstand voor de woonfunctie in het woongebied worden bereikt. Op dit moment
voldoet Zwartemeer aan dit criterium, met de opmerking dat de aanwezige drooglegging rond het
minimum ligt. Dit komt veel voor in veengebieden, maar maakt het gebied wel kwetsbaar voor overlast.
Effecten van veranderingen in de streefpeilen van de watergangen in en rond het plangebied moeten
daarom zorgvuldig worden onderzocht en beschreven. Uitgangspunt is dat de streefpeilen buiten de
bufferzones niet gewijzigd zullen worden.
Het moet voorkomen worden dat er tijdens perioden van neerslag overlast, schade of gevaar ontstaat.
Bij nieuwe ontwikkelingen zal dan ook goed moeten worden nagedacht over hoe er moet worden
omgegaan met afvoer en berging van regenwater. Afgewogen moet worden of het verstandig is het
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 35

estemmingsplan Zwartemeer
regenwater in het eigen gebied te bergen of dat het juist beter is het water af te voeren naar een andere
locatie. Afhankelijk van de locatie binnen het plangebied of functie van het gebied kan de keuze anders
uitvallen. Verder is het van belang om bij de afweging te laten meewegen of het gaat om maatregelen
die nodig zijn om water dat vrijkomt tijdens een kortdurende hevige hoosbui te verwerken, of dat het gaat
om maatregelen om water dat vrijkomt tijdens een langdurige natte periode te verwerken. Zowel binnen
als buiten het gebied is het mogelijk regenwater te bergen.
Als gekozen wordt om (een deel van) het regenwater tijdelijk in het gebied te bergen dan moet dit op
zo'n manier worden gedaan dat hiervoor een robuuste, goed te onderhouden voorziening wordt
aangelegd, die past binnen de gebruiksfunctie van het gebied en deel uit maakt van het bestaande
waterhuishoudkundige systeem. Voorkomen moet worden dat overgegaan wordt tot de aanleg van
solitaire vijvers, zeer diepe watergangen of waterpartijen met een kwetsbaar, instabiel ecosysteem.
Raakt de bergingsvoorziening vol, dan moet een zodanige escape worden aangelegd dat vervolgens het
water snel en doelmatig kan worden afgevoerd naar een locatie waar het geen overlast veroorzaakt. In
Zwartemeer is het geen optie om te kiezen voor infiltratie van regenwater, gezien de grondwatersituatie
en kwel. Vasthouden, bergen en afvoeren zijn voor het plangebied goed te realiseren, waarbij de beste
opties voor bergingsvoorzieningen aan de rand van het dorp voorkomen.
3.5.11 Richtlijnen voor de nadere inrichting/ nieuwe ontwikkelingen
Water is belangrijk voor het welzijn van mens en dier. In bebouwd gebied vormt het tevens een belangrijk
ordenend en esthetisch element. Om aan dit doel te voldoen is het belangrijk dat het water van goede
kwaliteit is en voldoende zuurstof bevat. Voor het plangebied betekent dit dat bij nieuwe ontwikkelingen
er op moet worden gelet dat:
alleen water wordt aangelegd op plaatsen waar dit op natuurlijke wijze kan;
water verbonden is met de rest van het watersysteem;
er voldoende oeverbegroeiing is;
afstromend regenwater schoon is en blijft;
lozingen vanuit de riolering worden voorkomen.
De diepte van de grondwaterstand in het plangebied maakt het mogelijk dat zonder zeer diepe
ontgravingen watervoerende sloten en vijvers kunnen worden gerealiseerd. Bij nieuwe ontwikkelingen kan
er daarom toe worden overgegaan om waterberging aan te leggen om afstromend regenwater te bergen.
Water kan worden vastgehouden in het gebied zelf door het aanleggen van bergingsvijvers of berging
buiten het gebied aan te leggen. Dit water kan ter plaatse van de ontwikkeling worden aangelegd of
elders in het peilgebied, waar het bestaande waterstructuren kan vergroten.
Regenwater heeft van nature een goede kwaliteit. Door allerlei oorzaken kan het verontreinigd worden en
hiermee bodem en oppervlaktewater belasten. Het is daarom van belang om er in eerste instantie voor
te waken dat regenwater verder wordt verontreinigd. Dat kan worden bereikt door de oppervlaktes waarop
regenwater valt schoon te houden (bijv. wegen en parkeerterreinen) door geen bestrijdingsmiddelen te
gebruiken en rekening te houden met het gebruik van strooizout of het gebruik van uitlogende
materialen.
Bij nieuwe ontwikkelingen moet zoveel mogelijk worden voorkomen dat regenwater wordt gemengd met
andere waterstromen. Denk bijvoorbeeld aan het mengen met huishoudelijk afvalwater in het gemengde
rioolstelsel. Bij nieuwe ontwikkelingen moet daarom worden onderzocht of het regenwater kan worden
afgekoppeld van het gemengde riool en gescheiden kan worden afgevoerd.
Het wijken- en kanalenstelsel is van grote cultuurhistorische waarde en moet daarom worden
beschermd. Het is daarom belangrijk dat deze structuren op de plankaart worden bestemd als water.
36 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 4 Stedenbouwkundige structuur
4.1 Ontstaansgeschiedenis
Het gebied kent een rijke geschiedenis. Het landschap deed als ondoordringbaar element dienst als
natuurlijke verdedigingslinie. De specifieke landschappelijke kenmerken van het gebied zijn ontstaan ten
tijde van de ontginning van het veen. De winning van het zwarte goud in het gebied wat tot die tijd onder
andere bekend stond als 'een groote moerassige heyde' begon circa 400 jaar geleden.
De kanalen, de bebouwingslinten en de grote openheid zijn de landschappelijke gevolgen van dit proces.
Na de ontginning van het veen werden de gronden in gebruik genomen als landbouwgrond. De laatste
decennia verandert het landschap. Nieuwe infrastructuur, dorpsuitbreidingen en recreatiegebieden
veranderen het landschap in snel tempo.
Figuur 4-1: Topografische ontwikkeling tussen 1860 en 1980
In het verleden bepaalden de natuurlijke gradiënten (bodem, reliëf en waterhuishouding) de wijze van
mate van bewoning. Meestal ontstonden de dorpen op de grens van de hoger gelegen droge gronden
naar de nattere gronden.
Zwartemeer
Uit de kaart van 1850 blijkt dat ter plaatse van het huidige Zwartemeer een meer aanwezig was met de
naam Zwarte-Meer. Het spreekt vanzelf, dat het voormalige Zwarte-Meer alles te maken heeft met het
huidige dorp Zwartemeer.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 37

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 4-2: Historische ontwikkelingen (rond 1850)
In het drassige veengebied , rond het grote meer, lagen allerlei poelen en plassen, die geheel
dichtgegroeid waren met planten en mossen. Rond dit meer ontstond de eerste bewoning, op veilige
afstand van de oever. Deze eerste bewoners waren afkomstig uit Duitsland. Het meer had rond 1860
een oppervlakte van meer dan 110 hectare en loosde het overtollige water onder andere in de Runde.
Het dorp Zwartemeer ontstond in eerste instantie als landbouwnederzetting. Vanaf 1860, het Verlengde
van Echtenskanaal was nog niet tot Zwartemeer doorgetrokken, vestigden boeren zich in het
zuidoostelijke deel van de gemeente Emmen om boekweit te telen.
Aan de oevers van het Zwarte-Meer werd in 1873 een pastoorsboerderij gebouwd. Deze boerderij had de
naam 'Modo Udum, Modo Sudum', oftewel 'Nu eens droog en Dan weer nat'. Bij Koninklijk Besluit van
12 juli 1880 werd aan de Drentse Kanaalmaatschappij toestemming verleend tot het verder graven van
de Hoogeveense vaart tot aan de Rijksgrens. In 1881 werden de rechten doorverkocht aan Van Holthe
tot Echten, zo ontstond de naam 'Verlengde van Echtenskanaal'. In 1894 werd de grens bereikt.
Pas toen het Verlengde van Echtenskanaal tot aan de grens werd doorgetrokken kwam Zwartemeer
onder invloed van de veenontgravingen en kreeg het dorp het karakter en de functie van een veenkolonie.
Om het hele gebied van het huidige Zwartemeer te kunnen ontginnen werden hoofd- en dwarswijken
aangelegd volgens het zogenaamde 'blokpatroon'.
38 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Figuur 4-3: Verdere historische ontwikkelingen
bestemmingsplan Zwartemeer
Vanaf ongeveer 1900 werd vanaf de Verlengde van Echtenskanaal in noordelijke richting begonnen met
het uitgraven van het Verlengde Oosterdiep. Nog voor de aanleg van het kanaal werd er een kerk
gebouwd op het kruispunt van het oorspronkelijke tracé met de Kamerlingswijk. Het tracé van het
Verlengde van Echtenskanaal lag oorspronkelijk zuidelijk van de huidige ligging. Aangezien dit tracé een
uitloper van de Hondsrug bij Klazienaveen kruiste, werd er besloten een nieuw tracé meer naar het
noorden te kiezen. De kerk ligt daardoor enigszins buiten het dorp.
De Kamerlingswijk was een hoofdwijk met daarop aansluitend dwarswijken als de Meerwijk en de
Dorpshuiswijk. Haaks op deze wijken werden op regelmatige afstand, variërend van 180 tot 200 meter,
zijwijkjes gegraven.
In 1928 heeft de gemeente Emmen het besluit genomen om in het belang van de krotopruiming over te
gaan tot de bouw van vijftig eenvoudige arbeiderswoningen. Een groot deel hiervan is in Zwartemeer
gebouwd, onder meer aan de Meerwijk, de Hogeweg, de Kamerlingswijk en aan de noordzijde van het
Verlengde van Echtenskanaal. Na voltooiing van dit project in 1931 duurde het tot 1936 voordat er weer
een aantal woningen werden gebouwd. In dat jaar zijn er 35 woningen gebouwd van het type
'bloembakwoningen' in 'Tuindorp'. Deze woningen genoemd naar de ingebouwde bloembak aan de
rechtervoorkant van elk huis, waren deels vrijstaand en deels twee onder een kap.
In 1941 werden de huizen aan de 'Stichtingstraat' en in 'de Huizen' opgeleverd. De zogenaamde
Dominohuizen aan de 'Mollemastraat' en het begin van de 'Huizen' zijn in de periode tussen 1948 en
1950 gebouwd. In dezelfde tijd zijn de huizen aan de 'Stormstraat' en nog een aantal woningen aan de
'Huizen', de 'Dwarsstraat' en de 'Stichtingstraat' gebouwd. De twee onder een kap woningen in de
'Hoven' zijn tussen 1952 en 1954 gereed gekomen evenals de eerste bejaardenhuizen aan de
'Stichtingsstraat'.
De bejaardenhuizen aan de 'Hemen' dateren uit circa 1960. De huizen aan de zogenaamde 'Lange
Hoven' zijn in 1962 gebouwd. Het oude sportcomplex aan de 'Dorpshuiswijk' is vanaf 1965 volgebouwd
met 64 huizen. Een volledig nieuw bestemmingsplan kwam in 1967 aan de orde, maar pas in 1972
werden de eerste huizen daarvan opgeleverd.
Tot het jaar 1981 werden er alleen maar sociale huurwoningen gebouwd. In dat zelfde jaar werden 20
premie koopwoningen opgeleverd aan de 'Banken'. In 1986 kwam aan de 'Zwaai' nog een aantal van
deze huizen gereed.
4.1.1 Ondergrond
Niet te missen is de aftekening van de Hondsrug op de hoogtekaart, uitstrekkend vanuit hartje
Groningen (linksboven) tot voorbij Emmen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 39

Figuur 4-4: Hoogtekaartbeeld
4.1.2 Netwerken infrastructuur
bestemmingsplan Zwartemeer
De A37 vormt voor het gebied de toegang tot de rest van Nederland. Voor de toegang tot de rest van
Europa zorgt juist de Duitse infrastructuur voor een snelle verbinding, namelijk door middel van de A31.
De wegenstructuur tekent zich af als een waaier vanuit de stad Groningen met aan de randen de
belangrijkste verbindingen en in het midden de Veenkoloniën.
Figuur 4-5: Netwerk hoofdinfrastructuur
40 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

4.1.3 Occupatie verstedelijking
bestemmingsplan Zwartemeer
In de Grote Veenkoloniën (Groningen, Drenthe, Niedersachsen) wonen zo'n kleine half miljoen mensen.
De van oudsher bewoonde Hondsrug is te herkennen als een vestigingscentrum met haaks daarop
Veenkoloniale lintbebouwing (Drents deel). Het Stadskanaal markeert de grens en de bebouwing
versnippert, met nog steeds duidelijk herkenbare lintbebouwing. In Duitsland is er eveneens
lintbebouwing, maar komen de grotere nederzetting aan de Ems sterker naar voren. Op de Nieuwe
Kaart van Nederland concentreren de 'rode' ontwikkelingen zich vooral in de kernen rond Groningen en
Emmen.
Figuur 4-6: Huidige verstedelijking (Zwartemeer en Klazienaveen zijn omcirkeld)
4.2 Stedenbouwkundige hoofdstructuur
Stedenbouwkundig is Zwartemeer te typeren als deels een kanaaldorp (enkellint) van de Veenkoloniën.
De hoofdlijn van de stedenbouwkundige structuur wordt gekenmerkt door de lijnen van de Verlengde van
Echtenskanaal met de daarop dwars gelegen Kamerlingswijk en Zuidervaart. Langs deze
waterverbindingen liggen de hoofdontsluitingswegen van Zwartemeer.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 41

Figuur 4-7: Hoofdstructuur
4.2.1 Ruimtelijke kwaliteit
bestemmingsplan Zwartemeer
Ruimtelijke kwaliteit wordt ervaren indien binnen een samenhang van elementen een rijkdom aan
indrukken kan worden opgedaan. Kernbegrippen daarbij zijn structuur, identiteit, belevingswaarde.
Zwartemeer kent woonbuurten uit verschillende tijdperken. Hoewel de buurten qua beeldvorming en
opzet verschillend zijn, onder ander door de tijd wanneer zij zijn ontstaan, hebben ze één ding gemeen,
namelijk het feit dat er aan elke buurt een stedenbouwkundig plan ten grondslag ligt. Niets is per toeval
ontstaan maar is het een invulling van een stedenbouwkundige visie, dit geldt voor het stratenpatroon,
de landschappelijke elementen en ook voor de bebouwingstypologie en architectonische kwaliteit en
verschijningsvorm van gebouwen. Basiskwaliteiten en gemeenschappelijke (architectonische)
kenmerken kunnen worden geobserveerd die bepalend zijn voor de beleving en identiteit van de
woonomgeving.
Karakteristiek voor Zwartemeer zijn de volgende stedenbouwkundige elementen:
rechthoekig kavelpatroon;
openheid, overzicht;
kanalen;
beplante linten;
compactheid van het dorp;
groene ruimtes in het dorp;
herkenbaarheid van historische linten.
42 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Figuur 4-8: Huidige structuur Zwartemeer
4.2.2 Lintbebouwing
Opbouw
bestemmingsplan Zwartemeer
Lintbebouwing is een bebouwde omgeving aan beide zijden van een straat/kanaal met een typisch
lineaire structuur. De bebouwingslinten kenmerken zich door de aanwezige diversiteit aan bebouwing.
De linten volgen de structuren van de oorspronkelijke veenontginning.
De kern wordt gekarakteriseerd door de structuur van de lintbebouwing. Het gevelbeeld van het
bebouwingslint wordt vooral gekenmerkt door een grote mate aan variatie in positionering, bouwvolume
en -hoogte, kapvorm, vormgeving, kleur en materiaalgebruik.
Het dorp is ontstaan doordat het is geconcentreerd rond de lintbebouwing. In het dorp is de
lintbebouwingsstructuur nog terug te vinden. Grenzend aan het buitengebied ligt de lintbebouwing als
eenheid in het landschap, in contrast met het achterliggende danwel voorliggende gebied.
Foto's: Impressies lintbebouwing Zwartemeer
Nadere analyse per deelgebied
Bebouwing vertoont onregelmatig beeld in het centrum ten aanzien van hoogte, (kap)vorm en
rooilijn;
Historische bebouwing minimaal aanwezig;
Nokrichting haaks en evenwijdig op de weg;
Historische bebouwing minimaal aanwezig;
Aan de randen diepe kavels met overgang naar het landelijk gebied met relatief veel bijgebouwen;
hoofdgebouwen grotendeels in ongelede hoofdvorm;
Meerdere functies aan het lint in het 'centrum';
De structurerende route is het veenkoloniale profiel met het kanaal, de parallelwegen aan beide
zijden van het kanaal;
Het Van Echtenskanaal wordt ten westen van de Zuidervaart aan weerszijden begeleid door
laanbeplanting. De structuurlijnen aan de Zuidervaart en de Kamerlingswijk worden ook begeleid
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 43

door beplanting;
Het kanaal is het oriëntatiepunt;
De "wissels" functioneren als knooppunt;
Karakteristiek materiaal en kleurgebruik.
Knelpunten
bestemmingsplan Zwartemeer
Door verbouw/nieuwbouw kan door vormgeving of situering van de bebouwing de identiteit alsmede het
straat- en bebouwingsbeeld worden aangetast.
Conclusie
Extra aandacht dient uit te gaan bij de bouw/verbouw naar hoogte-breedte verhoudingen, positionering,
transparantie naar het achterliggende gebied, detaillering, kleur en materiaalgebruik. Bij voorkeur met
gebruikmaking van het reeds aanwezige scala van min of meer traditionele materialen en kleuren.
Belangrijk is een goede situering van aan- en bijgebouwen bij woningen met twee naar de weg gekeerde
gevels. Bestaande nokrichtingen dienen te worden gehandhaafd.
4.2.3 Woonbuurten (dorpsuitbreidingen)
Opbouw
Deze buurt bestaat grotendeels uit projectmatig gebouwde woningen bestaande uit één en twee
bouwlagen met zadeldak. De bebouwing is gevarieerd; strokenbouw, twee onder 1 kap en vrijstaand
waarbij elk type bebouwing zijn eigen identiteit heeft.
Nadere analyse per deelgebied
Architectonische eenheden met gemeenschappelijke kenmerken (kapvorm, materialen, kleur,
bouwhoogte etc);
Duidelijk herkenbare rooilijnen waarin de bebouwing is geplaatst;
Duidelijk ritme van bouwblokken, maar toch de herkenbaarheid van de individuele woning;
Bebouwing heeft relatie met en invloed op het openbaar gebied;
Verschil in identiteit tussen dorpsuitbreidingen onderling;
Variatie aan type bebouwing (strokenbouw, twee onder 1 kap en vrijstaand);
Standaard bouwvorm (identiteit) is nog intact;
Diverse woningen met twee naar de weg/openbare ruimte gekeerde gevels;
Op sommige locaties is er nog een restant van een wijk danwel een gedempte wijk zichtbaar;
Aan de randen van de dorpsuitbreidingen zijn doorzichten naar het landelijk gebied;
Karakteristiek materiaal en kleurgebruik: gevels metselwerk (rood), pannen gebakken/beton
(rood/zwart);
De oudere dorpsuitbreidingen hebben een hogere belevingsrijkdom aangezien deze ruimer van opzet
zijn en meer gemeenschappelijke kenmerken hebben (kapvorm, materiaal, kleur);
Tussen de bebouwing is door de afwijkende architectuur en verkaveling geen ruimtelijke
samenhang. De diverse dorpsuitbreidingen worden middels groenstroken en voetpaden ruimtelijk en
functioneel met elkaar verbonden bouwhoogte.
Knelpunten
Hoofdgebouwen
Door verbouw/nieuwbouw kan door vormgeving of situering van de bebouwing de identiteit alsmede het
44 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
straat- en bebouwingsbeeld worden aangetast. De bestaande bebouwing kenmerkt zich door
architectonische eenheden (woonblokken, rijtjeswoningen, dubbele woningen, vrijstaande woningen) met
gemeenschappelijke kenmerken (kapvorm, materiaal en kleur, bouwhoogte). Bij vervangende nieuwbouw
is hier van afgeweken waardoor er een onsamenhangende situatie is ontstaan met een aangetast straat-
en bebouwingsbeeld (foto 1). Projectmatig heeft er ook planmatige uitbreiding plaatsgevonden waarbij
rekening is gehouden met de identiteit van de bestaande bebouwing, bijvoorbeeld ten aanzien van de
mate van detaillering (foto 2)
Foto's: Knelpunt hoofdgebouwen (foto's 1 en 2)
Aan-, uit- en bijgebouwen en bouwwerken geen gebouwen zijnde
Op enkele locaties in de oudere dorpsuitbreidingen zijn projectmatig aanbouwen voor de naar de weg
gekeerde gevel gebouwd. Aangezien deze gevels nog niet zijn aangetast door andere uit-/bijgebouwen
heeft deze bebouwing nog steeds zijn eigen gave identiteit (zie foto 3). In de nieuwere
dorpsuitbreidingen (foto 4 en 5)zijn er aan-, uit- en bijgebouwen alsmede bouwwerken geen gebouw
zijnde gekeerd richting een naar de weg gekeerde gevel. Het geheel hiervan veroorzaakt een rommelig
en onsamenhangend straatbeeld.
Foto's: Knelpunt aan- en bijgebouwen (foto's 3, 4 en 5)
Conclusie
Per architectonische eenheid (woonblokken, rijtjeswoningen, dubbele woningen en vrijstaande woningen
moet bij vervanging of uitbreiding aandacht worden geschonken aan het gevelbeeld naar het openbaar
gebied en moet er rekening worden gehouden met de gemeenschappelijke kenmerken ten aanzien van
kapvorm, bouwhoogte alsmede materiaal en kleur. Belangrijk is een goede situering van aan- en
bijgebouwen bij woningen met twee naar de weg gekeerde gevels.
4.2.4 Werkgebieden (bedrijven)
Werkgebieden kunnen belangrijk zijn voor de economische versterking van een kern. De toonbaarheid
(uitstraling) van werkgebieden en of gebouwen is belangrijk als vestigingsfactor voor
bedrijven/ondernemers.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 45

Opbouw
bestemmingsplan Zwartemeer
Het bedrijventerrein is kleinschalig van omvang en kenmerkt zich door kleinschalige bedrijfsgebouwen
met bedrijfswoningen alsmede met een enkele grootschalige loods. Het terrein is bereikbaar via de
Eemslandweg alsmede via de Kamerlingswijk WZ.
Nadere analyse per deelgebied
Gebrek aan uitstraling, sobere bedrijfsgebouwen/loodsen en schuren;
Scheiding tussen privaat (bedrijfskavels) en openbaar (openbare weg) is onduidelijk;
Doorgaand verkeer is niet mogelijk, geen structurerende route;
Bedrijfswoningen hebben niet de uitstraling dat het een onderdeel van een bedrijf is;
Harde overgang tussen bedrijventerrein en het landelijk gebied;
Slechte herkenbaarheid van het gebied;
Lage belevingswaarde;
Rommelige indruk.
Knelpunten
Door de ligging grenzend aan het buitengebied is er een harde overgang met het buitengebied alsmede
met het lint aan de Kamerlingswijk ontstaan.
Conclusie
De samenhang tussen de bebouwing onderling alsmede de samenhang met het landelijk gebied is niet
aanwezig. De overgang tussen het landelijk gebied en het bedrijventerrein is erg hard. Dit door de vorm
van de bebouwing alsmede door het kleurgebruik. de bedrijfswoningen hebben niet het uiterlijk van een
bedrijfspand
4.3 Verkeersstructuur
4.3.1 Inleiding
In deze paragraaf worden de verkeerskundige en infrastructurele aspecten uit het plangebied bekeken.
Hierbij wordt eerst de huidige situatie van het plangebied beschreven. Vervolgens wordt ingegaan op de
toekomstige ontwikkelingen in het plangebied die met betrekking tot deze sector van belang zijn. Dit
hoofdstuk wordt afgesloten met de wensbeelden voor verkeer en infrastructuur.
Bij deze analyse is gebruik gemaakt van gegevens uit:
PVVP (Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan) 2007-2020;
Verkeersmodel gemeente Emmen 2005;
Gemeentelijk verkeers- en vervoersplan, Bereikbaar en duurzaam veilig 2000. Dit plan kent een
doorlooptijd tot 2004. Op dit moment is er nog geen nieuw verkeersbeleid vastgesteld. Het GVVP
blijft voorlopig van kracht.
4.3.2 Huidige situatie
Wegen
De gemeente Emmen ondersteunt net als bijna alle andere wegbeheerders van Nederland, de
uitgangspunten van Duurzaam Veilig. Dit is bekrachtigd door een landelijk convenant te ondertekenen.
De wegen in de gemeente Emmen zijn gecategoriseerd conform Duurzaam Veilig met als doel een
optimale afstemming te bereiken tussen de functie van de weg, de vormgeving en het gebruik ervan door
de weggebruiker. Hiermee wordt beoogd onbedoeld gebruik van de weg, conflicten met hoge snelheids-
en richtingsverschillen, alsmede onzeker gedrag te voorkomen. De wegen zijn verdeeld in drie
categorieën, stroomwegen, gebiedsontsluitingsweg en erftoegangswegen.
Het plangebied wordt in het noorden ontsloten via de rijksweg A37 (Emmen-Duitsland). Deze weg heeft
een stroomfunctie en kent een maximum snelheid van 120 km/uur. Via de Zuidervaart Oostzijde
(provinciale weg N379, gebiedsontsluitende weg met een maximumsnelheid van 80 km/uur) kunnen de
toe- en afritten van de A37 worden bereikt. Deze afstand is circa één kilometer, zodat de ontsluiting van
het plangebied voor het gemotoriseerde verkeer goed is te noemen. Het plangebied ligt direct ten zuiden
van de Eemslandweg welke over gaat in het Verlengde Van Echtenskanaal Noordzijde. Deze
46 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
gebiedsontsluitingsweg loopt van Klazienaveen richting Duitsland. Binnende kom heeft deze weg een
maximum snelheid van 50 km/uur, daarbuiten 80 km/uur). De omliggende dorpen Klazienaveen en
Barger Compascuum hebben een directe, goede verbinding voor het gemotoriseerde verkeer. De
doorstroming op voorgenoemde wegen is goed.
Zowel in noord-zuidrichting als in oost-westrichting is het plangebied ook intern goed ontsloten. Het
plangebied heeft vanaf de Eemslandweg aan de noordkant en de Kamerlingswijk Westzijde aan de
westkant een aantal toegangswegen tot het gebied. In het gebied zelf bevinden op gelijkmatige afstand
van elkaar de wegen voor het interne verkeer. Deze wegen zijn gecategoriseerd als erftoegangswegen
heb hebben over het algemeen hetzelfde wegbeeld met een maximumsnelheid van 30 km/uur, er is
geen hiërarchie in de wegenstructuur. De intensiteit op deze wegen is relatief laag. De meeste wegen in
het plangebied hebben een recht tracé, met name de verbindingswegen tussen de dorpen en rijksweg.
Fietsverkeer
De afstanden binnen Zwartemeer zijn klein en goed per fiets af te leggen. Langs de Eemslandweg en de
Zuidervaart OZ liggen vrijliggende fietspaden. Op alle overige wegen maken (brom)fietsers gebruik van de
weg of parallelwegen. De fietspaden en parallelwegen hebben voor de fietsers een verkeerstechnische
functie in combinatie met een toeristische functie.
Openbaar vervoer
Binnen het plangebied halteren twee buslijnen die deel uitmaken van het streekvervoer in het gebied
rond Emmen. Het plangebied wordt hierdoor verbonden met de kernen Barger Compascuum,
Klazienaveen, Nieuw Dordrecht en Emmen. In Emmen kan worden overgestapt op de trein en andere
(regionale) buslijnen. De buslijnen volgen de doorgaande route via de Eemslandweg/ Verlengde van
Echtenskanaal Noordzijde. Eén buslijn volgt een kleine lus in het plangebied.
Parkeernorm
Bij toekomstige (nieuwbouw)ontwikkelingen worden vigerende parkeernormen conform de landelijke
richtlijnen van het CROW gehanteerd.
Verkeersintensiteiten
De gemeente Emmen houdt regelmatig verkeerstellingen. In 2007 en 2008 zijn in Zwartemeer de
volgende tellingen gehouden:
Eemslandweg ten oosten van Kamerlingswijk 1.300 mvt/etm
Kamerlingswijk WZ 1.600 mvt/etm
Eemslandweg ten westen van Zuidervaart 4.600 mvt/etm
Zuidervaart OZ 5.350 mvt/etm
Verkeersveiligheid
Om een uitspraak over de verkeersveiligheid in Zwartemeer te kunnen doen zijn de ongevallengegevens
tussen 2003 en 2007 geraadpleegd. In de genoemde periode zijn er binnen het plangebied in totaal 65
ongevallen geregistreerd.
Jaar Ongevallen
2003 17
2004 17
2005 7
2006 10
2007 14
Totaal 65
Bij deze ongevallen zijn 14 slachtofferongevallen waaronder 2 dodelijke ongevallen in 2005. De overige
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 47

estemmingsplan Zwartemeer
ongevallen hebben uitsluitend materiële schade. De belangrijkste knelpunten zijn Eemslandweg en
Verlengde van Echtenskanaal Noordzijde.
Toekomstige Ontwikkelingen
In de toekomst zullen er geen veranderingen in de wegenhierarchie binnen Zwartemeer plaatsvinden. Op
vrijwel alle wegen binnen Zwartemeer zal een dertig kilometer regime gelden met uitzondering van de
ontsluitingswegen.
Naar verwachting zal het aantal autoverplaatsingen licht toenemen met name vanwege de autonome
verkeersgroei (toename autobezit en autogebruik). Daarnaast zal door woningbouw het verkeer licht
toenemen.
Vanwege de bezuinigingen in het openbaar vervoer staan steeds meer buslijnen onder druk. Vanuit
sociaal oogpunt is het wenselijk dat Zwartemeer ook in de toekomst de busverbinding met Emmen
behoudt.
Wensbeeld/Aanbevelingen
Behoud van de huidige infrastructuur en waar mogelijk en wenselijk een verbetering;
De bereikbaarheid van het plangebied dient gewaarborgd te blijven;
Ook de bereikbaarheid per openbaar vervoer dient gewaarborgd te blijven.
4.4 Groenstructuur
De bijlage Groenstructuur Zwartemeer bevat een schematisch overzicht van de huidige groenstructuur
van Zwartemeer.
4.4.1 Huidige groenstructuur
Hoofdgroenstructuur
De hoofdgroenstructuur is gesitueerd langs de Verlengde Hoogveensche Vaart, met de daaraan parallel
lopende wegen Eemslandweg en Verlengde Van Echtenskanaal NZ, langs de Kamerlingswijk WZ, langs
het Verlengde Oosterdiep, met de daaraan parallel lopende Zuidervaart OZ en WZ en de Hoofdwijk III en
de daaraan parallel lopende Barriereweg.
De Verlengde Hoogeveensche Vaart wordt aan de noordzijde ter hoogte van de bebouwing begeleid door
een rij lindes en aan de zuidzijde door een rij eiken in gras. Richting Klazienaveen staat tussen de
lindes her en der opslag van o.a. berk. De rij lindes gaat na het bebouwingslintje richting Klazienaveen
over in eik c.q. opslag van eik en es.
Foto's: Links: Verlengde Hoogeveensche Vaart: noordzijde met lindes, aan zuidzijde eik.
Rechts: beeld in de richting van Klazienaveen.
De bebouwingszijde van de, aan de noordzijde van het kanaal parallel lopende, Verlengde Van
Echtenskanaal NZ kent verschillende groenstructuren namelijk gedeeltelijk wel een gedeeltelijk geen
bomen. Zo staan in het gedeelte t-splitsing Verlengde Oosterdiep - Barriereweg plantvakken met lindes
tussen de parkeerhavens, terwijl bij de bebouwing aan de westkant van de t-splitsing geen beplanting
staat.
48 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Foto's: Het gedeeltelijk wel en niet met bomen beplante Verlengde Van Echtenskanaal NZ
De bebouwingszijde van de, aan de zuidzijde van het kanaal paralel lopende, Eemslandweg staat in het
traject Klazienaveen - centrum een enigszins gefragmenteerde rij eiken in hagen c.q. sierstruiken (o.a.
rozen). Bij het centrum gaat deze rij eiken over in een rij van veldesdoorn in hagen c.q. onderbeplanting.
Na de kruising met de Kamerlingswijk gaat de rij veldesdoorn wederom over in een rij eiken in een
grasberm.
Het beeld van de Kamerlingswijk is eveneens monumentaal maar minder besloten omdat hier alleen een
bomenrij van eik aan de bebouwingszijde aan de westkant van de wijk staat. Aan de oostzijde van de
wijk wordt het beeld bepaald door het privégroen rondom de verspreid staande bebouwing in een verder
open grootschalig landschap. Vanaf de Kamerlingswijk WZ is goed zicht op dit landschap.
Foto's: Links: impressie Kamerlingswijk. Rechts: impressie Barriereweg
De Barriereweg wordt begeleid door een monumentale rij lindes aan beide zijden van de weg. Deze weg
ontsluit het noordoostelijk gelegen buurtje Tuindorp. Het monumentale karakter is te verklaren uit het feit
dat de Hoofdwijk III met de daaraan parallel lopende Barriereweg historisch een hoofdwijk was in het
veen van Barger Compascuum. In de periode 1965 - 1975 is deze wijk doorsneden door de snelweg N37
en is de Barriereweg een doodlopende weg geworden. Omdat de monumentale laan een historisch
waardevolle veenkoloniale groenstructuur is, wordt zij gerekend tot de hoofdstructuur.
Tenslotte is langs de oostkant van het Verlengde Oosterdiep een rij eiken aangeplant. Omdat langs het
kanaal veel opslag staat, is het zicht op het kanaal vanaf de weg vrijwel verdwenen. Langs de
bebouwingszijde staat een gefragmenteerde eikenrij. De westkant van het Verlengde Oosterdiep is
onbeplant, zowel langs het kanaal als langs de bebouwingkant van de weg. Hierdoor oogt het lintje vrij
kaal.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 49

Impressie Verlengde Oosterdiep
Groenaccenten
bestemmingsplan Zwartemeer
De twee dammen in de Hoogeveensche Vaart die op de T-splitsingen met het Verlengde Oosterdiep en
de Kamerlingswijk zijn aangelegd, zijn ingericht met een kunstwerk en een boomgroep van lindes in
gras. Daarnaast is bij de T-splitsing Hoogeveensche Vaart - Verlengde Oosterdiep naast de
Protestantse kerk een overdekte 'picknickplaats' aangelegd. Deze is omzoomd met hagen en
sierbeplanting.
Foto's: Kunstwerken en boomgroepen in gras op de dammen
Nevengroenstructuren
De nevenstructuur betreft de verschillende groenstructuren in de buurten van het dorp.
Een belangrijke nevenstructuur is het groen rondom de voorzieningen (winkels, scholen, kerk en
sporthal) in het centrum van het dorp en toegangswegen richting deze voorzieningen. Het betreft hier
vooral boomweides van o.a. lindes, esdoorns en moeraseik. Daarnaast zijn er singels tussen de
50 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
scholen en de sporthal aangeplant. De Klemstrook, de straat waar de winkels zijn gesitueerd, is
onbeplant.
Foto's: Links: groenstructuur bij voorzieningen. Rechts: boomweides langs route richting
voorzieningen
Een tweede nevenstructuur betreft groenstructuren langs de langzaam verkeersroutes in en langs het
dorp.
In het dorp betreft het de noord - zuid gerichte groenstructuur met voet/fietspad tussen de bebouwing
daterend uit de jaren '50 - '60 en de bebouwing uit de jaren '80 en later. Deze noord - zuid gerichte
groenzone is aangelegd op de plaats waar voorheen een wijk heeft gelegen. Deze groenstructuur
bestaat uit boomgroepen in gras en een speelweide tussen de achterkanten van beide, van karakter
verschillende, buurten. De groenstrook is vanuit beide buurten toegankelijk gemaakt door middel van
oost - west gerichte groenstrookjes met paden.
Langs de westkant van het dorp, vanaf het sportterrein tot aan de noordelijk gelegen dierenweide
'Beatrixhoeve' wordt het fiets/voetpad begeleid door een rij eiken in gras. Vanaf het pad is uitzicht op
het landschap. Het pad ligt op de plaats waar voorheen een wijk heeft gelegen.
Foto's: Links: Langzaam verkeersroute tussen 2 buurten. Rechts: langzaam verkeersroute
westzijde dorp
Langs een gedeelte van de Dorpshuiswijk is een voetpad aangelegd en wel langs het gedeelte van de
Runde tot aan de dierenweide. Vanaf het pad is uitzicht op het landschap en de Runde. Het voetpad
wordt begeleid door een rij essen. In het dorp is aansluiting op de groenstructuur rondom de
voorzieningen. Hier is tevens een oost - west gericht voetpad aangelegd dat tussen boomgroepen in
gras doorloopt tot de westkant RK kerk. Bij de dierenweide is een aansluiting op de voornoemde
langzaam verkeersroute richting sportterrein. Ten noordwesten van de RK kerk tot aan De Huizen is
eveneens een oost - west gerichte langzaam verkeersroute aangelegd. Ook hier wordt het pad begeleid
door bomen in gras.
Een derde nevenstructuur betreft de, noord - zuid gerichte, weg De Huizen. Deze weg volgt een
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 51

estemmingsplan Zwartemeer
veenkoloniaal kavelpatroon en is de verbindingsweg tussen het zuidelijke gedeelte van het dorp en het
centrum. De groenstructuur langs deze weg volgt echter niet deze lijnvormige structuur. Zo staat langs
het zuidelijke gedeelte van de weg een enigszins gefragmenteerde rij lindes, kent het middengedeelte
alleen privégroen en wordt het noordelijke traject gedeeltelijk begeleid door een rij berken.
Foto's: Links: De Huizen: zuidelijk deel beplant met lindes.Rechts: De Huizen middengedeelte
onbeplant
Een vierde nevenstructuur betreft groenstrookjes met bomenrijen (vooral moeraseik en in mindere mate
berk) in gras op de koppen van de bebouwing. Deze groenstrookjes zijn zowel in de oudere als nieuwere
buurtjes aangeplant.
Ook kent het dorp een zestal groene 'hofjes'. De drie 'hofjes' gelegen aan De Hoven zijn allen ingericht
met drie meidoorns in gras. De andere drie hofjes zijn gelegen aan de Dorstersstraat aan de westkant
van het dorp. Deze zijn ingericht met verschillende boomsoorten en sierheesters in gras. Vanaf deze
hofjes is zicht op het landschap.
Foto's: Links: zicht op landschap vanuit hofje Dorstersstraat. Rechts: hofje aan De Hoven
Ten slotte is de begraafplaats aan de noordzijde van het dorp omzoomd door singels c.q.
bos(plantsoen).
Recreatief groen
Het dorp heeft een sport c.q. recreatieterrein dat omzoomd is door singels, een groot speelveld
omzoomd door singels en rijen moeraseiken en een ijsbaan met aan de oostkant een singel. Verder zijn
er vier speelveldjes aangelegd en is er de dierenweide 'Beatrixhoeve' met een speelplek. In het gras van
de speelveldjes staan bomen en de speelveldjes worden al dan niet gedeeltelijk omzoomd met
sierheesters.
Aan de noordzijde van het dorp is recentelijk een 'sportlandgoed' aangelegd met o.a. een recreatieplas
en golfbaan. De Runde loopt eveneens door dit gebied. De Runde is onderdeel van de PEHS.
52 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
4.4.2 Nota van Uitgangspunten hoofdgroenstructuur
Een uitgangspunt ten aanzien van de hoofdgroenstructuur is dat het een doorgaande structuur is. Ten
tweede dienen boomgroottes te worden gekoppeld aan de belangrijkheid van de structuur. In het geval
van een hoofdstructuur houdt dit het gebruik van bomen van de 1e grootte in en dan bij voorkeur het
gebruik van cultuurhistorisch materiaal zoals de eik en linde.
De bomenrij(en) langs de Verlengde Hoogeveensche Vaart en de Kamerlingswijk zijn beeldbepalend,
cultuurhistorisch waardevol en zorgen voor een monumentaal karakter dat behouden dient te worden.
Toekomstig beheer dient er op gericht te zijn om deze structuurlijnen helder te houden en niet te laten
vervagen door opslag.
Langs de bebouwingszijde van de Eemslandweg/Verl. Hoogeveensche Vaart zijn ter hoogte van het
centrum veldesdoorns aangeplant. Aangezien dit geen boomsoort van de 1e grootte is ontbeert de
hoofdstructuur ter hoogte van het centrum de, voor de veenkoloniën, karakteristieke monumentaliteit.
Het verdient de voorkeur om (bij uitval) de veldesdoorns te vervangen door eik of linde.
De bebouwingszijde van de Verlengde Echtenskanaal NZ/Verl. Hoogeveensche Vaart kent verschillende
boomstructuren (gedeeltelijk wel en gedeeltelijk geen bomen). Het verdient de voorkeur om de structuur
ten oosten van de t-splitsing met het Verlengde Oosterdiep, namelijk lindes in de plantvakken tussen de
parkeerhavens, te continueren voorv het gehele bebouwingslint.
Hoewel de monumentale rij lindes langs beide zijden van de Barriereweg op dorpsniveau niet
beeldbepalend is, zijn zij cultuurhistorisch waardevol en dienen te worden behouden.
De bomenrij van eiken langs de oostzijde van het Verlengde Oosterdiep kent geen doorgaande structuur
en wordt sterk vervaagd door de aanwezige opslag. Bovendien is de westzijde van het kanaal met
aanpalende weg onbeplant. Hierdoor ontbeert het Verlengde Oosterdiep de voor de veenkoloniën zo
karakteristieke monumentaliteit. In lijn met de Nota herinrichting verdient de aanplant bomenrijen de
voorkeur. Evenals bij de Verlengde Hoogeveensche Vaart dient toekomstig beheer er op gericht te zijn
om deze structuurlijnen helder te houden en niet te laten vervagen door opslag.
De groenstructuur langs De Huizen, een straat die een historische noord - zuid gerichte kavelstructuur
volgt, ondersteund deze historische lijn niet. Deze kavellijn worden versterkt door een eenduidige
groenstructuurlijn aan te pkanten. Dit kan door het bestaande rijtje lindes te continueren, door over het
gehele traject een boomsoort van de 3e of 2e grootte kiezen (bijvoorbeeld veldesdoorn) of door te kiezen
voor alleen een grasberm.
4.5 Bevolkingsstructuur
De hoofdkern Zwartemeer telde per 01-01-2008 3.127 inwoners.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 53

estemmingsplan Zwartemeer
Figuur 4-9: Verhouding bevolkingsgroei en aantal woningen
Zwartemeer heeft al sinds begin jaren negentig te maken met een afnemend inwoneraantal en deze
tendens heeft zich de afgelopen 10 jaar doorgezet. De bevolkingsomvang van Zwartemeer nam eind
negentiger vrij sterk af om vervolgens in de jaren 2000 en 2001 weer toe te nemen. Sinds 2002 neemt
het aantal inwoners weer geleidelijk aan af. Over de afgelopen 10 jaar bezien nam de bevolkingsomvang
af met 67 inwoners, wat neerkomt op een gemiddelde jaarlijkse krimp van 0,2%. De omvang van de
woningvoorraad in Zwartemeer fluctueerde de afgelopen 10 door herstructureringsactiviteiten en nam
uiteindelijk per saldo met 2 woningen toe (81 nieuwbouw / 79 sloop).
Zwartemeer heeft een relatief jonge bevolking. De leeftijdsklassen 0 tot 55 jarigen zijn, met uitzondering
van de 10 tot 15 jarigen, in vergelijking tot het gemeentelijk gemiddelde, maar ook ten opzichte van
andere hoofdkernen, sterker vertegenwoordigd. De groep 60+-ers is daarentegen duidelijk minder sterk
vertegenwoordigd. In de hogere leeftijdsklassen heeft een dergelijk beeld doorgaans te maken met
vertrek naar kernen met meer woonzorg-aanbod, zoals in Klazienaveen.
Zwartemeer, bevolking en woningvoorraad per 1998 - 2008
ABS 1998 2003 2008
Bevolking 3.127 3.111 3.060
Woningvoorraad 1.189 1.181 1.191
Gemiddelde woningbezetting 2,63 2,63 2,57
Tabel 4-10: Bevolking en woningvoorraad Zwartemeer
54 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 5 Juridische aspecten van het bestemmingsplan
5.1 Algemeen
Het bestemmingsplan Zwartemeer is in overwegende mate een beheersplan. Het doel van dit
beheersplan is het actualiseren van het geldende planologische regime. Uitgangspunt hierbij is dat de
bestaande situatie wordt vastgelegd. Tevens dient het nieuwe bestemmingsplan rechtszeker, eenvoudig
te begrijpen, goed toepasbaar en handhaafbaar te zijn voor de gebruiker.
Met de indeling van het bestemmingsplan zoals de naamgeving van de bestemmingen, opbouw van de
regels (voorheen de voorschriften) en de weergave van op de verbeelding (voorheen plankaart) wordt
aangesloten op de "Standaard Vergelijkbare Bestemmingsplannen 2008" van het ministerie van VROM.
Het bestemmingsplan voldoet tevens aan de vereisten van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht
(Wabo).
Het conserverende karakter van het bestemmingsplan brengt met zich mee dat nieuwe ontwikkelingen
niet in het plan worden meegenomen, tenzij deze concreet voorzienbaar zijn en benodigde onderzoeken
al zijn uitgevoerd.
Door de actualisatie komen zeven bestemmingsplannen deels of geheel te vervallen.
5.2 Inventarisatie
De inventarisatie van het plangebied heeft op verschillende manieren plaatsgevonden. Begonnen is met
het bekijken en vergelijken van de vigerende bestemmingsplannen met de meest recente topografische
ondergrond en luchtfoto. Hierbij is gelet op veranderingen van de topografische ondergrond en luchtfoto
ten opzichte van het vigerende bestemmingsplan.
Daarna is het gebied ter plekke geïnventariseerd en opmerkelijke en sterk afwijkende zaken zijn
vervolgens nader onderzocht. Op basis van al deze gegevens zijn bestemmingen toegekend en zijn de
verbeelding en de planregels opgesteld.
5.3 Plantoelichting, verbeelding en regels
Het bestemmingsplan bestaat uit de plantoelichting, regels en verbeelding. De regels en de verbeelding
vormen het juridisch bindende gedeelte van een bestemmingsplan. De regels en verbeelding zijn aan
elkaar gerelateerd. Dit betekent dat de verbeelding en de regels altijd in samenhang moeten worden
gebruikt. De plantoelichting is bedoeld om de verbeelding en de regels te verduidelijken en om
gemaakte keuzen te verantwoorden aan de hand van ruimtelijk beleid.
Voor de verbeelding wordt als ondergrond de basiskaart Emmen (BKE) gehanteerd. Deze basiskaart
bestaat uit de Grootschalige Basiskaart van Nederland (GBKN) met gemeentelijke aanvullingen in de
vorm van extra meetgegevens. Met het oog op de volledigheid en nauwkeurigheid van de aanwezige
bebouwing wordt de meest recente versie van de BKE gehanteerd. Hiervoor wordt maandelijks de BKE
automatisch herzien. Echter, de ondergrond zal nooit een volledige weergave van de werkelijkheid zijn.
De op de plankaart aangegeven bebouwing moet dan ook als illustratief worden beschouwd. De BKE
wordt naast de extra meetgegevens aangevuld met kadastrale gegevens van de Digitale Kadastrale
Kaart.
Alle gronden die binnen het plangebied vallen hebben een bestemming en / of aanduiding gekregen op
de verbeelding. Deze bestemmingen en aanduidingen hebben slechts juridische betekenis indien in de
regels hieraan een betekenis wordt gegeven. De begrenzingen van de bestemmingen volgen zoveel
mogelijk geografische, topografische en/of kadastrale grenzen. Daar waar dat niet mogelijk bleek, is
gekozen voor een meer praktische benadering. De schaal van de verbeelding kan met behulp van de
computer door de gebruiker naar keuze worden ingesteld.
De regels bevatten het juridisch instrumentarium voor het regelen van het gebruik van de gronden en
bebouwing, bepalingen omtrent de toegelaten bebouwing en regelingen betreffende het gebruik van
aanwezige en/of op te richten bebouwing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 55

estemmingsplan Zwartemeer
Bij het opstellen van de regels is geprobeerd om de regels zo beperkt mogelijk te houden, door alleen te
regelen wat nodig is. Dit heeft alsnog geleid tot een tot een bestemmingsplanregeling met 31 artikelen.
5.4 Toelichting op de bestemmingen
De regels zijn een juridische vertaling van het planologisch/ ruimtelijk beleid van de gemeente, provincie
en het rijk. De regels zijn een juridisch instrumentarium voor het regelen van het gebruik van de gronden
en bebouwing, bepalingen omtrent de toegelaten bebouwing en regelingen betreffende het gebruik van
aanwezige en/of op te richten bebouwing. Bij het opstellen van de regels is geprobeerd om de regels zo
beperkt mogelijk te houden door alleen te regelen wat nodig is. Voor elke bestemming is afzonderlijk
een bestemmingsregel opgenomen. Dit heeft alsnog geleid tot een tot een bestemmingsplanregeling
met 25 artikelen.
Gebruiksregels
Per bestemming is aangegeven voor welk gebruik de gronden zijn bedoeld. Indien daar aanleiding voor
bestaat, wordt via de specifieke gebruiksregels expliciet aangegeven waarvoor de gronden niet zijn
bedoeld.
Bouwregels
In een groot aantal bestemmingen zijn bouwregels opgenomen, waarbij de bouwmogelijkheden mee
worden gereguleerd. Hoofdgebouwen moeten altijd worden gebouwd binnen een daarvoor aangeduid
bouwvlak. Uitgangspunt voor de bebouwing is de bestaande voorgevel, die is vastgelegd door middel van
de aanduiding 'gevellijn'. Dit betekend dat indien er vervangende bebouwing wordt geprojecteerd, deze in
de gevellijn moet worden teruggebouwd. Daarnaast is op de verbeelding per bestemmingsvlak de
maximale bouw- en / of goothoogte aangegeven. Waar het wenselijk is om het huidige bebouwingsbeeld
in stand te houden zijn tevens aanduidingen opgenomen ten aanzien van bijgebouwen of de kapvorm van
daken.
Flexibiliteit
Af en toe kan het nodig zijn dat afwijking van de gestelde regels gewenst is. Deze
flexibiliteitsbepalingen bieden de mogelijkheid om op specifieke situaties in te kunnen spelen. De
uitvoering van de flexibiliteitsregelingen ligt bij het college van burgemeester en wethouders. In het
bestemmingsplan zijn de volgende flexibiliteitsregelingen opgenomen:
afwijkingen met omgevingsvergunning van de bouwregels;
afwijkingen met omgevingsvergunning van de gebruiksregels;
nadere eisen;
wijzigingsbevoegdheden artikel 3.6 Wro.
De afwijkingen van de bouw- of gebruiksregels maken afwijkingen van geringe aard mogelijk, waarbij de
aan de grond toegekende bestemming gehandhaafd dient te blijven. Door het inwerkingtreden van de
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) worden verschillende vergunningen en besluiten,
zoals de milieuvergunning, de bouwvergunning, afwijking van het bestemmingsplan en de kapvergunning
gebundeld in een integrale omgevingsvergunning. Toestemming van burgemeester en wethouders voor
een afwijking van de bouw- of gebruiksregels kan zodoende worden verkregen door het aanvragen van
een omgevingsvergunning.
Met de nadere eisen kunnen ondergeschikte zaken aan gebouwen worden aangepast. Het gaat hierbij
om zaken zoals het aanpassen van de vorm of de situering van een bouwwerk of de inrichting van een
terrein. Met 'nadere eisen' kunnen geen ingrijpende veranderingen plaatsvinden in de bestemmingen.
Bij toepassing van een afwijking en / of nadere eisen wordt het beoordelingskader gehanteerd zoals in
de onderstaande tabel is weergegeven. Deze lijst geeft de afwegingscriteria aan die meegewogen
moeten worden bij de afweging of een omgevingsvergunning wordt verleend en/ of het toepassen van de
nadere eisen. Op deze wijze kunnen interpretatieproblemen worden vermeden en wordt aan gebruikers
van de in het plangebied gelegen gronden zoveel mogelijk rechtszekerheid geboden. Het
bestemmingsplan biedt mogelijkheden voor de afwijken en de nadere eisen, de uitvoering van deze
56 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
flexibiliteitsbepalingen zal plaatsvinden via de omgevingsvergunning.
Bij toepassing van een ontheffing en/ of nadere eis mag geen onevenredige afbreuk worden
gedaan aan de volgende criteria:
1 de woonsituatie:
Ten aanzien van de woonsituatie dient rekening gehouden te worden met het in stand houden en/ of
garanderen van een goede woonsituatie, er dient rekening gehouden te worden met:
1 verkeersaantrekkende werking en de parkeerbehoefte;
2 overlast door lawaai, stank en/of trillingen;
3 de lichttoetreding/bezonning ten opzichte van (bebouwing op) aangrenzende gronden;
het uitzicht;
4 de aanwezigheid van voldoende privacy.
2 het straat- en bebouwingsbeeld:
In het belang van een verantwoorde, evenwichtige en samenhangende stedenbouwkundige en
architectonische inpassing dient aandacht gegeven te worden aan:
1 een goede verhouding tussen bouwmassa's en open ruimte, (landschappelijke inpassing);
2 de verhouding tussen de hoogte breedte van gebouwen;
3 gevelbeelden;
4 de samenhang van de bouwvorm met nabij gelegen bebouwing;
5 de hoogtedifferentiatie;
6 de situering van gebouwen op het perceel;
7 de geleding van de gebouwen indien de oppervlakte meer dan 1000 m² bedraagt.
3 de culthuurhistorie
1 cultuurhistorische waarden en archeologische waarden;
4 de verkeersveiligheid
Ten waarborging van verkeersveiligheid dient rekening gehouden te worden met:
1 verkeersaantrekkende werking, toename van de verkeersintensiteit en de parkeerbehoefte;
2 overlast door lawaai, stank en/of trillingen;
3 benodigde uitzichthoeken van wegen;
4 de aansluiting van in- en uitritten op de openbare weg;
5 de gevolgen voor het zicht op de openbare weg en of fiets- en voetpaden;
6 de aanwezigheid van voldoende laad- en losruimte.
5 de (sociale) veiligheid
Ter waarborging en ter voorkoming van een ruimtelijke situatie die onoverzichtelijk, onherkenbaar en
niet-sociaal controleerbaar is dient rekening gehouden te worden:
1 de mogelijkheden voor de verbetering van toezicht op en de overzichtelijkheid en toegankelijkheid
van een sociaal onveilige plek;
2 de mate waarin de toezicht op en de overzichtelijkheid en toegankelijkheid van een openbare ruimte
wordt ingeperkt.
6 brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding
Ten aanzien van de brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding dient rekening gehouden te
worden met de volgende aspecten:
1 aanwezigheid van kwetsbare objecten;
2 de aanwezigheid en routering van vluchtwegen;
3 de bereikbaarheid van de bouwwerken;
4 de beschikbaarheid en bereikbaarheid van adequate blusmiddelen.
7 de milieusituatie:
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 57

estemmingsplan Zwartemeer
Ter waarborging en ter voorkoming van een milieukundig ongewenste situatie als gevolg van een
ruimtelijke ingreep dient rekening gehouden te worden met:
1 de mate van hinder voor de omliggende functies;
2 de gevolgen voor de externe veiligheid;
3 de gevolgen van de aanwezigheid van gevoelige functies voor de hinderlijke functies;
4 de gevolgen voor flora en fauna in relatie met de omgeving;
5 de gevolgen voor de bodemkwaliteit;
6 de gevolgen voor de (grond)waterkwaliteit;
7 de situering van gebouwen ten opzichte van het water.
8 gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen
Ter voorkoming van een onevenredige aantasting van de gebruiksmogelijkheden van aangrenzende
gronden en de zich daarop bevindende bouwwerken is het niet toegestaan op enig terrein zodanig te
bouwen, dat daardoor op een aangrenzend terrein, waarvan de toestand op dat moment overeenkomt
met het plan, een situatie zou ontstaan die niet meer overeenkomt met het plan of waardoor een reeds
bestaande afwijking van het plan zou worden vergroot.
Beoordelingscriteria afwijkingen
De bevoegdheid ex. artikel 3.6 Wro om het bestemmingsplan te wijzigen ligt eveneens bij burgemeester
en wethouders. De wijzigingsbevoegdheid maakt een wijziging van een bestemming in een andere
bestemming mogelijk. Voor de wijzigingsbevoegdheid geldt dat deze niet kan worden uitgevoerd, voordat
onderzoek is uitgevoerd. Dit biedt de mogelijkheid om nader onderzoek zoveel mogelijk op de concrete
situatie af te stemmen.
Staat van Inrichtingen
In diverse bestemmingsregels van dit bestemmingsplan wordt verwezen naar een een staat van
inrichtingen. De toegestane vormen van bedrijvigheid in het plangebied zijn ontleend aan de 'Bedrijven en
milieuzonering' van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, 2009. Op basis van deze lijst is voor een
specifieke Staat van inrichtingen opgesteld. Aan deze lijst is een onderscheid tussen kwetsbare en
beperkt kwetsbare objecten toegevoegd en als bijlage bij de regels opgenomen. Reden voor toevoeging
van dit onderscheid is de bescherming van de aanwezigen in objecten. Daarnaast is het van belang dat
bij de bouwplantoetsing geen verkeerde afweging wordt gemaakt in het kader van de kwetsbaarheid. De
keuze voor kwetsbaar of beperkt kwetsbaar kan namelijk gevolgen hebben voor saneringsopgaven,
weigeren van vergunningsaanvragen en negatief adviseren op ruimtelijke plannen. Op het moment dat
een kwetsbaar object aanwezig is, kan een risicovol bedrijf niet meer in dezelfde omgeving worden
toegelaten of uitgebreid. Wordt een kwetsbaar object binnen een risicocontour van een bestaand bedrijf
gebouwd, dan kan er een situatie ontstaan waarbij sanering noodzakelijk is. Dit laatste kan dan ook
leiden tot planschade.
Het is belangrijk dat de afweging niet constant hoeft plaats te vinden (ad hoc), maar dat er vooraf
duidelijkheid wordt gegeven of een activiteit/ object kwetsbaar is of beperkt kwetsbaar. Deze
problematiek rond de afweging speelt zich landelijk af, maar hiervoor is tot nu toe nog geen duidelijk
toetsingskader ontwikkeld. Wij hebben daarom zelf een toetsingskader ontwikkeld en aan de staat van
inrichtingen toegevoegd.
Bescherming van waarden door middel van een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van
een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden
Om bepaalde natuurlijke, landschappelijke en/ of cultuurhistorische waarden te beschermen is bij de
bestemming 'Agrarisch-Grondgebonden' (artikel 3) een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een
werk, geen bouwwerk zijnde of van werkzaamheden opgenomen.
Door het opnemen van een omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk
zijnde, of van werkzaamheden in de bestemming kan de uitvoering van bepaalde activiteiten - die niet
altijd en overal in strijd met de onderkende waarden behoeven te zijn - aan bepaalde voorwaarden
gebonden worden. Het stelsel van Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen
bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden biedt het college de mogelijkheid om de toelaatbaarheid van
58 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
bepaalde activiteiten en gebruiksvormen per geval na te gaan en eventueel aan de uitvoering bepaalde
eisen te stellen. Het moet daarbij gaan om activiteiten die op basis van de doeleindenomschrijving van
het betreffende artikel mogelijk zijn, maar waarvoor een nadere afweging omtrent de toelaatbaarheid is
gewenst. Met een Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van
werkzaamheden kunnen dus geen extra gebruiksmogelijkheden aan een bestemming worden
toegevoegd. Voor de gebruiksmogelijkheden blijft de doeleindenomschrijving het kader. Normale
onderhoudswerkzaamheden kunnen zonder vergunning uitgevoerd worden. Daarom is bij alle
omgevingsvergunning voor het uitvoeren van een werk, geen bouwwerk zijnde, of van werkzaamheden
aangegeven dat normale onderhoudswerkzaamheden niet onder de vergunningsplicht vallen. In de
praktijk kan het lastig zijn om te bepalen of een bepaalde activiteit als "normaal onderhoud" kan worden
aangemerkt. In ieder geval zal het bij "normale onderhouds- c.q. exploitatiewerkzaamheden" moeten
gaan om werkzaamheden die ter plaatse regelmatig terugkeren, teneinde tot een goed beheer van de
gronden te komen. Incidentele ingrepen zoals bijvoorbeeld de cultuurtechnische situatie kunnen niet
onder normale onderhoudswerkzaamheden begrepen worden. Ook werkzaamheden die een
onherstelbare aantasting betekenen van de aan een gebied toegekende waarde zullen niet als "normaal"
beschouwd kunnen worden.
De planregels van dit bestemmingsplan zijn opgedeeld in vier hoofdstukken:
Hoofdstuk 1. Inleidende regels (artikel 1 en 2);
Hoofdstuk 2. Bestemmingsregels (artikel 3 t/m 24);
Hoofdstuk 3. Algemene regels (artikel 25 t/m 29);
Hoofdstuk 4. Overgangs - en slotregels (artikel 30 en 31).
De inhoud van de verschillende artikelen wordt als volgt toegelicht:
5.4.1 Hoofdstuk 1 Inleidende regels
In hoofdstuk 1 worden diverse begrippen welke in de planregels worden gehanteerd nader verklaard. Dit
om interpretatieproblemen zoveel mogelijk te voorkomen. Daarnaast wordt
aangegeven op welke wijze bepaalde afmetingen dienen te worden gemeten.
Artikel 1: Begrippen
In dit artikel worden de begrippen gedefinieerd die in de regels worden gehanteerd. De
begripsbepalingen in artikel 1 zijn noodzakelijk bij de interpretatie van de regels. Bij de toetsing aan het
bestemmingsplan wordt uitgegaan van de in dit artikel aan de betreffende begrippen toegekende
betekenis. Voor zover geen begrippen zijn gedefinieerd wordt aangesloten bij het normale
spraakgebruik.
Behalve de eerste twee begrippen zijn deze omschrijvingen alfabetisch gerangschikt. Zij zijn zoveel
mogelijk gebaseerd op vaste jurisprudentie. In de loop der tijd hebben de meeste begrippen zich
ontwikkeld tot een standaard, waarvan ook in dit bestemmingsplan gebruik is gemaakt.
Artikel 2: Wijze van meten
De bepalingen over de wijze van meten zijn in artikel 2 opgenomen. Dit artikel geeft aan hoe de hoogte-
en andere maten die bij het bouwen in acht genomen dienen te worden, gemeten moeten worden.
5.4.2 Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels
Artikel 3: Agrarisch
De voor 'Agrarisch aangewezen gronden zijn bestemd voor de uitoefening van agrarische bedrijven.
Binnen deze bestemming zijn geen bouwvlakken opgenomen zodat het niet mogelijk is te bouwen.
Artikelen Bedrijf
De bestemming 'Bedrijf' is toegekend aan de zelfstandige bedrijven in het plangebied. Als gevolg van de
verschillen in mate van hinder die de bedrijven veroorzaken, valt de bestemming 'Bedrijf' in dit
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 59

estemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan uiteen in 3 bestemmingen. Deze zijn:
Artikel 4: Bedrijf Milieucategorie 2;
Artikel 5: Bedrijf-Verkooppunt motorbrandstoffen;
Artikel 6: Bedrijf-Nutsvoorzieningen.
De bestemming 'Bedrijf - Milieucategorie 2' is toegekend aan de zelfstandige bedrijven in het plangebied
die qua hinder vallen onder de milieucategorie 1 en 2.
De in het plangebied voorkomende bedrijven zijn overeenkomstig het huidige gebruik en
bouwmogelijkheden in dit bestemmingsplan opgenomen.
Uitgangspunt voor het bestemmingsplan is dat in woongebieden in principe alleen milieucategorie 1 en 2
bedrijven (de zogeheten lichte vormen) gevestigd kunnen worden. De toegestane vormen van
bedrijvigheid in zijn ontleend aan de 'Bedrijven en milieuzonering' van de Vereniging Nederlandse
Gemeenten, 2009. Op basis van deze lijst is voor Zwartemeer een specifieke Staat van inrichtingen
opgesteld en als bijlage bij de regels opgenomen.
Voor alle bedrijvenbestemmingen geldt dat de bebouwing dient te worden opgericht binnen de op de
verbeelding aangegeven bouwvlakken.
Wonen mag alleen plaatsvinden in de reeds bestaande bedrijfswoningen en niet in bedrijfsruimten. De
bedrijfswoning zover deze aanwezig is wordt op de verbeelding met een aanduiding 'bw' weergegeven.
In de bestemming Bedrijf zijn afwijkingen met omgevingsvergunning van de bouwregels opgenomen om
het bestemmingsplan flexibeler te maken. Naast algemene afwijkingen (o.a. Daarnaast zijn ten aanzien
van het gebruik ontheffingsmogelijkheden opgenomen om bedrijven toe te staan die niet in de lijst zijn
opgenomen of bedrijven uit een anders categorie dan opgenomen in de lijst als het bedrijf minder hinder
of gelijkwaardige hinder veroorzaakt dan in de bedrijvenlijst verondersteld.
De artikelen 4 en 5 kennen een wijzigingsbevoegdheid. De wijzigingsbevoegdheid heeft betrekking op
het wijzigen van het gebruik van de (bedrijfs)bebouwing voor een woonfunctie of voor een sociale,
culturele, medische, maatschappelijke en educatieve functie, waaronder expositieruimten.
Artikel 4: Bedrijf-Milieucategorie 2
De voor 'Bedrijf-Milieucategorie 2' aangewezen gronden zijn bestemd voor bedrijfsdoeleinden uit de
milieucategorieën 1 en 2 zoals genoemd in de Staat van inrichtingen welke is opgenomen in de bijlage
bij de regels. De toegestane vormen van bedrijvigheid zijn ontleend aan de 'Bedrijven en milieuzonering'
van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, 2009 (groene boekje). Op basis van deze lijst is voor
Zwartemeer een specifieke Staat van inrichtingen opgesteld en als bijlage bij de regels opgenomen.
Voor een vijftal bedrijven is een specifieke vorm van bedrijf opgenomen in verband met hun afwijkende
milieucategorie. Op deze adressen mogen uitsluitend de huidige vormen van bedrijvigheid bestaan. Bij
eventuele bedrijfsbeëindiging mag hetzelfde soort bedrijf opnieuw worden gevestigd of een bedrijf uit
milieucategorie 1 en 2 die worden genoemd in de Staat van inrichtingen die als bijlage is gevoegd bij
onderhavig bestemmingsplan. Deze bedrijven zijn:
Eemslandweg 41 t.b.v. een smederij/lasinrichting/bankwerkerij (milieucategorie 3.1);
Eemslandweg 45 t.b.v. een goederenwegvervoersbedrijf;
Eemslandweg 70/70a t.b.v. een metaaloppervlaktebehandelbedrijf: lakspuiten en moffelen
(milieucategorie 3.1);
Perceel ten oosten van Hogeweg 11 t.b.v. een sloopbedrijf (milieucategorie 3.1);
Eemslandweg 39/39a t.b.v. een kunststofverwerkingsfabriek zonder fenolharsen (milieucategorie
4.1).
Artikel 5 : Bedrijf - Nutsvoorzieningen
De voor 'Bedrijf-Nutsvoorzieningen' aangewezen gronden zijn bestemd voor nutsvoorzieningen en de
daarbij behorende gebouwen met een maximum bouwhoogte van 4 meter. Het betreft onder andere
transformatorhuisjes en gasdruk-regelstations.
Artikel 6 : Bedrijf-Verkooppunt motorbrandstoffen
60 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Op het adres Eemslandweg 28 is een verkooppunt motorbrandstoffen gevestigd zonder LPG. Naast de
verkoop van motorbrandstoffen, zonder LPG, is binnen deze bestemming uitsluitend detailhandel in
bijbehorende accessoires en benodigdheden voor motorvoertuigen en weggebonden artikelen
toegestaan. Gebouwen mogen binnen deze bestemming niet worden opgericht. Wel is het mogelijk om
een luifel (een ander bouwwerk) binnen het bouwvlak op te richten.
Artikel 7: Bedrijventerrein
De voor 'Bedrijventerrein' aangewezen gronden zijn bedoeld voor bedrijven in de milieucategorie 1 en 2.
Voor het goederenwegvervoersbedrijf op het perceel Kamerlingswijk OZ 8 (milieucategorie 3.1) is een
specifieke vorm van bedrijf opgenomen in verband met de afwijkende milieucategorie. De toegestane
vorm van bedrijvigheid zijn ontleend aan het "Groene boekje" Bedrijven en Milieuzonering (2009). Op
basis van deze lijst is voor het bedrijventerrein een specifieke Staat van inrichtingen opgesteld en als
bijlage bij de regels opgenomen. Het is mogelijk om binnen deze bestemming te wonen indien de
gronden op de kaart zijn aangeduid met een "bw".
Gebouwen mogen uitsluitend binnen het op de plankaart aangegeven bouwvlak worden gebouwd en
geluidzoneringsplichtige inrichtingen zijn ingevolge de Wet geluidhinder (Wgh), risicovolle inrichtingen en
vuurwerkbedrijven uitgesloten.
Artikel 8: Cultuur en ontspanning, Kinderboerderij
De voor 'Cultuur en ontspanning, Kinderboerderij' aangewezen gronden zijn bestemd voor een
kinderboerderij met dierweide.
Gebouwen dienen binnen het bouwvlak gerealiseerd te worden, met als voorwaarde dat niet meer wordt
gebouwd dan in de regels is aangegeven.
Artikel 9: Gemengd
De voor 'Gemengd' aangewezen gronden zijn bestemd voor gebouwen ten behoeve van dienstverlening,
detailhandel, kantoor, maatschappelijke voorzieningen en wonen. Gebouwen mogen uitsluitend binnen
het bouwvlak worden opgericht.
Artikel 10: Groen
Structuurbepalend groen, waaronder de openbare groenstroken tussen zijtuinen van woningen en de
openbare weg en de grotere groenstroken, zijn bestemd als "Groen'. Binnen de bestemming mogen
geen bouwwerken worden opgericht. Binnen deze bestemming is tevens het aanleggen/verleggen van
voetpaden/fietspaden mogelijk. Ook het buurtgroen en speelveldjes vallen onder de bestemming 'Groen'.
Artikel 11: Horeca-1
De horeca-inrichtingen in het plangebied zijn in verband met de bijzondere functie en mogelijke hinder
afzonderlijk geregeld, in de zin van een eigen horecabestemming met specifieke klasse- aanduiding. De
zwaarte van de klasse- aanduiding heeft met name te maken met de dag-, avond- of nachtelijke
openingstijden en, in het verlengde hiervan, de verkrijgbaarheid van (sterk) alcoholische dranken. In de
begripsomschrijvingen (artikel 1) is van de verschillende horecabedrijven een nadere omschrijving
opgenomen.
De voor 'Horeca-1' aangewezen gronden zijn bestemd voor een horeca-inrichting in de categorie 1. Het
betreft horecabedrijven die voornamelijk gericht zijn op het verstrekken van etenswaren. Gebouwen
dienen binnen het bouwvlak gerealiseerd te worden. Binnen deze bestemming is het mogelijk om te
wonen ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning '(bw).
Artikel 12: Horeca-3
De voor 'Horeca-3' aangewezen gronden zijn bestemd voor een horeca-inrichting in de categorie 1, 2 en
3. Het betreft (eet)cafés en vergelijkbare horeca-inrichtingen. Gebouwen dienen binnen het bouwvlak
gerealiseerd tw worden.
Artikel 13: Maatschappelijk
De voor 'Maatschappelijk' aangewezen gronden zijn bestemd voor maatschappelijke voorzieningen en
ondergeschikte bouwwerken, parkeervoorzieningen, sport- en speelgelegenheden en dergelijke.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 61

Artikel 14: Maatschappelijk - Begraafplaats
bestemmingsplan Zwartemeer
Binnen het plangebied zijn twee begraafplaatsen aanwezig. De begraafplaatsen zijn gelegen achter de
woningen aan het Verlengde van Echtenskanaal NZ nrs. 49 - 57 en aan de Hogeweg naast de kerk. De
voor 'Maatschappelijk- Begraafplaats' aangewezen gronden zijn bestemd voor een begraafplaats / graven
en een onderhoudsgebouw. Andere bouwwerken, parkeervoorzieningen, groenvoorzieningen,
toegangswegen, nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen mogen binnen deze
bestemming eveneens opgericht worden.
Artikel 15: Maatschappelijk - Onderwijs
De gronden aangewezen voor "Maatschappelijk, onderwijs" zijn bedoeld voor scholen ten behoeve van
het basisonderwijs, voortgezet onderwijs, peuterspeelzaal, kinderdagopvang en buitenschoolse opvang.
Artikel 16: Maatschappelijk - Religie
De kerken aan het Verlengde van Echtenskanaal 33, de Mollemastraat 5, De Hoven 8 en de Hogeweg
50 zijn onder de bestemming 'Maatschappelijk-Religie' gebracht. Binnen de bestemming is het mogelijk
om te wonen ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning' (bw).
Artikel 17: Sport
Binnen de bestemming Sport zijn alle sportaccommodaties en sportvelden binnen het plangebied
ondergebracht.
Bebouwing mag alleen binnen de aangegeven bouwvlakken plaatsvinden. Het is mogelijk om de gronden
die bestemd zijn voor sport te gebruiken voor evenementen zoals een kermis, of jaarlijks wederkerende
activiteiten. Voor de sportbestemmingen geldt dat ten dienste van de bestemming een horeca - 1 functie
aanwezig mag zijn. Bij een dergelijke Horeca - 1 functie moet gedacht worden aan een sportkantine.
Een zelfstandige Horeca - 1 functie is niet toegestaan.
Artikel 18: Tuin
De voor 'Tuin' aangewezen gronden zijn bestemd voor tuinen. Door de tuinen specifiek te bestemmen
wordt voorkomen dat het straatbeeld wordt aangetast door ongewenste bebouwing voor de voorgevel.
Artikel 19: Verkeer
De voor 'Verkeer' aangewezen gronden zijn bestemd voor wegen en straten voor hoofdzakelijk het
doorgaande verkeer. Binnen deze bestemmingen zijn ook, voor zover aanwezig, de bermen, bermsloten
en bermbeplanting opgenomen. Binnen deze bestemming mogen geen gebouwen worden opgericht.
Wel is het mogelijk dat andere bouwwerken ten dienste van de bestemming worden opgericht.
Artikel 20: Verkeer - Verblijfsgebied
De voor Verkeer - Verblijfsgebied aangewezen gronden zijn bestemd voor woonstraten,
parkeervoorzieningen en wegen ten behoeve van de ontsluiting van de aanliggende erven en percelen.
Behoudens garageboxen mogen binnen deze bestemming geen gebouwen worden opgericht. Deze
functies zijn echter wel specifiek met een aanduiding op de verbeelding aangebracht.
De bestemmingen bieden de mogelijkheid om waterhuishoudkundige voorzieningen te treffen voor het
afvoeren van water of het extra bergen van water.
Artikel 21: Water
De voor 'Water' aangewezen gronden zijn bestemd voor de in het plangebied voorkomende
(hoofd)watergangen en waterpartijen.
Binnen deze bestemming mogen geen gebouwen worden opgericht. Wel is het mogelijk om andere
bouwwerken zoals bruggen, dammen en of duikers aan te leggen, echter deze mogen de
waterhuishouding niet belemmeren.
Artikel 22 t/m 24 Woonbestemmingen
In het bestemmingsplan is een onderscheid gemaakt tussen drie verschillende woningtypes. Het betreft
aaneengebouwde woningen, twee-onder-een-kapwoningen en vrijstaande woningen.
62 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Bestemmingsomschrijving en gebruiksregels
bestemmingsplan Zwartemeer
Binnen de drie woonbestemmingen wordt de mogelijkheid geboden voor de (her)bouw van woningen en
de realisatie van daarbij behorende voorzieningen. Dit laatste is tevens bedoeld om ondergeschikte, aan
de woonfunctie grenzende voorzieningen (bijvoorbeeld groenvoorzieningen of toegangswegen) waarvan
de feitelijke begrenzing niet exact blijkt samen te vallen met de bestemmingsgrens onder de
woonbestemming te brengen.
Bouwregels
Voor alle woonvormen geldt dat het hoofdgebouw binnen het bouwvlak gerealiseerd moet worden. Voor
wat betreft de bouw- en goothoogte wordt uitgegaan van de bestaande maatvoering, tenzij anders is
aangeduid op de verbeelding. Hetzelfde geldt voor de dakhelling. Daarnaast geldt dat het hoofdgebouw
op de gevellijn moet worden gebouwd. Tussen de woningtypes bestaat wel enig onderscheid in de
uitbreidingsruimte (zie hieronder). Een ander verschil betreft de maximale oppervlakte aan- en
bijgebouwen die op een perceel mogen worden gebouwd.
Afwijkingen
Naast afwijkingen voor wat betreft het bouwen op- of achter de gevellijn en maatvoeringen van
bijgebouwen zijn tevens ontheffingen opgenomen voor het realiseren van 30 m² extra bebouwing voor de
realisatie van WMO voorzieningen.
Binnen de woonbestemmingen zijn tevens aan-huis-gebonden beroeps- of bedrijfsactiviteiten
toegestaan. Voor de precieze inhoud van deze definitie en de voorwaarden moet gekeken worden in de
beleidsnotitie aan-huis- gebonden beroepen van de gemeente Emmen. Hierin staan diverse
randvoorwaarden die hiervoor van toepassing zijn. Onder andere het maximaal te gebruiken
vloeroppervlak en de voorwaarde dat de woonfunctie in ruimtelijk en visuele zin primair moet blijven.
Artikel 22: Wonen - Aaneengebouwd
Bij 'Wonen - Aaneengebouwd' gaat het om grondgebonden aaneengesloten woningen, waarbij meer dan
twee woningen onder één kap zijn geplaatst (rijwoningen). Bij dit type woningen wordt het bouwvlak
direct om de bestaande hoofdgebouwen gelegd. Op die manier kunnen geen uitbreidingen worden
gerealiseerd die een negatieve invloed kunnen uitoefenen op naastgelegen percelen.
Ten aanzien van de aan- en bijgebouwen geldt dat de oppervlakte maximaal 35 m² mag bedragen.
Daarnaast is bepaald dat het zij- en achtererf voor maximaal 50% mag worden bebouwd. Beide regels
voorkomen dat het erf wordt volgebouwd en een rommelig beeld ontstaat. In de meeste gevallen zal de
beperking van de oppervlakte maatgevend zijn.
Ook de maximale maatvoering (bouw- en goothoogte) van aan- en bijgebouwen is vastgelegd in de
regels. Er bestaat een uitzondering op deze algemene regels waarbij voor de bijgebouwen de aanduiding
'bijgebouwen' (bg) is gebruikt. Bij deze bijgebouwen is de maatvoering van de bestaande bijgebouwen
het uitgangspunt.
Artikel 23: Wonen - Twee aaneen
Bij 'Wonen - Twee aaneen' gaat het om grondgebonden woningen die een kap delen met een andere
woning. Ook bij dit type woningen wordt het bouwvlak direct om de bestaande hoofdgebouwen gelegd.
Ten aanzien van de aan- en bijgebouwen geldt dat de oppervlakte maximaal 50 m² mag bedragen. Ook
hier geldt het maximale bebouwingspercentage van 50%.
Artikel 24: Wonen - Vrijstaand
Bij 'Wonen-Vrijstaand' gaat het om grondgebonden vrijstaande woningen. Het aantal grondgebonden
vrijstaande woningen binnen het plangebied mag niet vermeerderd worden, zodoende mag er maar één
woning per bouwvlak worden gebouwd. Op de verbeelding zijn met een aanduiding op de volgende
locaties nog bouwmogelijkheden voor het bouwen van één vrijstaande woning per bouwperceel, dit
betreft: Eemslandweg tussen de nrs. 112 en 114, Kamerlingswijk WZ tussen de nrs. 84 en 86 en de
Nieuweweg tussen de nrs. 80 en 83.
Ten aanzien van de aan- en bijgebouwen geldt dat de oppervlakte maximaal 75 m² mag bedragen bij een
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 63

estemmingsplan Zwartemeer
perceelgrootte van minder dan 1000 m². Bij een perceelgrootte van 1000 m² of meer mag de oppervlakte
aan aan- en bijgebouwen maximaal 100 m² bedragen. Ook hier geldt het maximale (totale)
bebouwingspercentage van 50%.
5.4.3 Hoofdstuk 3 Algemene regels
Hoofdstuk 3 bevat bepalingen die van toepassing zijn op meerdere bestemmingen, zodat het uit
praktische overwegingen de voorkeur verdient deze in een afzonderlijke paragraaf onder te brengen.
Artikel 25: Anti-dubbeltelregel
Met dit artikel wordt voorkomen dat meer wordt gebouwd dan het bestemmingsplan beoogt. Dit is
bijvoorbeeld mogelijk als (onderdelen van) bouwpercelen van eigenaars in maatvoering verschillen en
wisselen. Door verwerving van een extra (bouw)perceel of een gedeelte daarvan, kunnen de gronden niet
meegenomen worden met de berekening van de bouwmogelijkheden van het nieuwe perceel als de
nieuw verworven gronden reeds meegenomen zijn bij de berekening van een eerdere
omgevingsvergunning. Het is dus niet toegestaan gronden twee keer in te zetten om een
omgevingsvergunning te verkrijgen.
Artikel 26: Algemene bouwregels
In artikel 26 zijn regels opgenomen voor het bouwen van ondergeschikte bouwonderdelen. De genoemde
onderdelen mogen de in de regels bepaalde maximale bouwhoogte overschrijden met de in artikel 26
genoemde maten. Hiervoor is bewust gekozen omdat dit duidelijkheid en enige vrijheid aan ontwerpers
biedt.
Artikel 27: Algemene gebruiksregels
Bij de formulering van de gebruiksbepalingen is een algemene formulering aangehouden. Deze gaat uit
van de gedachte dat het gebruik uitsluitend mag plaatsvinden in overeenstemming met de bestemming.
Dit maakt het noodzakelijk dat de bestemmingsomschrijving voldoende duidelijk is.
Artikel 28: Algemene aanduidingsregels
Aan de hiervoor genoemde basisbestemmingen is de aanduiding Geluidzone-weg toegevoegd in verband
met het milieubeleid in de gemeente Emmen. De Geluidzone-weg in het bestemmingsplan is afkomstig
van de A-37, Zuidervaart OZ, Eemslandweg, Verlengde van Echtenskanaal, Klemstrook en
Kamerlingswijk WZ. Deze wegen zijn druk bereden wegen binnen het plangebied. De aanduiding
Geluidzone-weg heeft de bedoeling te voorkomen dat er in geluidgevoelige gebouwen ruimten worden
gerealiseerd binnen de geluidzone van een weg, als daardoor een te hoge geluidbelasting optreedt.
Indien om een of andere reden een weg niet meer zoneplichtig is, kan deze aanduiding van de
verbeelding worden verwijderd middels een hiertoe opgenomen wijzigingsbevoegdheid.In het
bestemmingsplan wordt in beginsel geen uitbreidingen van geluidgevoelige bestemmingen in de
geluidzones mogelijk gemaakt. Voor eventuele realisatie van nieuwe geluidgevoelige bebouwing of
uitbreidingen van bestaande geluidgevoelige bebouwing zal vooraf eerst bekeken moeten worden of
realisatie of uitbreiding mogelijk is binnen de gestelde geluidwaarden dan wel of het mogelijk is om een
hogere grenswaarde geluid vast te stellen. Bij de bepaling van de zones voor het wegverkeerslawaai is
aangesloten bij het akoestisch onderzoek dat ten behoeve van het bestemmingsplan is uitgevoerd
(bijlage 3).
Artikel 29: Algemene afwijkingsregels
De afwijkingsregels zijn regels waardoor aan de bestemmingsbepalingen de nodige extra flexibiliteit
wordt meegegeven. De afwijkingen mogen alleen gebruikt worden indien niet op grond van een andere
bepaling in deze regels afwijking kan worden verleend. Dit betekent dat niet twee keer afwijking kan
worden verleend van eenzelfde bepalingen of dat bepalingen die extra bouwmogelijkheden geven niet
cumulatief gebruikt mogen worden.
5.4.4 Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels
In hoofdstuk 4 zijn twee artikelen opgenomen, het overgangsrecht ten aanzien van gebruik en
bebouwing en de slotregel waarin de citeertitel van het bestemmingsplan wordt aangehaald.
64 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 30: Overgangsrecht
bestemmingsplan Zwartemeer
In dit artikel is het overgangsrecht ten aanzien van legaal bestaand gebruik en legale bestaande
bouwwerken opgenomen die afwijken van de (nieuwe) bestemming. Het overgangsrecht beschermt de
gevestigde belangen of rechten bij een nieuwe, van de bestaande situatie afwijkende regeling. Dit
betekent dat bestaand gebruik en bestaande bouwwerken welke in strijd zijn met het nieuwe
bestemmingsplan, maar reeds aanwezig was ten tijde van de voorgaande plannen, onder voorwaarden,
mag worden voortgezet, met als doel het uiteindelijk beëindigen van de afwijkende situatie. Voorheen
illegale bebouwing en illegaal gebruik worden met het overgangsrecht niet gelegaliseerd.
Artikel 31: Slotregel
In de Slotregel van het bestemmingsplan wordt aangegeven op welke wijze de regels van het
bestemmingsplan kunnen worden aangehaald. In dit geval kunnen de regels van het bestemmingsplan
aangehaald worden als "Regels van het bestemmingsplan "Zwartemeer".
5.5 Handhaving
De verantwoordelijkheid voor controle en handhaving van het bestemmingsplan ligt bij de gemeente. De
basis voor een werkend handhavingsbeleid wordt gevormd door een grondige inventarisatie van de
feitelijke situatie (grondgebruik en bebouwing) van het plangebied tijdens de voorbereiding van het
bestemmingsplan en een goede registratie van verleende vergunningen en ontheffingen.
Bij de voorbereiding van dit bestemmingsplan heeft een nauwgezette inventarisatie plaats gevonden van
de feitelijke situatie. De bestaande ruimtelijke situatie is in dit bestemmingsplan opnieuw vastgelegd.
Daarnaast heeft bestaand beleid zijn doorwerking in de regels gekregen. Hierdoor is het juridisch kader
van het bestemmingsplan eigentijdser, beter toepasbaar en goed naleefbaar geworden.
Van de gemeente mag verwacht worden dat opgetreden wordt als de planregels van het
bestemmingsplan niet worden nageleefd. Bestemmingsplannen zijn immers bindend voor overheid en
burger ter bescherming van een goede ruimtelijke kwaliteit en een veilige leefomgeving.
De gemeente Emmen heeft handhavingsbeleid ontwikkeld, waarin wordt aangegeven hoe de handhaving
van het bestemmingsplan opgepakt wordt.
Met het handhavingsbeleid wordt aangesloten op het programma van de landelijke Stuurgroep
Handhaven op Niveau met betrekking tot het programmatisch handhaven. Dit betekent dat niet tegen
alle illegale situaties wordt opgetreden maar tegen zaken met een uitstralend effect. Hierbij wordt
gebruik gemaakt van een prioriteitenlijst vastgesteld door het college, dat de mate van prioriteit tot
handhavend optreden aangeeft.
Ongeacht de wijze waarop handhaving van het bestemmingsplan vorm krijgt geldt voor de gemeente
geldt als eerste handhavingprioriteit de aanpak van calamiteiten met een levensbedreigend karakter,
waarbij men moet denken aan instortings- en brandgevaar en asbestvervuiling.
De opzet van het programmatisch aanpakken is dat niet alle illegale situaties worden opgepakt, maar
wel een werkbaar aantal zaken, dat een uitstralend effect zal hebben. Daarbij wordt gebruik gemaakt
van een prioriteitenlijst dat de mate van prioriteit tot handhavend optreden aangeeft. Nieuw vastgestelde
bestemmingsplannen lenen zich bij uitstek voor een projectmatige aanpak.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 65

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 6 Maatschappelijke betrokkenheid
6.1 Opstartbijeenkomst
Voor een goed verloop van de communicatie tussen de bewoners van het dorp Zwartemeer over het
actualiseren van de vigerende bestemmingsplannen is contact gezocht met het bestuur van de erkende
overleg partner. Tijdens een vergadering van de erkende overleg partner is het doel van het actualiseren
uitgelegd en het voorlopige concept -bestemmingsplan, voornamelijk de verbeelding, gepresenteerd.
Naar aanleiding van dit overleg is het concept-ontwerp aangepast.
6.2 Overleg ex. artikel 3.1 Bro en zienswijzen
Het college heeft het bestemmingsplan naam vrijgegeven voor overleg artikel 3.1.1 Bro en het houden
van een inloopbijeenkomst.
6.2.1 Inloopbijeenkomst
Op 6 januari 2011 is een inloopbijeenkomst in de Meerstal te Zwartemeer gehouden. Tijdens deze
middag konden geïnteresseerden kennisnemen van het bestemmingsplan en eventueel op het plan
reageren. Er zijn geen reacties binnen gekomen.
6.2.2 Overleg
Het voorontwerp bestemmingsplan is voor overleg verzonden naar verschillende overlegpartners. De
reacties van deze overlegpartners hebben op enkele punten aanleiding gegeven tot het aanpassen van
het bestemmingsplan. In de Nota van Beantwoording behorende bij dit bestemmingsplan zijn de
ingekomen overlegreactie en de beantwoording hierop opgenomen.
6.3 Zienswijzen op het ontwerpbestemmingsplan
Tegen het bestemmingsplan zijn geen zienswijzen ingediend.
66 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 7 Economische uitvoerbaarheid
Per 1 juli 2008 is de Wet ruimtelijke ordening in werking getreden. Afdeling 6.4 van de Wet ruimtelijke
ordening verplicht de gemeente tot het verhalen van kosten bij grondexploitatie via een exploitatieplan,
tenzij kostenverhaal anderszins is verzekerd.
De toepassing voor het afdwingbare kostenverhaal richt zich op bouwplannen. De definitie van wat onder
een bouwplan wordt verstaan, is opgenomen in artikel 6.2.1 van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro).
Uit dit artikel blijkt dat onder een bouwplan o.a. wordt verstaan: de bouw van een woning of de
uitbreiding van een gebouw van 1000 m2 of meer.
Het voorliggende bestemmingsplan "Zwartemeer" betreft een actualisatie van diverse oude
bestemmingsplannen. Uitgangspunt is dat bestaande bouwrechten door de gemeente worden
gerespecteerd. In het bestemmingsplan zijn geen nieuwe bouwmogelijkheden opgenomen. Aan het
bestemmingplan zijn behoudens het opstellen van het bestemmingsplan dan ook geen kosten
verbonden. De kosten van het maken van het voorliggend bestemmingsplan worden in dit geval in z'n
geheel gedekt uit het door de gemeenteraad beschikbaar gestelde gelden voor het actualisering van
bestemmingsplannen. Kostenverhaal in dit geval dus anderszins verzekerd. Er hoeft dan ook geen
exploitatieplan te worden vastgesteld.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 67

estemmingsplan Zwartemeer
68 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Bijlagen bij de toelichting
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 69

estemmingsplan Zwartemeer
70 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Bijlage 1 Nota van beantwoording
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 71

estemmingsplan Zwartemeer
72 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Nota van beantwoording
behorende bij ontwerp
BESTEMMINGSPLAN
Zwartemeer
Kaartnummer: NL.IMRO.0114.2009069-0501
Vastgesteld d.d.:
1

Inhoudsopgave
1. Overleg ex. artikel 3.1.1 Bro
a. Provincie Drenthe, Commissie Afstemming Ruimtelijke Plannen;
b. VROM Inspectie, Directie Uitvoering Regionale afdeling Noord;
c. Waterschap Velt en Vecht;
d. Waterschap Hunze en Aa’s’;
e. Nederlandse Aardolie Maatschappij;
f. Tennet;
g. Brandweer Emmen.
2. Inloopbijeenkomst
2

1. Overleg ex. artikel 3.1.1 Bro.
In het kader van het artikel 3.1.1. Bro overleg is het bestemmingsplan “Zwartemeer” naar de wettelijk
verplichte en andere door de gemeente erkende overlegpartners verzonden.
In het kader van het overleg hebben wij 7 reacties terug ontvangen van de volgende overlegpartners:
1. Provincie Drenthe, Commissie
Afstemming Ruimtelijke Plannen
(CARP)
2. VROM- Inspectie, Directie Uitvoering
Regionale afdeling Noord
Postbus 122,
9400 AC Assen
Postbus 30020,
9700 RM
Groningen
3. Waterschap Velt en Vecht Postbus 330, 7740
AH Coevorden
4. Waterschap Hunze en Aa’s Postbus 195, 9640
AD Veendam
5. Nederlandse Aardolie Maatschappij Postbus 28000,
B.V.
9400 HH Assen
6. Tennet TSO B.V. Postbus 428,
6800 AK Arnhem
7. Brandweer Emmen Postbus 1076,
7801 BB Emmen
dr. P.J. van Eijk
Mr. R.J.M. van den
Bogert
L. Lasker
J. Kooistra
E. Alberts
C. de Jong
R.E. Kleine
1. Provincie Drenthe, Commissie Afstemming Ruimtelijke Plannen
A1 In de reactie van Gedeputeerde Staten wordt aangegeven dat op basis van de Omgevingsvisie
Drenthe is gebleken dat er geen provinciaal belang in het plan is opgenomen.
B1 Wij nemen de reactie van Gedeputeerde Staten ter kennisgeving aan.
2. VROM inspectie, Directie Uitvoering Regionale afdeling Noord
A1 De VROM-Inspectie geeft aan dat het voorontwerpbestemmingsplan Zwartemeer geen aanleiding
geeft tot het maken van opmerkingen, gelet op de nationale belangen in de RNRB.
B1 Wij nemen de reactie van de rijksdiensten ter kennisgeving aan.
3. Waterschap Velt en Vecht
A1 De kern Zwartemeer valt voor een deel in de randzone Bargerveen.
Het Bargerveen is aangewezen als Natura 2000 gebied. In kader van de landinrichting Emmen-
Zuid zijn er afspraken gemaakt over bufferzones van het Bargerveen. Via een uitgebreid
gebiedsproces zijn de noodzakelijke maatregelen voor het GGOR Bargerveen vastgesteld. Door
(toekomstige) inrichtingsmaatregelen kunnen de streefpeilen in de bufferzones veranderen.
Daardoor kan de drooglegging onvoldoende zijn. Het uitgangspunt is dat de streefpeilen buiten de
bufferzones niet gewijzigd zullen worden.
B1 De tekst in de waterparagraaf zal hierop worden aangepast.
A2 Paragraaf 1.10, 2 e alinea staat zin ‘Effecten van veranderingen in de streefpeilen van de
watergangen etc.’. Uitgangspunt is dat streefpeilen niet worden gewijzigd.
B2 Dit uitgangspunt zal aan de tekst worden toegevoegd.
A3 Paragraaf 1.10 3 e alinea staat de zin ‘Afgewogen moet worden of het verstandig is het regenwater
in het eigen gebied te bergen of etc.’ Zowel binnen als buiten het gebied is het mogelijk
regenwater te bergen.
B3 De tekst van de waterparagraaf zal hierop worden aangepast.
3

A4 Paragraaf 1.10 laatste alinea staat de zin ‘In Zwartemeer is het geen optie om te kiezen voor
infiltratie van regenwater gezien de grondwatersituatie’. Dit geldt niet alleen voor de
grondwatersituatie maar ook voor kwel.
B4 De tekst van de waterparagraaf zal hierop worden aangepast.
A5 Paragraaf 1.11, 2 e alinea staat de zin ‘Bij nieuwe ontwikkelingen kan er daarom toe worden
overgegaan om water aan te leggen om afstromend regenwater te bergen’. Bij nieuwe
ontwikkeling water bergen in bergingsvijvers of berging buiten het gebied aanleggen.
B5 De tekst van de waterparagraaf zal hierop worden aangepast.
4. Waterschap Hunze en Aa’s
A1 Een beschrijving van peilen, stroomrichtingen en het belang van behoud aan ruimte voor water
komt in de paragraaf niet aan de orde. Daarbij dient aandacht te worden geschonken aan het
voorkomen van verontreiniging van het oppervlaktewater.
B1 De tekst van de waterparagraaf zal hierop worden aangepast.
A2 De hoofdwatergangen en schouwsloten binnen de plangrenzen dienen met de bestemming
“Water” op de plankaart te worden aangegeven. Daarnaast liggen diverse watergangen juist
buiten de plangrens, maar wel binnen de keurzonering van 5 meter vanaf de insteek watergang.
B2 De verbeelding en de regels van de bestemming “Water” zullen hierop worden aangepast.
A3 Achter de woningen langs de Limietwijk bevinden zich schouwsloten. Mogelijke demping van deze
schouwsloten levert natte tuinen op.
B3 De betreffende schouwsloten zullen als “Water” worden bestemd op de verbeelding.
A4 Op verbeelding 4 is langs de Limietwijk geen bestemming “Groen” weergegeven. Op verbeelding
3, langs de Zuidervaart, is dit wel weergegeven.
B4 De verbeelding 4 zal hierop worden aangepast, conform verbeelding 3.
5. Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V.
A1 De NAM geeft in hun reactie aan dat de NAM geen op- en of aanmerkingen op het concept –
ontwerpbestemmingsplan heeft.
B1 De opmerking wordt derhalve ter kennisgeving aangenomen.
6. Tennet TSO B.V.
A1 Tennet TSO B.V. geeft aan dat hun vennootschap in het gebied dat is aangegeven op de
plankaart van het ontwerpbestemmingsplan Zwartemeer noch ondergrondse
hoogspanningskabels, noch bovengrondse hoogspanningslijnen heeft.
B1 De opmerking wordt derhalve ter kennisgeving aangenomen.
7. Brandweer Emmen
A1 Er mist een paragraaf over “Bluswatervoorziening”. gezien de nieuwe ontwikkelingen m.b.t. de
primaire bluswatervoorziening dient in overleg met de brandweer deze bepaald te worden.
B1 De paragraaf “Bluswatervoorziening’ zal worden toegevoegd.
A2 Met betrekking tot de repressieve dekking doet de brandweer het volgende tekstvoorstel: Op 18
maart 2008 heeft het college het basisbrandweerzorg niveau vastgesteld. Besloten is dat een
eerste brandweereenheid in 80% van de gevallen binnen 15 minuten na alarmering op het
hulpverleningsadres aanwezig dient te zijn. In de uitwerking van het collegebesluit is tevens
aangegeven dat indien bij toekomstige situaties de landelijk geldende normtijden worden
overschreden er in overleg met de brandweer besproken dient te worden welke compenserende
maatregelen getroffen dienen te worden. Gezien de ligging van het plangebied is de verwachting
dat binnen 15 minuten het eerste uitrukvoertuig ter plaatse zal zijn. Echter, voor een deel van
Zwartemeer is dit niet het geval en tevens wijkt dit af van de landelijke normtijden.
4

Vanwege deze overschrijding en afwijking heeft de brandweer in alle woningen een gratis
rookmelder aangeboden en heeft er in 2009 / 2010 een communicatietraject gelopen waarin de
bewoners hierop gewezen zijn en wat men er wat betreft eigen verantwoordelijkheid aan kan
bijdragen om de situatie te verbeteren.
Bij nieuwe ontwikkelingen zal een initiatiefnemer met de brandweer contact op dienen te nemen
om met betrekking tot dit onderwerp van gedachten te wisselen.
B2 De tekst zal conform hierop worden aangepast.
A3 Verzocht wordt § 3.3.6 op te nemen met als titel “WAS-systeem”. De tekst zoals in § 3.3.5 derde
alinea is beschreven kan in de nieuwe paragraaf worden vermeld.
B3 De tekst zal hierop worden aangepast.
A4 Per 1 oktober 2010 is niet meer op grond van de Brandweerwet de regionale brandweer
verantwoordelijk voor het systeem, maar is op grond van de wet op de Veiligheidregio de
HulpVerleningsdienst Drenthe hiervoor verantwoordelijk.
B4 De tekst zal hierop worden aangepast.
2. Inloopbijeenkomst
Op 6 januari 2011 is voor het bestemmingsplan “Zwartemeer” een inloopbijeenkomst in De Meerstal,
De Blokken 41, 7894 CH Zwartemeer gehouden. Tijdens deze bijeenkomst konden de bewoners van
Zwartemeer kennisnemen van het bestemmingsplan “Zwartemeer” en eventueel op het plan
reageren. Diverse geïnteresseerden hebben het bestemmingsplan bekeken. Er zijn twee
inloopreacties gegeven.
Samengevatte weergave reacties en beantwoording
1. Bestemming kleinschalig kamperen ontbreekt in het plan
De aanduiding kleinschalig kamperen zal worden aangebracht op de verbeelding en in de regels en
gekoppeld aan het perceel Kamerlingswijk WZ 123.
2. Tuin westzijde van het perceel Het Slag 10 heeft de bestemming Groen.
De bestemming van de tuin aan de westzijde van het perceel Het Slag 10 wordt gewijzigd van de
bestemming ‘Groen’ in de bestemming ‘Tuin’.
5

estemmingsplan Zwartemeer
Bijlage 2 Huidige planologische regelingen
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 79

estemmingsplan Zwartemeer
80 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

04.063
07.044
99.100
95.047
01.061
ZWARTEMEER
53.170

Bijlage 3 Archeologie
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 83

estemmingsplan Zwartemeer
84 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Archeologische Waarden in
de Gemeente Emmen
Een Archeologisch en Historisch
Bureauonderzoek
Steekproefrapport 2005-6/3

Archeologische Waarden in
de Gemeente Emmen
Een Archeologisch en Historisch
Bureauonderzoek
Uitgevoerd in opdracht van
de Gemeente Emmen
januari 2006
Steekproefrapport 2005-6/3
ISSN 1871-269X
tekst door
drs. Geurt Collenteur,
drs. Inger Woltinge
en dr. Johan Jelsma
De Steekproef, Archeologisch
Onderzoeks- en Adviesbureau
in samenwerking met
Blijham & Collenteur, Noordhorn
Hogeweg 3
9801 TG Zuidhorn
telefoon 050 - 5779784
fax 050 - 5779786
internet www.desteekproef.nl
e-mail info@desteekproef.nl

Inhoud
Onderzoekskader 1
Werkwijze 1
I Deelgebied I: het oosten van de gemeente Emmen 4
1 Inleiding 4
1.1 Archeologie 4
1.2 Historie 4
1.2.1 Tot 1850 4
1.2.2 1850 – 1945 9
1.3 Veenontginningen 12
2 De noordoostelijke zandgronden 14
2.1 Bodem en verwachtingskaart 14
2.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 14
2.3 Eerdere onderzoeken 15
2.4 Historisch onderzoek 15
2.5 Conclusies en advies 17
3 Ontgonnen veengebied 18
3.1 Bodem en verwachtingskaart 18
3.2 Weerdinge, Weerdingerveen en Weerdingermond 18
3.3 Nieuw-Weerdinge en Emmer-Erfscheidenveen 19
3.3.1 Historisch onderzoek Emmer-Erfscheidenv een 19
3.4 Emmercompascuum 20
3.5 Nieuw-Dordrecht, Oranjedorp en Klazieneveen 20
3.5.1 Eerder onderzoek 21
3.5.2 Historisch onderzoek 21
3.6 Barger-Compascuum, Zwartemeer en Foxel 22
3.6.1 Eerder onderzoek 23
3.6.2 Historisch onderzoek 23
3.7 Conclusies en advies 23
4 Onontgonnen veengebied 24
4.1 Conclusies en advies 24
5 Veenvondsten 25
6 Conclusies en advies Deelgebied I 27
i

II Deelgebied II: de zuidelijke veengebieden 28
7 Inleiding 28
7.1 Archeologie 28
8 Het dal van het Schoonebeker Diep 28
8.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 28
8.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 29
8.3 Historisch onderzoek 29
8.3.1 Landschappelijke en ecologische effecten an de v
aardoliewinning 30
8.3.2 Stedenbouwkundige ontwikkelingen 31
8.3.3 Landbouwkundige ontwikkelingen 31
8.4 Conclusies en advies 33
9 Nieuw-Schoonebeek 33
9.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 33
9.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 34
9.3 Historisch onderzoek 34
9.4 Conclusies en advies 34
10 Zandpol en Nieuw-Amsterdam 35
10.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 35
10.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 35
10.3 Historisch onderzoek 35
10.3.1 Nieuw-Amsterdam 35
10.4 Conclusies en advies 36
11 Conclusies en advies Deelgebied II 37
III Deelgebied III: de bebouwing van en rond Emmen 39
12 Inleiding 39
12.1 Archeologie 39
12.2 Historie 39
13 Ten noorden van Emmen: Weerdinge en het Valther
bosch 39
13.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 39
13.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 40
13.3 Historisch onderzoek 41
13.4 Conclusies en advies 42
ii

14 De bebouwing van Emmen en de Emmerdennen 43
14.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 43
14.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 43
14.3 Eerder onderzoek 44
14.4 Historisch onderzoek 45
14.4.1 Het Noordeind 45
14.4.2 Emmermeer 46
14.4.3 Angelslo 46
14.4.4 Emmerhout 47
14.5 Conclusies en advies 47
15 Ten noordoosten van Emmen: Emmerschans 48
15.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 48
15.2 Historisch onderzoek 48
15.3 Conclusies en advies 49
16 Ten oosten van Emmen: Barger-Oosterveld 49
16.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 49
16.2 Conclusies en advies 49
17 Ten (zuid)westen van Emmen: Westenesch en Emmer esch 50
17.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 50
17.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 50
17.3 Historisch onderzoek 51
17.4 Conclusies en advies 51
18 Het westen van de gemeente Emmen 51
18.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie 51
18.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 51
18.3 Historisch onderzoek 52
18.3.1 Wilhelmsoord 52
18.4 Eerder onderzoek 52
18.5 Conclusies en advies 52
19 Erica 53
19.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 53
19.2 Historisch onderzoek 53
19.3 Conclusies en advies 53
iii

20 Noordbarge en Zuidbarge 54
20.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis 54
20.2 Eerder onderzoek 54
20.3 Historisch onderzoek 54
20.3.1 Noord- en Zuidbarge 54
20.3.2 Den Oever 55
20.4 Conclusies en advies 56
21 Conclusies en advies Deelgebied III 59
22 Bodemingrepen en archeolgisch onderzoek 60
22.1 Bodemverstorende ingrepen 60
22.2 Archeologisch (veld)onderzoek 60
22.3 Stappen archeologisch onderzoek bij
bestemmingsplanwijzigingen 61
Literatuur 62
Bijlagen 66
Tabel 2 Archeologische vondsten en terreinen Deelge bied I 66
Tabel 3 Archeologische vondsten en terreinen Deelge bied II 68
Tabel 4 Archeologische terreinen Deelgebied IIII 69
Tabel 5 Archeologische vondsten Deelgebied IIII 70
Trefkansenkaart archeologische waarden los bijgevoe gd
iv

Onderzoekskader
Werkwijze
Voor de Gemeente Emmen is een bureauonderzoek evoerd uitg naar de
archeologische verwachtingswaarden binnen de gemeen te. De aanleiding voor
en het doel van het bureauonderzoek is de vraag van de gemeente om een
gespecificeerde archeologische verwachtingskaart or vo het gehele grondgebied
van de gemeente Emmen. Omdat in de gemeente sterk erschillende v
bodemtypen voorkomen (en bodemtypen een eerste ctiecriterium sele vormen
voor de bepaling van de archeologische waarde van en gebied), e is er voor
gekozen de gemeente onder te verdelen in drie deelg ebieden (zie Kaart I), die
waar nodig in kleinere subgebieden zijn ingedeeld. De drie deelgebieden zijn
achtereenvolgens:
I het veengebied in de oostelijke helft van de gem eente Emmen, met inbegrip
van het kleine gebied met zand- en beekdalgr onden in het
uiterste noordoosten.
II het veengebied in het zuidwesten van de gemeent e Emmen, waarvan de
noordelijke grens ruwweg ter hoogte van Nieuw-Amste rdam en Erica
loopt.
III de stad Emmen en de omliggende zandgronden.
Voor het bureauonderzoek werd een aantal bronnen eraadpleegd. g Als uitgangspunt
voor het archeologisch onderzoek is gebru ik gemaakt van de
archeologische database van Nederland, ARCHIS. gegevensbestand Dit
wordt
beheerd door de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB) en bestaat onder andere uit de Indicatieve art Kavoor
Archeologische
Waarden (IKAW), het Centraal Monumenten Archief (CMA) en Centraal Archeologisch
Archief (CAA). Aan de hand van ARCHIS unnen k alle vondsten
en monumenten in een gebied opgezocht worden (mits de archeologische
vondsten door de vinders gemeld zijn) en kan eventu eel eerder onderzoek in
het gebied in beeld worden gebracht. Van alle meldi ngen in ARCHIS werd
een tabel gemaakt om een analyse van de gegevens gelijk mote
maken. Relevante
literatuurverwijzingen zijn nagezocht en verw erkt. Verder werden
rapporten van bekende eerdere onderzoeken door arch eologische bedrijven en
instanties geraadpleegd. Alle geraadpleegde literat uur, kaarten en andere bronnen
staan vermeld in de literatuurlijst.
Voor heel Nederland is een archeologische verwach tingskaart aanwezig
in de vorm van de IKAW. Deze is voornamelijk gebase erd op de bodemkaart
en daarom vaak te globaal. In dit bureauonderzoek s per i deelgebied een gedetailleerdere
waardenkaart gemaakt en bepaald of r voo locaties binnen de
deelgebieden vastgehouden kan worden aan de IKAW-ve rwachting of dat
daarvan afgeweken moet worden. Omdat de bodemsoort wel degelijk een belangrijk
selectiecriterium is voor de verwachte arc heologische waarde van een
1

gebied, is voor alle locaties begonnen met een hrijving besc van de voorkomende
bodemtypen. Daarna zijn de bekende archeologi sche gegevens
beschreven. Vervolgens komt de historie aan bod.
Het historisch onderzoek is gebaseerd op een uitge breide literatuurstudie
in combinatie met een groot aantal verschillend e atlassen en historische
(bodem)kaarten om de ondergrond en het voormalige rondgebruik g van de
gemeente in kaart te brengen. De bevindingen op is bas van literatuur, kaarten
en atlassen vormen, voor zo ver met enige zekerheid een locatie kon worden
vastgesteld, de basis voor beschrijving van het torisch his grondgebruik en de
mogelijke effecten op het bodemarchief. De ruimteli jke historische elementen
die indicatief zijn voor het bodemgebruik vóór de 9e 1 eeuw zijn samengebracht
op Kaart I.
De drie genoemde deelgebieden zullen apart worden besproken. Aan
het eind van elk deelgebied wordt een synthese gema akt van alle beschikbare
informatie. Aan de hand van deze conclusie wordt r pe deelgebied een advies
voor eventueel (archeologisch) vervolgonderzoek even. geg
Dit onderzoek is uitgevoerd door De Steekproef samenwerking in
met Historisch
Onderzoeksbureau Blijham & Collenteur uit Noordhorn, in opdracht
van de gemeente Emmen, vertegenwoordigd door dhr. . Derksen B en
mw. M. Snijders. De Steekproef heeft het archeolog ische deel van het onderzoek
uitgevoerd, terwijl drs. G. Collenteur van Bli jham & Collenteur het
historische (archieven)onderzoek voor zijn rekening heeft genomen. Er is gekozen
voor een samenvoeging van beide onderzoeken ot téén
verwachtingsmodel voor archeologische en historisch e waarden. De synthese
zorgt voor een bruikbaarder document, omdat de comb inatie van gegevens
meerwaarde heeft en omdat de grens tussen archeolog ie en historie in veel gevallen
lastig aan te geven is.
Voor het onderhavige rapport is geen gebruik gemaak t van het Actuele Hoogtebestand
Nederland (AHN), omdat deze kaart niet or dode
gemeente
beschikbaar kon worden gesteld. De ontgrondingsverg unningen per perceel
zijn ook niet geraadpleegd. Dit rapport is dan ook niet bedoeld als eindstation
maar als uitgangspunt voor het maken van beleid met betrekking op de archeologie.
Het eindproduct bestaat uit een aanpaste archeologi sche verwachtingskaart
voor de gemeente Emmen met daaraan gekoppelde adviezen voor
archeologisch vervolgonderzoek. Een te volgen stapp enplan voor het inpassen
van archeologisch onderzoek in bestemmingsplanontwi kkelingen is na de
conclusies opgenomen, evenals een verklaring van verschillende de soorten
voorgesteld archeologisch onderzoek. Dit rapport et dodienst
als achtergrondinformatie
bij de verwachtingskaart. De kaart is s al losse bijlage bij het rapport
gevoegd.
2

Kaart I. Ruimtelijke historische elementen in de gemeente Emmen.De kaart is noordgericht.
3

I Deelgebied I: het oosten van de gemeente Emmen
1 Inleiding
1.1 Archeologie
De oostelijke helft van de gemeente Emmen bestaat oornamelijk v uit een
grotendeels ontgonnen veengebied. In het noordooste n bevindt zich een uitloper
van een dekzandvlakte en een beekdalbodem. het Inzuiden,
ter hoogte
van Weiteveen, is het veen niet ontgonnen.
De verwerkte gegevens van ARCHIS en andere (histor ische) bronnen
worden per subdeelgebied per dichtstbijzijnde plaat snaam vermeld
(zie Kaart II).
1.2 Historie
Zuidoost Drenthe was rond 1850 het enige grote aane engesloten hoogveengebied
in Noord-Nederland waar nog niet op grote scha al turf werd gestoken.
De vraag naar turf groeide echter nog steeds terwij l de voorraden veen elders
afnamen. Vanaf dat moment werd de turfwinning in ZO Drenthe systematisch
en grootschalig aangepakt, zodat in nog geen honderd jaar tijd het meeste
veen hier verdween. Deze ontwikkelingen geven aan at tot d 1850 in dit gebied
relatief weinig veranderingen opgetreden zijn. De einige w veranderingen die
plaatsvonden, hadden voornamelijk betrekking op de zandgronden. Er zijn
twee tijdvakken te onderscheiden: tot 1850 en 1850- 1945. Beide worden hieronder
afzonderlijk beschreven.
1.2.1 Tot 1850
Het veengebied bij Emmen maakte deel uit van het tgestrekte ui Bourtangermoor,
dat met 50000 hectare tot de grootste veengeb ieden van West-Europa
behoorde. Het veengebied zelf was niet of nauwelijk s bewoond, de hoger gelegen
zandgebieden met esdorpen als Emmen, Noord- Zuidbarge, en Weerdinge,
Angelslo, Westenesch en Den Oever wel. Permanente ewoning b kwam ook
voor aan de rand van het veen in randveenontginning en zoals Schoonebeek en
Roswinkel.
Aan de westkant werd het veen begrensd door de le stei rand van de
Hondsrug. Deze hoger gelegen delen maken deel an uit vhet
zandgebied. Op
de zandgronden ontstonden uitgestrekte bosgebieden, waar nu niets van is terug
te vinden. De huidige bossen zijn overwegend de in 20e eeuw aangeplant
en met hun uitheemse naaldbomen anders van karakter dan de oorspronkelijke
bossen.
De Hunzelaagte, een smeltwaterdal uit het Saalien de voorlaatste ( ijstijd,
zie dateringstabel in het achterkaft), gaf de mogelijkheid tot het ontstaan
van een groot moerasgebied: het Bourtangermoor. dens Tij het Weichselien (de
laatste ijstijd) ontstond hier een slecht afwateren d gebied met lage dekzandruggen.
In de gemeente Emmen zijn twee van deze subrug gen van de Hondsrug te
4

vinden; op de oostelijke rug liggen Weerdinge, Emme rschans, en Nieuw-
Dordrecht; op de westelijke rug Emmen, Westenesch, Noord- en Zuid-Barge
en Erika. Ten zuiden van Emmen splitsen de ruggen ich zen
duiken onder het
veenpakket (Gerding, 1995: p.244/245) maar zijn n te zuiden van de
Hoogenveense vaart nog herkenbaar. Tussen Nieuw-Dor drecht en Barger-
Compascuüm belemmerde een dekzandrug lange tijd afwatering de (Gerding,
1995: p.246); De kwaliteit van de turf ten noorden van deze dekzandrug was
dientengevolge beter dan ten zuiden ervan.
In het natte milieu kon het veen zich vormen. Aanva nkelijk als veenmoeras,
waar een dennenbos op groeide, later kreeg het echte hoogveen de
overhand. Hoogveen bestaat voor 80-90 % uit water n is edaardoor
onbegaanbaar.
(Geschiedenis van Emmen, 1989: p.24) In het ebied g lagen veenbulten
van 10 tot 15 meter hoog, van elkaar gescheiden r doo slenken, die water afvoerden
naar veenbeekjes en meerstallen. Op hun rt beu leidden die het water
verder naar het Schoonebekerdiep en de Runde.
5

Kaart II. Archeologische vondsten in Deelgebied I. De kaart is noordgericht.
6

Figuur 1. Fragment kaart Pynacker (1634)
Hoewel dit gebied op oude kaarten regelmatig wordt aangeduid als woeste
grond, onland en als ‘desertum’ (zie Figuur 1), was het veen voor de plaatselijke
economie wel degelijk van belang. Sommige delen leenden zich in droge
perioden voor beweiding, als hooiland of als gronde n voor de boekweitcultuur.
Ook werd van oudsher op een aantal plaatsen jzeroer i gewonnen.
Vanwege deze belangen raakte het veengebied opgedee ld onder de marken van
op het zand gelegen esdorpen. Figuur 2 geeft de ieden geb van de verschillende
marken. Overigens maakten dorpen op de westoever n va de Eems ook gebruik
van het gebied.
Tot in de Middeleeuwen hield het veen zijn natuurli jke staat. In de late
Middeleeuwen leidde de toenemende bevolking tot het ontginnen van woeste
grond vanuit bestaande nederzettingen. Ook werden r nieuwe, e zogenaamde
dochternederzettingen gesticht, zoals Westenesch Angelslo. en Ook ontstonden
randveenontginningen als Schoonebeek, Roswinkel , Dalerveen. Op de
overgang van hoog naar laag waren voldoende zandrug complexen, die droog
genoeg waren om zich te kunnen vestigen. Het hoogve en werd tot bouwland
getransformeerd, de broekbossen langs de beekdalen gerooid en in groenland
omgezet. Hier ontstond een gemengd bedrijf waar e all onderdelen elkaar nodig
hadden en het recht van opstrek de verkaveling bepaalde (Geschiedenis
van Emmen, 1989: pp.53-55).
7

Figuur 2. Verdeling veengebied naar marke situatie tot rond 1850). Uit: Visscher, 1940.
8

Vanaf de 17e eeuw komt de veenboekweitcultuur op t me kolonies als
Zwartemeer en Barger-Compascuum.Voor de boekweitver bouw en de schapenbeweiding
was een goede grondbewerking en afwate ring nodig, waardoor
het veen flink kon inklinken. Door het veenbranden, gebruikelijk bij de
boekweitcultuur, verdween bovendien de bovenste nlaag. vee Al met al was
het veenpakket door menselijk handelen met ongeveer de helft afgenomen
(Geschiedenis van Emmen, 1989: p. 28). Rond 1850 s slechts wa 11,5% van
Emmens grondoppervlak in cultuur gebracht, waarvan maar een derde bouwland.
Overigens was ook al sprake van enige infrastructur ele ontwikkelingen. Rond
1593 liet Verdugo een weg aanleggen van Coevorden aar nNoord-Barge
– ’t
Hoge Loo (Visscher,1940: p.62). En op de kaart van Pynacker uit 1634 staan
een aantal veenwegen getekend die oost-west over t veen he liepen; sommige
van die veenwegen kenden een schans ter verdediging (Emmerschans, Schans
te Hole of Den Hool) (Visscher, 1940: p.84). De Lei - of Heerendijk vormde
tot bij Emmer-Compascuüm een min of meer noordzuid lopende infrastructuur
om daarna af te buigen naar het westen (zie art KaIII).
1.2.2 1850-1945
Begin 19e eeuw waren plannen gemaakt om de venen ontsluiten, te maar pas
in 1857 werd een begin gemaakt met het graven van e Verlengde d Hoogeveense
Vaart. Drie jaar later werd het eerste veen dit uit gebied verkocht. Vanuit de
Verlengde Hoogeveense Vaart werd een zijkanaal Amsterdamsche het
Veld
ingegraven: het Oranjekanaal. De turfproductie kwam overigens pas na 1870
echt op gang. Na 50 jaar vervening kwam in 1920 aan deze bloeiperiode een
einde; door de steenkool was voor de turf geen afze tmarkt meer te vinden.
9

Kaart III Historisch ruimtelijke elementen in Deelgebied I. De kaart is noordgericht.
10

Figuur 3. Tram- en spoorwegennet (voorstel 1903). Uit: RA Assen, verzameling
kaarten, nr. 123
Naast de natte infrastructuur noodzakelijk voor de afwatering en het transport
van turf, kwamen in deze periode ook de nodige ande re voorzieningen, zoals
een tram- en treinwegennet tot stand (zie Figuur . Het 3) vervoer van goederen
bleef over water gaan. Er is nog maar weinig terug te vinden van deze infrastructuur.
Alle tramspoorlijnen zijn afgebroken, ne t als de spoorlijn van
Emmen naar Ter Apel. Ook is het fijn vertakte stels el van kanalen en wijken
deels gedempt, alleen de hoofdkanalen bleven behoud en.
11

1.3 Veenontginningen
Het veen was oorspronkelijk gezamenlijk bezit van e dboeren
in de esdorpen
en randveenontginningen. De marken verkochten het een v aan maatschappijen
of particulieren. De verschillende veengebieden zijn in Tabel 1 van noord
naar zuid aangegeven.
Vanuit het noorden was de vervening kleinschaliger, geleidelijker en ging met
minder grote investeringen gepaard dan die vanuit et hwesten.
Hier domineerden
veenschappen, samenwerkingsverbanden van aatselijke pl boeren die
eigenaren waren van stukken veengrond, de vervening (Gerding, 1995: 246,
248). De kanalen vanuit het noorden werden langzame rhand verlengd, in hetzelfde
tempo als de verveningen. Het veen bij Weerd inge werd vanuit het
Stadskanaal ontsloten. Dit kanaal liep ver het veen in als Hoofdkanaal A of
Weerdingerkanaal. Het zelfde gebeurde bij Emmer-Com pascuüm, het Emmer-
Erfscheidenveen en later het Smeulveen. De Groninge rs beheersten hier de
vervening en vormden ook het afzetgebied (Geschiede nis van Emmen, 1989:
p. 110).
Het veen in Zuidoost Drenthe werd vanuit het westen en later noordwesten
door de grote kapitaalkrachtige maatschappij en aan snee gebracht.
Deze werkten planmatig en pakten grote gebieden één in keer aan. Het begon
met de ontsluiting door middel van grotere kanalen (Hoogeveense Vaart,
Oranjekanaal) en pas toen die infrastructuur klaar was, kwam de productie
goed op gang. De verlenging van de Hoogeveense t Vaar bereikte rond 1860 de
westelijke Bargervenen. Het stelsel werd naar het osten o en zuiden uitgebreid
(Gerding, 1995: p.247). De aanleg vanaf Erica naar de Duitse grens volgde pas
vanaf 1880; in 1889 werd verbinding gemaakt met het Oranjekanaal, in 1893
werd de Duitse grens bereikt en in 1898 werd aanges loten op het Duitse kanalenstelsel.
Mogelijk hoopte men daarmee de afwateri ng van de zuid oostelijke
veenontginningen te vergemakkelijken door aan te uiten sl op het Duitse Süd-
Nord-Kanaal. De topografische kaart uit 1902 sugger eert echter dat deze aansluiting
moeizaam tot kwam. Vanaf 1906, toen het holtenskanaal Sc een
verbinding legde tussen Hoogeveensche Vaart en Stadskanaal, het had de aansluiting
op het Duitse kanalen stelsel waarschijnli jk slechts zeer lokale
betekenis. De afwatering in noordelijke richting ep li sindsdien over Nederlandse
bodem. Een vierde ontsluiting kwam vanuit Co evorden (Dedemsvaart
en Vecht): in 1884 bereikte het Stieltjeskanaal Verlengde de Hoogeveense
Vaart (Gerding, 1995: p.248).
12

Tabel 1. Overzicht veengebieden in de gemeente Emmen en hun ontginning.
Gebied opp. Vervening vanaf
in ha
vorm verkaveling bijzonderheden
Nieuw-Weerdinge 1400 ca. 1880 strookvormig (NO) deels oudere randveenontginning,
50% kleine verveners
Roswinkeler-veen 1300 na 1906 strookvormig (NW) oorspr. kleine randveenontginnig;
turfwinning tot na 1950
Emmer-Compascuum 750 1880 strookvormig (OW) percelen 10 ha. en meer; pakket
van 2-3 meter goede tot
Barger-Compascuum 1700 1890/1900 oorspr. blokvormig
(vnl. OW)
Emmer-Erfscheidenveen 1650 1898 blokvormig
13
beste kwaliteit baggerturf
Vervening vanuit noorden en
zuiden; afwatering aanv. via
Hoogeveense vaart
Smeulveen 1000 ca. 1900 in 18 e eeuw in gebruik voor
boekweitteelt; boekweitteelt na
1875 basis Nieuw-Dordrecht
en Vastenow
Barger-Oosterveen 3750 1893 blokvormig Klazienaveen ontstaan in door
(OW/NW) Scholten verveend deel
Amsterdamscheveld 2250 1862 strookvormig rond 1910 groot gedeelte nog
ongebruikt, vervening allen in
westelijk deel
Barger-Westerveen 2900 1860/1861 blokvormig als eerste aan snee gebracht
Oosterveen 500 ca. 1880 strookvormig
(ZW/NO)
Barger-Erfscheidenveen 800 ca. 1870 idem
Schoonebeker venen 3000 randveenontginningen
uit Middeleeuwen;
beperkte vervening
opstrekkende
verkaveling
deels randveenontginning uit
eerdere periode
Weiteveen vestiging eerste
helft 20 ste eeuw van arbeiders
in venen
Bron: Gerding, 1995, pp. 248-255; RA Assen, kaarten nrs. 120, 122, 155, 176, 191,
192, 195, 201 en 349.
De grootschalige verveningen na het midden van de 9e 1eeuw
maakten gebruik
van technieken die de kans op verstoringen de in bovenste zandlaag
groot maken. Daarmee is de kans dat archeologische waarden zijn aangetast
ook groot. Het verveende gebied werd na afloop zo eel v mogelijk geëgaliseerd,
soms door opvulling met van elders aangevoerde gron d, soms door de zandlaag
ter plaatse te verspreiden. Daarna werd de enlaag bov nog gemengd met de
bewaarde, bovenste laag van het oorspronkelijke n.
vee

2 De noordoostelijke zandgronden
2.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie
De grens van het veenkoloniale gebied in het noordo osten van de gemeente
Emmen loopt ten zuiden en westen van het dorp Roswi nkel en ten oosten van
de dorpskern van Nieuw-Weerdinge (zie Kaart I). Ten noorden en oosten van
deze grens bevindt zich een dekzandvlakte van eolis ch (door de wind) afgezette
dekzanden. Plaatselijk ligt zich binnen 80 cm der on het maaiveld een 10 tot
40 cm dikke laag veen (classificatie Fysisch Geogra fische Kaart van Drenthe
1:50000 (Nijland, G., R.J. de Lange en J.C. Smitten berg, 1982) Nv1(o) en
Nv2o). Volgens de Geomorfologische Kaart van Nederl and 1:50000 (Stichting
voor Bodemkartering, 1978) is de dekzandvlakte ten dele verspoeld en in het
westen vervlakt door veen en/of overstromingsmateri aal (classificaties respectievelijk
2M9 en 2M14). Het dal van de Runde is het in zuiden van dit gebied
geëgaliseerd.
In het dekzand komt een aantal verschillende bodem typen voor. Het
betreft veldpodzolen, gooreerdgronden en beekeerdgr onden met leemarm en
zwak lemig fijn zand (classificaties Bodemkaart van Nederland 1:50000 (Stichting
voor Bodemkartering, 1975) respectievelijk Hn2 1, pZn21 en pZg23).
Direct ten zuiden van Roswinkel en direct ten ooste n van Nieuw-Weerdinge
komen moerige podzolgronden en moerige eerdgronden met zanddek en
moerige tussenlaag voor (classificaties respectieve lijk zWp en zWz). De
grondwatertrappen in het gebied variëren van V tot VI, gemiddelde hoogste
grondwaterstand respectievelijk minder dan 40 cm tussen en 40 en 80 cm beneden
het maaiveld en gemiddelde laagste grondwater stand meer dan 120 cm
beneden het maaiveld.
Het gebied heeft een grotendeels middelhoge tot ge hotrefkans
op archeologische
waarden op de IKAW.
2.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In het CMA en CAA van de ROB zijn uit het gebied ee n archeologisch monument
en dertien vondstmeldingen bekend (zie Tabel 2, als bijlage
opgenomen). Het monument betreft de dorpskern van oswinkel, R waarvan de
begindatering in de Late Middeleeuwen ligt (1050 t 1500 to nC). De dorpskern
staat vermeld als terrein van hoge archeologische aarde w (CMA 14483). Ten
noordoosten van de dorpskern van Roswinkel is bij e daanleg
van een weg een
waarschijnlijk Middeleeuwse waterput aangetroffen et mdaarin
fragmenten
aardewerk, glas, tegels en ijzer (CAA 46219). Aan e Duitse d grens, ongeveer
twee kilometer ten noordoosten van Roswinkel zijn nkele e scherven Vroeg-
Middeleeuws kogelpotaardewerk gevonden met een ring datevan
725 tot 900
nC (CAA 238120 en 238228). Alle scherven zijn aan et hoppervlak
gevonden.
Ongeveer een kilometer ten oosten van Roswinkel een is oppervlaktevondst
bekend van 16 vuurstenen artefacten uit het Paleoli thicum tot Mesolithicum.
14

Er zijn zes werktuigen en tien afslagen (halffabrik aten voor vuurstenen werktuigen)
gevonden (CAA 239886).
Ten oosten van Nieuw-Weerdinge zijn binnen een gebi ed met een straal van
ongeveer drie kilometer acht meldingen bekend van rcheologische a vondsten.
Het gaat in zeven gevallen om vondsten van vuursten en artefacten uit het Mesolithicum
(8800 tot 4900 vC). Twee van deze vondst en hebben mogelijk een
vroegere datering in het Paleolithicum, of een late re in het Neolithicum (5300
tot 2000 vC). Deze oppervlaktevondsten zijn gedaan tijdens veldkarteringen
door RAAP (Molema, 1999) en bevinden zich grotendee ls in verstoorde contexten
(CAA 239885 en 39311 tot en met 39316). De ndere a melding betreft de
vondst van een stenen hamerbijl van het type Munten dam. De bijl dateert uit
de late bronstijd tot de middenijzertijd (1100 tot 250 vC) en is aan het oppervlak
gevonden (CAA 32). In het uiterste noordoosten van de gemeente, bij
Ter Apel, is een vuurstenen klingfragment gevonden dat dateert uit het Paleolithicum
tot de ijzertijd (CAA 47828).
2.3 Eerdere onderzoeken
Uit de beschikbare rapporten van eerdere onderzoeke n, blijkt dat de bodem
van de in die studies onderzochte terreinen (groten deels) vermengd of verstoord
is (Hopman & Fijma, 2004: pp. 11-12; Jelsma & Tulp, 2003: p. 2;
Molema, 1999: pp. 6-10) Het gaat echter in alle allen gev om locaties dichtbij
bebouwing of wegen. Bovendien betreft het kleine pervlakken. op De resultaten
van deze onderzoeken zijn niet per definitie ldig ge voor de omliggende
gebieden.
2.4 Historisch onderzoek
Roswinkel (de naam verwijst mogelijk naar een ‘hoek ’ voor het weiden van
paarden), van oorsprong een boerendorp (Geïllustree rde plaatsbeschrijving
gemeente Emmen, 1923: p.94), vertoont meer overeen komsten met Westerwolde
(waar het geologisch ook toe behoort) dan met de Drentse esdorpen.
Wel komt er een es voor (Bieleman, 1987: pp.15/16). Roswinkel was vooral
vanuit het noorden via de oevers van de Ruiten A reikbaar be (Visscher, 1940:
p. 84). Het dorp had daardoor meer binding met Gron ingen dan met Emmen.
Roswinkel, oorspronkelijk een bovenveen-kolonië waa r het veen geheel verdwenen
is, vertoont veel gelijkenis met veenranddor pen.
Rondom Roswinkel komen en kwamen een aantal histori sch belangrijke
ruimtelijke elementen voor (zie Kaart III):
- de Roswinkelschen dijk van Emmen naar Roswinkel, kend be van de tocht
van Willem Lodewijk in 1593 (Geïllustreerde plaatsb eschrijving, 1923:
p.96);
- de ‘oudste spoorweg van Nederland’: terzijde van e veenweg d van Weerdinge
naar Roswinkel twee ondiepe greppels die in e winter d bevroren,
zodat wagens hier konden rijden (Geïllustreerde atsbeschrijving, pla
1923:
p.97);
15

- De Lei- of Heerendijk, lopende van Boertange, over Ter Apel en Maten
naar Roswinkel; diende oorspronkelijk als waterkeri ng, als gevolg van de
kanalisatie in de 20e eeuw overbodig geworden (Geïl lustreerde plaatsbeschrijving,
1923: p.101);
- De Roswinkeler schans, waar weinig over bekend Rond is. 1900 was de
schans nog herkenbaar aanwezig, nu is alleen het rrein teop
de kaart terug
te vinden.
De groenlanden langs de Mussel A waren eeuwenlang e belangrijkste d gronden
in dit veengebied voor Drentse en Groninger boe ren; ook de groenlanden
langs de Runde speelden een grote rol de plaatselij ke landbouw. Hetzelfde
gold voor de van oudsher in gebruik zijnde gronden langs het Valtherdiepje bij
Weerdinge. Vanaf de 17
e eeuw werd rond Roswinkel veel boekweit verbouwd
en waren Roswinkeler keuters actief in de Weerdinge r Marke.
Hoewel al vroeg plannen bestonden om het veen bij eerdinge W en
Nieuw Weerdinge te ontginnen, werd het gebied uitei ndelijk vanaf de Groningse
kant ontgonnen door middel van een mond (kan aal) vanaf het
Stadskanaal. Dit kanaal werd als hoofdas doorgetrok ken de venen in, kanalen
en wijken hier haaks op legden het gebied verder en. op
Was de oorspronkelijke (rand)vervening kleinschalig van aard, de latere projectmatige
vervening in het gebied tussen Roswinkel en Weerdinge leidde tot
ingrijpende wijzigingen in de oorspronkelijke verka veling. De aanleg van een
fijnmazig stelsel van afwateringskanalen, bij voork eur gegraven tot 40 tot 50
centimeter in de onderliggende zandlaag, de egalisa tie en vermenging met de
oorspronkelijke bovenlaag na de vervening, maken kans de groot dat de huidige
bovenlaag tot een diepte van ongeveer 50 centi meter is omgewoeld. Voor
de niet-verveende gebieden is die kans veel kleiner , aangezien hier vooral
landbouwactiviteiten hebben plaats gevonden.
16

2.5 Conclusies en advies
Het zandgebied ten noorden van Roswinkel en ten ten oos van Nieuw-
Weerdinge heeft in het verleden een aantal archeolo gische vondsten opgeleverd.
De meeste meldingen betreffen vuursteen artef acten uit het
Paleolithicum tot aan het Neolithicum. Het grootstedeel
van de vuurstenen is
afkomstig uit het Mesolithicum. Er zijn geen duidel ijke aanwijzingen voor
grootschalige grondverplaatsingen in het gebied, t me uitzondering van de bebouwde
delen en wegtracés. De aanwezigheid van r wate in de vorm van de
rivier de Runde zorgt er voor dat de (hoger gelegen ) relatief droge zandgronden
in dit gebied aantrekkelijk zullen zijn geweest voor prehistorische
bewoning.
Intacte archeologische grondsporen en andere arche ologische resten
kunnen in het gebied niet uitgesloten worden; de nwezigheid aa van archeologische
sporen is op hogere delen van het (micro)rel iëf, vooral langs water zelfs
zeer waarschijnlijk. De middelhoge tot hoge trefkan s op archeologische waarden
op de IKAW moet voor dit gebied gehandhaafd wor den. De grens van het
gebied met een (middel)hoge trefkans moet echter rder ve naar het zuiden en
westen komen te liggen, zodat het gebied tussen winkel Ros en Nieuw-
Weerdinge er geheel binnen valt. In dit gebied dien t Inventariserend archeologisch
Veldonderzoek (IVO) inclusief gebruik van de AHN binnen de
bureaustudie te worden uitgevoerd alvorens eventuel e bodemingrepen worden
toegestaan.
17

3 Ontgonnen veengebied
3.1 Bodem en verwachtingskaart
Het grootste oppervlak van Deelgebied I wordt uitge maakt door het grotendeels
ontgonnen veengebied in het oosten van de eente gem Emmen. Het
gebied staat op de Fysisch Geografische Kaart van renthe D aangegeven als een
(gedeeltelijk) afgeveende veenvlakte (classificatie s Ov3 en Ov4). Plaatselijk zijn
stukken in vervening aanwezig (Oc1). Deze staan de op Geomorfologische
Kaart als veenrestruggen (classificatie 4L21). De verige o delen maken deel uit
van deels relatief hooggelegen en deels relatief aggelegen la veenkoloniale ontginningsvlakten
(2M45 en 2M44).
In het gebied komt een aantal verschillende bodems voor, die als gezamenlijke
karakteristiek hebben dat ze kenmerkend jn zivoor
nattere gebieden.
Het betreft moerige podzol- en eerdgronden met veen koloniaal dek en moerige
tussenlaag (classificaties bodemkaart respectiev elijk iWp en iWz),
veengronden met veenkoloniaal dek en zand binnen 0 12 cm beneden het
maaiveld met of zonder humuspodzol (respectievelijk iVp en iVz), zeggeveen,
veenmosveen en veen in ontginning (respectievelijk iVc, aVs en Avo). De
grondwatertrappen in het gebied variëren van nat II, (Igemiddelde
hoogste
grondwaterstand minder dan 40 cm en gemiddelde ste laaggrondwaterstand
tussen 80 en 120 cm onder het maaiveld) naar tameli jk droog (V, gemiddelde
hoogste grondwaterstand minder dan 40 cm en gemidde lde laagste grondwaterstand
meer dan 120 cm onder het maaiveld). Het ebied g heeft grotendeels
een lage trefkans op de IKAW. De delen met middelho ge verwachting vallen
samen met de volgens de bodemkaart drogere gebieden .
3.2 Weerdinge, Weerdingerveen en Weerdingermond
De vondsten die in ARCHIS gemeld zijn uit de omgevi ng van Weerdinge zijn
alle afkomstig uit ‘natte contexten’, met andere wo orden, ze zijn allemaal in of
op het veen gevonden. Een beschrijving van de gesch iedenis van veenvondsten
is opgenomen in Hoofdstuk 5. Nabij Weerdinge zijn wee t vindplaatsen van
Neolithisch aardewerk bekend. In een geval werd het aardewerk samen met
gewei- en houtfragmenten gevonden (CAA 36097), in et handere
betrof het
een enkel fragment bekeraardewerk (CAA 36101). Ten noorden van Weerdinge
is een fragment van een boomstamkano gevonden AA (C214973).
Het
fragment is niet gedateerd.
In het Weerdingerveen, ten noordoosten van Weerdin ge, zijn bij de
veenontginningen in 1904 twee veenlijken gevonden an veen
man en een
vrouw. De lichamen leken niet in een graf te zijn elegd, g maar in een zeer nat
deel van het veen te zijn gedeponeerd (Van Zeist, 956: 1 pp. 201-203). De veenlijken
zijn gedateerd in de late ijzertijd tot de roeg-Romeinse V
tijd, 250 vC tot
70 nC (CAA 239879). Niet ver van de vondstlocatie an vde
veenlijken zijn bij
de ontginningen fragmenten van een houten wiel aang etroffen. De fragmenten
hebben een datering in de ijzertijd tot de Midden-R omeinse tijd, 800 vC tot
18

270 nC (CAA 239878). Ten oosten van Weerdinge, op en eperceel
bij Weerdingermond,
zijn kralen van barnsteen en git gevond en, evenals fragmenten
aardewerk en vuursteen en een hamerbijl. De daterin g van deze vondsten ligt
in het Neolithicum tot de vroege ijzertijd, 5300 to t 600 vC (CAA 36102).
3.3 Nieuw-Weerdinge en Emmer-Erfscheidenveen
Ten zuiden van Nieuw-Weerdinge, in een gebied met en estraal
van ongeveer
2,5 kilometer, zijn zes meldingen bekend van vondst en van vuurstenen artefacten.
Het gaat voornamelijk om stukken met een tering da in het
Mesolithicum (CAA 56053, 56057, 56059, 56064 en 66). 560Een
vondstmelding
heeft een datering van het Mesolithicum tot n aahet
Neolithicum,
vanwege de aanwezigheid van een fragment aardewerk bij de vuursteenafslag
(de introductie van aardewerk valt samen met de rgang ove van het Mesolithicum
naar het Neolithicum) (CAA 56061). De vondsten zijn gedaan tijdens
veldkarteringen langs het traject van de N391, de eg wvan
Emmen naar Ter
Apel. Het betreft zowel afslagen als (fragmenten an) v werktuigen en enkele
stukken zijn verbrand (Molema, 1999).
In de buurt van de plaats Emmer-Erfscheidenveen een is aantal tracés
van veenwegen ontdekt (CAA 16998, 238456, 238457, 02229). 3 Delen van deze
veenwegen horen tot dezelfde weg. Er zijn twee racés t bekend: een meer
dan drie kilometer lange weg van gevlochten takken en een iets noordelijker
gelegen smaller (voet)pad van houten planken (Caspa rie, 1986). Nabij het
vermoedelijke tracé is bij het afgraven van veen 1938 in een veenlijk aangetroffen
(CAA 302122). Het veenlijk was gekleed in een antel m van pels en droeg
wollen onderkleding. Bij het lijk werden takken en aangepunte stokken gevonden.
Ook dit veenlijk lijkt niet begraven te zij n in een grafkuil, maar is op
een zeer natte plek in het veen neergelegd en waars chijnlijk met de stokken op
zijn plaats gehouden. Op grond van stuifmeelonderzo ek is de ouderdom van
het veenlijk gesteld op ongeveer 3000 jaar. Daarmee dateert het in de middentot
late bronstijd (Van Zeist, 1956: pp. 199-200).
3.3.1 Historisch onderzoek Emmer-Erfscheidenveen
Emmer-Erfscheidenveen (Emmererf) was een zelfstandi g dorp, ontstaan door
de turfwinning in het veengebied. In het Emmererfsc heidenveen waren rond
1940 nog een aantal veenputten terug te vinden ar – da werd van oudsher onregelmatig
veen afgegraven ten behoeve van eigen uik gebr (Visscher, 1940:
p.102). Aan de Eemszijde kwamen ook randafgravingen voor met als doel eigen
en plaatselijke voorziening in brandstof. Deson danks zijn randafgravingen
nooit van grote betekenis geweest; koloniën langs e rand d bleven boeren nederzettingen
en kregen de vorm van een wegdorp. latere, De grootschaliger
vervening, met wijken, zijwijken, doorlopende kanal en, betekende hier
evenals elders een ingreep tot op het zand.
Historisch kaartmateriaal laat zien dat door het bied ge van Emmer-
Erfscheidenveen naast de Heerendijk een aantal -west oost georiënteerde veen-
19

wegen hebben gelopen. Sommige veenwegen leidden r vindplaatsen naa van ijzeroer,
anderen – evenals de dijk – vormden een binding ver tussen de
Hondsrug en het stroomdal van de Runde om aan de dere an kant van de
groenlanden verder te gaan in de richting van de swinkeler Ro Schans of naar
Zwartenberg (zie Kaart III).
Ook tussen Weerdinge en Roswinkel was sprake van n dergelijke ee verbinding
(zie hiervoor onder Roswinkel). Noch in dit geval, noch in het geval van
Emmer-Erfscheidenveen is het tracé van de verbindin gen terug te vinden in de
huidige verkaveling. Veel meer dan een globale aand uiding is dus moeilijk te
geven.
3.4 Emmercompascuüm
Het Emmercompascuüm was oorspronkelijk een gemeensc happelijk weidegebied.
In het westelijke deel van Emmercompascuüm rmde vo het stroomdal
van de Runde een klein gebied met groenlanden, er verd naar het zuiden lagen
de hooilanden waar zowel boeren uit Roswinkel als it uEmmen
en Barge gebruik
van maakten. Deze hooilanden lagen overigens grotendeels in het
Barger-Compascuüm. In het Emmer-Compascuüm lag een veenweg, die de
hooilanden verbond met Roswinkel; het vervolg van e dLei-
of Heerendijk en
een veenweg naar Zwartenberg (zie Kaart III). Kaart materiaal uit de 19 e eeuw
laat zien dat langs de Runde enige min of meer perm anente bewoning bestond.
Deze locaties vallen nu in het bebouwde gebied van Emmer-Compascuüm
(Grote Historische Atlas van Nederland, 1990: diver se kaarten).
De N.V. “Het Emmer-Compascuüm” kocht in 1874 het Emer-
Compascuüm van de markegenoten van Emmen en Westene sch. De ontginning
vond vanaf ongeveer 1880 plaats via een kanaal vanuit Ter Apel. In dit
gebied ontstond een uitgebreid stelsel van kanalen en wijken. Kenmerkend is
het dubbel kanaalsysteem met wijken, zijwijken en oorlopende d kanalen. Ook
hier ging de vervening tot op het zand, waarop boer derijen en woningen
kwamen te staan; uiteraard met dezelfde gevolgen s bij al de overige verveningen.
3.5 Nieuw-Dordrecht, Oranjedorp en Klazienaveen
In de omgeving van Nieuw-Dordrecht, ten noordoosten van het dorp, heeft
een veenweg gelopen. De veenweg staat in ARCHIS meld ver als een terrein
van zeer hoge archeologische waarde en is een ermd beschmonument.
De datering
van het monument is Laat-Neolithicum B, 2450 tot 2000 vC (CMA
496). De veenweg liep ongeveer een kilometer ten ordoosten no van het huidige
Nieuw-Dordrecht min of meer van het westen naar het oosten.
In het CAA komen vier meldingen voor van verschill ende opgravingen
langs de veenweg (CAA 17003, 238119, 238458 en 27). 3022 Tijdens de opgravingen
werden, naast de veenweg of veenbrug zelf dere an voorwerpen uit het
veen gehaald. Voor aanvang van een opgraving in 5 195 langs de Herenstreek te
Nieuw-Dordrecht werden op de locatie van de veenbru g drie stukken van een
20

massief eikenhouten wagenwiel gevonden. Bij het uimen opr van de planken
van de veenbrug werd direct onder het wegniveau een houten bijlsteel aangetroffen.
Het betreft een steel van een dissel (Van Zeist, 1957: pp. 12-15).
De totale oorspronkelijke lengte van de veenweg onzeker, is evenals de uiteindelijke
bestemming ervan. De weg was in ieder geval ongeveer een kilometer
lang (Casparie, 1982: p. 126-154). De reden van aanleg de van de weg blijft onzeker,
het huidig bekende traject eindigt in het stijds de meest natte deel van
het Bourtanger Moor en de weg vertoont nauwelijks poren s van gebruik. Mogelijk
gaat het hier om een onvoltooide (en niet bruikte) ge weg (Casparie et
al., 2004).
In de omgeving van Nieuw-Dordrecht zijn verder los se vondsten uit de
steentijd bekend. Het betreft voornamelijk vuursten en artefacten uit het Paleolithicum
tot Neolithicum (CAA 47342, 302119, 30212 0 en 302124).
Daarnaast zijn onder andere een Neolithische doorbo orde hamerbijl (CAA
447) en Laat-Mesolithische tot Midden-Neolithische Geröllkeule bekend
(CAA 302221). Ook in de buurt van Nieuw-Dordrecht, binnen de huidige bebouwde
kom van Klazienaveen is een hamerbijl van t he type Muntendam
gevonden. De bijl dateert uit de bronstijd tot midd enijzertijd en is een oppervlaktevondst
(CAA 84).
3.5.1 Eerder onderzoek
Een kleinschalig onderzoek op een bouwkavel aan Vastenow de te Nieuw-
Dordrecht heeft een deels verstoord en deels intact bodemprofiel opgeleverd.
Het plangebied bevindt zich op een zandopduiking het in veen. In het zand
heeft zich een podzolbodem gevormd (Bakker, 2004).
Een onderzoek binnen de bebouwde kom van Klazienav een, vertoont
hetzelfde beeld. Hoewel een deel van het terrein n ee verstoord bodemprofiel
heeft, is de podzolbodem in de zandkopjes onder het veen plaatselijk intact
(Essink, 2003).
Ten westen van Zwartemeer is een archeologische ck qui scan uitgevoerd
door RAAP. In een gebied van tien hectare n zij tien gutsboringen
verricht. In een deel van het onderzoeksgebied en is epodzolbodem
aangetroffen
(Ridderbos, 2004). Het aantal boringen is echte r te klein om uitspraken te
doen over de kwaliteit van de bodem of de kans op rcheologische a waarden in
het onderzoeksgebied.
3.5.2 Historisch onderzoek
Nieuw Dordrecht
Nieuw Dordrecht ligt op een zandheuvel in het veen en ontstond rond 1845
als landbouwdorp. Vooral boekweitteelt heeft hier laatsgevonden. p
Later
volgde uitbreiding van het dorp als gevolg van voor namelijk particuliere,
kleinschalige vervening (Geïllustreerde plaatsbesch rijving, 1923 p.75). Het
dorp is daardoor meer richting het veen geschoven iets – dat ook geldt voor
21

andere dorpen in het veen die hun ontstaan danken an aeerdere
landbouw activiteiten.
De aanwezige leem is gebruikt voor de stenenfabrica ge, wat kan betekenen dat
de leemlaag tot op een diepte van één à anderhalve meter is afgegraven, dan
wel omgewoeld. Ook heeft hier vervening plaats gevo nden. De mate waarin
dat heeft geleid tot herverkaveling van het gebied is goed te zien in het geval
van Vastenow: tegenwoordig een rechte straat, maar ooit bochtig, zoals het
feit dat sommige huizen ver van de straat staan, at la zien.
Op grond van kaartmateriaal kan worden geconcludeer d dat langs Nieuw-
Dordrecht naar het zuidoosten een verbindingsweg t me de zuidelijke hooilanden
(zie ook Emmer-Compascuüm) en de omgeving van et Hebelermeer h in
Duitsland heeft gelopen. Dezelfde bronnen geven aan dat ten (noord)oosten
eveneens een veenweg liep (kaart III). De veenweg s, zoals i hierboven beschreven,
ook archeologisch aangetoond.
Oranjedorp
Oranjedorp is ontstaan bij het graven van het Oranj ekanaal (1853-1858). Klazienaveen
(voorheen Smeulveen) dateert van rond 0, 189toen
de
verveningactiviteit hier een aanvang nam. Meer dan in de noordelijke gebieden
was sprake van grootschalige en deels machinale vening, ver iets dat in de praktijk
betekende dat grotere hoeveelheden turf in één keer verwerkt werden.
De omgeving van Klazienaveen-Noord kende overigens vóór die tijd al
enige, al of niet permanente, bewoning. Ongeveer er hi lag de noordwestelijke
grens van de hooilanden, waar mogelijk enige boekwe itteelt plaats heeft gevonden.
Ook in dit gebied zouden veenwegen hebben elopen, g in zuiden de
bovengenoemde verbinding met het Hebelermeer en Klazienaveen-Noord
bij
een veenweg tussen de Hondsrug en de hooilanden.
3.6 Barger-Compascuum, Zwartemeer en Foxel
In en rond het Rundeveen, in de omgeving van Barger -Compascuum en Foxel,
zijn verschillende vondsten van archeologische voor werpen bekend. Het betreft
veelal losse vondsten van stenen (hamer)bijle n en zogenaamde Flint- en
Fels-Reckeckbeile (CAA 302114, 302115, 302116, 302224, 302231, 30223 2 en
47059). De overige vondsten bestaan onder andere t een ui compleet aardewerken
schaaltje van de Trechterbekercultuur (TRB, 350 0 tot 2700 vC) (CAA
302223), twee vuurstenen dolken uit het Laat-Neolit hicum tot de middenbronstijd,
waarvan een gevonden samen met een houte n paal (CAA 302123 en
302225) en een leren buidel met Romeinse zilveren unten m (CAA 238462). De
buidel bevatte 312 denarii uit regeringsperioden van verschillende keizers. e D
oudste munt dateerde uit 54 nC, de jongste uit 192 nC (Glasbergen, 1956: pp.
213-214; Zadoks-Josephus Jitta, 1956). Dergelijke osse l vondsten in het veen
worden beschouwd als offers of ‘votiefgaven’ (zie oofdstuk H 5).
22

3.6.1 Eerder onderzoek
Uit de beschikbare rapportages van eerder uitgevoer de onderzoeken in het
Rundedal tussen Barger-Compascuum en Zwartemeer pervlakte (op onderzoeksgebied
ongeveer 300 hectare) blijkt dat een oot grdeel
van de terreinen
daar verstoord is (Fijma & Van Beek, 2003). De vers toring zal voornamelijk
het gevolg zijn van de veenontginningen in het gebi ed. Bij verder onderzoek is
echter gebleken dat een deel van de onder het )veen (rest aanwezige zandkoppen
en -ruggen in het gebied nog intact is.
3.6.2 Historisch onderzoek
e
Aan Duitse zijde ontstonden aan het eind van de 18 eeuw de eerste bovenveendorpen.
Aan Nederlandse zijde kwamen de eerste bewoners rond het
midden van de 19 e eeuw naar dit gemeenschappelijke weide gebied Noord van
en Zuid Barge. Vervening vond hier vanaf circa 1890 plaats (Gerding, 1995:
p.250).
In 1840 vestigden zich de eerste mensen bij het rtemeer, Zwa dat is leeggelopen
bij het graven van het Van Echtenskanaal 885-1890) (1 (Geïllustreerde
wandelgids, 1914: p.45). Oorspronkelijk lag de dorp skern aan de zuidkant van
het meer, waar nu het natuurreservaat Bargerveen gt. li Veel is er over dit gebied
in historisch opzicht niet bekend; ook kaartma teriaal ontbreekt vrijwel
geheel.
3.7 Conclusies en advies
Vrijwel alle archeologische vondsten in het oosteli jke veengebied in de gemeente
Emmen zijn aan het licht gekomen bij de verv ening. Een groot deel
van de veenvondsten is geassocieerd met de ligging van veenwegen.
De locatie van dergelijke archeologische waarden s moeilijk i te voorspellen.
Archeologisch waardevolle locaties in de eengebieden v zijn met
inventariserende veldonderzoeken niet of nauwelijks op te sporen. Op de iets
hoger gelegen voormalige hooilanden (zie Kaart zijn III) intacte archeologische
grondsporen niet uit te sluiten. Deze gebieden moet en een middelhoge trefkans
krijgen op de IKAW. Voor de overige delen van het gebied, de natte
veengronden, kan de lage trefkans gehandhaafd worde n. Archeologisch veldonderzoek
is hier alleen zinvol als na het uitvoere n van bureauonderzoek
vermoed wordt dat de bodem intact is. Hiervoor dien t in ieder geval gebruik
gemaakt te worden van de AHN en de ontgrondingskaar ten.
23

4 Onontgonnen veengebied
Uit het grotendeels onontgonnen veengebied zijn min der vondsten bekend
dan uit de veenontginningsgebieden. Dat is logisch, gezien het feit dat de
meeste uit het veen bekende vondsten bij het verven en zijn gedaan. De meeste
vondsten uit dit gebied zijn vuurstenen artefacten (CAA 302144, 302145 en
33787), waaronder een fragment van een Trechterbeke rbijl (CAA 46128).
In 1984 en 1985 is ten oosten van Nieuw-Schoonebee k, ten zuiden van
natuurreservaat Bargerveen, een Mesolithische vindp laats (CAA 33788, 238282
en 302146) opgegraven. Bij de opgraving zijn bijna 7700 vuurstenen artefacten
te voorschijn gekomen. De datering van de vindplaat s, die zich op een zandopduiking
in het veen bevindt, ligt tussen 6645 4885 en vC (Beuker, 1989).
4.1 Conclusies en advies
Uit het onontgonnen veengebied in het zuidoosten n vade
gemeente Emmen
zijn weinig vondsten bekend. Er is wel een belangri jke Mesolithische vindplaats
bekend ten oosten van Nieuw-Schoonebeek. locatie De hiervan hangt
samen met een droger deel van het gebied. Voor rogere de d delen van het onontgonnen
veengebied, waaronder de hooilanden in t uiterste he zuiden van de
gemeente (op Kaart III groen aangegeven), geldt minste ten een middelhoge
trefkans op (intacte) archeologische waarden. Voor de overige veenvlakte in
het gebied kan de lage trefkans op de IKAW gehandha afd worden.
24

5 Veenvondsten
Vondsten uit ‘natte contexten’ als veen vormen een groep apart binnen de archeologie.
Veel van de veenvondsten zijn te voorsch ijn gekomen bij het
vervenen, zo ook in de gemeente Emmen. De meeste erboven hi genoemde
vondsten hebben niet alleen een archeologische oude rdom, maar zijn daarnaast
gevonden in een tijd waarin minder aandacht erd wbesteed
aan zaken als
exacte vondstlocatie, vondstomstandigheden en conte xt. Hun precieze herkomst
is dan ook vaak moeilijk te herleiden. Archeo logisch waardevolle resten
zijn mogelijk niet als zodanig herkend door vervene rs. Dateren van vondsten
uit venen kan problemen opleveren, ook weer omdat e dcontext
van veel
vondsten verloren is gegaan of niet bekend is (Van der Sanden, 1995, 1997 en
1998).
De meeste voorwerpen die in het veen aangetroffen zijn, worden gezien
als offers of zogenaamde votiefgaven. Offerpra ktijken vonden plaats om
goden om wat voor reden dan ook gunstig te stemmen en lijken een lange traditie
te hebben in de venen, gezien de uiteenlopend e dateringen van de
hierboven genoemde vondsten.
Diverse vondstcategorieën worden als offergaven schouwd. be Vaak betreft
het bijzondere en/of waardevolle zaken als me talen voorwerpen, versierd
aardewerk of fijn bewerkte vuurstenen werktuigen. egelmatig R zijn het ook
meer gebruiksvoorwerpen die mogelijk als symbolisch e votiefgaven geïnterpreteerd
moeten worden.
Een bijzondere vondstcategorie wordt gevormd door de veenlijken. In
het veen blijven organische materialen door de onve randerende waterstand en
de afsluiting van zuurstof zeer goed bewaard. Het s echter i niet duidelijk of de
veenlijken ook gezien moeten worden als offers, ze of tot dit lot veroordeeld
zijn, slachtoffer waren van een ongeval of dat het begraven in veen een normale
praktijk was in de steentijd (Van der Sanden, 98).
19
25

[ hier moet nog kaart Deelgebied I komen waarop archeologische vondsten en
historische reconstructies worden samengebracht – ie z file EmmenDeelI.pdf ]
Kaart IV. Archeologische en historische bevindingen in Deelgebied I.
26

6 Conclusies en advies Deelgebied I
Zoals vermeld zijn de meeste vondsten uit het ooste lijk deel van de gemeente
Emmen afkomstig van de veenontginningen. De locatie s van dergelijke ‘toevalstreffers’
is zeer moeilijk te voorspellen. Uit het voorbeeld van de rijke
Mesolithische vindplaats ten oosten van Nieuw-Schoo nebeek blijkt wel dat
hogere delen van het landschap interessant zijn eest gew voor prehistorische
bewoning. Dergelijke zandopduikingen zijn in het hu idige landschap niet altijd
met het blote oog waar te nemen. Een bestuderi ng van een gedetailleerde
hoogtekaart, met andere woorden, van de Actuele Hoo gtebestand van Nederland
(AHN), kan in dergelijke gevallen vaak uitkoms t bieden.
De gegevens uit beschikbare rapporten van eerder n het i gebied uitgevoerde
onderzoeken geven slechts informatie over eine kl delen van de
aanwezige terreinen. De onderzochte gebieden zijn en tdele
verstoord, maar
hebben ook intacte podzolprofielen onder het (rest) veen opgeleverd. Dergelijke
bodems zijn gevormd vóór dat het veen is gegroei d. De veengroei begon in
de bronstijd (2000 tot 800 vC). De met veen bedekte gepodzoleerde bodems
dateren dus uit de prehistorie, vóór de bronstijd.
In het algemeen kan gezegd worden dat archeologisc he onderzoeken in
het oostelijke veengebied van Emmen voorafgegaan enen di te worden door
een uitgebreid bureauonderzoek waarin het gebruik an vde
AHN cruciaal is.
Bevindingen kunnen met enkele verificatieboringen estaafd g worden. Terreinen
waarin zich geen zandopduikingen bevinden, hebb en een beduidend
kleinere trefkans op de aanwezigheid van onverstoor de archeologische grondsporen
dan terreinen waarin zich zandkoppen of -rug gen bevinden. De
aanwezigheid van depotvondsten of votiefgaven in rgelijke de terreinen is niet
uit te sluiten, maar dergelijke archeologische rest en zijn met inventariserend
booronderzoek niet op te sporen. Inventariserend ldonderzoek ve is van belang
om eventueel aanwezige intacte podzolbodems onder et veen h te traceren.
Het historisch onderzoek onderbouwt de uitkomsten an v het archeologische
bureau onderzoek. Kaart IV, waarop de belangrijkste historisch ruimtelijke en
archeologische bevindingen zijn samengebracht, toon t duidelijk de gebieden
waar de kans op nieuwe archeologische vondsten hoog is. Vooral in het noordelijk
deel vallen de cartografische gegevens goedd eels samen met de bekende
archeologische vondsten. Het gaat dan om gebieden aar wvan
oudsher agrarische
activiteiten plaats vonden of waar wegen door het veen de Hondsrug
verbonden met Roswinkel en het riviertje de Runde. Waarschijnlijk geldt dat
ook voor de omgeving van de Nieuwe weg bij Roswinke l waarvoor sterke
aanwijzingen bestaan dat die weg het tracé van oudere een veenweg tussen
Roswinkel en Emmen volgt.
27

II Deelgebied II: de zuidelijke veengebieden
7 Inleiding
7.1 Archeologie
Het zuidwesten van de gemeente Emmen bestaat voorna melijk uit ontgonnen
veen. In het zuiden en zuidwesten rond Schoonebeek bevinden zich natte
zandgronden en beekdalgronden van het Schoonebeker Diep.
De verwerkte gegevens van ARCHIS en andere (histor ische) bronnen
worden per subdeelgebied per dichtstbijzijnde plaat snaam vermeld.
8 Het dal van het Schoonebeker Diep
8.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie
Het beekdal van het Schoonebeker Diep ligt om en n te zuiden van het dorp
Schoonebeek. Volgens de Fysisch Geografische Kaart van Drenthe 1:50000 bestaat
het beekdal uit een laagte van beekafzettinge n met microreliëf en
plaatselijk meer dan 40 cm veen of een 10 tot 40 dikke cm veenlaag binnen 80
cm onder het maaiveld (classificaties respectieveli jk FOl1 en Fl1o). In het
beekdal is een aantal zandkoppen aanwezig. Het eft betr dekzandafzettingslaagtes
of –welvingen zonder grondmorene (repectievelij k Nv1o en Nw1). In de
laagtes is binnen 80 cm onder het maaiveld een ot 10 40 t cm dik veenpakket
aanwezig.
Volgens de bodemkaart bestaat de bodem voornamelij k uit een beekeerdgrond
met leemlagen waaronder zich verspoelde eileem k bevindt. Deze
lagen beginnen op 40 tot 120 cm beneden het maaivel d en zijn tenminste 20
cm dik. (classificatie bodemkaart pZg23 t). De zandafzettingen zijn veldpodzolen
met leemarm en zwak lemig fijn zand (Hn21) en eels d moerige
eerdgronden met moerige bovengrond op zand en leeml agen (vWzt). Daarnaast
zijn in het gebied vlierveengronden aanwezig, ten dele met zand binnen
120 cm onder het maaiveld (classificaties respectie velijk Vc en Vz). De grondwatertrappen
in het gebied variëren van trap II en III (gemiddelde hoogste
grondwaterstand minder dan 40 cm en gemiddelde ste laaggrondwaterstand
respectievelijk tussen 50 en 80 en 80 en 120 cm eden ben het maaiveld) in de
beekbodems en moerige delen tot trappen V en VI de op dekzandkoppen (gemiddelde
hoogste grondwaterstand respectievelijk nder mi dan 40 cm en tussen
40 en 80 en gemiddelde laagste grondwaterstand meer dan 120 cm beneden het
maaiveld).
Het beekdal zelf heeft een lage trefkans op archeo logische waarden op
de IKAW. De dekzandafzettingen hebben een middelhog e trefkans.
28

8.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In het CMA en CAA van de ROB zijn uit het gebied twee archeologische
monumenten en twaalf vondstmeldingen bekend. De dor pskern van Schoonebeek,
Oud-Schoonebeek dateert uit de Late Middeleeu wen en is een terrein
van hoge archeologische waarde (monumentnr. 14523, CMA-nr 22F-003). Ten
zuiden van Schoonebeek is een terrein van archeolog ische betekenis aanwezig.
Het betreft de vindplaats van vuurstenen artefacten uit het Paleolithicum tot
Mesolithicum (monumentnr. 9122, CMA-nr. 22F-A02, wa arnemingsnr. 458,
CAA-nr. 22FN-5).
De vondstmeldingen zijn bijna uitsluitend oppervlak tevondsten, met
uitzondering van een bronzen kokerbijl uit de brons tijd, gevonden bij de
bouw van een jaknikker (waarnemingsnr. 460, CAA-nr. 22FN-7) en een depotvondst
uit 1894, gevonden bij het turfsteken. He t betreft een depot
bestaande uit zes bronzen voorwerpen uit de late onstijd, br te weten twee
messen, twee kokerbijlen, een lanspunt en een versi erd voorwerp (Bosch,
1980: pp.135-148). De voorwerpen dateren uit de e lat bronstijd (waarnemingsnr.
300240, CAA-22FN-52). Met uitzondering n vade
vondst van een
stuk ijzeroer (waarnemingsnr. 457, CAA-nr. 22FN-4) zijn alle oppervlaktevondsten
vuursteen artefacten. De meeste vondsten ateren d uit het
Mesolithicum (waarnemingsnr. 300268, CAA-nr. 22FN-4 3; waarnemingsnr.
300283, CAA-nr. 22FN-36; waarnemingsnr. 300290, CAA -nr. 22FN-44; waarnemingsnr.
300291, CAA-nr. 22FN-45 en waarnemingsnr . 300277, CAA-nr.
22FN-41). Twee vondsten hebben een datering van olithicum Mes tot Neolithicum
(waarnemingsnr. 300236, CAA-nr. 22FN-51 en 00273, 3 CAA-nr.
22FN-73). Een oppervlaktevondst van vuurstenen arte facten en zeven aardewerkfragmenten
dateert uit het Mesolithicum tot de ijzertijd (waarnemingsnr.
300295, CAA-nr. 22FN-49). Ten noordoosten van Schoo nebeek, ten zuiden
van Amsterdamscheveld, is bij vervening hertenmest gevonden. De datering
van de laag waarin de mest werd aangetroffen, is solithicum Me (waarnemingsnr.
33732, CAA-nr. 22FN-1). Tot slot werden n aahet
oppervlak vijf
Paleolithische vuurstenen werktuigen aangetroffen waarnemingsnr. (
300280,
CAA-nr. 22FN-38).
8.3 Historisch onderzoek
Schoonebeek is sinds 1884 een zelfstandige gemeente . Daarvoor viel het dorp
onder de gemeente Dalen. Na 1945 is er een groei n nieuwe va economische activiteiten,
waardoor het dorp nu een belangrijke ntrumfunctie ce vervult.
Schoonebeek komt voort uit het buurtschap Kerkeind. De weg van
Coevorden naar Nieuw Schoonebeek en de Duitse grens liep door dit buurtschap.
Het oorspronkelijke buurtschap groeide uit ot teen
lintdorp, met aan
de noordzijde van de weg voornamelijk boerderijen. Aan de zuidkant van de
weg, grenzend aan het beekdal van het Schoonebeeker diep stonden voornamelijk
woonhuizen, winkeltjes en kleine bedrijven. Debuurtschappen
Westerse
29

Bos, Oosterse Bos en Middendorp telden in 1947 same n met Schoonebeek 96
woonhuizen en 149 boerderijen (De Jong, 1986: p.148 )
’t Middendorp was als onderdeel van Schoonebeek van één de vier linten
die op de lage smalle zandruggen tussen het kdal beeen
het hoogveen
lagen. Hier gold een recht van opstrek, dat verkave ling bepaalde, dat nu nog is
terug te zien in het landschap.
Vanuit de hoger gelegen gronden werd het vee geweid langs het
Schoonebekerdiep. Vanwege de afstand werden daar allen stgebouwd,
zodat
het vee niet steeds terug naar de boerderij moest. Zo’n stal wordt een Bo genoemd
en is karakteristiek voor het stroomdal van et hSchoonebekerdiep.
Deze plaatsen zijn deels terug te vinden in het dschap lan (zie Figuur 4).
In het veen bij Schoonebeek vond landbouw plaats de in vorm van
randveenontginningen. Hierbij werd langs de randen van het veen grond bewerkt
tot akkerland, waar vooral rogge werd verbouwd. Dit leidde tot lange
smalle percelen. (De Jong 1986: p. 25/26). Ook werd er wel boekweit brandcultuur
toegepast.
8.3.1 Landschappelijk en ecologische effecten van e aardoliewinning
d
Bij de start van de oliewinning bestond Schoonebeek schematisch gezien uit
twee ruimtes en een lijn. De Hoofdstraat (Europaweg ) liep over de zandrug.
Ten zuiden hiervan lag het dal van het Schoonebeker diep, in het oosten, bij
Nieuw Schoonebeek vrij smal, in het westen wat bred er. Dit dal stond vroeger
regelmatig onder water, werd als weidegrond gebruik t, was boomloos en
open. Ten noorden van de weg, die als duidelijke heiding sc diende, lag een
grotendeels afgegraven hoogveenlandschap, met selend afwis grotere en kleinere
ruimten, gescheiden door bosjes die opgeschoten waren op veenresten.
In het westelijke deel werd zowel akkerbouw als vee teelt uitgeoefend,
in het oostelijke deel vooral akkerbouw. Daarnaast waren er nog vele stukken
woeste grond en vergraven en onvergraven hoogveen. In het noordoosten, bij
Weiteveen, lag nog een uitgestrekt hoogveencomplex. (nu natuurgebied) In de
periferie van de nederzettingen was het landschap leinschaliger, k door mensenhanden
vormgeven en dorps aantrekkelijk. Met de komst van de
boortorens van BPM/NAM, in onder meer het beekdal, veranderde dit.
Schoonebeek zag er eerder industrieel, dan landelij k uit, wat nog versterkt
werd door het lawaai. Boortorens stonden het in bee kdal van het Schoonebekerdiep
en in de dorpenreeks en van Westerse bos t de to Duitse grens (De
Jong, 1986: p. 151) Na een aantal jaren veranderde dit, omdat elke afgewerkte
boortoren vervangen werd door een stangenpomp (ja-k nikker). Hiermee kreeg
het landschap zijn karakteristieke aanzien. Verder verschenen er meetstations
met grote olieverzameltanks. Deze werden ruim van eplanting b voorzien, net
als de ruim driehonderd productielocaties, zodat in zeieder
geval ’s zomers
aan het zicht onttrokken waren.
30

De oliewinning bracht zoals gezegd geluidshinder t me zich mee, maar ook
bodem- en waterverontreiniging. Wat opgepompt werd was olie en zout water.
Beide kunnen het milieu belasten. In het verle den zijn deze stoffen zonder
twijfel in de omgeving terecht gekomen. Dieptepunt was de spuiter in 1976.
Het verontreinigde gebied, 6500 vierkante meter wer d toen grondig gereinigd.
8.3.2 Stedenbouwkundige ontwikkelingen
De oliewinning heeft dus een grote invloed op de imtelijke ru ontwikkeling
gehad. Maar ook in indirecte zin was er veel invloe d. De NAM legde veel Infrastructuur
aan. Er verschenen wegen en woningen oor vpersoneel.
Daarnaast
was er ook een invloed op het agrarisch bedrijf.
De door de NAM gestuurde uitbreiding van Schoonebee k vond aan de noordzijde
van de weg plaats. Er verrezen vrijstaande ngalows, bu ‘twee onder een
kap’ en rijtjeshuizen: tot dan toe nooit eerder in Schoonebeek gebouwde huizentypes.
De huizen werden omgeven door veel groen en kregen een
afwissellende rooilijn, om zo goed mogelijk in de estaande b situatie te passen.
De oorspronkelijke lintbebouwing werd losgelaten en er vormden zich langs
het lint concentraties van woningen, woonkernen. n Eeaantal
boerderijen
werd hierdoor van het land afgesneden. Deze boerder ijen verdwenen of kregen
een andere bestemming. Het woningenbouwprogramm a van de NAM
bestond uit 118 woningen en was in 1950 afgerond. r was E derhalve sprake
van een eenmalige beïnvloeding, die echter, vanwege keuze voor bebouwing
aan de noordzijde, wel de verdere ontwikkeling van Schoonebeek bepaalde.
Schoonebeek is nu door die ontwikkelingen een komdo rp geworden,
waarin het oorspronkelijke lint, nu Europaweg gehet en, overigens nog prominent
aanwezig is. Het dorp kent een winkelcentrumen
de bebouwing is
zowel in zuidelijke als noordelijke richting toegen omen.
8.3.3 Landbouwkundige ontwikkelingen
De NAM legde in een strook van vijf kilometer breed te, dwars door de gemeente
Schoonebeek, het totale productienetwerk . aan Wegen, pijpleidingen,
boor- en productielocaties en meetstations. De wege n, totaal 130 km, reikten
vaak tot ver in de landerijen, die daardoor beter ntsloten o werden. Dit maakte
het mogelijk de akkerbouw-, veeteeltgebieden en hoogveengronden de
beter
te bereiken. Een betere akkerbouw, beweiding en bem esting werd hierdoor
mogelijk. Werd er tot die tijd veelal rogge, haver, consumptie- en voeraardappelen
verbouwd, nu ontstond er een grotere marktger ichtheid.
Verschillende stukken hoogveen werden nog afgegrave n, waardoor er
nieuwe landbouwgrond bijkwam (De Jong, 1986: p. 149 ). Dit versneld in cultuur
brengen van de grond wordt als positief neven effect van de NAMactiviteiten
gezien. Belangrijkste positieve effect is echter de huurvergoeding
die boeren kregen voor het gebruik van hun land. t Di was een goede bron van
inkomsten, die men graag wilde behouden. Hierdoor as wer
een veel lagere
grondmobiliteit dan elders. Dit was er mede de oorz aak van dat er geen ruil-
31

verkaveling tot stand kwam, terwijl dat elders in Drenthe al lang het geval
was. Tweede oorzaak hiervan was de wirwar aan kabel s en leidingen in de
grond. Tenslotte was er nog veel onverveende grond die moeilijk tegen cultuurgrond
geruild kon worden.
Figuur 4. Oud-Schoonebeek vóór 1850. Duidelijk zijn de verkavelingen langs de oevers van
stroompjes te zien, evenals de opstrekkende randverveningen. Rechtsonder toont de blokverkaveling
de restanten van Boeën.
32

8.4 Conclusies en advies
De meeste vondsten in de omgeving van Schoonebeek ijn oppervlaktevond-
z
sten, of gedaan bij bouwwerkzaamheden. De dorpskern van Oud-
Schoonebeek is een archeologisch monument uit de te La Middeleeuwen. In de
directe omgeving van het dorp zijn sporen uit deze periode niet uit te sluiten,
aangezien de Middeleeuwse mens niet alleen in het orp dzal
hebben gewoond
en waarschijnlijk akkers en wegen in de omgeving eft heaangelegd.
Het veengebied
ten noorden en oosten van Schoonebeek heeft alleen veenvondsten en
dus toevalstreffers opgeleverd.
Beekdalen en oeverwallen zijn van oudsher interes sante bewoningslocaties
geweest sinds de prehistorie. Bewoningsspore n uit deze periode zijn in
het gebied ten zuiden van het dorp Schoonebeek ook dan niet uit te sluiten.
Dat blijkt uit de vondst van Paleolithische en Meso lithische vuurstenen artefacten
in dit gebied.
De goede bewoningsmogelijkheden van de oeverwalle n van het
Schoonebeker Diep en de eerdere vondst van prehisto rische artefacten in het
beekdal geven aanleiding voor het aanpassen van trefkans de op archeologische
sporen in het gebied. De oeverwallen en de daaraan grenzende hogere zandgronden
rondom Schoonebeek hebben tenminste een delhoge mid trefkans op
archeologische waarden. Voor de overige delen kan e lage d trefkans op de
IKAW gehandhaafd worden.
Voordat er bodemingrepen mogen worden toegestaan in het beekdal
en de zandgronden rond Schoonebeek, dient een Inven tariserend archeologisch
Veldonderzoek (IVO) te worden uitgevoerd om e dmate
van gaafheid
van het bodemprofiel te bepalen. De kans is groot at dde
bodem plaatselijk
ernstig verstoord is door de in het verleden uitgev oerde grondwerkzaamheden
van met name de NAM. Voor het bij het IVO horende bureauonderzoek
dient dan ook gebruik gemaakt te worden van de ontg rondingskaarten en de
AHN.
9 Nieuw-Schoonebeek
9.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie
Rond Nieuw-Schoonebeek bestaat de bodem grotendeels uit veengronden. In
het noorden van het gebied komt een madeveengrond et mveenmosveen
voor
(classificatie bodemkaart aVs met grondwatertrap I: gemiddelde II hoogste
grondwaterstand minder dan 40 cm en gemiddelde ste laaggrondwaterstand
tussen 80 en 120 cm beneden het maaiveld). In het estelijk w deel van het gebied,
grenzend aan de zandgronden van Schoonebeek, liggen veengronden met
veenkoloniaal dek en zand met humuspodzol binnen 0 12 cm onder het maaiveld
(iVp), moerige podzolgronden met veenkoloniaal dek en moerige
tussenlaag (iWp) en madeveengronden met zeggeveen aVc). ( De Europaweg,
die van Schoonebeek naar Nieuw-Schoonebeek loopt, ligt op een zandrug. De
bodem bestaat hier uit een moerige podzolgrond met humushoudend zanddek
33

en moerige tussenlaag (zWp met grondwatertrap V: middelde ge hoogste
grondwaterstand minder dan 40 cm en gemiddelde ste laaggrondwaterstand
meer dan 120 cm onder het maaiveld). Ten zuiden van de weg, tegen de Duitse
grens, komen vlierveengronden voor met (riet)zeggev een of broekveen en met
zand zonder humuspodzol binnen 120 cm onder het maa iveld (classificaties
bodemkaart respectievelijk Vc en Vz).
Het gebied heeft een grotendeels lage trefkans archeologische op waarden
op de IKAW. Alleen de zandrug langs de Europawe g heeft een
middelhoge trefkans op de IKAW.
9.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
De meeste vondsten in de omgeving van Nieuw-Schoone beek zijn afkomstig
van de zandrug waarop de Europaweg loopt. Direct n te westen van de bebouwing
van Nieuw-Schoonebeek zijn langs de weg veldverkenningen
uit
twee dicht bijeen liggende Mesolithische vuursteenv indplaatsen bekend (waarnemingsnr.
33789, CAA-nr. 23AN-2 en waarnemingsnr. 302148, CAA-nr.
23AN-10). Verder naar het westen langs de weg, hoogte ter van Koelveen, is
een Fels-Rechteckbeil gevonden. Het betreft een oppervlaktevondst met n ee datering
in het Neolithicum tot de bronstijd (waarnemingsnr. 33731, CAA-nr.
22FN-2). Ten noordoosten van Nieuw-Schoonebeek, ten zuiden van het Bargerveen
zijn twee vondstlocaties van vuurstenen efacten art bekend. Het gaat
ook hier om Mesolithische vondsten die bij veldverk enningen zijn aangetroffen
(waarnemingsnr. 302149, CAA-nr. 23AN-11 en waar nemingsnr. 302150,
CAA-nr. 23AN-11).
9.3 Historisch onderzoek
Het huidige Weiteveen heette vroeger Nieuw-Schooneb ekerveld. Weiteveen is
in 1954 onstaan door het samenvoegen van de twee dere, ou kleinere dorpen
Amsterdamscheveld en Schoonebekerveld. De naam ijst verwnaar
de boekweitcultuur.
9.4 Conclusies en advies
Voor de veengronden rond Nieuw-Schoonebeek geldt tzelfde he als voor de
oostelijke veengronden in de Gemeente Emmen. De dsten von afkomstig uit
het veen, gedaan bij het ontginnen of bouwwerkzaamh eden zijn toevalstreffers.
De uitzondering hierop wordt gevormd door de vondsten langs de
Europaweg. Deze weg volgt een dekzandrug die ideale bewoningslocaties
moet hebben geboden in de prehistorie. De locaties Mesolithische vuursteenvondsten
ten noordoosten van Nieuw-Schoonebeek, zuiden ten van het
Amsterdamsche Veld, vallen samen met de aanwezighei d van een gepodzoleerde
dekzandkop onder het veen in dit gebied. Bov endien liggen de locaties
van de Mesolithische artefacten zeer dicht bij de n Deelgebied i I genoemde opgegraven
nederzetting uit dezelfde tijd. Op dergeli jke locaties kan de
aanwezigheid van archeologische sporen uit deze andere en perioden dan ook
34

niet worden uitgesloten. Een gedegen bestudering n het va AHN op een schaal
die klein genoeg is, kan informatie geven over de anwezigheid a van dergelijke
koppen in het terrein.
Geadviseerd wordt in het gebied rond de Europaweg en het gebied ten
noorden van Middendorp (ten noordoosten van Nieuw-S choonebeek) tot aan
de Duitse grens voorafgaand aan bodemverstoringen nventariserende I archeologische
Veldonderzoeken (IVO’s) te laten uitvoeren door een daartoe
gecertificeerd archeologisch bedrijf. Voor het over ige veengebied kan met een
gedetailleerd bureauonderzoek worden volstaan. Voor de gebieden waarvoor
IVO’s geadviseerd worden geldt dat ze een middelhog e trefkans op archeologische
waarden hebben. Dat betekent een uitbreiding an vhet
gebied met een
middelhoge trefkans ten opzichte van de IKAW in het oosten van Deelgebied
II. Voor de rest van het Deelgebied kan de lage wachting ver gehandhaafd blijven.
10 Zandpol en Nieuw-Amsterdam
10.1 Bodem en verwachtingskaart archeologie
Nieuw-Amsterdam en Zandpol bevinden zich op een dek zandrug en –welving
zonder grondmorene en premorenaal zand binnen 120 m onder c het maaiveld
(classificatie Fysisch Geografische Kaart van Drent he Nr1 en Nw1). De bodem
op deze dekzandrug bestaat uit een veldpodzol et mleemarm
en zwak
lemig fijn zand (classificatie bodemkaart Hn21 met grondwatertrap VI/VII:
gemiddelde hoogste grondwaterstand respectievelijk tussen 40 en 80 en meer
dan 80 cm beneden het maaiveld en gemiddelde laagst e grondwaterstand meer
dan 120 cm beneden het maaiveld). De dekzandrug ft hee een hoge trefkans op
archeologische waarden op de IKAW. Het omliggende ebied g heeft een middelhoge
trefkans.
10.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
Uit het gebied rond Zandpol en Nieuw-Amsterdam zijnslechts
twee meldingen
bekend in ARCHIS. Het betreft een olifantenkies met onbekende datering
in de buurt van Zandpol (waarnemingsnr. 300242, CAA -nr. 22FN-59) en een
oppervlaktevondst van een Fels-Ovalbeil uit het Midden- tot Laat-Neolithicum
bij Nieuw-Amsterdam (waarnemingsnr. 300237, CAA-nr. 22FN-55).
10.3 Historisch onderzoek
10.3.1 Nieuw Amsterdam
Met de aankoop van gronden door de Drentse Landontg inning Maatschappij
(DLM) in 1851 en de bouw van de eerste woningen 1852 in begint de
geschiedenis van Nieuw Amsterdam (www.home.planet/~ post9673/nieuwamsterdam).
Deze woningen werden gebouwd op het st mee geschikte deel van
het Amsterdamse Veld, de westkant, waar de veldgron den overgingen in de
35

veengronden. Op deze plaats begon ook de vervening (Gerding 1989: p. 141).
Omdat vervenen een zich verplaatsend bedrijf is, ren wade
bewuste woningen
aan de 4e weg voor 1870 alweer verdwenen. Definitie ve nederzettingen ontstaan
pas als het veen verdwenen is en de inrichtin g als landbouwgebied
begint. Het daadwerkelijk graven en afvoeren van en vestartte
in 1860 waarbij
ook de eerste permanente woningen gebouwd worden.
10.4 Conclusies en advies
Tussen Nieuw-Amsterdam en Zandpol ligt een hoge dek zandrug. Hoewel er
uit het gebied relatief weinig vondsten bekend zijn , is de verwachting dat op
en direct naast deze rug archeologische (bewonings) sporen uit de prehistorie te
verwachten zijn. Het gebied heeft een hoge (hoogste deel van de rug) tot middelhoge
(gebied direct om de zandrug heen) trefkans op archeologische
waarden op de IKAW. Deze trefkans kan gehandhaafd lijven. b Indien in dit
gebied grondwerkzaamheden gepland worden, dient st eer een IVO uitgevoerd
te worden.
36

11 Conclusies en advies Deelgebied II
Voor Deelgebied II gelden ten dele dezelfde algemen e conclusies als voor
Deelgebied I. In het veengebied zijn de locaties n archeologische va
sporen vaak
moeilijk te voorspellen, maar hogere delen van het landschap zijn interessant
geweest voor prehistorische bewoning.
De bestudering van een gedetailleerde AHN is cruci aal. Bevindingen
kunnen met enkele verificatieboringen gestaafd word en. Terreinen waarin
zich geen zandopduikingen bevinden, hebben een bedu idend kleinere trefkans
op de aanwezigheid van onverstoorde archeologische grondsporen dan terreinen
waarin zich zandkoppen of -ruggen bevinden. De aanwezigheid van
depotvondsten of votiefgaven in dergelijke terreine n is niet uit te sluiten, maar
dergelijke archeologische resten zijn met inventari serend booronderzoek niet
op te sporen. In deze gebieden is het uitvoeren van eventuele bodemingrepen
in het (rest)veen onder archeologische begeleiding wenselijk.
Voor de zandgronden rond Schoonebeek, het beekdal en de oevers van
het Schoonebeker Diep en het gebied met zandkoppen en –ruggen bij Nieuw-
Schoonebeek geldt dat de aanwezigheid van archeolog ische (bewonings)sporen
niet uit te sluiten en zelfs te verwachten is. In eze d gebieden moet voorafgaand
aan plannen tot bodemverstoring een IVO uitgevoerd worden.
Voor de overige gebieden kan worden volstaan met en egedetailleerd
bureauonderzoek.
Op Kaart V is te zien dat er historische activitei ten zijn geweest op veel
plaatsen waar ook al in de prehistorie activiteit as. w Deze gebieden zijn dus al
lang min of meer continu in gebruik. Daarnaast zijner
enkele oude
(veen)wegen aangetroffen. Door de vervening zijn meeste de oudere structuren
echter verdwenen. In het zuidwestelijk deel volgen de wegen oude tracés en is
de structuur van de hooilanden langs het Schoonebek erdiep terug te vinden.
Door de komst van de NAM is Schoonebeek getransform eerd tot een komdorp.
37

[hier nog invoegen totaalkaart EmmenDeelII – zie fi le EmmenDeelII.pdf]
Kaart V. Archelogische vondsten en ruimtelijk historische elementen Deelgebied II. De kaart is
noordgericht.
38

III Deelgebied III: de bebouwing van en rond Emmen
12 Inleiding
12.1 Archeologie
De bodem rond Emmen bestaat uit hoge zandgronden een op keileemrug: de
Hondsrug.
De verwerkte gegevens van ARCHIS en andere (histor ische) bronnen
worden per subdeelgebied per dichtstbijzijnde plaat snaam vermeld
(zie Kaart VI).
12.2 Historie
Het zandgebied van Emmen is vanaf het Neolithicum ewoond. b Emmen als
kern is van oorsprong een esdorp. Deze essen zijn ude oakkercomplexen,
die
met plaggen en potstalmest werden bemest. Vanaf Late de Middeleeuwen
werden de essen ook bemest met minerale plaggen zand. met Als gevolg van
deze eeuwenlange bemesting met zandhoudende plaggen mest kregen de essen
in de loop der tijd een steeds dikkere zwarte boven grond en daardoor ook een
steeds bollere ligging in het landschap (Spek, 2004 : p. 656).
Het is opvallend hoe de verschillende historische eriodes p in het landschap
van Emmen zichtbaar zijn. Er zijn elementen it ude
prehistorie
waaronder hunebedden en grafheuvels en uit de Midde leeuwen zien we oude
wegen. Uit de periode daarna dateren de wendakkerru ggen en de essen en van
de Nieuwe Tijd (na 1850) dateren de schaalvergrotin g en het Oranjekanaal.
(Emmen in het perspectief van de es: p. 40)
13 Ten noorden van Emmen: Weerdinge en het Valtherbosch
13.1 Bodem en verwachtingskaart
Emmen en de omliggende dorpen liggen hoger dan de verige o delen van de
gemeente. Emmen ligt op een van noord naar zuid ende lop heuvelrug, mogelijk
ontstaan door tektonische beweging en waarschijnlij k door landijs beïnvloed
(classificatie Geomorfologische Kaart van Nederland 1:50000 10B1). De
heuvelrug van Emmen maakt deel uit van een groter omplex c van hoge
zandruggen, alle mogelijk ontstaan door tektonische beweging en waarschijnlijk
beïnvloed landijs (4K1). Het grootste gedeelte van de bebouwing van Emmen en
de aanliggende dorpen ligt op een gedeelte van ug de dat r bedekt is met dekzand
(4K2). Ten zuidoosten van Emmen is de rug bedekt t me ten dele afgegraven
veen (4K3).
39

13.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In het ten noorden van de bebouwing van Emmen geleg en Valtherbosch
bevindt zich een groot aantal archeologisch waardev olle terreinen. Het betreft
grafheuvels en urnenvelden uit het Neolithicum tot de ijzertijd. In bijna alle
gevallen gaat het om een terrein met één grafheuvel (CMA-nrs. 8619, 8640,
8641, 8644, 8654, 8655, 8656, 9621, 9624, 9625, 6 en 9629692),
waarvan negen
exemplaren een beschermde status hebben (CMA_nrs. 99, 4504,
1618, 2066,
8652, 9627, 9693, 9694 en 9695).
Voor twee van de terreinen geldt dat er meerdere euvels h bij elkaar liggen,
te weten zeven en 29 heuvels (CMA-nrs. respectievel ijk 503 en 498). Beide
terreinen hebben een beschermde status. Op twee chermde bes terreinen is naast
grafheuvels een urnenveld aanwezig (CMA-nrs. 9622 n 9623). e Een beschermd
terrein betreft een urnenveld zonder grafheuvels MA-nr. (C 507). Binnen de
begrenzing van het Valtherbosch liggen vier hunebed den. Het betreft de
nummers D37A (CMA-nr. 501, CAA-nr. 239087), D38, D3 9, D39a en D40
(CMA-nr. 8653, CAA-nr. 16992).
Hunebedden zijn gebouwd door de Neolithische boere n van de
Trechterbeker (TRB) cultuur. Ze deden dienst als afkamer, gr maar ook als
markeringspunten in het landschap en zijn derhalve verspreid over de hogere
delen in het landschap. In het geval van Drenthe dat is met name de Hondsrug.
Hunebed D37A is in 1837 opgegraven en sindsdien eel gehvernield.
In 1925
werd nog een poging tot onderzoek gedaan door Van iffen, G maar de
grafkelder bleek dusdanig vergraven dat er geen ttegrond pla meer te
reconstrueren was. Ook D39A is geheel vernield (CAA -nr. 34872). Hunebed
D38 is nooit wetenschappelijk onderzocht. De dekheu vel van hunebed D39
bestaat uit twee fasen waarvan de eerste dateert t de uitijd
van de TRB en de
latere uit het Laat-Neolithicum (2850 tot 2000 vC) of de bronstijd (2000 tot 800
vC). D40 lijkt slechts in de vroege TRB-tijd in geb ruik te zijn geweest. D38,
D39 en D40 vormen een trio (Van Ginkel et al., 1999 : pp. 184-197).
In het CAA is een melding aanwezig van een verdwen en hunebed, D45b
(CAA-nr. 16924). De overige vondstmeldingen in het CAA betreffen
voornamelijk vondsten die gedaan zijn in en bij de grafheuvels en hunebedden.
In de meeste gevallen gaat het om vuurstenen artefa cten en
aardewerkfragmenten. Voor een specifieke beschrijvi ng van alle meldingen
wordt verwezen naar de Tabel behorend bij Deelgebie d III.
Ten noordwesten van Weerdinge, op de Kamperesch, ijn z
bewoningssporen aangetroffen uit de TRB- en Klokbek erperiode. Mogelijk
dateren enkele van de sporen uit het Mesolithicum CMA-nr. ( 9585). Nabij de
Kamperesch is een tweetal raatakkercomplexen, zogen aamde Celtic Fields ,
bekend (CMA-nrs. 9637 en 14317). Deze akkerbouwcomp lexen dateren uit de
ijzertijd tot de Romeinse tijd. Ten westen en ooste n van de dorpskern
Weerdinge zijn bewoningssporen aanwezig (CMA-nrs. 587 9 en 9586). De
sporen ten westen van het dorp dateren uit de ijzer tijd, de sporen aan de andere
kant, op de Russchenlanden, hebben een begindaterin g in de bronstijd en lopen
40

mogelijk door tot in de ijzertijd. Ook hier zijn raatakkercomplexen gevonden
(CAA-nrs. 1193, 1198 tot en met 1201 en 1204). Ten noordwesten van het dorp,
langs de weg naar de Kamperesch, is een aantal stenen vuur artefacten en
aardewerkfragmenten gevonden. De datering van de ndplaats vi is Mesolithicum
tot Midden-Neolithicum (CMA-nr. 14321). Ten zuidwes ten van de dorpskern
zijn bewoningssporen waargenomen uit het Neolithicu m tot de vroege
bronstijd (CMA-nr. 14393). De dorpskern van Weerdin ge zelf tenslotte,
daterend uit de Middeleeuwen, is een terrein van ge hoarcheologische
waarde
(CMA-nr. 14503).
Alle terreinen zijn opgenomen in de Tabel (in de ijlage) b behorend bij
Deelgebied III.
13.3 Historisch onderzoek
Weerdinge was in het begin van de 19e eeuw nog edig voll agrarisch. Rond
1800 woonden er 117 mensen. Alle 32 werkzame mensen waren boer, boerenzoon,
keuter of boerenknecht. De huizen waren gecon centreerd in de
dorpskern aan de rand van de essen dichtbij de nlanden groe langs het Weerdinger
Diep, waar het vee graasde, de zgn. broeklan den. Ten noordwesten van
de es lag het veld waar de schapen graasden. Ten orden no van het dorp lag het
Weerdinger Holt, dat als productiebos dienst deed. Dit is goed te zien op het
kaartje van Hottinger (Figuur 5). Hierdoor zijn de bossen geleidelijk verdwenen.
In de jaren 1930 zijn er echter weer nieuwe ssen bo aangeplant. Weerdinge
is een brinkdorp met essen te midden van houtwallen . Al voor 1900 ontwikkelde
Weerdinge zich, onder invloed van de vervenin gen, van een boerendorp
tot een dorp met veel middenstand. Na de verveninge n trokken veel mensen
weer weg en momenteel wonen er ongeveer 700 mensen.
41

Figuur 5. Fragment van de Hottingerkaart (1773-1794); van noord naar zuid de scherpe
scheiding van zand en veen. Op het zand de Weerdinger es (geel), in het veen de natte
broeklanden langs het begin van de Weerdingerdijk (groen).
13.4 Conclusies en advies
Het Valtherbosch (en de directe omgeving ervan) archeologisch is een zeer rijk
gebied. Er zijn binnen de grenzen van het Valtherbo sch vier hunebedden
bekend. Daarnaast is uit het gebied en rond Weerdin ge een groot aantal
vondsten gemeld. Sporen van bewoning komen voor af vantenminste
het
Neolithicum tot aan de ijzertijd, waarbij de laatst genoemde periode vooral
gekenmerkt wordt door de raatakkercomplexen of zoge naamde Celtic Fields .
Grote delen van het Valtherbosch en omgeving zijn enoemd b tot terreinen van
archeologische waarde en in veel gevallen betreft et beschermde h archeologische
monumenten. De hoge trefkans op archeologische waar den kan voor dit gebied
gehandhaafd worden.
Geadviseerd wordt om in dit deel van de gemeente men Em zo veel mogelijk
van bodemverstorende activiteiten af te zien. Indie n dergelijke werkzaamheden
toch gepland worden, dient op de planlocatie een arderend wa archeologisch
veldonderzoek te worden uitgevoerd, voorafgegaan or doeen
gedetailleerd
bureauonderzoek met raadpleging van de AHN en ontgr ondingskaarten,
specifiek voor de planlocatie.
42

14 De bebouwing van Emmen en de Emmerdennen
14.1 Bodem en verwachtingskaart
De in Emmen gelegen Emmerdennen en het ten westen an vde
stad gelegen
Noordbarger Bosch bestaan uit hoge en lage landduin en met bijbehorende
vlakten en laagten (12C2 en 4L8). In de Emmerdennen liggen enkele laagtes
zonder randwal (3N5). De bodem in en rond Emmen bes taat uit podzolen. De
heuvelrug waarop de stad ligt, bestaat uit een loop odzol, een kamppodzol en
een veldpodzol, alle met lemig fijn zand en plaatse lijk met keileem beginnend
op 40 tot 120 cm beneden het maaiveld en tenminste 20 cm dik (classificaties
bodemkaart respectievelijk cY23 x, cHd21 en Hn23x met grondwatertrappen V
tot en met VII: gemiddelde hoogste grondwaterstand respectievelijk minder dan
40, tussen 40 en 80 en meer dan 80 cm onder het iveld maaen
gemiddelde laagste
grondwaterstand meer dan 120 cm beneden het maaivel d). In de Emmerdennen
bestaat de bodem uit een gecombineerde vlak- en nvaaggrond dui met keileem
(Zn/Zd21x).
14.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In de Emmerdennen, in het noordoosten van de stad mmen, E ligt het restant
van hunebed D45 (CMA-nr. 514, CAA-nr. 16968). Ten osten o daarvan, in de
bebouwing van de wijk Emmerhout, liggen nog twee rnielde ve hunebedden
(CMA-nrs. 512 en 513). In alle drie gevallen betref t het terreinen van zeer hoge
archeologische waarde met een beschermde status. Emmerhout In zijn twee
grafheuvels aangetroffen uit het Neolithicum tot de ijzertijd (CAA-nrs. 302479
en 302478). Uit de midden- tot late bronstijd is n ee huisplattegrond van het type
Elp bekend (CAA-nr. 16966). In de Emmerdennen ligt daarnaast een tweetal
grafheuvels uit het Neolithicum tot de ijzertijd (CMA-nrs. 9697 en 9698). Ook
dit zijn beschermde terreinen met een zeer hoge heologische arc waarde. Direct
ten noorden van de Emmerdennen, in het Emmerbosch, bevindt zich ook een
beschermde grafheuvel met een zeer hoge archeologis che waarde, daterend uit
het Neolithicum tot de bronstijd (CMA-nr. 9685).
In de wijk Angelslo, ten zuiden van Emmerhout, zij n twee hunebedden
aanwezig: D46 en D47 (CAA-nrs. 16983 en 16984). de Bei liggen inmiddels
midden tussen de bebouwing en zijn gerestaureerd an (VGinkel
et al., 1999: p.
188). In de wijk Angelslo zijn daarnaast grafheuvel s aanwezig uit de bronstijd
(CAA-nrs. 16981, 16978, 16977 en 16972) en een veld grafuit
het Midden- tot
Laat-Neolithicum (CAA-nr. 16971). De overige vondst en betreffen
oppervlaktevondsten van met name vuurstenen artefac ten (zie Tabel bij
Deelgebied III in de bijlage).
In het zuiden van Emmen, in de wijk Emmermeer is n eegrafheuvel
gevonden
met daarin een boomkistgraf. Bij de begraving zijn aardewerk en stenen
aangetroffen. De datering ligt in de bronstijd. (CAA-nr. 302458). Daarnaast zijn
twee andere grafheuvels daterend uit het Neolithicu m tot de ijzertijd bekend uit
43

de wijk (CAA-nrs. 302477 en 302492). In de wijk De Weiert in het centrum is
een nederzettingsterrein met huisplattegronden en utkommen h opgegraven
(CAA-nrs. 47573 en 238113). De nederzetting heeft en ebegindatering
in het
Paleolithicum, maar er zijn ook sporen uit veel jon gere perioden aangetroffen.
Onder de bebouwing van het centrum van Emmen bevin den zich
terreinen van archeologische waarde. Het betreft woningssporen be
uit het
Paleolithicum tot de ijzertijd, waaronder grondspor en, haardkuilen, vuursteen
artefacten en aardewerkfragmenten (CMA-nrs. 9686, 687 9 en 9690). De
voornaamste vondstcategorie in de CAA-meldingen die is van de vuurstenen
artefacten, gevolgd door Neolithisch aardewerk. Daa rnaast zijn er
oppervlaktevondsten gedaan uit de Romeinse tijd Middeleeuwen. en
Langs de
Weerdingerstraat in het centrum van Emmen staat een kerk met bijbehorende
waterput met een begindatering in de Middeleeuwen. Voor een precieze
beschrijving van alle vondstmeldingen in dit gebied wordt verwezen naar de
Tabel van Deelgebied III.
14.3 Eerder onderzoek
In plangebied Klokkenslag nabij de Noordbarger es s door i ARC bv een
archeologisch proefsleuvenonderzoek uitgevoerd. Op het terrein was een esdek
aanwezig. De vlakken zijn direct onder het esdek ngelegd. aa In de eerste
proefsleuf zijn twee paalgaten aangetroffen, in tweede de één. De bodem in de
tweede sleuf bleek grotendeels te zijn verstoord. n geen I van beide putten zijn
vondsten gedaan (De Wit & Tuinstra, 2003).
Ten zuidoosten van Emmen, tussen de wijk Angelslo en het voormalige
Bargermeer heeft ARC bv in een plangebied van ongev eer vijf hectare een IVO
verricht. Het onderzochte gebied heeft een grotende els intact podzolprofiel.
Tijdens het veldonderzoek is een vuurstenen afslag gevonden. Er is een
vervolgonderzoek door middel van proefsleuven geadv iseerd (De Roller, 2003).
Dat onderzoek is in 2005 uitgevoerd door ARC. Er jn zi zeven noordzuidgerichte
proefsleuven aangelegd. In de meeste an de v proefsleuven, met
uitzondering van sleueven 4 en 5, zijn sporen van enselijke m activiteiten
aangetroffen. De sporen dateren waarschijnlijk uit de late bronstijd en bestaan
onder andere uit een deel van een huisplattegrond n enkele e andere
(afval)kuilen. ARC adviseert het bodemarchief in tu site
bewaren en als dat niet
mogelijk is, om op het terrein een Definitief Archeologisch Onderzoek (DAO)
uit te laten voeren (Blom, 2005).
In het zuiden van Emmen is een aantal onderzoeken verricht voor de
woonwijk Delftlanden. In eerste instantie is een ldonderzoek ve uitgevoerd
waarbij attentiegebieden zijn aangewezen. Grote en del van het gebied bleken te
zijn vergraven (Bijl & De Wit, 2001). Daarop volgen d is in het noordelijke deel
van het plangebied een veldonderzoek door middel n va grondboringen en een
veldkartering verricht. De bodem in dit gebied is eels d intact. Aan het
oppervlak zijn enkele vuurstenen artefacten en een scherf aardewerk
aangetroffen. Daarnaast is een onderzoek gedaan r een naa mogelijke pingo-
44

uïne 1 in het plangebied. Het veengat bleek een pingo-ruï ne te zijn, maar
bevond zich niet in intacte staat (De Roller, 2003a en 2003b).
Aan de noordoostkant van Emmen, ten noorden van de woonwijk
Emmerhout is vier hectare grond onderzocht op arche ologische waarden door
ARC bv. De bodem bleek ter plaatse grotendeels vers toord en/of vergraven te
zijn. Er zijn geen archeologische indicatoren aange troffen (De Roller, 2003).
Ten westen van Emmen, aan Frieslandweg, nabij de mmeres, E is een tot
opgraving uitgebreid proefsleuvenonderzoek uitgevoe rd door ARC bv. In
eerste instantie is een booronderzoek verricht om e dmeest
kansrijke locaties
binnen het plangebied op te sporen. Vervolgens zijn zeven proefsleuven
aangelegd. Daar waar sporen werden gevonden, zijn e proefsleuven d uitgebreid.
Er zijn aan de Frieslandweg mogelijk drie, maar minste ten twee
huisplattegronden gevonden. Daarnaast werden vier utkommen, h een spieker
(opslaggebouwtje), vijf waterkuilen en een grote eveelheid ho greppels
aangetroffen. De sporen zijn geïnterpreteerd als komstig af van een kleine
boerennederzetting, daterend in de 2e tot 3e eeuw C (De n Wit, 2000). De kans
is groot dat er zich in de omgeving van het onderzo chte terrein nog meer
sporen in de bodem bevinden.
14.4 Historisch onderzoek
14.4.1 Het Noordeind
Het Noordeind is één van de oudste delen van Emmen, waarschijnlijk ontstaan
in de 7e eeuw. In de 2e tot en met de 6e eeuw woonde men hier aan de
rand van de huidige es. Tijdens de 7e tot en met 9e deeeuw
lag Het Noordeind
op de plek van het huidige Noorderplein. Hier in de buurt ligt ook de
uit de 9e eeuw daterende kerk. Rond 1900 bestond mmen E nog steeds alleen
maar uit het Noordeind. Hier stonden eeuwenoude boe rderijen. Geleidelijk
kwamen er winkeltjes en bedrijven tussen de boerder ijen. Van het oude
Noordeind is nu weinig over. Alleen aan de Langgraf weg bevinden zich nog
gerestaureerde boerderijen, een oude schuur en oude bomen. Het oude Noordeind
hield op te bestaan door de aanleg van de slandweg Frie en de Hondsrugweg.
De naam Haagjesweg verwijst overigens naar twallen hou ter omheining
van akkers de es. Het Noordeind zag er in de jaren vijftig uit zoals Westenesch
nu, met veel bomen en oude boerderijen. Bij het reken afb van het oude Noordeind
werden muren en een oude waterput gevonden. www.Historisch-
(
Emmen.nl)
In 1789 woonden er in Emmen 261 mensen in 63 woning en. Daarmee
was Emmen ongeveer even groot als Noordbarge. Slech ts 47% van de mensen
werkte toen in de landbouw. De boerderijen waren latief re klein. De am-
1 Een pingo-ruïne is het overblijfsel van een pingo, oftewel een ijskernheuvel. Door de
aanvoer van ondergronds water in periglaciale omstandigheden vormt zich een ijskern die
de bodengrond omhoog drukt. Wanneer het ijs smelt, zakt de bult in en vormt een meertje
met een hogere rand er om heen. In het meertje kan veenvorming plaatsvinden. De
ringwallen van pingoruïnes zijn ideale bewoningslocaties geweest in de steentijd.
45

achtslieden en –knechten vormen een groep van 33% van de beroepsbevolking.
Emmen was het centrum van het kerspel, met kerk, de de school, de
predikant, de schoolmeester en de schulte. Door regelmatige het samenkomen
in de kerk, was het ook een ontmoetingsplaats en rd weer
handel gedreven.
(Gerding, 1989: 52)
14.4.2 Emmermeer
Emmermeer is één van de oudste woonwijken van Emmen . Gelegen ten
noorden van de kern, moest deze wijk in de woningbe hoefte na de Tweede
Wereldoorlog voorzien. Voor het eerst werden hier lats f en rijtjeswoningen in
Emmen gebouwd. Naar het westen had de wijk een wijd s uitzicht over de es,
in het noorden en oosten lagen bossen. Al rond 1948 woonden er mensen in
de kleine concentraties Meerveld en Bargermeer. sen Tus1950
en 1960 groeide
wijk uit tot 10.000 inwoners.
Oorspronkelijk lag op de plek van de wijk tot 1857 een meer van ca. 40
hectare. Dit was gelegen tussen de Haddersstraat, alstraat, W Meerstraat en
Warmeerweg. Het meer was zo ondiep dat de boeren or vo het wassen van de
schapen uitweken naar het zandmeertje in de Emmerde nnen. De omvang van
het meer varieerde enorm met de hoeveelheid neersla g. Toen de aanleg van het
Oranjekanaal in1857 Emmen bereikte, liep het meer eeg. l Het gebied bleef
eerst drassig, later werden de laagste delen met nd za opgevuld. Hierdoor ontstonden
nieuwe landbouwgronden, de zogenaamde kampe n (zo komt
Nijkampen aan zijn naam). De meeste wegen in het bied ge ontstonden rond
1900. Het noordelijk deel van de Warmeerweg is echt er veel ouder en kwam
oorspronkelijk op het meer uit. De wijk heeft vanwege de lage ligging meermalen
wateroverlast gehad (www.Historisch-Emmen.nl) .
Al rond 1920 werden de eerste huurwoningen of zogeh eten gemeentewoningen
in Emmermeer gebouwd. Ze stonden langs Warmeerweg,
de
Nijkamperweg en de Valtherzandweg. Van een nieuwbou wwijk was echter
nog lang geen sprake. In 1948 begon men met de bouw van de witte Bruynzeelwoningen
aan de Harm Boomstraat en de Van der cheerstraat. S Dit was
het laagste deel van het voormalige Emmermeer, maar werd al in een vroeg
stadium met zand opgehoogd. In dit zand worden veel scherven gevonden,
vooral uit de 18e en 19e eeuw. Al vrij snel werd k oo Aireydorp aangelegd.
14.4.3 Angelslo
Angelslo was rond 1800 een kleine agrarische nederz etting met zeventien inwoners
op drie boerenerven. Op de kaart van 1811 aan st vijf huizen. Angelslo,
dat geen zelfstandig dorp was, had eigen akkerland, gelegen rond de boerderijen
(de Konijnenakkers). De Scheurakkers oostelijk iervan h werden niet
continu als akker gebruikt. Het vee van Angelslo aasde gr onder meer bij het
Bargermeer. Dit gebied liep ‘s winters onder water, maar werd ‘s zomers gebruikt
om plaggen te steken, hout te sprokkelen en vee te weiden. Ook werd
er wel aan boekweitverbouw gedaan. Het groen voor et hvee
lag langs de
46

Runde oostelijk van Zuidbarge. De hooilanden lagen zuidelijk van Zuidbarge
aan de rand van het Barger Westerveen: de Angelsche of Heerenslagen.
De zandrug waarop Angelslo ligt was 2 meter hoger an dde
omliggende
moerassen. Vondsten wijzen erop dat Angelso al tenm inste 5000 jaar bewoond
is. Het hunebed D46 aan de Fockingeslag ligt midden in de woonwijk. D47
aan de Haselackers.
Het gebied was al voor 1500 jachtgebied van de chop biss van Utrecht. Rond
1650 had de invloedrijke familie er bezittingen: n eelandgoed.
Er zullen toen
dus ook kleinere huisje/keuterijen geweest zijn. He t landgoed werd rond 1816
afgebroken, maar de resten moeten rond 1920 nog htbaar zic zijn geweest
(www.Historisch -Emmen.nl). De straatnaam Slotstee verwijst hier nog naar.
Nader onderzoek kan wellicht de juiste locatie aan het licht brengen.
De eerste bewoners van de wijk Angelslo waren vier gezinnen die in
1961 aan de Batingehof gingen wonen. De wijk groeid e snel en werd na voltooiing
gevolgd door de wijk Emmerhout.
14.4.4 Emmerhout
Emmerhout is een oude naam. De wijk ligt echter nie t precies op de plaats van
het vroegere Emmerhout. Het gebied van de wijk is el wal
lang bewoond. Bij
de bouw van de wijk zijn er plattegronden van boerd erijen uit de bronstijd gevonden
en er zijn grafheuvels verdwenen. Twee hierv an lagen bij het tweede
erfje, rechts aan de Laan van de Bork. Onder één n deze va heuvels vond men
een kindergrafje van 3500 jaar oud.
De eerst bekende bewoner dateert overigens pas van circa 1788.
Tussen 1925 en 1933 wordt er een klinkerweg aangele gd van Valthe via Weerdinge,
het oude Emmerhout over Emmerschans naar ger BarOosterveld.
Net
ten oosten van oude Emmerhout ontstond later het ongebied wo Emmerschans.
In de Tweede Wereldoorlog stond er de N.V. Turfveredelingsbedrijf
“Emmerhout”.
Al in 1951 waren er plannen voor de wijk Emmerhout. De bouw startte
pas na de voltooiing van Angelslo en in 1965 was de wijk volgebouwd. Er
verdween bij de aanleg 25 hectare van de Emmerdenne n, maar er bleef toch
nog een flink deel staan. Emmerhout moest compact ebouwd g worden rond
een winkelcentrum. Er moesten bovendien zo weinig ogelijk m auto’s tussen
de huizen rijden. Hiervoor werd iets nieuws bedacht : het woonerf. Emmerhout
werd zodoende een groene wijk met veel ruimte. Na voltooiing van de
wijk werd Bargeres op de es van Zuid- en Noordbarge gebouwd
(www.Historisch-Emmen.nl).
14.5 Conclusies en advies
Dat Emmen heeft een lange bewoningsgeschiedenis ft, hee blijkt uit de
archeologische vondsten en terreinen die bekend n zij uit het gebied. Er zijn
huisplattegronden, haardkuilen en grafheuvels uit e dprehistorie
bekend.
Binnen de bebouwde kom van Emmen en de Emmerdennen bevinden zich
tenminste vijf hunebedden, of de resten daarvan. arnaast Da zijn
47

ewoningssporen aangetroffen vanaf het Paleolithicu m tot aan de
Middeleeuwen. Uit de reeds in het gebied uitgevoerd e archeologische
onderzoeken blijkt dat de bodem, ondanks de vele uwwerkzaamheden bo
in het
gebied, ten dele nog intact is. Dat betekent dat cheologische ar grondsporen nog
gaaf kunnen zijn. De kans op dergelijke sporen in it gebied d is groot, gezien de
vele bewoningsmomenten in het verleden. Voor de beb ouwde kom van
Emmen, die geen classificatie heeft op de IKAW, dt gel een hoge trefkans op
archeologische waarden. De (middel)hoge trefkans or vo de Emmerdennen kan
gehandhaafd worden.
Geadviseerd wordt om in dit gebied zo min mogelijk bodemverstorende
ingrepen uit te voeren. Indien dergelijke werkzaamh eden wel gepland worden,
dient voor de betreffende locaties eerst een waarde rend archeologisch
veldonderzoek worden verricht, voorafgegaan door n eegedetailleerd
bureauonderzoek.
15 Ten noordoosten van Emmen: Emmerschans
15.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In de directe omgeving van Emmerschans zijn tien schermde be terreinen van
hoge archeologische waarde aanwezig. Het betreft alle in gevallen grafheuvels.
Een van de meldingen is een terrein met daarin nege n grafheuvels, daterend uit
de ijzertijd (CMA-nr. 510). De overige meldingen treffen be terreinen met een
enkele grafheuvel. In twee gevallen gaat het om vels heu uit het Neolithicum tot
de bronstijd (CMA-nrs. 9699 en 9700). De andere en zevbegravingen
dateren
alle uit de ijzertijd (CMA-nrs. 9702 tot en met 970 8). De vondstmeldingen in
het CAA betreffen in alle gevallen vuurstenen artef acten en houden verband
met de grafheuvels of zijn oppervlaktevondsten (zie Tabel bij Deelgebied III in
de bijlage).
De direct ten oosten van de rondweg van Emmen gele gen voormalige
Emmerschans, een verdedigingswerk uit de Nieuwe d, Tijis
een terrein van
hoge archeologische waarde (CMA-nr. 8658).
15.2 Historisch onderzoek
De Emmerschans bestaat uit een vierkante aarden omgeven wal door een brede
vrij diepe gracht. Aan de westzijde ligt een dam in de gracht. De schans zou
rond 1800 zijn aangelegd. Dit is merkwaardig omdat de meeste schansen in
Nederland uit de tachtigjarige oorlog dateren. Tijd ens de restauratie van de
Emmerschans in 1961 zouden resten van een oudere, leinere k schans zijn gevonden.
Hier is geen verder onderzoek naar verricht (www.Historisch-
Emmen.nl).
In de omgeving van de Emmerschans hebben, getuige rcheologische a
vondsten, al lang menselijke activiteiten plaatsgev onden. Rond 1900 stonden
er plaggenhutten waar veenarbeiders woonden. Dit rdt wogezien
als het echte
startpunt van Emmerschans als woongebied. Geleideli jk ontwikkelde Emmer-
48

schans zich verder met de vestiging van winkeliers en bedrijven. In de omgeving
is veel zand afgegraven, waardoor er nu grote waterpartijen zijn. Vanaf
1960 werden er nieuwe huizen gebouwd. Sinds de n jare 1970 is Emmerschans
officieel een wijk van Emmen, tot die tijd was het zelfstandig.
15.3 Conclusies en advies
Rondom Emmerschans zijn voornamelijk grafheuvels kend be uit de bronstijd
en de ijzertijd. Daarnaast is de Emmerschans zelf en eterrein
van hoge
archeologische waarde. Direct ten oosten van Emmers chans ligt het Emmer-
Erfscheidenveen, een veengebied waaruit weinig vond sten bekend zijn (zie
Deelgebied I).
16 Ten oosten van Emmen: Barger-Oosterveld
16.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
Ten noordoosten van de bebouwing van Barger-Oosterv eld, in het
Bargeroosterveld hebben ten minste twee veenwegen elopen, g daterend uit de
middenbronstijd tot de ijzertijd (CMA-nrs. 497 en 657). 8 Beide zijn terreinen
met een zeer hoge archeologische waarde en een hermde besc status. In het CAA
zijn negen vondstmeldingen aanwezig die verband den hou met de veenwegen.
Het betreft houten hamers, een leren schoen, delen van houten wielen en van
de veenwegen zelf (CAA-nrs. 302108 tot en met 30211 3, 302117, 17000 en
16999).
Ten oosten van het dorp is een Celtic Field aanwezig (CMA-nr. 9056). Het
is een terrein van archeologische betekenis. Ten idoosten zu van de bebouwing
van Barger-Oosterveld is een grafheuvel aanwezig. e heuvel D dateert uit het
Neolithicum tot de ijzertijd en is een terrein van archeologische betekenis
(CMA-nr. 14398). Ten oosten van het dorp, in de nab ijheid van het Oosterbos,
is een tempeltje gevonden van houten palen. Om de alen p bevond zich een
krans van veldkeien. Het bouwwerk staat bekend als het Tempeltje van Barger-
Oosterveld (CAA-nr. 238465). Langs de weg Splitting , ten oosten van het dorp,
is een vindplaats van vuurstenen artefacten (CMA-nr . 14526). De vindplaats
heeft een hoge archeologische waarde. De overige ldingen me in het CAA
houden voornamelijk verband met de grafheuvel en t he Celtic Field (zie Tabel
bij Deelgebied III).
16.2 Conclusies en advies
De meeste vondsten rondom Barger-Oosterveld zijn komstig af uit het naburige
veen. Een groot deel van de veenvondsten is geassoc ieerd met de ligging van
veenwegen.
De locatie van dergelijke vondsten is moeilijk te voorspellen.
Archeologisch waardevolle locaties in de veengebied en zijn met
inventariserende veldonderzoeken zeer moeilijk op e sporen. t Op de hoger
49

gelegen zandgronden rondom het dorp bevinden zich poren s van
nederzettingen. De (middel)hoge trefkans op de IKAWkan
voor dit gebied
gehandhaafd worden. Bij geplande bodemingrepen en dienIVO’s
uitgevoerd te
worden.
17 Ten (zuid)westen van Emmen: Westenesch en Emmere sch
17.1 Bodem en verwachtingskaart
Ten westen en zuidwesten van Emmen ligt een zwak lvende go relatief
hooggelegen grondmorene, al dan niet met welvingen, bedekt met dekzand
(3L2a). In het uiterste noordwesten van de gemeente Emmen ligt het beekdal
van de Sleenerstroom. Het betreft een beekdalbodem, deels met en deels zonder
veen (classificaties respectievelijk 1R4 en 2R5). en Tzuiden
van Emmen, tussen
de dorpen Nieuw-Amsterdam en Erica, ligt een relati ef hooggelegen
veenkoloniale ontginningsvlakte (2M45). Ten zuiden en westen van Emmen
bestaat de bodem uit ten dele vergraven veld- en arpodzolen ha met plaatselijk
keileem binnen 40 tot 120 cm onder het maaiveld (Hn 21 en Hd21(x) met
grondwatertrappen VI en VII: gemiddelde hoogste gro ndwaterstand
respectievelijk tussen 40 en 80 en meer dan 80 cm eneden b het maaiveld en
gemiddelde laagste grondwaterstand meer dan 120 beneden cm het maaiveld).
17.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
Ten westen van de bebouwing van Emmen en ten oosten van het Oranjekanaal
ligt een aantal essen. Op de Westenesch ligt hunebe d D44 (CMA-nr. 517, CAAnr.
16988). Het is een terrein van zeer hoge archeo logische waarde met een
beschermde status. Het monument is in 1961 onderzoc ht en gerestaureerd door
Van Giffen. Tegenwoordig is het monument verstoord. De deksteen staat apart
en vertoont een rij boorgaten (Van Ginkel et al., 999: 1 p. 187). Een tweede
vernield hunebed op de Westenesch bevindt zich ten westen van het
bovengenoemde exemplaar (CAA-nr. 302468). Op de tenesch Wes zijn ook
nederzettingssporen daterend uit de ijzertijd tot e dRomeinse
tijd aangetroffen
(CMA-nr. 9691). Op de ten noorden van de Westenesch gelegen Emmeresch is
ook een hunebed, nummer D41, aanwezig (CMA-nr. 9684 , CAA-nrs. 16993 en
40297). Het hunebed en aangrenzend gebied, waarin ich zeen
grafheuvel
bevindt, maken deel uit van een terrein van hoge cheologische ar waarde en
hebben een beschermde status.
Hunebed D43 ligt op de Schimmeresch, ten noorden an vde
Emmeresch.
Ook dit exemplaar heeft een beschermde status en gt in li een terrein met zeer
hoge archeologische waarde (CAA-nrs. 34918, 34919, 38193 en 34858). Ten
westen van D43 ligt hunebed D42 (CAA-nrs. 16987 435). en Dit hunebed is
nooit wetenschappelijk onderzocht (Van Ginkel et ., al1999:
p. 186). De in het
CAA vermelde vondsten uit dit gebied zijn voornamel ijk oppervlaktevondsten
van vuurstenen artefacten en bekeraardewerk. Vermel denswaardig is een graf
met crematieresten omringd door veldkeien (CAA-nr. 34853).
50

17.3 Historisch onderzoek
Westenesch had aan het begin van de 19e eeuw 125 woners in en 25 huizen.
93% van de inwoners werkte in de landbouw. De boere n hadden over het algemeen
grote bedrijven. Het akkerland van Westenesc h lag op de westflank
van de Emmeresch. Het vee graasde samen met dat Emmen van langs de Sleenerstroom.
De schaapskudde liep in het noorden, het in Emmerveld. Ten
westen van Westenesch loopt een oude verbindingsweg door het natte gebied,
de Emmer Madedijk (nu Slenerweg).
De Emmeresch is één van de oudste essen van Drenthe , waar landbouw werd
bedreven in de 6e eeuw vC. Toen lagen Celtic er Fields . De huidige Emmeresch
is als open akkercomplex ontstaan uit een voorloper met veel meer houtwallen
om kleinere percelen. Onder de huidige es zijn oudere nederzettingen
terug te vinden. De geschiedenis van deze es gaat erug tdaardoor
terug tot de
10e en 11e eeuw. (Emmen in het perspectief van s, de www.Historisch-
e
Emmen.nl)
17.4 Conclusies en advies
De essen in het westen van Emmen zijn rijk aan arch eologische sporen. De
vroegste sporen, in de vorm van hunebedden en vuurs tenen artefacten, dateren
uit het Neolithicum. Het gebied heeft een hoge tref kans op archeologische
waarden op de IKAW. Deze waardering kan gehandhaafd worden. Indien in dit
gebied bodemverstorende ingrepen gepland worden, ent dieen
waarderend
archeologisch veldonderzoek te worden uitgevoerd.
18 Het westen van de gemeente Emmen
18.1 Bodem en verwachtingskaart
In het Sleenerstroomdal komt madeveengrond voor met zand zonder
humuspodzol binnen 120 cm onder het maaiveld (aVz). Verder oostelijk van de
Sleenerstroom komt een moerige eerdgrond met moerig e bovengrond op zand
en met leemlagen voor (classificatie vWz t).
18.2 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In het uiterste westen van de gemeente Emmen, op Noordhagen de Rietlanden,
zijn drie vindplaatsen van vuurstenen artefacten kend. be Het betreft twee
vindplaatsen uit het Mesolithicum en een uit het leolithicum Pa (CAA-nrs.
34829, 34839 en 46165). In de buurt van de dorpen leen Sen
Noord-Sleen zijn
oppervlaktevondsten van vuurstenen artefacten gemel d (CAA-nrs.
respectievelijk 34847, 34850 en 34846 en 34837 4841). en 3 Hetzelfde geldt voor
de omgeving van Klijndijk. Ook hier is een aantal uursteenvondsten v
in
ARCHIS bekend
(CAA-nrs. 302265, 302273, 302274, 302304, 302348, 14955 2 en 302305). In het
westen, ten zuidwesten van de stad Emmen, bij Wille msoord, zijn ook
vuursteenvondsten gedaan. Deze dateren uit het olithicum Pale tot en met het
51

Neolithicum (CAA-nrs. 445, 302424, 302382 en 302337 ). Nog verder
zuidwestelijk, bij Erm en het Ermerveen en Nieuw-Amsterdam, is een aantal
oppervlaktevondsten gedaan (CAA-nrs. 30, 302434, 2391, 30 302330, 302381 en
302452).
Ten westen van het Noorbargerbos, op de Bargeres, zijn
vuursteenvindplaatsen bekend. Het betreft in alle evallen g
oppervlaktevondsten, daterend uit het Mesolithicum tot Neolithicum (CAAnrs.
302384, 302392, 302386 en 302389). In het dbargerbos Noor zelf zijn ook
artefacten van vuursteen aangetroffen (CAA-nrs. 51 348en
34848).
18.3 Historisch onderzoek
18.3.1 Wilhemsoord
Wilhelmsoord is een klein buurtschap tussen de woon wijk Bargeres en Nieuw
Amsterdam. Het is genoemd naar Wilhelm en Lutke Fri eling uit Noordbarge,
die hier de eerste huizen bouwden. Wilhelmsoord t lig op het zand, in 1889
woonden er 155 mensen, dertig jaar later 251 (www.H istorisch-Emmen.nl).
18.4 Eerder onderzoek
Op Bedrijvenpark De Tweeling, ten noordwesten van eenoord, V is een IVO
middels grondboringen uitgevoerd door RAAP. In het ongeveer 56 hectare
grote plangebied is nergens een intact bodemprofiel aangetroffen (Hekman,
2004).
18.5 Conclusies en advies
In het westen van de gemeente Emmen zijn voornameli jk oppervlaktevondsten
van vuurstenen artefacten bekend. De vondsten zijn geassocieerd met de hoger
gelegen delen van het gebied waaronder de oevers n de vaSleenerstroom.
Deze
hogere delen hebben een middelhoge trefkans op KAW. de I De lagere delen
hebben een lage trefkans. Er zijn geen redenen voor het aanpassen van deze
trefkansen. De aanwezigheid van onverstoorde archeo logische grondsporen is
niet uit te sluiten in het gebied.
Op de hoger gelegen delen van het gebied is daarom bij bodemverstorende
werkzaamheden het uitvoeren van IVO’s noodzakelijk om de mate van
gaafheid van de bodem ter plaatse vast te stellen.
52

19 Erica
19.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
Ten noordoosten van het ten zuiden van Emmen gelege n dorp Erica ligt de
vindplaats van een aantal Neolithische vlakgraven et mTrechterbekeraardewerk
(CAA-nrs. 34938 en 38202). Ten zuidoosten van het orp d is een veenlijk
gevonden bij het vervenen (CAA-nr. 302222). In het bosje ten noordwesten van
Erica ligt een kringgrepurnenveld met sleutelgatgre ppels een grafheuvel (CAAnrs.
238455 en 34936). In de omgeving van Erica n zij verder
oppervlaktevondsten gedaan van met name vuursteenma teriaal (CAA-nrs.
302430, 302487, 33790, 302429, 302428 en 302411). aarnaast D is een aantal
stenen bijlen (CAA-nrs. 302412, 302147, 302414, 413 302en
444) en een bronzen
kokerbijl (CAA-nr. 34931) als losse vondst vermeld.
19.2 Historisch onderzoek
Erica dankt haar bestaan aan de verveningsactivitei ten. Tot ver in de 19e eeuw
was er aan de randen van het veen wat boekweitteelt , verder gebeurde er weinig.
Vanaf 1863 gingen de eerste mensen in Erica nen. wo Die eerste bewoners
waren Bentheimers, die via Slagharen in Erica terec ht kwamen.
In Erica heeft een schans gestaan. Vanwege de heid nabij van Noord- en
Zuidbarge, heette die de Bergerschans (Bargerschans ). De schans, gebouwd in
de 18e eeuw op bevel van Menno van Coehoorn, is een op aantal kaarten terug
te vinden. Hij lag vlak bij de weg van Emmen er ov Zuidbarge naar
Schoonebeek, op de meest zuidelijke uitloper van Hondsrug. de De locatie is
200-300 meter ten noorden van het huidige sportpark , waar een nieuwbouwwijk
ligt, ongeveer waar nu de straat “De Korrel” s i (www.Historisch-
Emmen.nl).
Er liep een stroompje (de Bargerbeek) vanuit de en venbij
het huidige Erica
naar het Schoonebekerdiep, waar het uitmondde ongev eer bij de huidige
grensovergang naar Emlichheim. Erica ligt op de lopers uit van de Hondsrug
en het is zeer waarschijnlijk dat het voetpad van arge B naar Schoonebeek, dat
volgens de geschiedschrijving aanwezig was en over liep een hoogte die men de
Hankenberg noemde, van Schoonebeek, langs het beekj e, over de Hankenberg
en via de zandopduikingen bij Erica, naar Zuid-Barg e liep. Dit pad zal zeker
gebruikt zal zijn door de schaapherders van de boer en uit beide plaatsen,
waarbij de beek dan als drinkplaats voor mens en er di diende. Het beekje is
nog gedeeltelijk in het terrein aanwezig. Als gevol g van een geschil tussen boeren
is er tussen de gemeentes Dalen en Emmen in 5 184 een scheidingssloot
gegraven.
19.3 Conclusies en advies
De aanwezigheid van verschillende grafvelden uit de prehistorie en van
vuurstenen artefacten in het gebied, geeft aan in dat dit gebied mogelijk sporen
van bewoning aanwezig kunnen zijn. De gebieden hebb en een (middel)hoge
53

trefkans op archeologische waarden op de IKAW. De ager l gelegen venige delen
hebben een lage trefkans. Hier zijn mogelijk depots of andere veenvondsten
aanwezig, maar die zijn nauwelijks op te sporen doo r middel van IVO’s. De
waarderingen op de IKAW kunnen gehandhaafd worden. Indien in de hoger
gelegen gebieden bodemverstorende ingrepen voorgeno men worden, dienen
IVO’s te worden uitgevoerd. Voor de lagere delen eft he de uitvoering van
IVO’s geen zin, omdat depot- of offervondsten met ergelijk d onderzoek
moeilijk op te sporen zijn.
20 Noordbarge en Zuidbarge
20.1 Vondsten en bewoningsgeschiedenis
In en rond de aan Emmen vastgegroeide dorpen Noorden Zuidbarge is een
aantal nederzettingsresten gevonden. Het betreft n ee nederzetting uit de
Romeinse tijd waar onder andere metalen beelden aardewerken en sculpturen
zijn aangetroffen (CAA-nr. 34914), de bronstijdnede rzetting Hoge Loo (CAAnr.
35098), een bij een bronstijd urnenveld gelegen Romeinse nederzetting
(CAA-nr. 40299), en twee locaties met nederzettings resten uit de bronstijd tot
en met de Romeinse tijd en de Vroege Middeleeuwen CAA-nr. ( 238118 en
238459). Direct ten westen van de Zuidbarger Esch s een i urnengrafveld
aanwezig (CAA-nr. 34928). De overige meldingen in et hCAA
betreffen
oppervlaktevondsten van voornamelijk vuurstenen efacten. art Voor precieze
beschrijvingen wordt verwezen naar de Tabel van Dee lgebied III.
20.2 Eerder onderzoek
Ten westen van het dorp Zuidbarge aan de Laadweg een is Inventariserend
archeologisch Veldonderzoek (IVO) uitgevoerd naar e darcheologische
waarden
in het gebied door ARC bv. Ondanks dat het gebied p ode
IKAW een hoge
trefkans op archeologische sporen had, bleek tijden s veldonderzoek de bodem
van het plangebied sterk verstoord. Er zijn geen ndsten vo gedaan (Buitenhuis,
2004).
20.3 Historisch onderzoek
20.3.1 Noord- en Zuidbarge
Noord- en Zuidbarge hadden rond 1800 een omvang van respectievelijk 46 en
33 huizen en 256 en 160 inwoners. In Zuidbarge werk te vrijwel iedereen in de
landbouw. Het grotere Noordbarge kende ook een aant al andere beroepen:
timmerman, kleermaker, wever en twee spinsters. was Er ook een winkelier.
Noord- en Zuidbarge maakten beide gebruik van de rger Ba es en het Noorden
Zuidbarger veld en de groenlanden langs de beide beken in het westen.
(Gerding, 1989: 51) Noord- en Zuidbarge vallen al euwen e onder het bestuur
van Emmen. Bij de aanleg van de Hondsrugweg in 1973 , die het Hoge Loo
doorsnijdt, zijn allerlei archeologische vondsten edaan g waaruit blijkt dat dit
54

gebied al 2500 jaar vrij intensief bewoond is. Noor dbarge kende in het begin
van de Middeleeuwen negen boerenhoeven, later waren dit er 25. Het was een
soort eiland te midden van woeste grond. Ten zuidwe sten van Zuidbarge ligt
de Turfdijk, die de scheiding vormde tussen het ono ntgonnen veengebied in
het zuiden en het stroomdal van de Delft.
20.3.2 Den Oever
Den Oever was een kleine nederzetting bij het Barge rmeer. Er was veel visvangst.
Het vet van de paling werd gebruikt als lam polie en het vel voor
vlegelriempjes. In Den Oever hebben nooit meer dan drie tot zes boerderijen
gestaan. In 1847 was er een grote brand, waarbij n aantal ee boerderijen afbrandde.
De nieuwbouw werd wel Nieuwe Oever genoemd (www.Historisch-
Emmen.nl). Bij den Oever bevond zich een eendenkooi (Topografische kaart
1850).
Figuur 6. Fragment van de Topografische kaart (1850), waarop het tracé van de Heeren-
of Leidijk staat aangegeven, evenals de verdwenen Barger Schans. Bovenin latere
intekeningen ten behoeve van de aanleg van het Oranjekanaal.
55

20.4 Conclusies en advies
De dorpen Noord- en Zuidbarge zijn min of meer aan Emmen vastgegroeid.
Het gebied is grotendeels bebouwd en heeft daarom een gwaardering
op de
IKAW. Uit het gebied is een groot aantal archeologi sche waarden bekend,
daterend uit de prehistorie tot aan de Middeleeuwen . Wij kennen het gebied een
hoge trefkans op archeologische waarden toe. Geadvi seerd wordt om in dit
gebied geen bodemverstorende ingrepen uit te voeren . Indien dergelijke
werkzaamheden wel gepland worden, dient voor de reffende bet locaties eerst
een waarderend archeologisch veldonderzoek worden erricht, v voorafgegaan
door een gedetailleerd bureauonderzoek waarbij de HN A en
ontgrondingskaarten geraadpleegd worden.
56

[hier nog invoegen kaart EmmenDeelIII – zie file Em menDeelIII.pdf]
Kaart VI. Archeologische vondsten en historische ruimtelijke elementen in Deelgebied III.
57

[Hier nog invoegen kaart met totale overzicht van a rcheologie en historie Emmen
– zie file EmmenTotaal.pdf. Misschien is mooi hier een aparte bijlage voor
te maken]
Kaart VII. Archeologische vondsten en historische ruimtelijke elementen in Emmen.
58

21 Conclusies en advies Deelgebied III
Deelgebied III (Kaart VI) bestaat voor een groot el deuit
de bebouwing van
Emmen en de omliggende, grotendeels aan Emmen vastg egroeide dorpen.
Emmen heeft een lange bewoningsgeschiedenis, evenal s een lange traditie in
archeologisch onderzoek. Er zijn archeologische von dsten en terreinen van archeologische
waarde in en rond Emmen bekend uit e all perioden van de
prehistorie tot aan de Nieuwe Tijd. De meeste vonds ten en terreinen zijn aan
het licht gekomen bij de aanleg van huizen, wegen n andere e infrastructuur.
De eventueel nog aanwezige archeologische waarden evinden b zich op deze
plaatsen onder de huidige bebouwing.
Het spreekt voor zich dat de beschermde archeologi sche monumenten
in het gebied niet aangetast mogen worden door bode mverstorende ingrepen.
Voor de overige, deels onbebouwde gebieden rond Emm en geldt op de IKAW
grotendeels een (middel)hoge trefkans op archeologi sche waarden. Deze trefkans
kan voor vrijwel het gehele Deelgebied III gesteld bij worden naar hoog.
Alleen in het uiterste westen van de gemeente Emmen kan de lage trefkans
van het stroomdal van de Sleenerstroom gehandhaafd worden. Voor de oeverwallen
geldt echter wel een middelhoge trefkans, omdat deze als gunstige
bewoningslocaties voor de prehistorische mens gelde n.
Voor Deelgebied III geldt vanuit archeologisch per spectief dat bodemverstorende
ingrepen in de kern van Emmen, de Emmer dennen en het
Valtherbosch sterk worden afgeraden. Voor de overig e delen geldt dat voorafgaand
aan bodemverstorende ingrepen een waarderend archeologisch
veldonderzoek moet worden uitgevoerd, voorafgegaan door een gedetailleerde
bureaustudie, specifiek voor de betreffende planloc atie.
Ondanks de erg lange bewoningstraditie is Emmen omgeving en pas
laat intensief bewoond. Op kaart VI is te zien dat mede hierdoor op veel plaatsen
de historische structuur terug is te vinden. De grotendeels bewaard
gebleven essen dragen bij aan het karakteristieke iterlijk u van Emmen. Uitzondering
hierop vormt het noordelijk deel van de s etussen
Noord- en
Zuidbarge, die bebouwd is. Veel van de huidige wege n volgen oude tracés.
Van het oorspronkelijke tracé van de Heerendijk vrijwel is niets terug te vinden
(zie Figuur 6). De Turfdijk en Emmer Madedijk Slenerweg) ( zijn
daarentegen grotendeels terug te vinden. In het ied gebis
een tweetal schansterreinen
aangetroffen.
59

22 Bodemingrepen en archeologisch onderzoek
22.1 Bodemverstorende ingrepen
Niet alle bodemverstorende ingrepen zijn ook ‘arche ologieverstorende’ ingrepen.
Of een bestemmingsplanwijziging gevaar oplever t voor de eventueel in
het plangebied aanwezige archeologische waarden vaak kan alleen met een
veldonderzoek worden vastgesteld. Voor alle locatie s met een middelhoge tot
hoge trefkans op archeologische waarden waar in bestemmingsplannen
de
graafwerkzaamheden voorkomen, is een archeologisch veldonderzoek noodzakelijk
om te bepalen wat de kans is dat de aanwez ige waarden door de
bodemverstorende ingrepen worden aangetast. Voor bieden ge met een lage
verwachting kan in een aantal gevallen worden volst aan met een archeologisch
bureauonderzoek. De beslissing of in een gebied een met lage verwachting ook
veldonderzoek moet plaatsvinden, ligt bij de provin ciaal archeoloog.
Niet alleen het bouwrijp maken van grond geldt als bodemverstorend,
ook het uitdiepen of opnieuw graven van sloten, het verbreden van wegen en
het planten van bomen kan het bodemarchief aantaste n. Bij de aanvraag van
een archeologisch onderzoek ten behoeve van een temmingsplanwijziging
bes
is het dan ook van belang om aan te geven wat de plande ge werkzaamheden
precies zijn en waar ze zullen plaatsvinden. Op die manier kan in het veld gericht
onderzoek worden uitgevoerd.
22.2 Archeologisch (veld)onderzoek
Er zijn verschillende soorten archeologisch onderzo ek. In dit rapport wordt
gesproken over bureauonderzoek en IVO, Inventariser end Veldonderzoek.
Daarnaast bestaat nog het Definitief Archeologisch Onderzoek (DAO), waarbij
en volledige opgraving wordt uitgevoerd. Een rgelijk de onderzoek komt
vrijwel altijd voort uit een IVO. Een IVO is een inventarisatie van (de kans
op) archeologische waarden in een gebied en kan euren geb middels grondboringen
of proefsleuven, voorafgegaan door een gedet ailleerd bureauonderzoek
naar de trefkans op archeologische waarden in het ebied. g Hiervoor dienen de
AHN en beschikbare ontgrondingskaarten te worden bruikt. ge Voor het
veldwerk geldt dat het aantal boringen per hectare of het aantal sleuven in een
plangebied afhankelijk is van het terrein en de von dstdichtheid. Bij het uitvoeren
van een IVO moet voldaan worden aan de geldende eisen van de
provinciaal archeoloog, dr. W.A.B. van der Sanden
2 Werkplek: Drents Plateau, telefoon 0592 - 305932
60
2 .

22.3 Stappenplan archeologisch onderzoek bij bestemm ingsplanwijzigingen
Er zijn, in navolging van de IKAW, drie mogelijke kwalificaties voor de trefkans
op archeologische waarden in een plangebied: eer zlaag
tot laag,
middelhoog en hoog. Bij de verschillende verwachtin gen horen ook verschillende
archeologische onderzoeken. In dit rapport rden wo de volgende
aanbevelingen gedaan bij de verschillende trefkanse n: bij een lage trefkans kan
doorgaans worden volstaan met een archeologisch eauonderzoek, bur eventueel
aangevuld met verificatieboringen. Gebieden met een middelhoge trefkans
op archeologische waarden dienen te worden onderzoc ht met inventariserende
archeologische veldonderzoeken (IVO’s) met grondbor ingen of proefsleuven.
Gebieden met een hoge trefkans dienen te worden erzocht ond met inventariserende
en/of waarderende archeologische veldonderz oeken.
Hieronder worden de stappen beschreven voor het nvragen aa en uitvoeren
van archeologisch onderzoek in een gebied arvoor wa een
bestemmingsplanwijziging wordt aangevraagd.
1. voorleggen voorstel bestemmingsplanwijziging aan provinciaal de archeoloog.
Er zijn twee mogelijke uitkomsten: wel of gee n archeologisch
onderzoek noodzakelijk.
2. Indien wel archeologisch onderzoek noodzakelijk welke is: vorm?
De aard van het vooronderzoek in een bepaald gebied moet worden voorgeschreven
door de provinciaal archeoloog. Er zijn doorgaans twee
mogelijkheden:
a. Archeologisch Bureauonderzoek
b. Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek (IVO) nclusief i bureauonderzoek
3. Het uitvoeren van archeologisch onderzoek moet word en gedaan door
daartoe gecertificeerde archeologische bedrijven. oor V adressen, zie
www.sikb.nl
4. Aan de hand van de resultaten van archeologisch donderzoek vel moet de
waarde van eventueel aanwezige grondsporen worden ngeschat. i Op basis
van de waardering van eventuele sporen kan besloten worden welk selectieadvies
gegeven moet worden. Dit advies kan besta an uit
(1) het behouden van archeologische waarden,
(2) het opgraven van de archeologische waarden: Definitief een Archeologisch
Onderzoek (DAO),
(3) het archeologisch begeleiden van de graafwerkz aamheden en
(4) het afzien van archeologisch vervolgonderzoek.
61

Literatuur
Bergh, S. van den, 2004. Verdeeld land. De geschiedenis van de ruilverkaveli ng in Nederland
vanuit een lokaal perspectief, 1890-1985 . Groningen
Bakker, A.M., 2004. Plangebied Vastenow, gemeente Emmen; een inventaris erend archeologisch
onderzoek . RAAP-notitie 716
Beuker, J., 1989. Mesolithische bewoningssporen een op zandopduiking te Nieuw-
Schoonebeek. Met bijdragen van W.A. Casparie. Nieuwe In: Drentse Volksalmanak
1989, pp. 117-186.
Bieleman, J., 1987. Boeren op het Drentse zand, 1600-1910. Een nieuwe isie op vde
‘oude’
landbouw. Wageningen
Bijl, B. & M.J.M. de Wit, 2001. Een Aanvullende Archeologische Inventarisatie op de
Delftlanden te Emmen, gemeente Emmen . ARC-Rapporten, Groningen.
Blom, M.C., 2005. Nederzettingsresten uit de Bronstijd aan de Oude erdijk Mete
Emmen,
gemeente Emmen (Dr.). Een archeologisch inventarise rend veldonderzoek door middel
van proefsleuven . ARC-rapporten 2005-78, Groningen.
Bosch, A.E., 1980. Het bronsdepot van Schoonebeek, gem. Schoonebeek. In: Nieuwe
Drentse Volksalmanak 1980, pp. 135-148.
Buitenhuis, H., 2004. Een archeologisch inventariserend veldonderzoek O) door (IV
middel van bureauonderzoek en grondboringen aan Laadweg de bij Zuidbarge, gemeente
Emmen (Dr.) . ARC-Rapporten 2004-38, Groningen.
Casparie, W.A., 1982. The Neolithic wooden trackway XXI (Bou) in the raised bog at
Nieuw-Dordrecht (The Netherlands). In: P alaeo his toria 24, pp. 115-164.
Casparie, W.A., 1986. The two Iron Age wooden track ways XIV (Bou) and XV (Bou)
in the raised bog of Southeast Drenthe (The Netherl ands). In: P alaeohis toria 28, pp.
169-210.
Casparie, W.A., B. van Geel, A.E.M. Hanraets, E. nsma Ja & I.L.M. Stuijts, 2004. De
veenweg van Nieuw-Dordrecht - onvoltooid en niet bruikt. ge In: N ie uwe D rentse
V olk salman ak 2004, pp. 114-141.
Casparie, W.A., 1987. Bog trackways in the Netherla nds. In: Palaeohistoria29,
1987
p.35-65. Rotterdam
Essink, M., 2003. Een archeologische inventarisatie op het terrein n sportpark va ‘De Planeet’
te Klazienaveen, gemeente Emmen . (Dr.) ARC-rapporten 2003-29, Groningen
Fijma, P. & J.L. van Beek, 2003. Archeologisch onderzoek Rundedal Emmen . Grontmij
Advies & Techniek bv, Assen. Concept
Fijma, P. & J.L. van Beek, 2003. Archeologisch onderzoek Rundedal te Zwartemeer .
Grontmij Advies & Techniek bv, Assen. Concept
Gerding, M.A.W., Vier eeuwen turfwinning. De verveningen in Groninge n, Friesland,
Drenthe en Overijssel tussen 1550 en . 1950 (Wageningen 1995)
Gerding, M.A.W. (red.), 1989. Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. Meppel/Amsterdam.
Ginkel, E. van, S. Jager & W.A.B. van der Sanden, 999. 1 Hunebedden. Monumenten van
een Steentijdcultuur . Uitgeverij Uniepers, Abcoude.
Glasbergen, W., 1956. De Romeinse muntschat van gercompascuum. Bar
In: Nieuwe
Drentse Volksalmanak 1956, pp. 211-214.
62

Hekman, J.J., 2004. Plangebied Emmen-Bedrijventerrein De Tweeling – eente GemEmmen,
Een inventariserend archeologisch onderzoek . RAAP-Notitie 680, Amsterdam.
Hopman, M. & P. Fijma, 2004. Archeologisch onderzoek Winkelseweg 14 te Roswinke l.
Grontmij Nederland bv, Assen
Jelsma, J. & C. Tulp. 2003. Een Inventariserend Archeologisch Veldonderzoek de aan
Heerenlandweg bij Ter Apel, Gemeente Emmen. Zuidhorn, De Steekproef
Jong, H.J. de, Schoonebeek, olierijk in zuidoost Drenthe (Assen 1986)
Karel, E.H., De maakbare boer. Streekverbetering als instrument van het Nederlandse
landbouwbeleid . (Groningen 2005)
Knaap. D., Voor geld is altijd wel een plaats te vinden. rma De fi W.A. Scholten (1841-1892).
De eerste Nederlandse industriële multinational . (Groningen, 2004)
Mensingh, B.J., Toen alles nog anders was. Fragmenten uit de edenis geschi vanEmmen .
(Exloo, 2002)
Minderhoud, H.D., Schoonebeek de eeuwen door. Grepen uit de geschiede nis van dorpen en
buurtschappen . (Schoonebeek, 1980)
Minderhoud, H.D., Stap voor stap door Dalen en Schoonebeek . (De Krim, 1984)
Molema, J., 1999. N391 Emmen-Ter Apel. Een Aanvullende Archeologische Inventarisatie
(AAI-1). Amsterdam, RAAPrapport 1999-214/MW.
Rapport voor de ruilverkaveling Sleenerstroom Ministerie van landbouw en visserij
(Utrecht, 1965)
Nijland, G., R.J. de Lange en J.C. Smittenberg 1982 . Milieukartering Drenthe 1974-1978.
III Fysische Geografie . Bijlage II: Fysisch Geografische Kaart van Drenth e schaal
1:50000. Rapport Provinciale Planologische Dienst an vDrenthe.
Ridderbos, V.R., 2004. Plangebied sportlandgoed Zwartmeer, gemeente Emmen; een
inventariserend archeologisch onderzoek . RAAP-Notitie 639, Amsterdam.
Roller, G.J. de, 2003. Een Aanvullende Archeologische Inventarisatie Delftlanden van ‘ 2,
fase 1', te Emmen, gemeente Emmen . (Dr.) ARC-Rapporten 2002-49, Groningen.
Roller, G.J. de, 2003. Een Archeologisch Inventariserend Veldonderzoek de locatie op Oude
Meerdijk, gemeente Emmen (Dr.) . ARC-Rapporten 2003-14, Groningen.
Roller, G.J. de, 2003. Een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) door middel van
boringen in een veengat in het uitbreidingsplan lftlanden’ ‘De te Emmen (Dr.) . ARC-
Rapporten 2003-40, Groningen.
Roller, G.J. de, 2003. Een archeologisch booronderzoek op de nieuwbouwloca tie De Veste te
Emmen (Dr.) . ARC-Rapporten 2002-152, Groningen. Sanden, W.A.B. van der, 1995.
Veenvondsten in Drenthe. In: N ieuwe D rentse V olks a lmanak 1995, pp. 79-83.
Sanden, W.A.B. van der, 1997. Veenvondsten in Drent he (2): over potten, herten en
wielen. In: N ieuwe D rentse V olks almanak 1997, pp. 117-121.
Sanden, W.A.B. van der, 1998. Veenvondsten in Drent he (3): van maalstenen, wolkluwens,
bronzen potten en veenlijken. In: N ie uwe D rentse V olks a lmana 1998, k pp.
103-106.
Spek, T., 2004. H et D rentse esdorpenlandsc hap: E en historisch-geogr afis che studie.
Stichting Matrijs, Utrecht.
Stichting voor Bodemkartering, 1975. B od emkaart van N ederland 1:500 00 . B lad 18 en 23
T e r A pel/N ieuw -S c hoonebeek. StiBoKa, Wageningen.
63

Stichting voor Bodemkartering, 1978. G eomorfologisc he K aart van N ederland 1:50000.
B lad 17 en 18 B eile n/R oswinkel . StiBoKa, Wageningen.
Visscher, Dr. J., 1940. Emmen en Zuidoost Drenthe . Utrecht.
Wit, M.J.M. de & S.J. Tuinstra, 2003. Een Inventariserend Veldonderzoek (IVO) door
middel van proefsleuven op terrein Klokkenslag mmen te E (Dr.).
ARC-Rapporten 2003-49, Groningen.
Wit, M.J.M. de, 2000. Romeinse bewoning in het tracé van de verlegde slandweg Frie te
Emmen, provincie Drenthe . ARC-Publicaties 2000-29, Groningen.
Zadoks-Josephus Jitta, A.N., 1956. De Romeinse munt schat van Bargercompascuum. In:
N ieuwe D rentse V olks almanak 1956, pp. 214-217.
Zeist, W. van, 1956. Palynologisch onderzoek van kele en Drentse veenlijken. In: N ie uwe
D rentse V olks alm anak 1956, pp. 199-209.
Zeist, W. van, 1957. Twee Neolithische veenvondsten te Nieuw-Dordrecht. In: Nieuwe
Drentse Volksalmanak 1957, pp. 12-15.
Websites
www.home.planet/~post9673/nieuw-amsterdam
www.historischemmen.nl
Kaarten
De gebruikte kaarten zijn te vinden in het Rijksarc hief Drenthe, merendeels in
de verzameling genaamd Topografische Atlas. Het num mer is het inventarisnummer
van de kaart.
191, Noord- en Zuidbarge, 1 : 20.000, circa 1870.
122, Emmer Compascuüm, 1 : 50.000, circa 1880.
350, Weerdinger Erfscheidenveen, 1 : 50.000, 1880.
349, Emmer Erfscheidenveen, 1 : 10.000, circa 1880.
348, Noord- en Zuidbargervenen, 1 : 20.000, 1880.
123, Kaart van tram- en straatwegen in de gemeente Emmen, 1 : 50.000, 1903.
201, Weerdinge, 1 : 10.000, 1905.
195, Roswinkelerveen, 1 : 5.000, 1905.
155, Barger Erfscheidenveen, 1 : 5.000, 1908.
176, Emmer Compascuüm, 1 : 5.000, 1908.
330, Wandelkaart van Emmen en Omgeving, 1 : 10.000 1930.
341, Emmen met naaste omgeving, 1 : 7.500, 1935.
347, Kaart gemeente Emmen, 1 : 25.000, 1940.
120, kaart van de gemeente Emmen, 1 : 50.000, 1862.
192, Noord- en Zuidbarge, 1 : 20.000, 1867.
K344, Roswinkel, 1777.
K838, Roswinkel, circa 1 : 3750, 1792.
K839, Roswinkel, circa 1 : 8050, 1795.
K311, Roswinkel, 1755.
64

Overige werken
Hottinger-atlas van Noord- en Oost-Nederland 177 3-1794. (Groningen 2003)
Geschiedenis van Emmen en Zuidoost-Drenthe. (Emm en, 1989)
Grote historische atlas van Nederland, deel 2 Noor d Nederland 1851-1855.
(Groningen 1990)
Historische atlas Drenthe. Chromotopografische kaa rt des rijks 1 : 25.000.
(Den Ilp, 1990)
Historische bijdragen uit het Zuidenveld. (z.p., 1995)
Geïllustreerde plaatsbeschrijving Gemeente Emmen. (Emmen 1923, herdr.
1980)
Geïllustreerde wandelgids voor Emmen en omstreken. Met wandelkaart.
(Emmen, 1914)
Fotoatlas Drenthe (Den Ilp, z.j.)
Emmen in het perspectief van de es (Emmen 2005)
Wandelkaart van Emmen en omgeving . Samengesteld met medewerking van de
Vereeniging ter bevordering van het vreemdelingenve rkeer te Emmen. (Emmen,
1930)
65

estemmingsplan Zwartemeer
Bijlage 4 Groenstructuur Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 157

estemmingsplan Zwartemeer
158 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Bijlage 5 Akoestisch onderzoek Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 161

estemmingsplan Zwartemeer
162 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Opdrachtgever:
Gemeente Emmen
Afdeling FRO
Postbus 30.001
7800 RA Emmen
t: 0591 685555
f: 0591 685599
e: gemeente@emmen.nl
Contactpersoon : mevr. I. Weis
Uitgevoerd door:
Ingenieursbureau Spreen
Langakkers 28
9469 RA Schipborg
t: 050 4090290
f: 050 4090235
e: info@bureauspreen.nl
Contactpersoon : Ing. W. Spreen
Rapport: 20100343
Akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai
bestemmingsplan “Zwartemeer” in de gemeente
Emmen
Datum: 26 oktober 2010

INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING .............................................................................................................................3
2 GEHANTEERDE UITGANGSPUNTEN...................................................................................3
2.1 Bouwmogelijkheden ...............................................................................................................3
2.2 Rekenmodel...........................................................................................................................3
2.3 Toegepaste aftrek conform art. 110g Wgh..............................................................................3
2.4 Verkeersgegevens .................................................................................................................4
3 GELUIDSBELASTING............................................................................................................4
4 RESUMÉ................................................................................................................................5
Figuren:
1. bestemmingsplan Zwartemeer
2. gehanteerde rijsnelheden
3. gehanteerde wegdektypes
4. wegen
5. geluidscontouren inclusief aftrek art. 110g Wgh
Bijlagen:
1. wegen
2

1 INLEIDING
De gemeente Emmen is voornemens het bestemmingsplan “Zwartemeer” te actualiseren. Naar
aanleiding van deze actualisatie is een akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai uitgevoerd.
Het bestemmingsplan is conserverend van aard en er zijn binnen het bestemmingsplan geen
wijzigingsgebieden aangewezen. Daar er geen sprake is van ‘nieuwe situaties’ hoeft de
geluidsbelasting ten gevolge van het wegverkeerslawaai niet te worden getoetst aan de Wet
geluidhinder.
De gemeente heeft aangegeven wel inzage te wensen in de geluidsbelasting ten gevolge van de
relevante wegen binnen het bestemmingsplan voor het jaar 10 jaar na vaststelling van het
bestemmingsplan (2020). Dit geldt tevens voor de 30 km/h wegen met een relatief hoge
verkeersintensiteit.
2 GEHANTEERDE UITGANGSPUNTEN
2.1 Bouwmogelijkheden
Dit onderzoek is gebaseerd op de door de gemeente Emmen aangegeven grenzen van het
bestemmingsplan (zie figuur 1). Zoals in de inleiding is aangegeven zijn er geen locaties aangewezen
met bouwmogelijkheden.
2.2 Rekenmodel
Voor het berekenen van de geluidsbelasting is gebruik gemaakt van het rekenprogramma Geomilieu
V1.62 van DGMR. De wegvakken zijn als harde bodemgebieden in het rekenmodel ingevoerd. Voor
de overige gebieden is een bodemfactor van 0,8 gehanteerd, hetgeen betekent dat 80% als zacht en
20% als akoestisch hard wordt verondersteld.
De geluidsbelasting is berekend op een hoogte van 5,0 meter boven maaiveld.
2.3 Toegepaste aftrek conform art. 110g Wgh
De geluidsbelasting ten gevolge van een weg wordt bepaald conform het Reken- en meetvoorschrift
geluidhinder 2006.
Bij het toetsen van de berekende geluidsbelasting mag conform artikel 110g van de Wet geluidhinder
een aftrek worden toegepast vanwege het in de toekomst stiller worden van het verkeer. De toe te
passen aftrek is weergegeven in artikel 3.6 van het Reken- en meetvoorschrift geluidhinder 2006 en
bedraagt:
a. 2 dB voor wegen waarvoor de representatief te achten snelheid van lichte motorvoertuigen 70
km/uur of meer bedraagt;
b. 5 dB voor de overige wegen;
c. 0 dB bij toepassing van artikel 3.2 van het Bouwbesluit 2003 en bij toepassing van de
artikelen 111, tweede en derde lid, 111a, 112 en 113 van de Wet.
In dit onderzoek is conform bovenstaande voor de wegen met een wettelijke rijsnelheid van 70 km/h of
meer een aftrek van 2 dB gehanteerd. Voor de wegen met een wettelijke rijsnelheid van minder dan
70 km/h is een aftrek van 5 dB gehanteerd. Deze aftrek is in de berekeningen verdisconteerd in de
vorm van een groepsreductie.
3

2.4 Verkeersgegevens
De verkeersgegevens van de A37 zijn aangeleverd door Rijkswaterstaat. Deze gegevens zijn
weergegeven in tabel 2.1.
Tabel 2.1: gehanteerde verkeersgegevens A37 peiljaar 2020
wegvak Weekdag
intensiteit
mvt/etmaal
A37
Zwartemeer- Duitse grens 14.260
periode Uurintensiteit Voertuigverdeling
(%)
(%)
lv mv zv
dag 6,3 73,3 6,4 20,3
avond 3,4 65,6 3,7 30,7
nacht 1,4 59,0 5,8 35,2
De wettelijke rijsnelheid op de A37 bedraagt 120 km/h voor de lichte motorvoertuigen en 80 km/h voor
vrachtverkeer. In het rekenmodel is conform de systematiek van Rijkswaterstaat gerekend met een
rijsnelheid van 115 km/h voor de lichte motorvoertuigen en 90 km/h voor het vrachtverkeer.
De gemeente heeft de verkeersgegevens van de overige relevante wegen aangeleverd. Deze
gegevens zijn weergegeven in tabel 2.2.
Tabel 2.2: gehanteerde verkeersgegevens overige wegen peiljaar 2020
wegvak weekdag uurintensiteit (%) voertuig-
intensiteit
verdeling (%)
mvt/etmaal dag avond nacht lv mv zv
Zuidervaart OZ
Eemslandweg
6.050 6,4 3,3 1,3 91,8 4,1 4,1
Boertienstraat – Klemstrook
6.050 6,6 3,8 0,8 91,2 4,4 4,4
Klemstrook – Duitse grens
Verlengde Van Echtenskanaal NZ
1.936 6,6 3,8 0,8 91,2 4,4 4,4
Zuidervaart OZ – Kamerlingswijk WZ 3.146 6,6 3,8 0,8 91,2 4,4 4,4
Klemstrook 3.025 6,6 3,8 0,8 91,2 4,4 4,4
Kamerlingswijk WZ / Hogeweg 1.936 6,6 3,8 0,8 91,2 4,4 4,4
De wettelijke rijsnelheden en wegdektypes van de wegen zijn weergegeven in bijlage 1. In figuur 2 en
3 zijn deze tevens grafisch weergegeven.
3 GELUIDSBELASTING
Met het akoestisch rekenmodel zijn de geluidscontouren (poldercontouren) berekend.
De geluidscontouren inclusief aftrek artikel 110g van de Wet geluidhinder zijn voor het jaar 2020
weergegeven in figuur 5.
Daar er geen sprake is van ‘nieuwe situaties’ hoeven er geen hogere waarden te worden
aangevraagd.
4

4 RESUMÉ
De gemeente Emmen is voornemens het bestemmingsplan “Zwartemeer” te actualiseren. Naar
aanleiding van deze actualisatie is een akoestisch onderzoek wegverkeerslawaai uitgevoerd.
Het bestemmingsplan is conserverend van aard en er zijn binnen het bestemmingsplan geen
wijzigingsgebieden aangewezen. Daar er geen sprake is van ‘nieuwe situaties’ hoeft de
geluidsbelasting ten gevolge van het wegverkeerslawaai niet te worden getoetst aan de Wet
geluidhinder.
De gemeente heeft aangegeven wel inzage te wensen in de geluidsbelasting ten gevolge van de
relevante wegen binnen het bestemmingsplan voor het jaar 10 jaar na vaststelling van het
bestemmingsplan (2020). Dit geldt tevens voor de 30 km/h wegen met een relatief hoge
verkeersintensiteit.
Met het akoestisch rekenmodel zijn de geluidscontouren (poldercontouren) berekend. In dit onderzoek
zijn de geluidscontouren inclusief aftrek artikel 110g van de Wet geluidhinder weergegeven voor het
jaar 2020.
Daar er geen sprake is van ‘nieuwe situaties’ hoeven er geen hogere waarden te worden
aangevraagd.
Ingenieursbureau Spreen
W. Spreen
5

FIGUREN

Ingenieursbureau Spreen Figuur 1
528000
527750
527500
527250
527000
526750
526500
526250
526000
525750
525500
525250
Grenzen bestemmingsplan
Grenzen bestemmingsplan
0 m 500 m
schaal = 1 : 12500
265750 266000 266250 266500 266750 267000 267250 267500 267750 268000
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Grenzen bestemmingsplan] , Geomilieu V1.62

528100
528000
527900
527800
527700
527600
527500
527400
266600 266700 266800 266900 267000 267100 267200 267300 267400 267500 267600 267700 267800
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
Ho = 5,0 m
53
53
58
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: RW37
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000
53
G eluidscontouren A37 (inclusief aftrek art. 110g W gh)
Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 1/8

H o = 5,0 m
W e gve rke e rs la w a a i - R M W -2 0 0 6 , [Z w a rte m e e r - B a s is m o de l] , G e o m ilie u V 1 .6 2
2 6 6 1 0 0 2 6 6 2 0 0 2 6 6 3 0 0 2 6 6 4 0 0 2 6 6 5 0 0 2 6 6 6 0 0 2 6 6 7 0 0 2 6 6 8 0 0 2 6 6 9 0 0 2 6 7 0 0 0 2 6 7 1 0 0 2 6 7 2 0 0 2 6 7 3 0 0
5 2 7 3 0 0
5 2 7 4 0 0
5 2 7 5 0 0
5 8
5 3
5 2 7 6 0 0
G
6 3
5 2 7 7 0 0
5 8
e
5 3
5 2 7 8 0 0
s cha a l = 1 : 5 0 0 0
l
u
0 m 2 0 0 m
5 2 7 9 0 0
i
6 3 - 9 9 dB
d
5 8 - 6 3 dB
5 3 - 5 8 dB
5 2 8 0 0 0
4 8 - 5 3 dB
s
Inclus ie f gro e psre ductie s
pe rio de : L de n
gro e p: Z uide rva a rt O Z
c
5 2 8 1 0 0
B o de m ge bie d
H o o gte lijn
S che rm
W e g
o
I
n

528000
527900
527800
527700
527600
527500
527400
527300
527200
Ho = 5,0 m
53
63
58
53
58
63
53
58
63
53
53
58 58
265800 265900 266000 266100 266200 266300 266400 266500 266600 266700 266800 266900 267000
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
63
58
53
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Eemslandweg
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000
53
G eluidscontouren Eem slandw eg (inclusief aftrek art. 110g W gh)
Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 3/8

528000
527900
527800
527700
527600
527500
527400
527300
527200
58
Ho = 5,0 m
58
53
58
53 53
58
266700 266800 266900 267000 267100 267200 267300 267400 267500 267600 267700 267800 267900
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
58
53
58
53
58
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Eemslandweg
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000
53
G eluidscontouren Eem slandw eg (inclusief aftrek art. 110g W gh)
Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 4/8

528000
527900
527800
527700
527600
527500
527400
527300
527200
Ho = 5,0 m
53
58
53
53
58 58
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Verlengde Van Echtenskanaal
Inclusief groepsreducties
266300 266400 266500 266600 266700 266800 266900 267000 267100 267200 267300 267400 267500
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000
G eluidscontouren V erlengde van Echtenskanaal (inclusief aftrek art. 110g W gh)
Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 5/8

527900
527800
527700
527600
527500
527400
527300
527200
527100
Ho = 5,0 m
53
266100 266200 266300 266400 266500 266600 266700 266800 266900 267000 267100 267200 267300
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
58
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Klemstrook
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000
G eluidscontouren Klem strook (inclusief aftrek art. 110g W gh)
Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 6/8

Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 7/8
527400
527300
527200
527100
527000
526900
526800
526700
526600
526500
526400
526300
58
58
58
58
53
53
58
53
53
Geluidscontouren Kamerlingswijk WZ (inclusief aftrek art. 110g Wgh)
58
266800 266900 267000 267100
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
267200 267300 267400 267500 267600
Ho = 5,0 m
53
Bodemgebied
Hoogtelijn
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Kamerlingswijk
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000

Ingenieursbureau Spreen Figuur 5 - 8/8
526300
526200
526100
526000
525900
525800
525700
525600
525500
525400
525300
525200
Ho = 5,0 m
53
58
53
58
58
58
53
58
53
58
53
53
53
Geluidscontouren Kamerlingswijk WZ (inclusief aftrek art. 110g Wgh)
Bodemgebied
Hoogtelijn
266800 266900 267000 267100 267200 267300 267400 267500 267600
Wegverkeerslawaai - RMW-2006, [Zwartemeer - Basismodel] , Geomilieu V1.62
Scherm
Weg
periode: Lden
groep: Kamerlingswijk
Inclusief groepsreducties
48 - 53 dB
53 - 58 dB
58 - 63 dB
63 - 99 dB
0 m 200 m
schaal = 1 : 5000

BIJLAGEN

Ingenieursbureau Spreen
Model: Basismodel
Groep: (hoofdgroep)
Lijst van Wegen, voor rekenmethode Wegverkeerslawaai - RMW-2006
Bijlage 1 - 1/3
Naam Omschr. ISO H Hbron Wegdek V(LV)
01 RW37 Zwartemeer - Duitsland 0,00 0,75 1L ZOAB 115
02 RW37 Duitsland - Zwartemeer 0,00 0,75 1L ZOAB 115
03 Zuidervaart N379 O.Z. 0,00 0,75 referentiewegdek 80
04 Zuidervaart N379 O.Z. 0,00 0,75 referentiewegdek 50
05 Eemslandweg 0,00 0,75 referentiewegdek 50
06 Eemslandweg Klemstrook-Kamerlingswijk 0,00 0,75 elementenverharding in keperverband (30km/h) 30
07 Eemslandweg 0,00 0,75 referentiewegdek 50
08 Eemslandweg 0,00 0,75 referentiewegdek 80
09 Verlengde Van Echtenskanaal 0,00 0,75 referentiewegdek 50
10 Klemstrook 0,00 0,75 elementenverharding in keperverband (30km/h) 30
11 Kamerlingswijk 0,00 0,75 referentiewegdek 50
11 Kamerlingswijk 0,00 0,75 elementenverharding in keperverband 50
12 Kamerlingswijk 0,00 0,75 referentiewegdek 50
Geomilieu V1.62
2-11-2010 16:13:40

Ingenieursbureau Spreen
Model: Basismodel
Groep: (hoofdgroep)
Lijst van Wegen, voor rekenmethode Wegverkeerslawaai - RMW-2006
Bijlage 1 - 2/3
Naam V(MV) V(ZV) Totaal aantal %Int.(D) %Int.(A) %Int.(N) %LV(D) %LV(A) %LV(N) %MV(D) %MV(A) %MV(N) %ZV(D)
01 90 90 7130,00 6,30 3,40 1,40 73,40 6,40 20,30 65,60 3,70 30,70 59,00
02 90 90 7130,00 6,30 3,40 1,40 73,40 6,40 20,30 65,60 3,70 30,70 59,00
03 80 80 6050,00 6,40 3,30 1,30 92,80 92,80 92,80 4,10 4,10 4,10 4,10
04 50 50 6050,00 6,40 3,30 1,30 92,80 92,80 92,80 4,10 4,10 4,10 4,10
05 50 50 6050,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
06 30 30 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
07 50 50 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
08 80 80 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
09 50 50 3146,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
10 30 30 3025,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
11 50 50 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
11 50 50 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
12 50 50 1936,00 6,60 3,80 0,80 91,20 91,20 91,20 4,40 4,40 4,40 4,40
Geomilieu V1.62
2-11-2010 16:13:40

Ingenieursbureau Spreen
Model: Basismodel
Groep: (hoofdgroep)
Lijst van Wegen, voor rekenmethode Wegverkeerslawaai - RMW-2006
Naam %ZV(A) %ZV(N)
01 5,80 35,20
02 5,80 35,20
03 4,10 4,10
04 4,10 4,10
05 4,40 4,40
06 4,40 4,40
07 4,40 4,40
08 4,40 4,40
09 4,40 4,40
10 4,40 4,40
11 4,40 4,40
11 4,40 4,40
12 4,40 4,40
Geomilieu V1.62
Bijlage 1 - 3/3
2-11-2010 16:13:40

Bijlage 6 Tankenlijst
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 185

estemmingsplan Zwartemeer
186 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

n k l i j s t Z w a r t e m e e r
a
N a a m A d r e s
m e r
u m m e r i e k
Y
a a t
d
8 O . L . S .
B l o k k e n 2 2
l o k k e n
2 2 6 6 6 5 3 , 1 6 5 2 7 2 4
o t d h u i s b r 1 0 . 0
8
. E m m e r C e n t r a a l W o n i n
H u i z e n 2 0
u i z e n
0 2 6 6 9 3 3 , 1 9 5 2 7 1 7
r e k h u i s b r 4 . 0
0 1
t
s l a n d w e g 2 6
s l a n d w e g
6 2 6 6 1 2 3 , 5 7 5 2 7 3 9
r e k d i e s e l 2 . 0 1 9 5 0
m
s l a n d w e g 2 6
s l a n d w e g
6 2 6 6 1 2 3 , 5 7 5 2 7 3 9
0 3
m
s l a n d w e g 2 6
s l a n d w e g
6 2 6 6 1 2 3 , 5 7 5 2 7 3 9
o t p d i e s e l 5 . 0 1 9 7 6
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
o t p l o o d v r 6 . 0 1 9 6 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
o t p l o o d v r 6 . 0 1 9 6 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
o t p s u p e r 6 . 0 1 9 6 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
o t p s u p e r 6 . 0 1 9 6 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
o t p d i e s e l 6 . 0 1 9 6 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 7 9 o g 5 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 8 5 o g 5 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 8 5 o g 5 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 8 5 o g 5 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 8 5 o g 5 5
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
5 5 1 1
m
s l a n d w e g 2 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 1 7 9 , 6 8 5 2 7 3 9
9 8 4 o g 5 5
m
b b e r s J . B .
m s l a n d w e g 3 5
s l a n d w e g
5 2 6 6 3 1 0 , 7 5 5 2 7 3 9
A T h u i s b r 4 . 0
0 1
u
s l a n d w e g 4 5
s l a n d w e g
5 2 6 6 4 5 3 , 4 4 5 2 7 3 9
z t d i e s e l 6 . 0
0 1
m
s l a n d w e g 4 5
s l a n d w e g
5 2 6 6 4 5 3 , 4 4 5 2 7 3 9
m
s l a n d w e g 4 5
s l a n d w e g
5 2 6 6 4 5 3 , 4 4 5 2 7 3 9
m
s l a n d w e g 4 5
s l a n d w e g
5 2 6 6 4 5 3 , 4 4 5 2 7 3 9
m
s l a n d w e g 4 8
s l a n d w e g
8 2 6 6 5 3 9 , 3 5 5 2 7 3 8
z t l o o d v r 6 . 0
0 1
m
s l a n d w e g 6 3
s l a n d w e g
3 2 6 6 7 7 2 , 7 9 5 2 7 3
o t d s u p e r 6 . 0 1 9 7 6
m
s l a n d w e g 6 3
s l a n d w e g
3 2 6 6 7 7 2 , 7 9 5 2 7 3
o t d l o o d v r 4 . 0 1 9 7 6
m
s l a n d w e g 7 9
s l a n d w e g
9 o t k d i e s e l 3 . 0
0 1
m
s l a n d w e g 8 8
s l a n d w e g
8 2 6 7 1 2 9 , 3 8 5 2 7 3 5
o t p h u i s b r 6 . 0
0 1
m
b o E m m e n b . v .
m s l a n d w e g 1 0 1
s l a n d w e g
0 1 2 6 7 4 0 0 , 1 7 5 2 7 2
A T h u i s b r 1 . 0
0 1
u
b o E m m e n b . v .
m s l a n d w e g 1 0 1
s l a n d w e g
0 1 2 6 7 4 0 0 , 1 7 5 2 7 2
A T h u i s b r 2 0 . 0
0 2
u
s l a n d w e g 1 1 6
s l a n d w e g
1 6 2 6 7 5 6 2 , 8 5 5 2 7 3 3
0 1
m
s l a n d w e g 1 2 5
s l a n d w e g
2 5 2 6 7 6 9 5 , 1 7 5 2 7 3 2
o t d s u p e r 1 2 . 0
m
s l a n d w e g 1 2 5
s l a n d w e g
2 5 2 6 7 6 9 5 , 1 7 5 2 7 3 2
o t d l o o d v r 1 2 . 0
m
s l a n d w e g 1 2 5
s l a n d w e g
2 5 2 6 7 6 9 5 , 1 7 5 2 7 3 2
o t d l o o d v r 1 2 . 0
m
s l a n d w e g 1 2 5
s l a n d w e g
2 5 2 6 7 6 9 5 , 1 7 5 2 7 3 2
o t d d i e s e l 1 2 . 0
m
s l a n d w e g 1 2 5
s l a n d w e g
2 5 2 6 7 6 9 5 , 1 7 5 2 7 3 2
o t d
m
e l m a n n J . J . G .
m e r l i n g s w i j k O . Z . 1 6
e r l i n g s w i j k O Z
6 2 6 7 1 9 1 , 5 8 5 2 6 8 5
o t k h u i s b r ?
0 1
u
a a t s b o s b e h e e r
m e r l i n g s w i j k O . Z . 8 3
e r l i n g s w i j k O Z
3 o t k d i e s e l 6 . 0
0 1
t
b e r m w . S . H .
m e r l i n g s w i j k W . Z . 1 3 6
e r l i n g s w i j k W Z
3 6 2 6 7 0 3 7 , 6 3 5 2 5 2 9
o t k h u i s b r 8 . 0
0 1
a
e r l i n g s w i j k W . Z . 3 8
e r l i n g s w i j k W Z
8 2 6 7 1 0 4 , 6 6 5 2 6 8 2
z t h u i s b r ?
0 1
m
b k e s H . H .
m e r l i n g s w i j k W . Z . 8 2
e r l i n g s w i j k W Z
2 2 6 7 0 5 9 , 2 5 5 2 6 2 4
o t k h u i s b r 6 . 0 1 9 6 8
u
l e m a s t r a a t 1 4
m a s t r a a t
4 2 6 7 0 7 4 , 7 1 5 2 7 2 0
z t p e t r o l ?
0 1
l
r v o r m d e G e m e e n t e
l l e m a s t r a a t 5
m a s t r a a t 2 6 7 0 3 6 5 2 7 2 4
A T h u i s b r 5 . 0
0 1
e
d e r v a a r t O . Z . 5
e r v a a r t O Z
2 6 6 6 6 8 , 6 8 5 2 7 5 8
z t d i e s e l ?
0 1
i

e l i c h t i n g
0 0 g e v . m e t z a n d
o
6 0 g e v m z a n d
v e r w i j d e r d
2
h t i n g
o v e n g r o n d s
n i e t v o l d o e n d e g e s a n e e r
b
v . m e t z a n d
o n d e r g r o n d s
i n g a f d o e n d e g e s a n e e r d
e
3 v e r v . g r . a f g e v .
g e v u l d
m
9 6 ? A m v b h e r s t e l i n r i c h
v o l d o e t a a n d e e i s e n
9
m v b v o l d o e t n i e t a a n B o o t
m v b v a l t n i e t o n d e r B o o t
m v b v e r w i j d e r d
v b v a l t o n d e r B o o t
e r w . 1 9 9 0
m
v b
i s v e r w i j d e r d o n d e r t o e z i
0 0 g e v . m e t z a n d
m
v b l p g ; 1 9 9 0 a a n g e p a s
a n d
b i n g e b r u i k
i s b e h a n d e l d o n d e r t o e z
e h . g e v . m . z a n d ; v e r m o e d
e g g e l z e l f
m
0 g e v . m e t z a n d
i s b e h a n d e l d b i j A c t i e T a
i s b e h a n d e l d z o n d e r t o e
e r w w u b b e n 1 1 - 1 2 - 9 7
0
r w C o h e n
i s b e h a n d e l d v o o r e i g e n
e v . m e t z a n d
e
e r w w u b b e n 1 9 - 9 - 9 6
e r w w u b b e n 2 0 - 9 - 9 5
n o p d r a c h t S u b a t , 1 9 9 6
e r w w u b b e n 2 0 - 8 - 9 6
n d 1 - 6 - 9 3
i s v e r w i j d e r d o n d e r t o e z i
a
4 - 9 1 d o o r i s o t a n k
i s v e r w i j d e r d o n d e r t o e z i
n o p d r a c h t S u b a t , 1 9 9 6
-
4 - 9 1 d o o r i s o t a n k
i s v e r w i j d e r d o n d e r t o e z i
n o p d r a c h t S u b a t , 1 9 9 6
-
- 4 - 1 9 9 3 v e r w w u b b e n
i s v e r w i j d e r d , h o e e n w a
n o p d r a c h t S u b a t , 1 9 9 6
3
- 1 0 - 9 2
h u i d i g e t o e s t a n d o n b e k e
n o p d r a c h t S u b a t , 1 9 9 6
2
0 g e v . m e t z a n d
b u i t e n g e b r u i k
E E N T A N K A A N W E Z I G
0
0 0 0 g e v . m e t z a n d

Bijlage 7 Secundair bluswater
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 189

estemmingsplan Zwartemeer
190 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Bijlage 8 Raadsvoorstel en raadsbesluit
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 193

estemmingsplan Zwartemeer
194 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 199

estemmingsplan Zwartemeer
200 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Regels
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 201

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 1 Inleidende regels
Artikel 1 Begrippen
1.1 plan:
het bestemmingsplan Zwartemeer van de gemeente Emmen;
1.2 bestemmingsplan:
de geometrisch bepaalde planobjecten met bijbehorende regels als vervat in het GML- bestand
NL.IMRO.0114.2009069-0701 met de bijbehorende regels en bijlage;
1.3 aan huisgebonden kleinschalige beroep- of bedrijfsactiviteiten:
het, met behoud van de woonfunctie, gebruik van een gedeelte van een woning of een daarbij behorend
bijgebouw voor het verrichten van werkzaamheden van dienstverlenende en/of ambachtelijke aard met
als doel daaruit hoofd- of neveninkomsten te betrekken of het zelfstandig en onder eigen naam
uitoefenen van een dienstverlenend beroep op administratief, juridisch, medisch, therapeutisch,
lichaamsverzorgend, kunstzinnig, ontwerptechnisch of hiermee gelijk te stellen gebied door een
daarvoor specifiek opgeleid persoon. De ruimtelijke uitwerking of uitstraling van het aan huisgebonden
bedrijf of beroep moet met de woonfunctie in overeenstemming zijn.
1.4 aanduiding:
een geometrisch bepaald vlak of figuur, waarmee gronden zijn aangeduid, waar ingevolge de regels,
regels worden gesteld ten aanzien van het gebruik en/of het bebouwen van deze gronden;
1.5 aanduidingsgrens:
de grens van een aanduiding indien het een vlak betreft;
1.6 achtererf:
gedeelte van het erf dat aan de achterzijde van het (hoofd)gebouw is gelegen;
1.7 achtererfscheiding
een van de weg afgekeerde zijde van een bouwperceel, met dien verstande, dat wanneer daarvoor
volgens het plan meerdere zijden in aanmerking kunnen komen. Het bevoegd gezag bepaalt welke zijde
als achtererfscheiding dient te worden aangemerkt;
1.8 achtergevel:
gevel aan de achterzijde van een (hoofd)gebouw;
1.9 agrarisch bedrijf:
een bedrijf dat is gericht op het voortbrengen van producten door middel van het telen van gewassen
en/of het houden van dieren;
1.10 agrarisch bedrijf grondgebonden:
agrarische bedrijvigheid (bedrijfsvoering), zoals akkerbouw, veeteelt en vollegrond tuinbouw die
afhankelijk zijn van de groeikracht van de bodem waarop het bedrijf wordt uitgeoefend, uitgezonderd een
boomkwekerij;
1.11 agrarische gronden/ agrarisch grondgebruik:
gronden welke gebruikt worden voor het voortbrengen van producten door middel van het telen van
gewassen en/of het houden van dieren;
202 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

1.12 ander(e) bouwwerk(en):
een bouwwerk, geen gebouw zijnde;
1.13 andere werk(en):
een werk, geen bouwwerk zijnde;
1.14 antennedrager:
bestemmingsplan Zwartemeer
antennemast of andere constructie bedoeld voor de bevestiging van een antenne;
1.15 antenne-installatie:
installatie bestaande uit een antenne, een antennedrager, de bedrading en de al dan niet in een
techniekkast opgenomen apparatuur, met de daarbij behorende bevestigingsconstructie;
1.16 archeologisch attentiegebied:
een gebied waar zich in en of de bodem met het oog op de bewoningsgeschiedenis
beschermingswaardige voorwerpen of sporen van vroegere samenlevingen kunnen bevinden;
1.17 bebouwing:
één of meer gebouwen en/ of bouwwerken geen gebouwen zijnde;
1.18 bedrijf:
een onderneming of gedeelte van een onderneming, die een organisatorisch zelfstandige eenheid vormt
en is gericht op de productie of de afzet van goederen of de verlening van diensten, hieronder begrepen
ondernemingen of gedeelten van ondernemingen, die door of vanwege de overheid worden geleid;
1.19 bedrijfsgebouw:
een gebouw dat dient voor de uitoefening van een bedrijf;
1.20 bedrijfswoning:
een woning in of bij een bedrijfsgebouw of op een terrein, bedoeld voor (het huishouden van) personen,
wiens huisvesting daar, gelet op de bestemming van het gebouw of het terrein, noodzakelijk is;
1.21 bedrijventerrein:
een gebied waar diverse bedrijven zich kunnen vestigen;
1.22 begane grond:
de bouwlaag of verdiepingsvloer van een gebouw ter hoogte van het peil;
1.23 beroeps- cq; bedrijfsvloeroppervlakte:
de totale vloeroppervlakte van de ruimte binnen een functie die wordt gebruikt voor een
aan-huis-gebonden beroep c;q; een (dienstverlenend) bedrijf of een dienstverlenende instelling, inclusief
opslag- en administratieruimten en dergelijke;
1.24 bestaand:
bestaand ten tijde van de terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan;
1.25 bestaande bebouwing:
bebouwing aanwezig op de eerste dag van de terinzagelegging van het ontwerp bestemmingsplan;
1.26 bestemmingsgrens:
de grens van een bestemmingsvlak;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 203

1.27 bestemmingsvlak:
bestemmingsplan Zwartemeer
een geometrisch bepaald vlak met eenzelfde bestemming;
1.28 bijgebouw:
een gebouw dat in bouwkundig opzicht ondergeschikt is aan het op het zelfde bouwperceel gelegen
hoofdgebouw, zoals een aan- of uitbouw en aangebouwd en/of vrijstaand bijgebouw;
1.29 bouwen:
het plaatsen, het geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen of veranderen en het vergroten van een
bouwwerk;
1.30 bouwgrens:
de grens van een bouwvlak;
1.31 bouwlaag:
een doorlopend gedeelte van een gebouw dat op gelijke of bij benadering gelijke hoogte liggende vloeren
en of balklagen is begrensd, zulks met inbegrip van de begane grond en met uitsluiting van de
onderbouw en zolder: voor de onderscheidenlijke bouwlagen geldt de volgende maximale bouwhoogte:
1 bouwlaag, 5 meter;
2 bouwlagen, 8 meter;
3 bouwlagen, 12 meter;
4 bouwlagen 15 meter;
5 bouwlagen 18 meter;
6 bouwlagen 21 meter;
1.32 bouwperceel:
een aaneengesloten stuk grond, waarop ingevolge de regels een zelfstandige, bij elkaar behorende
bebouwing is toegelaten;
1.33 bouwperceelgrens:
een grens van een bouwperceel;
1.34 bouwvlak:
een geometrisch bepaald vlak, waarmee gronden zijn aangeduid, waarop ingevolge de regels bepaalde
gebouwen en bouwwerken geen gebouwen zijnde zijn toegelaten;
1.35 bouwwerk:
elke constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die hetzij direct hetzij
indirect met de grond is verbonden, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond;
1.36 dagrecreatie:
een verblijf buiten de eigen woning langer dan 2 uur voor recreatieve doeleinden doorgebracht zonder
overnachting;
1.37 dak
iedere bovenbeëindiging van een gebouw;
1.38 dakopbouw:
de bovenste bouwlaag van een hoofdgebouw waarbij de oppervlakte maximaal 20% van de
basisoppervlak van het hoofdgebouw bedraagt;
204 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

1.39 detailhandel:
bestemmingsplan Zwartemeer
het bedrijfsmatig te koop aanbieden of verhuren van goederen, waaronder begrepen de uitstalling ten
verkoop, het verkopen en/of leveren van goederen aan personen die de goederen kopen voor gebruik,
verbruik of aanwending anders dan in de uitoefening van een beroeps- of bedrijfsactiviteit;
1.40 dienstverlenend beroep:
beroep waarvan de werkzaamheden bestaan uit het verlenen van economische en maatschappelijke
diensten aan derden, waaronder zijn begrepen kapperszaken, schoonheidsinstituten, fotostudio's, en
naar omvang en de aard daarmee gelijk te stellen bedrijven en inrichtingen, evenwel met uitzondering
van een garagebedrijf;
1.41 dienstverlening:
het bedrijfsmatig verlenen van diensten waarbij het publiek rechtstreeks (al dan niet via een balie) te
woord wordt gestaan en geholpen, waaronder belwinkel en internetcafé;
1.42 dierenpark (kinderboerderij):
een publiek park waar dieren worden gehouden, verzorgd en bezichtigd met een recreatieve- en/of
educatieve functie alsmede spelvoorzieningen aanwezig zijn;
1.43 dierenweide:
een weide/grasland waar dieren worden gehouden, al dan niet verzorgd en bezichtigd;
1.44 eerste bouwlaag
de bouwlaag die rechtstreeks ontsloten kan worden vanaf het aansluitend terrein;
1.45 eerste verdieping
tweede bouwlaag van een hoofdgebouw, een souterrain of kelder niet daaronder begrepen;
1.46 erf:
het binnen de (woon)bestemming gelegen gedeelte van het bouwperceel;
1.47 erker:
een (hoek- of rondvormig) uitgebouwd deel van een hoofdgebouw, waaronder ook een entreeportaal,
bouwkundig bestaand uit een "lichte" constructie met een overwegend transparante uitstraling, waarbij
het entreeportaal een meer besloten karakter mag hebben;
1.48 garagebox/autobox:
overdekte stalling voor een of meer auto's;
1.49 gebouw:
elk bouwwerk, dat een voor mensen toegankelijke, overdekte, geheel of gedeeltelijk met wanden
omsloten ruimte vormt;
1.50 geluidswerende voorzieningen:
geluidsreducerende constructie/ bouwwerk in de vorm van voorzieningen zoals geluidsschermen,
geluidswallen of aan deze constructies gelijk te stellen bouwwerk/ constructie;
1.51 gemengde doeleinden:
een combinatie van minimaal twee gelijkwaardige functies, zoals in dit bestemmingsplan opgenomen
hoofdgroepen van bestemmingen;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 205

1.52 geometrische plaatsbepaling:
bestemmingsplan Zwartemeer
locatie van een ruimtelijk object, vastgelegd in een ruimtelijk referentiesysteem;
1.53 gevel:
een bouwkundige constructie die een ruimte in een woning of gebouw scheidt van de buitenlucht,
daaronder begrepen het dak;
1.54 gevellijn:
de fysieke, danwel doorgetrokken denkbeeldige lijn die, behoudens toegelaten afwijkingen, bij het
bouwen aan de wegzijde met het vooraanzicht vanaf de weg, niet mag worden overschreden;
1.55 groenvoorziening:
een (openbaar)gebied, dat is ingericht als berm, park, groenstrook, beplantingsstrook, grasveld,
plantsoen, sport- en speelveldjes en dergelijke, welke voor het gehele jaar of een groot deel van het jaar
voor het publiek algemeen toegankelijk moet zijn;
1.56 hoofdgebouw:
gebouw dat op een perceel door zijn constructie of afmetingen, dan wel gelet op de bestemming, als het
belangrijkste bouwwerk valt aan te merken;
1.57 horeca:
een bedrijf, inrichting waar bedrijfsmatig dranken en/ of etenswaren voor gebruik ter plaatse worden
verstrekt en /of waarin bedrijfsmatig logies wordt verstrekt;
1.58 horeca-1:
een horecabedrijf gericht op het verstrekken van al dan niet voor consumptie ter plaatse bereide
etenswaren, met als nevenactiviteit het verstrekken van zwak- en niet alcoholische dranken zoals
cafetaria's, snackbars, lunchrooms, broodjeszaken en daarmee vergelijkbare horecabedrijven zoals een
sportkantine;
1.59 horeca-2:
een horecabedrijf gericht op het verstrekken van maaltijden voor consumptie ter plaatse met als
nevenactiviteit het verstrekken van alcoholische en niet-alcoholische dranken zoals restaurants, bistro's,
grillrooms, en daarmee vergelijkbare horecabedrijven;
1.60 horeca-3:
een horecabedrijf gericht op het verstrekken van alcoholische en niet-alcoholische dranken voor
consumptie ter plaatse, met eventueel daaraan ondergeschikt het verstrekken van etenswaren of
maaltijden voor gebruik ter plaatse, zoals (eet)cafés, met uitzondering van discotheken en nachtclubs;
1.61 horeca-4:
een horecabedrijf gericht op het verstrekken van dranken voor gebruik ter plaatse, waarbij het doen
beluisteren van overwegend elektrisch versterkte muziek en het gelegenheid geven tot dansen een
wezenlijk onderdeel vormen, zoals discotheken, alsmede horecabedrijven gericht op het verstrekken van
dranken en kleine etenswaren voor gebruik ter plaatse;
1.62 horeca-5:
een horecabedrijf gericht op het verstrekken van logies met als nevenactiviteiten het verstrekken van
maaltijden of dranken voor gebruik ter plaatse, zoals hotels en pensions;
1.63 kampeermiddel:
a. een tent, een tentwagen, een camper, een caravan of een stacaravan;
b. enig ander onderkomen of enig ander voertuig of gedeelte daarvan, dat geheel of ten dele is
206 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
bestemd of opgericht dan wel wordt of kan worden gebruikt voor recreatief nachtverblijf;
1.64 kantoor:
beroeps- of bedrijfsmatige werkruimte(n) die door hun indeling en aard bestemd zijn om overwegend
gebruikt te worden voor het verrichten van administratieve werkzaamheden en dienstverlening
1.65 karakteristieke objecten:
objecten, welke wordt bepaald door de hoofdvorm en de bouwstijl, waarbij de relatie tussen hoofdvorm
(nokhoogte, goothoogte en dakvorm), voormalige functie en situering kenmerkend is voor de streek of
een tijdsperiode;
1.66 kas:
een gebouw, waarvan de wanden en het dak geheel of grotendeels bestaan uit glas of ander
licht-doorlatend materiaal, dienend tot het kweken van vruchten, bloemen of planten;
1.67 landschappelijke waarden:
de aan een gebied toegekende waarde, gekenmerkt door het waarneembare deel van het aardoppervlak
(geomorfologisch, hydrologisch, ecologisch, cultuurhistorisch en landschappelijk-esthetische);
1.68 luifel:
een andere bouwwerk, bevestigd aan een wand zonder in contact te komen met de grond, vaak boven
een raam of deur;
1.69 maatschappelijke voorzieningen:
voorzieningen voor het uitoefenen van activiteiten gericht op de sociale, maatschappelijke, educatieve en
openbare dienstverlening, waaronder: gezondheidszorg, zorg en welzijn, jeugd/ kinderopvang, onderwijs,
religie, uitvaart, bibliotheken, openbare dienstverlening, culturele voorzieningen, verenigingsleven,
gevangeniswezen, nutsvoorzieningen, voorzieningen voor sport en sportieve recreatie, alsook
ondergeschikte detailhandel en horeca ten dienste van deze voorzieningen;
1.70 medische voorzieningen:
voorzieningen voor medische hulpverlening en medische hulpmiddelen, zoals een huisartsenpost,
medische groepspraktijk, tandartsenpraktijk, fysiotherapie, apotheek, kruisgebouw, GGD,
dierenartsenpraktijk, geestelijke hulpverlening of hiermee gelijk te stellen gebied door een daarvoor
specifiek opgeleid persoon;
1.71 natuurlijke waarde:
de aan een gebied toegekende waarde gekenmerkt door geologische, geomorfologische, bodemkundige
en biologische elementen, zowel afzonderlijk als in onderlinge samenhang;
1.72 nutsvoorzieningen/ of nutsbedrijven en semi-openbare nutsvoorzieningen:
voorzieningen ten dienste van openbare en semi-openbare nut, zoals transformatorgebouwen,
telefooncentrales, alarmeringsystemen, riolering, rioolgemalen, waterzuivering, de levering van
elektriciteit, gas, water en warmte, voorzieningen voor de waterhuishouding en naar aard van
nutsvoorzieningen of daarmee gelijk te stellen overige voorzieningen;
1.73 overkapping:
een ander bouwwerk, dat een overdekte ruimte vormt met ten hoogste één wand (dak op pootjes);
1.74 perceelgrens:
de lijn, welke de scheiding vormt tussen twee bouwpercelen of tussen een bouwperceel en een
aangrenzend terrein;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 207

1.75 serre:
bestemmingsplan Zwartemeer
een (hoek- of rondvormig) uitgebouwd deel van een hoofdgebouw, bouwkundig bestaand uit een lichte
constructie met een overwegend transparante uitstraling;
1.76 staat van bedrijfsactiviteiten
een lijst van bedrijven bevattende informatie over de bedrijven die zijn toegestaan binnen het plangebied;
De lijst is als bijlage bij de voorschriften opgenomen;
1.77 straat- en bebouwingsbeeld:
de waarde van een gebied in stedenbouwkundige zin, die wordt bepaald door de mate van samenhang in
aanwezige bebouwing, daarbij in het bijzonder gelet op een goede verhouding tussen bouwmassa en
open ruimte, een goede hoogte- en breedteverhouding tussen de bebouwing onderling en de samenhang
in bouwvorm en ligging tussen bebouwing die ruimtelijk op elkaar georiënteerd is;
1.78 waterhuishoudkundige voorzieningen:
voorzieningen ten dienste van de waterhuishouding waaronder wadi's, waterlopen, waterpartijen,
watergangen, dammen, sluizen, duikers, retentiebekkens, vijvers;
1.79 waterlopen:
een sloot, goot of greppel t.b.v. opvang en afvoer van gebiedseigen water en mede bedoeld als
verbinding tussen de voor water bestemde gronden;
1.80 woning aaneengebouwd (rijwoning):
een grondgebonden woning die met andere gelijkvormige huizen onder een kap of in een rij staat;
1.81 woning twee-aaneen:
een woning op slechts 1 zijde gesitueerd op de zijdelingse perceelsgrens waaronder ook begrepen
geschakelde woningen;
1.82 woning vrijstaand:
een grondgebonden woning waarbij het hoofdgebouw vrij staat van naast gelegen hoofdgebouwen;
1.83 woning:
een complex van ruimten, uitsluitend bedoeld voor de huisvesting van één afzonderlijk huishouden;
1.84 wooneenheid:
afzonderlijk bewoonbaar gedeelte van een voor wonen (mede) bestemd gebouw; e;
1.85 woonzorgcentrum:
een complex met een bouwwijze die is gericht op beschermd wonen, zorg en verpleging, waarbij
eventueel met complexgewijze overeengekomen zorg- en servicearrangementen, maar met een
consequente contractuele scheiding tussen wonen, zorg en service;
1.86 zijerf:
gedeelte van het erf dat aan de zijkant van het (hoofd)gebouw gelegen is;
1.87 zijerfscheiding:
een scheiding tussen twee bouwpercelen of tussen een bouwperceel en een daarop aansluitende
bestemming, met dien verstande dat wanneer daarvoor volgens het plan meerdere zijden in aanmerking
kunnen komen, het bevoegd gezag bepaalt welke zijde als zijerfscheiding dient te worden aangehouden;
208 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 2 Wijze van meten
bestemmingsplan Zwartemeer
Bij toepassing van deze regels wordt als volgt gemeten:
2.1 de afstand tot de zij- c.q. achtererfscheiding:
de kortste afstand gemeten tussen een bouwwerk en de zij- c.q. achtererfscheiding;
2.2 de bebouwing op de verbeelding:
de op de verbeelding aangegeven (kadastrale) bebouwing wordt als illustratief beschouwd;
2.3 de bebouwingspercentage:
een op de plankaart of in de voorschriften aangegeven percentage, dat de grootte aangeeft van het deel
van het bouwvlak, dat ten hoogste mag worden bebouwd;
2.4 de bouwhoogte van een bouwwerk:
vanaf het peil tot aan het hoogste punt van een gebouw of van een bouwwerk, geen gebouw zijnde, met
uitzondering van ondergeschikte bouwonderdelen, zoals schoorstenen, antennes, en naar de aard
daarmee gelijk te stellen bouwonderdelen.
2.5 de dakhelling:
langs het dakvlak ten opzichte van het horizontale vlak.
2.6 de goothoogte van een bouwwerk:
vanaf het peil tot aan de bovenkant van de goot, c.q. de druiplijn, het boeibord, of een daarmee gelijk te
stellen constructiedeel.
2.7 de hoogte van een windturbine:
vanaf het peil tot aan de (wieken)as van de windturbine.
2.8 de inhoud van een bouwwerk:
tussen de bovenzijde van de begane grondvloer, de buitenzijde van de gevels (en/of het hart van de
scheidsmuren) en de buitenzijde van daken en dakkapellen.
2.9 de oppervlakte van een bouwwerk:
tussen de buitenwerkse gevelvlakken en/of het hart van de scheidingsmuren, neerwaarts geprojecteerd
op het gemiddelde niveau van het afgewerkte bouwterrein ter plaatse van het bouwwerk.
2.10 het peil:
het peil overeenkomstig de bouwverordening, danwel indien geen peil overeenkomstig de
bouwverordening is vast te stellen, de hoogte van het afgewerkte bouwterrein, indien in of op het water
wordt gebouwd, dan het Normaal Amsterdams Peil of een ander plaatselijk waterpeil aan te houden;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 209

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 2 Bestemmingsregels
Artikel 3 Agrarisch
3.1 Bestemmingsomschrijving
De voor 'Agrarisch' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. agrarische gronden;
b. recreatief medegebruik voor een ijsbaan voor zover de gronden op de verbeelding zijn aangeduid met
de aanduiding "ijsbaan";
c. kleinschalig kan]mperen ter plaatse van de aanduiding 'specifieke aanduiding-kleinschalig kamperen
(sa-kk)';
met bijbehorende:
d. andere bouwwerken;
e. water;
f. toegangswegen, in- en uitritten;
g. groenvoorzieningen;
h. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
3.2 Bouwregels
3.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
op of in deze gronden mogen geen gebouwen en mestsilo's worden gebouwd.
3.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
b. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de hoogte van lichtmasten maximaal 10 meter mag
bedragen.
3.3 Afwijken van de bouwregels
3.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:
artikel 3.2.1 voor de oprichting van stallen en schuilgelegenheden ten behoeve van (klein)vee, met
dien verstande dat;
1. gebouwen uitsluitend mogen worden opgericht op percelen met een oppervlak van ten minste
5000 m²;
2. de bouwhoogte niet meer dan 3,5 meter mag bedragen;
3. de dakhelling niet minder dan 15 graden mag bedragen;
4. de oppervlakte niet meer dan 50 m² mag bedragen.
210 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

3.3.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in artikel 3.3.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om een omgevingsvergunning te verlenen
worden in ieder geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de
verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de
milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de
genoemde waarden en of belangen onevenredig worden geschaad wordt de omgevingsvergunning niet
verleend;
3.4 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van verblijfsrecreatie;
b. het gebruik van de gronden voor de opslag van mest.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
3.5 Omgevingsvergunning voor het uitvoeren van werken, geen bouwwerk zijnde of van
werkzaamheden
3.5.1 Vergunningplichtige werken en werkzaamheden
Voor de volgende werken, geen bouwwerken zijnde, en werkzaamheden is een omgevingsvergunning
vereist:
a. het ophogen, ontgronden, egaliseren, ontginnen en diepploegen;
b. het aanleggen van wegen, voet-, fiets- en ruiterpaden en dagrecreatieve voorzieningen zoals
picknickplaatsen en parkeervoorzieningen;
c. het kweken van bomen en fruitteelt, voor zover het een aaneengesloten oppervlakte van meer dan 1
hectare betreft;
d. het graven en dempen van wijken, sloten en waterlopen;
e. het aanleggen of verwijderen van ondergrondse leidingen en het zoeken naar delfstoffen;
f. het aanleggen van houtopstanden en (lijnvormige) beplanting;
g. het beplanten en/of bebossen van gronden met houtopstanden, erfbeplanting uitgezonderd.
3.5.2 Uitzonderingen
Het bepaalde in lid 3.5.1 is niet van toepassing op werken en/of werkzaamheden die:
a. nodig zijn voor de aanleg van geluidswallen en geluidsschermen, resp. taluds voor fiets- en
voetpaden en de wijkontsluitingswegen;
b. normaal onderhoud en beheer betreffen, waaronder normaal spit- en ploegwerk, anders dan
diepploegen;
c. noodzakelijk zijn in verband met het op de bestemming gerichte beheer of gebruik van de grond;
d. al in uitvoering zijn op het tijdstip van het van kracht worden van het plan;
e. mogen worden uitgevoerd krachtens een al verleende vergunning.
3.5.3 Voorwaarden
De omgevingsvergunning wordt niet verleend indien het werk of de werkzaamheid plaatsvindt met het
oog op het ontwikkelen of versterken van natuurwaarden in een nieuw natuurgebied en door de uitvoering
op directe of indirecte wijze aantoonbare afbreuk wordt of zou worden gedaan aan de agrarische
bedrijfsvoering op aangrenzende of nabijgelegen percelen, dan wel aantoonbare schade of nadeel aan
nabijgelegen agrarische bedrijven en/of de landbouwfunctie wordt of zou worden gedaan.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 211

3.5.4 Beperkingen
bestemmingsplan Zwartemeer
De omgevingsvergunning wordt in ieder geval geweigerd wanneer de voorgenomen werken, of
werkzaamheden de waarden van een gebied zodanig zullen aantasten of de mogelijkheden tot herstel
daarvan zodanig zullen verkleinen, dat dit niet door het stellen van voorwaarden aan de vergunning kan
worden voorkomen.
212 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 4 Bedrijf - Milieucategorie 2
4.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Bedrijf- Milieucategorie 2' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. bedrijven tot en met milieucategorie 2, zoals bedoeld in de bijgevoegde staat van inrichtingen,
bijlage 1, met uitzondering van risicovolle inrichtingen met een plaatsgebonden risicocontour van
10-6 / jaar, geluidzoneringsplichtige inrichtingen, zoals bedoeld in het Inrichting- en
vergunningenbesluit milieubeheer en vuurwerkbedrijven;
b. goederenwegvervoersbedrijf uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van
bedrijf-goederenwegvervoersbedrijf';
c. kunststofverwerkingsbedrijf zonder fenolharsen uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'specifieke
vorm van bedrijf-kuststofverwerkingsbedrijf';
d. metaaloppervlakte behandelbedrijf lakspuiten en moffelen uitsluitend ter plaatse van de aanduiding
'specifieke vorm van bedrijf-metaaloppervlakte behandelbedrijf lakspuiten en moffelen';
e. sloopbedrijf uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van bedrijf-sloopbedrijf';
f. smederij/lasinrichting/bankwerkerij uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van
bedrijf-smederij/lasinrichting/bankwerkerij';
g. bedrijfsgebouwen;
h. een bedrijfswoning met bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
en mede bestemd voor:
i. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
j. andere bouwwerken;
k. groenvoorzieningen;
l. kunstwerken en waterwerken;
m. toegangswegen, in- en uitritten;
n. parkeervoorzieningen;
o. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
4.2 Bouwregels
4.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van een gebouw dient in de gevellijn te worden gebouwd;
c. per bouwvlak is het maximale bebouwingspercentage 60%, dan wel indien een hoger
bebouwingspercentage aanwezig is, het bestaande bebouwingspercentage;
d. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht, tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
e. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
f. de dakhelling van een gebouw mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling indien
de dakhelling afwijkend is.
4.2.2 Bedrijfswoning
Voor het bouwen van een bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning' is één bedrijfswoning toegestaan;
b. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
c. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
d. de afstand van een bedrijfswoning tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 213

estemmingsplan Zwartemeer
bedragen, tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval de bestaande afstand als minimum
geldt;
e. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
f. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
4.2.3 Bijgebouwen bij de bedrijfswoning
Voor het bouwen van bijgebouwen bij de bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
hoger is dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
4.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van overkappingen, zoals carports, mag maximaal 3 meter bedragen;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 6 m bedragen en maximaal 15 m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen;
d. de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/of langs het
gedeelte van een zijerf dat loopt vanaf de openbare weg tot 1 m achter de gevellijn mag maximaal 2
meter bedragen;
e. luifels aan een gebouw mogen maximaal 1.5 meter uit steken.
4.3 Nadere eisen
4.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
4.4 Afwijken van de bouwregels
4.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 4.2.1 onder a in die zin dat het hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits de oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. lid 4.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen worden gebouwd voor
noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
214 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 4.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 4.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 4.2.3 onder c en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 4.2.4 onder d en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
4.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 4.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
4.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van bedrijven die niet zijn genoemd onder
de categorieën 1 en 2 in de Staat van inrichtingen;
b. het gebruik van gronden en bouwwerken ten behoeve van detailhandel,
c. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een bedrijfswoning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
4.6 Afwijken van de gebruiksregels
4.6.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 4.1 onder a in die zin dat andere bedrijven die in aard en omvang gelijk zijn aan de
milieucategorie 2 bedrijven op de bijgevoegde staat van inrichtingen zich mogen vestigen binnen de
voor Bedrijf milieucategorie 2, bestemde gronden met uitzondering van detailhandelsbedrijven,
bedrijven met een risicocontour van 10-6 en geluidzoneringsplichtige inrichtingen, zoals bedoeld in
het Inrichting- en vergunningenbesluit milieubeheer mits:
1. het gaat om bedrijven die niet zijn genoemd in bijlage 1, maar die qua milieubelasting
gelijkwaardig zijn aan de milieucategorie 2 bedrijven die wel worden genoemd in bijlage 1 onder
een hogere categorie dan 2, maar in een individueel geval een lagere milieubelasting hebben;
2. het geen geluidzoneringsplichtige inrichtingen, risicovolle inrichtingen en/of vuurwerkbedrijven
betreft;
b. artikel 4.5 onder b in die zin dat detailhandel van ter plaatse vervaardigde goederen, niet zijnde
levensmiddelen, kleding, schoeisel, en huishoudelijke artikelen mag plaatsvinden.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 215

4.6.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 4.6.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
4.7 Wijzigingsbevoegdheid
Burgemeester en wethouder zijn bevoegd op grond van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het
plan te wijzigen voor:
a. de bestemming Bedrijf - milieucategorie 2 (B-M2) na bedrijfsbeëindiging te wijzigen in de
bestemming Wonen - Vrijstaand (W-V) (volgens de regels van artikel 24);
b. de wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging
om conform artikel 3.6 Wro het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden
in andere bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden of belangen
onevenredig worden geschaad kan de functiewijziging niet plaatsvinden.
216 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 5 Bedrijf - Nutsvoorzieningen
5.1 Bestemmingsomschrijving
De voor 'Bedrijf - Nutsvoorzieningen' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. nutsvoorzieningen;
met bijbehorende:
b. andere bouwwerken;
c. waterhuishoudkundige voorzieningen;
d. parkeervoorzieningen;
e. toegangswegen;
f. groenvoorzieningen;
g. erven.
5.2 Bouwregels
5.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de bouwhoogte van een gebouw mag maximaal 4 meter bedragen.
5.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen mag maximaal 2 meter bedragen;
b. de bouwhoogte van andere bouwwerken mag maximaal 6 m bedragen en maximaal 15 m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen.
5.3 Nadere eisen
5.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 217

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 6 Bedrijf- Verkooppunt motorbrandstoffen
6.1 Bestemmingsomschrijving
De voor Bedrijf- Verkooppunt motorbrandstoffen aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. brandstofverkooppunt, LPG niet inbegrepen
b. benzineshop; verkooppunt gekoppeld aan brandstofverkooppunt en aan het brandstofverkooppunt
gerelateerde goederen;
c. autoverhuurbedrijf;
d. autowasgelegenheid;
e. een bedrijfswoning met bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding bedrijfswoning;
f. een luifel ter overkapping van de brandstoftankpunten ter plaatse van de aanduiding specifieke
bouwaanduiding-overkapping;
en mede bestemd voor:
g. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met de daarbij behorende:
h. andere bouwwerken;
i. toegangswegen in- en uitritten;
j. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
6.2 Bouwregels
6.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. het bouwvlak mag volledig bebouwd worden;
c. ter plaatse van de maatvoeringaanduiding bouwhoogte mag de bouwhoogte van het (hoofd)gebouw
niet meer bedragen dan is aangegeven, danwel de bestaande bouwhoogte indien geen of een
andere dan de bestaande bouwhoogte is aangegeven;
6.2.2 Bedrijfswoning
Voor het bouwen van een bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning' is één bedrijfswoning toegestaan;
b. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
c. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
d. de afstand van een bedrijfswoning tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te
bedragen en indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5
meter afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand
kleiner is, in welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
e. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
f. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
6.2.3 Bijgebouwen bij de bedrijfswoning
Voor het bouwen van bijgebouwen bij de bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw;
b. anders dan gesteld in artikel 6.2.1 onder a mogen bijgebouwen bij de bedrijfswoning buiten het
bouwvlak ter plaatse van de aanduiding bedrijfswoning worden opgericht;
c. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij de bedrijfswoning mag maximaal 75 m² bedragen,
mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
d. bijgebouwen dienen achter de bedrijfswoning te worden opgericht;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw, mag maximaal 3 meter bedragen;
218 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
f. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
6.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
b. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 3 meter bedragen, met dien verstande dat
lichtmasten en vlaggenmasten maximaal 5 meter mogen bedragen;
c. in afwijking van het bepaalde in 6.2.1 onder a, b en c mag ter plaatse van de specifieke
bouwaanduiding overkapping een overkapping voor de gevellijn worden opgericht met een maximum
bouwhoogte tot 6 meter;
d. in afwijking van het bepaalde in 6.2.4 onder a en b mag een erf- en terreinafscheiding voor de
gevellijn opgericht worden mits de bouwhoogte van de erf- en terreinafscheidingen gelegen langs
een openbare weg en/ of langs het gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan
de voorgevel van het (hoofd)gebouw, maximaal 1 meter bedraagt, met dien verstande dat de
bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
6.3 Nadere eisen
6.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
6.4 Afwijken van de bouwregels
6.4.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen ontheffing verlenen van het bepaalde in:
a. lid 6.2.1 onder a in die zin dat het hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits de oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. het bepaalde in lid 6.2.3 onder c in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen
worden gebouwd voor noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO) uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 6.2.3 onder c en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 6.2.3 onder c en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 6.2.3 onder d en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 6.2.4 onder d en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 219

6.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in artikel 6.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om af te wijken van het bestemmingsplan
worden in ieder geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de
verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de
milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de
genoemde waarden en of belangen onevenredig worden geschaad wordt de omgevingsvergunning niet
verleend;
6.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming wordt in ieder geval gerekend:
a. het verkopen van LPG;
b. het gebruik van niet geluidsgevoelige ruimtes als geluidsgevoelige ruimte;
6.6 Wijzigingsbevoegdheid
Burgemeester en wethouder zijn bevoegd op grond van artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het
plan te wijzigen:
a. artikel 6.1 lid onder a, b, c en d, en toestaan dat een bedrijf milieucategorie 2 zoals op de
bijgevoegde staat van inrichtingen is weergegeven danwel een bedrijf welke in aard en omvang gelijk
is aan het bestemde bedrijf "Bedrijf- Verkooppunt motorbrandstoffen" op de zich mag vestigen
binnen de voor Bedrijf- Verkooppunt motorbrandstoffen bestemde gronden met uitzondering van
detailhandelsbedrijven, bedrijven met een risicocontour van 10-6 en geluidzoneringsplichtige
inrichtingen zoals bedoeld in het Inrichting- en vergunningenbesluit milieubeheer;
b. door de bestemming Bedrijf - milieucategorie 2 na bedrijfsbeëindiging wijzigen in de bestemming
Maatschappelijk;
c. De wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging
om conform artikel 3.6 Wro het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden
in andere bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden en of belangen
onevenredig worden geschaad kan de functiewijziging niet plaatsvinden.
220 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 7 Bedrijventerrein
7.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Bedrijventerrein' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. bedrijven in de milieucategorieën 1 en 2, zoals bedoeld in de bijgevoegde Staat van inrichtingen,
bijlage 1, met uitzondering van detailhandel en risicovolle inrichtingen met een plaatsgebonden
risicocontour van 10-6 / jaar, geluidzoneringsplichtige inrichtingen, zoals bedoeld in het Inrichting-
en vergunningenbesluit milieubeheer en vuurwerkbedrijven;
b. goederenwegvervoersbedrijf uitsluitend ter plaatse van de aanduiding 'specifieke vorm van
bedrijf-goederenwegvervoersbedrijf';
c. bedrijfsgebouwen;
d. bedrijfswoning met bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding bedrijfswoning;
e. in afwijking van het bepaalde in artikel 7.1 onder a is de uitsluiting van detailhandel niet van
toepassing op:
1. detailhandel van ter plaatse vervaardigde goederen, niet zijnde levensmiddelen, kleding, schoeisel
en huishoudelijke artikelen;
2. goederen in een onderneming, waarin een nijverheids en/of ambachtsbedrijf een wezenlijk
bestanddeel van de totale bedrijfsuitoefening in de onderneming uitmaakt en de detailhandel in die
goederen geschiedt zowel ter plaatse waar dat bedrijf wordt uitgeoefend als, gelet op de aard van
die goederen, in rechtstreeks verband met de uitoefening van het bedrijf;
3. detailhandel in ABC (Auto's, Boten, Caravans) en bijbehorende accessoires mits het
verkoopvloeroppervlak (netto) per vestiging niet meer bedraagt dan 1000 m2;
4. detailhandel in tenten, tentonderdelen en aanverwante artikelen mits het verkoopvloeroppervlak
(netto) per vestiging niet meer bedraagt dan 1000 m2;
5. detailhandel in landbouwwerktuigen, landbouwmachines, andere machinerieën en aanverwante
artikelen mits het verkoopvloeroppervalk (netto) per vestiging niet meer bedraagt dan 1000 m2;
6. detailhandel in brandbare en/of gevaarlijke stoffen mits het verkoopvloeroppervlak (netto) per
vestiging niet meer bedraagt dan 1000 m2;
7. detailhandel in grove bouwmaterialen mits het verkoopvloeroppervlak (netto) per vestiging niet meer
bedraagt dan 1000 m2;
en mede bestemd voor:
f. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
g. andere bouwwerken;
h. tuin, erven;
i. toegangswegen, in- en uitritten;
j. parkeervoorzieningen;
k. groenvoorzieningen;
l. kunstwerken en waterwerken;
m. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
7.2 Bouwregels
7.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van bedrijfsgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van een gebouw dient in de gevellijn te worden gebouwd;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling van een gebouw mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling indien
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 221

de dakhelling afwijkend is.
7.2.2 Bedrijfswoning
bestemmingsplan Zwartemeer
Voor het bouwen van een bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning' is één bedrijfswoning toegestaan;
b. het aantal bedrijfswoningen met de bestemming Bedrijventerrein ten tijde van de terinzagelegging
van het ontwerpbestemmingsplan mag niet worden vermeerderd, tenzij dit op de verbeelding met
een aanduiding anders is weergegeven;
c. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
d. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
e. de afstand tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de
erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf
de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval
de bestaande afstand als minimum geldt;
f. ter plaatse van de aanduiding 'maximale goot- en bouwhoogte' (m) mag de goot- en bouwhoogte van
het (hoofd)gebouw niet meer bedragen dan is aangegeven, danwel de bestaande goot- en
bouwhoogte indien geen of een andere dan de bestaande goot- en bouwhoogte is aangegeven;
g. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
h. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
7.2.3 Bijgebouwen bij de bedrijfswoning
Voor het bouwen van bijgebouwen bij de bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
hoger is dan de goothoogte van het bijgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
7.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van overkappingen mag maximaal 3 meter bedragen;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15 m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen;
d. de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/of langs het
gedeelte van een zijerf dat loopt vanaf de openbare weg tot 1 meter achter de gevellijn mag
maximaal 2 meter bedragen;
e. luifels aan gebouwen mogen maximaal 1.5 meter uit steken.
7.3 Nadere eisen
7.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
222 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
7.4 Afwijken van de bouwregels
7.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 7.2.1 onder a in die zin dat een gebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd, mits de
oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. lid 7.2.2 onder b in die zin dat een bedrijfswoning wordt gebouwd bij een bedrijf waar nog geen
bedrijfswoning aanwezig is en deze voldoet aan de bouwregels gesteld in artikel 7.2.2;
c. lid 7.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen worden gebouwd voor
noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
uitsluitend op grond van en vertoon van een medische indicatie;
d. lid 7.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag worden
opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1 meter achter
de voorgevel van de bedrijfswoning dienen te worden opgericht;
e. lid 7.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
f. lid 7.2.1 onder d in die zin dat de bouwhoogte van een bedrijfsgebouw wordt verhoogd, dit met een
maximum van 12 meter;
g. lid 7.2.2 onder g in die zin dat de dakhelling van een bedrijfswoning minder dan 30° mag bedragen;
h. lid 7.2.3 in die zin dat bijgebouwen bij de bedrijfswoning direct vanaf de voorgevel van de
bedrijfswoning gerealiseerd mogen worden;
i. lid 7.2.4 onder b in die zin dat overkappingen direct vanaf de voorgevel van de woning gerealiseerd
worden;
j. lid 7.2.4 onder d en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
7.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 7.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
7.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van bedrijven die niet zijn genoemd onder
de categorieën 1 en 2 in de Staat van inrichtingen;
b. het gebruik van gronden en bouwwerken ten behoeve van detailhandel;
c. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een bedrijfswoning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 223

toepassing.
7.6 Afwijken van de gebruiksregels
7.6.1 Bevoegdheid
bestemmingsplan Zwartemeer
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 7.5 onder a in die zin dat andere bedrijven die in aard en omvang gelijk zijn aan de
milieucategorie 2 bedrijven op de bijgevoegde staat van inrichtingen zich mogen vestigen binnen de
voor Bedrijf milieucategorie 2, bestemde gronden met uitzondering van detailhandelsbedrijven,
bedrijven met een risicocontour van 10-6 en geluidzoneringsplichtige inrichtingen, zoals bedoeld in
het Inrichting- en vergunningenbesluit milieubeheer mits:
1. het gaat om bedrijven die niet zijn genoemd in bijlage 1, maar die qua milieubelasting
gelijkwaardig zijn aan de milieucategorie 2 bedrijven die wel worden genoemd in bijlage 1 onder
een hogere categorie dan 2, maar in een individueel geval een lagere milieubelasting hebben;
2. het geen geluidzoneringsplichtige inrichtingen, risicovolle inrichtingen en/of vuurwerkbedrijven
betreft;
b. artikel 7.5 onder b in die zin dat detailhandel van ter plaatse vervaardigde goederen, niet zijnde
levensmiddelen, kleding, schoeisel, en huishoudelijke artikelen mag plaatsvinden.
7.6.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 7.6.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
224 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 8 Cultuur en ontspanning - Kinderboerderij
8.1 Bestemmingsomschrijving
De voor 'Cultuur en Ontspanning - Kinderboerderij' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. kinderboerderij;
b. dierenweide;
met bijbehorende:
c. gebouwen;
d. andere bouwwerken;
e. groenvoorzieningen;
f. fiets- en voetpaden;
g. parkeervoorzieningen;
h. vijvers;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
8.2 Bouwregels
8.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. maximaal 325 m² van het bouwvlak mag bebouwd worden;
c. de afstand van gebouwen tot de zijdelingse perceelgrenzen dient minimaal 10 m te bedragen,
danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand,
d. de goothoogte van een gebouw mag maximaal 3 meter bedragen, danwel de bestaande goothoogte;
e. de bouwhoogte van een gebouw mag maximaal 5.5 meter bedragen, danwel de bestaande
bouwhoogte.
8.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf- en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
b. de bouwhoogte van andere bouwwerken mag maximaal 3 meter bedragen.
8.3 Nadere eisen
8.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 225

Artikel 9 Gemengd
9.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Gemengd' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. detailhandel;
b. dienstverlening;
c. kantoor;
d. maatschappelijke doeleinden;
e. wonen;
en mede bestemd voor:
f. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
g. andere bouwwerken;
h. fiets- en voetpaden;
i. kunstwerken en waterwerken;
j. sport- en speelgelegenheden;
k. toegangswegen, in- en uitritten;
l. parkeervoorzieningen;
m. groenvoorzieningen;
n. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
9.2 Bouwregels
9.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht;
c. per bouwvlak is het maximale bebouwingspercentage 60%, dan wel indien een hoger
bebouwingspercentage aanwezig is, het bestaande bebouwingspercentage;
d. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
e. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
f. de diepte van een hoofdgebouw mag vanaf de gevellijn maximaal de bestaande diepte bedragen.
9.2.2 (Bedrijfs)woning
Voor het bouwen van een (bedrijfs)woning gelden de volgende bepalingen:
a. het aantal (bedrijfs)woningen binnen de bestemming Gemengd ten tijde van de terinzagelegging van
het ontwerpbestemmingsplan mag niet worden vermeerderd;
b. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een (bedrijfs)woning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
c. de voorgevel van een (bedrijfs)woning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
d. de afstand van een (bedrijfs)woning tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te
bedragen en indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5
meter afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand
kleiner is, in welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
e. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
f. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
226 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

9.2.3 Bijgebouwen bij de (bedrijfs)woning
bestemmingsplan Zwartemeer
Voor het bouwen van bijgebouwen bij de bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
hoger is dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
9.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van overkappingen mag maximaal 3 meter bedragen;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/of langs het
gedeelte van een zijerf dat loopt vanaf de openbare weg tot 1 meter achter de gevellijn mag
maximaal 2 meter bedragen;
d. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen;
e. luifels aan gebouwen mogen maximaal 1.5 meter uitsteken.
9.3 Nadere eisen
9.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
9.4 Afwijken van de bouwregels
9.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 9.2.1 onder a in die zin dat het hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits de oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. het bepaalde in lid 9.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen
worden gebouwd voor noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO) uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 9.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 227

estemmingsplan Zwartemeer
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 9.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 9.2.3 onder c en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 9.2.4 onder c en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
9.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 9.4.1 onder a genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder
geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de
(sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de
gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of
belangen onevenredig worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
9.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een woning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
228 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 10 Groen
10.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Groen' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. groen(voorziening);
b. water;
en mede bestemd voor:
c. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
d. andere bouwwerken;
e. sport- en speelgelegenheden;
f. fiets- en voetpaden;
g. toegangswegen, in- en uitritten.
h. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
10.2 Bouwregels
10.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. op of in deze gronden mogen geen gebouwen worden gebouwd.
10.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen mag maximaal 2 meter bedragen, met dien
verstande dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs de openbare weg
maximaal 1 meter mag bedragen;
b. de bouwhoogte van andere bouwwerken mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen.
10.3 Afwijken van de bouwregels
10.3.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 10.2.2 onder a in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
10.3.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 10.3.1 onder a genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder
geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de
(sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de
gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of
belangen onevenredig worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
10.4 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van gronden ten behoeve van parkeervoorzieningen.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 229

10.5 Afwijken van de gebruiksregels
10.5.1 Bevoegdheid
bestemmingsplan Zwartemeer
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 10.4 onder a in die zin dat de gronden worden gebruikt ten behoeve van
parkeervoorzieningen.
10.5.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 10.5.1 genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
230 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 11 Horeca - 1
11.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Horeca-1' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. een horeca-inrichting categorie 1;
b. een bedrijfswoning met bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
met bijbehorende:
c. andere bouwwerken;
d. sport- en speelgelegenheden;
e. toegangswegen, in- en uitritten;
f. parkeervoorzieningen;
g. groenvoorzieningen;
h. kunstwerken en waterwerken;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
11.2 Bouwregels
11.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , danwel indien sprake is van een kleinere
afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling van een gebouw mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling indien
de bestaande dakhelling afwijkend is.
11.2.2 Bedrijfswoning
Voor het bouwen van een bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bedrijfswoningen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. per bedrijf mag maximaal één bedrijfswoning worden opgericht;
c. een bedrijfswoning mag uitsluitend worden gebouwd ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
d. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
e. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
f. de afstand tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de
erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf
de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval
de bestaande afstand als minimum geldt;
g. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
h. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen, danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
11.2.3 Bijgebouwen
Voor het bouwen van bijgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 231

estemmingsplan Zwartemeer
hoger is dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
11.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. overkappingen dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
b. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
c. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf- en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
d. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen;
e. luifels aan gebouwen mogen maximaal 1.5 meter uitsteken.
11.3 Nadere eisen
11.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
11.4 Afwijken van de bouwregels
11.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 11.2.1 onder a in die zin dat het hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits de oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. het bepaalde in lid 11.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen
worden gebouwd voor noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO) uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 11.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 11.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 11.2.3 onder c en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 11.2.4 onder c en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de
openbare weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
232 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

11.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 11.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om ontheffing te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de ontheffing niet verleend.
11.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van horecabedrijven van andere categorieën
dan categorie 1;
b. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een bedrijfswoning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 233

Artikel 12 Horeca - 3
12.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Horeca-3' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. een horeca-inrichting categorie 1 tot en met 3;
b. een bedrijfswoning met bijgebouwen ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
met bijbehorende:
c. andere bouwwerken;
d. sport- en speelgelegenheden;
e. toegangswegen in- en uitritten;
f. parkeervoorzieningen;
g. groenvoorzieningen;
h. kunstwerken en waterwerken;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
12.2 Bouwregels
12.2.1 Gebouwen
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , danwel indien sprake is van een kleinere
afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling van een gebouw mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling indien
de bestaande dakhelling afwijkend is.
12.2.2 Bedrijfswoning
Voor het bouwen van een bedrijfswoning gelden de volgende bepalingen:
a. bedrijfswoningen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. per bedrijf mag maximaal één bedrijfswoning worden opgericht;
c. een bedrijfswoning mag uitsluitend worden gebouwd ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
d. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
e. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
f. de afstand tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de
erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf
de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval
de bestaande afstand als minimum geldt;
g. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
h. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen, danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
12.2.3 Bijgebouwen
Voor het bouwen van bijgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
hoger is dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
234 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
12.2.4 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. overkappingen dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
b. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
c. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
d. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen;
e. luifels aan gebouwen mogen maximaal 1.5 meter uitsteken.
12.3 Nadere eisen
12.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
12.4 Afwijken van de bouwregels
12.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 12.2.1 onder a in die zin dat het hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits de oppervlakte aan bebouwing niet wordt vermeerderd;
b. het bepaalde in lid 12.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen
worden gebouwd voor noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke
Ondersteuning (WMO) uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 12.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 12.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 12.2.3 onder c en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 12.2.4 onder c en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de
openbare weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 235

12.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 12.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
12.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van horecabedrijven van andere categorieën
dan categorie 1 tot en met 3;
b. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een bedrijfswoning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
236 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 13 Maatschappelijk
13.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Maatschappelijk' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. maatschappelijke voorzieningen;
met bijbehorende:
b. andere bouwwerken;
c. horeca-1 ten dienste van de bestemming;
d. sport- en speelgelegenheden;
e. toegangswegen, in- en uitritten;
f. parkeervoorzieningen;
g. groenvoorzieningen;
h. kunstwerken en waterwerken;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
13.2 Bouwregels
13.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , danwel indien sprake is van een kleinere
afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling van een gebouw mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling indien
de bestaande dakhelling afwijkend is.
13.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
b. de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
c. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen;
d. luifels aan gebouwen mogen maximaal 1.5 meter uitsteken.
13.3 Nadere eisen
13.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 237

13.4 Afwijken van de bouwregels
13.4.1 Bevoegdheid
bestemmingsplan Zwartemeer
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 13.2.1 onder a en toestaan dat gebouwen buiten het bouwvlak gerealiseerd mogen worden
met een maximum vloeroppervlak van 50 m² en een maximale bouwhoogte van 3 meter;
b. lid 13.2.1 onder b in die zin dat de voorgevel van het hoofdgebouw tot maximaal 5 meter achter de
gevellijn mag worden opgericht;
c. lid 13.2.2 onder b in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
13.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 13.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
13.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van detailhandel en horeca, tenzij het
detailhandel en horeca betreft die ten dienste staat van en ondergeschikt is aan de in artikel 13.1
genoemde doeleinden.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
238 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 14 Maatschappelijk - Begraafplaats
14.1 Bestemmingsomschrijving
De voor 'Maatschappelijk - Begraafplaats' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. begraafplaats/ graven, urnenmuur;
b. onderhoudsruimten;
met bijbehorende:
c. andere bouwwerken;
d. toegangswegen, in- en uitritten;
e. parkeervoorzieningen;
f. groenvoorzieningen;
g. kunstwerken en waterwerken;
h. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
14.2 Bouwregels
14.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. het bouwvlak mag volledig bebouwd worden;
c. de bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
d. de dakhelling bedraagt de bestaande dakhelling.
14.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
b. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen mag maximaal 1 meter bedragen;
c. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen.
14.3 Nadere eisen
14.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
14.4 Afwijken van de bouwregels
14.4.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:
a. artikel 14.2.1 onder a en toestaan dat gebouwen buiten het bouwvlak gerealiseerd mogen worden
met een maximum vloeroppervlak van 50 meter² en een maximale bouwhoogte van 3 meter;
b. artikel 14.2.2 onder b en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de
openbare weg maximaal 1,5 meter mag bedragen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 239

14.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in artikel 14.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om een omgevingsvergunning te verlenen
worden in ieder geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de
verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de
milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de
genoemde waarden en of belangen onevenredig worden geschaad wordt de omgevingsvergunning niet
verleend;
14.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van horeca, tenzij het horeca betreft die ten
dienste staat van en ondergeschikt is aan de in artikel 14.1 genoemde doeleinden.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
240 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 15 Maatschappelijk - Onderwijs
15.1 Bestemmingsomschrijving
De voor 'Maatschappelijk - Onderwijs' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. basisonderwijs, speciaal onderwijs, voortgezet onderwijs, peuterspeelzaal, kinderdagopvang,
buitenschoolse opvang, brede school;
met bijbehorende:
b. andere bouwwerken;
c. horeca-1 ten dienste van de bestemming;
d. sport- en speelgelegenheden;
e. toegangswegen, in- en uitritten;
f. parkeervoorzieningen;
g. groenvoorzieningen;
h. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
15.2 Bouwregels
15.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. indien een gevellijn is aangegeven dient de voorgevel van het gebouw in de gevellijn te worden
opgericht;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling bedraagt de bestaande dakhelling.
15.2.2 Fietsenstallingen
Voor het bouwen van fietsenstallingen gelden de volgende bepalingen:
a. de totale of gezamenlijke oppervlakte van fietsenstallingen mag maximaal 50m² te bedragen;
b. de bouwhoogte van een fietsenstalling mag maximaal 3 meter bedragen.
15.2.3 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. luifels aan het gebouw mogen maximaal 1.5 meter uit steken;
b. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
c. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
d. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen.
15.3 Nadere eisen
15.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 241

estemmingsplan Zwartemeer
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
15.4 Afwijken van de bouwregels
15.4.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:
a. artikel 14.2.1 onder a en toestaan dat gebouwen gerealiseerd mogen worden buiten het bouwvlak
met een maximum vloeroppervlak van 50 meter² en een maximale bouwhoogte van 3 meter;
b. artikel 14.2.2 onder c en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de
openbare weg maximaal 1,5 meter mag bedragen;
15.4.2 Beperking
Het verlenen van de in artikel 15.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om een omgevingsvergunning te verlenen
worden in ieder geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de
verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de
milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de
genoemde waarden en of belangen onevenredig worden geschaad wordt de omgevingsvergunning niet
verleend;
15.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming wordt in ieder geval gerekend:
a. het gebruik van de horeca - 1 functie ten dienste van deze bestemming als een zelfstandige horeca
inrichting.
242 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 16 Maatschappelijk - Religie
16.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Maatschappelijk - Religie' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. religieuze instellingen zoals kerken, moskeeën, gebedshuizen en andere in aard en omvang
vergelijkbare instellingen met bijbehorende voorzieningen;
b. een dienstwoning ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
met bijbehorende:
c. andere bouwwerken;
d. horeca-1 ten dienste van de bestemming;
e. bijgebouwen;
f. fietsenstallingen;
g. groenvoorzieningen;
h. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen;
i. toegangswegen en parkeervoorzieningen.
16.2 Bouwregels
16.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht;
c. de afstand van een gebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en
indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
d. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte;
e. de dakhelling van een gebouw dient minimaal 30° te bedragen, danwel de bestaande dakhelling
indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
16.2.2 Bedrijfswoning
a. bedrijfswoningen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. er mag maximaal één bedrijfswoning worden opgericht;
c. een bedrijfswoning mag uitsluitend worden gebouwd ter plaatse van de aanduiding 'bedrijfswoning';
d. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een bedrijfswoning inclusief bijgebouwen mag maximaal
250 m² bedragen, waarbij de totale of gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen maximaal 75 m²
mag bedragen;
e. de voorgevel van een bedrijfswoning dient in de gevellijn te worden gebouwd;
f. de afstand tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de
erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf
de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval
de bestaande afstand als minimum geldt;
g. ter plaatse van de aanduiding 'maximale goot- en bouwhoogte (m)' mag de goot- en bouwhoogte van
de bedrijfswoning niet meer bedragen dan is aangegeven, danwel de bestaande goot- en
bouwhoogte indien geen goot- en bouwhoogte is aangegeven;
h. de dakhelling van een bedrijfswoning dient minimaal 30° te bedragen, danwel de bestaande
dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is;
i. de dakhelling van een bedrijfswoning mag maximaal 60° bedragen, danwel de bestaande dakhelling
indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
16.2.3 Bijgebouwen
Voor het bouwen van bijgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan 75 m²;
b. bijgebouwen mogen uitsluitend binnen het bouwvlak op het zij- en achtererf worden opgericht;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 243

estemmingsplan Zwartemeer
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de voorgevel van de (bedrijfs)woning te worden
opgericht, danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, mits hierbij de goothoogte niet
hoger is dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
e. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, mits hierbij de bouwhoogte
niet hoger is dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
16.2.4 Fietsenstallingen
a. de totale of gezamenlijke oppervlakte van fietsenstallingen mag maximaal 50m² te bedragen;
b. de bouwhoogte van een fietsenstalling mag maximaal 3 meter bedragen.
16.2.5 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. luifels aan het gebouw mogen maximaal 1.5 meter uit steken;
b. de bouwhoogte van overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
c. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen;
d. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, van lichtmasten maximaal 10 meter mag bedragen.
16.3 Nadere eisen
16.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
16.4 Afwijken van de bouwregels
16.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 16.2.1 onder a en toestaan dat gebouwen gerealiseerd mogen worden buiten het bouwvlak
met een maximum vloeroppervlak van 50 m² en een maximale bouwhoogte van 3 meter;
b. lid 16.2.3 onder a in die zin dat maximaal 30 m² aan extra bijgebouwen mogen worden gebouwd
voor noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
uitsluitend op grond van en vertoon van een medische indicatie;
c. lid 16.2.3 onder a en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1meter
achter de voorgevel van de bedrijfswoning dient te worden opgericht;
d. lid 16.2.3 onder a en toestaan dat de totale gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen bij een
bedrijfswoning maximaal 100 m² mag bedragen, mits:
1. de gezamenlijke oppervlakte aan bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
244 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
3. het perceel groter is dan 1000 m².
e. lid 16.2.3 onder c en toestaan dat bijgebouwen vanaf de voorgevel van de bedrijfswoning mogen
worden opgericht;
f. lid 16.2.5 onder c en toestaan dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de
openbare weg maximaal 1.5 meter mag bedragen.
16.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 16.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
16.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de horeca - 1 functie ten dienste van deze bestemming als een zelfstandige horeca
inrichting.
b. het gebruik van vrijstaande bijgebouwen bij een bedrijfswoning voor bewoning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 245

Artikel 17 Sport
17.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Sport' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. sport, sportvelden en sportterreinen;
b. clubgebouwen, materialenruimte en kleedruimten;
met bijbehorende:
c. andere bouwwerken;
d. horeca-1 (sportkantine) ten dienste van de bestemming;
e. speelgelegenheden;
f. toegangswegen in- en uitritten;
g. parkeervoorzieningen;
h. groenvoorzieningen;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
17.2 Bouwregels
17.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. gebouwen mogen uitsluitend binnen een bouwvlak worden gebouwd;
b. de maximale bouw- en goothoogte bedragen de bestaande bouw- en goothoogte.
17.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van een overkapping mag maximaal 3 meter bedragen;
b. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 3 meter bedragen, met dien verstande dat
lichtmasten maximaal 10 meter en vlaggenmasten maximaal 5 meter mogen bedragen;
c. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen;
d. luifels aan een gebouw mogen maximaal 1.5 meter uit steken.
17.3 Nadere eisen
17.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
17.4 Afwijken van de bouwregels
17.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 17.2.1 onder a en toestaan dat gebouwen gerealiseerd mogen worden buiten het bouwvlak met
een maximum vloeroppervlak van 50 m² en een maximale bouwhoogte van 3 meter;
b. lid 17.2.2 onder d in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1,5 meter mag meter bedragen.
246 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

17.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 17.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
17.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van horecabedrijven, anders dan een
sportkantine.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 247

Artikel 18 Tuin
18.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Tuin' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. tuin;
en mede bestemd voor:
b. andere bouwwerken.
c. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg'.
18.2 Bouwregels
18.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
op of in deze gronden mogen geen gebouwen worden opgericht.
18.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van andere bouwwerken mag maximaal 1 meter bedragen;
b. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen.
18.3 Afwijken van de bouwregels
18.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen met een omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:
a. lid 18.2.1 onder a en toestaan dat erkers, afdaken, balkons, entreeportalen en veranda’s mogen
worden gebouwd, waarbij
1. de overschrijding van de voorgevel maximaal 1 meter mag bedragen;
2. de bouwhoogte van erkers, afdaken, entreeportalen en veranda’s maximaal de bouwhoogte van
de eerste bouwlaag van het hoofdgebouw mag bedragen;
3. de erker ten hoogste 1 meter vanuit de aangrenzende bouwgrens mag worden gebouwd;
4. de erker over maximaal 70% van de voorgevel mag worden gebouwd.
18.3.2 Beperking
Het verlenen van de in artikel 18.3.1 genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om omgevingsvergunning te verlenen worden in ieder geval de
woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale)
veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de
gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of
belangen onevenredig worden geschaad wordt de omgevingsvergunning niet verleend;
248 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 19 Verkeer
19.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Verkeer' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. wegen, fietspaden, voetpaden en straten met hoofdzakelijk een functie voor het doorgaande verkeer;
b. informatiesystemen/signaleringsborden;
c. voorzieningen voor het openbaar vervoer;
d. bruggen, dammen, viaducten, geluidwerende voorzieningen;
e. parkeervoorzieningen;
en mede bestemd voor:
f. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
g. andere bouwwerken;
h. kunstwerken en waterwerken;
i. toegangswegen, in- en uitritten;
j. groenvoorzieningen;
k. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
19.2 Bouwregels
19.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
op of in deze gronden mogen geen gebouwen worden gebouwd.
19.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken, gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten en
informatiesystemen/signaleringsborden maximaal 10 meter mag bedragen;
b. de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg mag maximaal 1
meter bedragen.
19.3 Afwijken van de bouwregels
19.3.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 19.2.2 onder b in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
19.3.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 19.3.1 genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 249

Artikel 20 Verkeer - Verblijfsgebied
20.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Verkeer- Verblijfsgebied' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. woonstraten en wegen voor de ontsluiting van de aanliggende percelen;
b. erven en pleinen
c. garageboxen, ter plaatse van de aanduiding 'garage';
d. toegangswegen;
met bijbehorende:
e. andere bouwwerken;
f. kunstwerken en waterwerken;
g. sport- en speelgelegenheden;
h. fiets- en voetpaden;
i. parkeervoorzieningen;
j. groenvoorzieningen;
k. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
20.2 Bouwregels
20.2.1 Garageboxen
Voor het bouwen van garageboxen gelden de volgende bepalingen:
a. als gebouwen mogen uitsluitend garageboxen worden gebouwd;
b. garageboxen mogen uitsluitend worden gebouwd, ter plaatse van de aanduiding 'garage' (ga);
c. de bouwhoogte van een garagebox mag maximaal 3 meter bedragen;
d. garageboxen dienen plat afgedekt te worden.
20.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de bouwhoogte van andere bouwwerken, mag maximaal 6 meter bedragen en maximaal 15m²
vloeroppervlak beslaan, met dien verstande dat de bouwhoogte van lichtmasten maximaal 10 meter
mag bedragen.
b. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs de openbare weg mag maximaal 1
meter bedragen.
20.3 Nadere eisen
20.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
20.4 Afwijken van de bouwregels
20.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 20.2.2 in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare weg
maximaal 1,5 meter mag meter bedragen.
250 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

20.4.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in artikel 20.4.1 onder a genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder
geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de
(sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de
gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of
belangen onevenredig worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
20.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming wordt in ieder geval gerekend:
a. het gebruik van de garageboxen ten behoeve van wonen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 251

Artikel 21 Water
21.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Water' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. water;
b. waterhuishoudkundige voorzieningen;
c. watersport en waterrecreatie, niet gemotoriseerd;
d. oevers en beplanting;
en mede bestemd voor:
e. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met de bijbehorende:
f. andere bouwwerken, waaronder bruggen, sluizen, dammen en/of duikers;
g. groenvoorzieningen;
h. kunstwerken en waterwerken;
i. nutsvoorzieningen.
21.2 Bouwregels
21.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
op of in deze gronden mogen geen gebouwen worden gebouwd.
21.2.2 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. binnen een afstand van 5 meter ter weerszijden van de op de kaart aangegeven watergangen mogen
uitsluitend bouwwerken, geen gebouw zijnde, ten behoeve van de waterhuishouding worden
gebouwd met een maximale hoogte van 3 meter;
b. de bouwhoogte van andere bouwwerken mag maximaal 8 meter bedragen;
c. voor nutsvoorzieningen geldt per op te richten bouwwerk een bouwhoogte van maximaal 3 meter en
een oppervlakte van maximaal 25 m²;
d. de bouwhoogte van lichtmasten mag maximaal 12 meter bedragen;
e. op of in deze gronden mogen andere bouwwerken worden opgericht, mits deze de waterhuishouding
niet belemmeren;
f. de bouwhoogte van andere bouwwerken en kunstwerken van artistieke aard mag maximaal 8 meter
bedragen en maximaal 30 m² vloeroppervlak beslaan.
21.3 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van gronden en water als permanente ligplaats voor woonschepen zoals bedoeld in de
plaatselijke woonschepen verordening en de provinciale omgevingsverordening.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
252 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 22 Wonen - Aaneengebouwd
22.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Wonen - Aaneengebouwd' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. aaneengebouwde woningen;
b. bijgebouwen;
c. tuin en erven;
met bijbehorende:
d. andere bouwwerken;
e. sport- en speelgelegenheden;
f. toegangswegen, in- en uitritten;
g. parkeervoorzieningen;
h. groenvoorzieningen;
i. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
22.2 Bouwregels
22.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. als hoofdgebouw mag uitsluitend een aaneengebouwde woning worden gebouwd;
b. het aantal hoofdgebouwen met de bestemming 'Wonen- Aaneengebouwd' ten tijde van de
terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan mag niet worden vermeerderd;
c. hoofdgebouwen dienen uitsluitend binnen het bouwvlak te worden gebouwd;
d. de afstand van een niet aangebouwde zijde van een hoofdgebouw tot de zijdelingse perceelgrens
dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen
dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht ,
tenzij de bestaande afstand kleiner is , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval de
bestaande afstand als minimum geldt;
e. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht, danwel op de bestaande
locatie indien de huidige voorgevel achter de gevellijn is opgericht ;
f. bijgebouwen mogen binnen en buiten het bouwvlak gebouwd worden;
g. het bouwvlak mag volledig bebouwd worden;
h. de goot- en bouwhoogte van een (hoofd)gebouw bedragen ten hoogste de bestaande goot- en
bouwhoogte tenzij het gronden betreft ter plaatse van de aanduiding 'maximale goot- en bouwhoogte
(m)', in welk geval de goot- en bouwhoogte van het (hoofd)gebouw niet meer bedragen dan is
aangegeven;
i. de dakhelling van een hoofdgebouw dient minimaal 30° en mag maximaal 60° te bedragen, danwel
de bestaande dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
22.2.2 Bijgebouwen
Voor het bouwen van bijgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan het hoofdgebouw;
b. de gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen bij een hoofdgebouw mag maximaal 35m²
bedragen, mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn van het hoofdgebouw te worden opgericht,
danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. aangebouwde bijgebouwen mogen maximaal 5 meter achter de oorspronkelijke achtergevel van het
hoofdgebouw worden gebouwd;
e. de bouw- en goothoogte van bijgebouwen welke vallen binnen de aanduiding "(bg)" dienen
gehandhaafd te blijven;
f. op gronden met de aanduiding "(-bg)" mogen geen bijgebouwen worden gerealiseerd;
g. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 253

estemmingsplan Zwartemeer
h. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, met dien verstande dat de
goothoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
i. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, met dien verstande dat de
bouwhoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
j. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
22.2.3 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de gezamenlijke oppervlakte van de andere bouwwerken bij een hoofdgebouw mag maximaal 20m²
bedragen, mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 3 meter bedragen;
d. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen.
22.3 Nadere eisen
22.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
22.4 Afwijken van de bouwregels
22.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 22.2.1 onder c in die zin dat een hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits:
1. uitbreiding van het hoofdgebouw binnen het bouwvlak niet meer mogelijk is;
2. de afstand van het hoofdgebouw tot de zijerfscheiding minimaal 3 meter bedraagt;
3. het een ondergeschikte uitbreiding van het hoofdgebouw betreft;
4. geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de karakteristieke hoofdvorm van de bebouwing;
b. lid 22.2.1 onder e in die zin dat maximaal 50% van de gronden voor de voorgevel mag worden
bebouwd mits:
1. bij de eerste oplevering van het hoofdgebouw een bijgebouw voor de voorgevel gerealiseerd is;
2. de bebouwing ruimtelijk en stedenbouwkundig inpasbaar is in de omgeving, repeteerbaar en/ of
repeterend;
c. lid 22.2.1 onder h in die zin dat de maximale bouwhoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
d. lid 22.2.1 onder h in die zin dat de maximale goothoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
e. lid 22.2.2 onder a en b in die zin dat anders dan onder lid 22.2.2 onder a en b is genoemd een
bijgebouw (niet zijnde een vrijstaand bijgebouw) 1.5 keer groter mag zijn dan het hoofdgebouw
indien de oppervlakte van een hoofdgebouw kleiner of 50 m² bedraagt;
f. lid 22.2.2 onder b in die zin dat maximaal 30 m² aan extra gebouwen mogen worden opgericht voor
noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
254 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
g. lid 22.2.2 onder b en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1
meter achter de voorgevel van het hoofdgebouw dienen te worden opgericht;
h. lid 22.2.2 onder b in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen bij een
hoofdgebouw maximaal 50m² mag bedragen, mits;
1. de gezamenlijke oppervlakte bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
i. lid 22.2.2 onder c in die zin dat bijgebouwen in de gevellijn worden gebouwd;
j. lid 22.2.3 onder a in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte andere bouwwerken met 10m²
mag worden vergroot;
k. lid 22.2.3 onder d in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
22.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 22.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
22.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van een vrijstaand bijgebouw als woning;
b. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van aan-huis-gebonden kleinschalige
beroeps- en bedrijfsactiviteiten.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
22.6 Afwijken van de gebruiksregels
22.6.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 22.5 onder b in die zin dat een deel van de woning voor de uitoefening van een aan huis
gebonden kleinschalige beroeps- of bedrijfsactiviteiten gebruikt mag worden, waarbij de volgende
bepalingen gelden:
1. de verblijfsruimten moeten blijven voldoen aan het Bouwbesluit en de bouwverordening;
2. de woonfunctie moet in overwegende mate gehandhaafd blijven en de gebruiksmogelijkheden
van de aangrenzende gronden mogen niet onevenredig worden aangetast;
3. de woonfunctie moet in ruimtelijke zin en visuele zin primair blijven;
4. de beroeps- of bedrijfsactiviteit wordt uitgeoefend door in ieder geval één van de bewoners van
de woning;
5. maximaal 40% van het te bebouwen vloeroppervlak mag gebruikt worden voor huisverbonden
activiteiten met een maximum van 50 m²;
6. detailhandel mag niet plaatsvinden behoudens een beperkte verkoop in het klein in direct
verband met het aan huis verbonden beroep/ en bedrijf;
7. er mogen geen reclameborden groter dan 0,5 m² bij of aan de woning worden geplaatst;
8. er geen onevenredige parkeerdruk voor de omgeving optreedt.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 255

22.6.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 22.6.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
22.7 Wijzigingsbevoegdheid
22.7.1 Bevoegdheid
Burgermeester en Wethouders kunnen overeenkomstig artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het
bestemmingsplan wijzigen door:
a. het bouwen of uitbreiden van de woning met geluidsgevoelige ruimtes buiten het bouwvlak toe te
staan mits de geluidbelasting van de geluidgevoelige gebouwen en of ruimtes niet hoger is dan de
geldende voorkeursgrenswaarde of een verkregen hogere grenswaarde;
22.7.2 Beperkingen
De wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging om
conform artikel 3.6 het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie, het straat- en
bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/
externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere
bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad kan de functiewijziging niet plaatsvinden.
256 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 23 Wonen - Twee aaneen
23.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Wonen - Twee aaneen' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. twee-onder- een kapwoningen ( twee aaneen);
b. bijgebouwen;
c. tuin en erven;
en mede bestemd voor:
d. het tegengaan van een te hoge geluidbelasting op geluidgevoelige objecten, ter plaatse van de
gebiedsaanduiding 'geluidzone - weg';
met bijbehorende:
e. andere bouwwerken;
f. sport- en speelgelegenheden;
g. toegangswegen, in- en uitritten;
h. parkeervoorzieningen;
i. groenvoorzieningen;
j. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
23.2 Bouwregels
23.2.1 Gebouwen
Voor het bouwen van gebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. als hoofdgebouw mag uitsluitend een twee-onder- een kapwoning worden gebouwd;
b. het aantal hoofdgebouwen met de bestemming 'Wonen- Twee aaneen' ten tijde van de
terinzagelegging van het ontwerpbestemmingsplan mag niet worden vermeerderd;
c. hoofdgebouwen dienen binnen het bouwvlak te worden gebouwd;
d. de afstand van een niet aangebouwde zijde van een hoofdgebouw tot de zijdelingse perceelgrens
dient minimaal 3 meter te bedragen en indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen
dienen gebouwen op minimaal 5 meter afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht ,
tenzij de bestaande afstand kleiner is, in welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
e. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht, danwel op de bestaande
locatie indien de huidige voorgevel achter de gevellijn is opgericht ;
f. bijgebouwen mogen binnen en buiten het bouwvlak gebouwd worden;
g. het bouwvlak mag volledig bebouwd worden;
h. de goot- en bouwhoogte van een (hoofd)gebouw bedragen ten hoogste de bestaande bouw- en
goothoogte tenzij het gronden betreft ter plaatse van de aanduiding 'maximale goot- en bouwhoogte
(m)', in welk geval de goot- en bouwhoogte van het (hoofd)gebouw niet meer mag bedragen dan is
aangegeven;
i. de dakhelling van een hoofdgebouw dient minimaal 30° en mag maximaal 60° te bedragen, danwel
de bestaande dakhelling indien de bestaande dakhelling afwijkend is.
23.2.2 Bijgebouwen
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan het hoofdgebouw;
b. de gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen bij een hoofdgebouw mag maximaal 50m²
bedragen, mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn van het hoofdgebouw te worden opgericht,
danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de bouw- en goothoogte van bijgebouwen welke vallen binnen de aanduiding "(bg)" dienen
gehandhaafd te blijven;
e. op gronden met de aanduiding "(-bg)" mogen geen bijgebouwen worden gerealiseerd;
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, met dien verstande dat de
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 257

estemmingsplan Zwartemeer
goothoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
h. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, met dien verstande dat de
bouwhoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
i. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
23.2.3 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de gezamenlijke oppervlakte van de andere bouwwerken bij een hoofdgebouw mag maximaal 20m²
bedragen, mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 3 meter bedragen;
d. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf- en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen.
23.3 Nadere eisen
23.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
23.4 Afwijken van de bouwregels
23.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 23.2.1 onder c in die zin dat een hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits:
1. uitbreiding van het hoofdgebouw binnen het bouwvlak niet meer mogelijk is;
2. de afstand van het hoofdgebouw tot de zijerfscheiding minimaal 3 meter bedraagt;
3. het een ondergeschikte uitbreiding van het hoofdgebouw betreft;
4. geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de karakteristieke hoofdvorm van de bebouwing;
b. lid 23.2.1 onder e in die zin dat maximaal 50% van de gronden voor de voorgevel mag worden
bebouwd mits:
1. bij de eerste oplevering van het hoofdgebouw een bijgebouw voor de voorgevel gerealiseerd is;
2. de bebouwing ruimtelijk en stedenbouwkundig inpasbaar is in de omgeving, repeteerbaar en/ of
repeterend;
c. lid 23.2.1 onder h in die zin dat de maximale bouwhoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
d. lid 23.2.1 onder h in die zin dat de maximale goothoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
e. lid 23.2.2 onder a en b in die zin dat anders dan onder lid 23.2.2 onder a en b is genoemd een
bijgebouw (niet zijnde een vrijstaand bijgebouw) 1.5 keer groter mag zijn dan het hoofdgebouw
indien de oppervlakte van een hoofdgebouw kleiner of 50 m² bedraagt;
f. lid 23.2.2 onder c in die zin dat bijgebouwen in de gevellijn worden gebouwd;
g. lid 23.2.2 onder b in die zin dat maximaal 30 m² aan extra gebouwen mogen worden opgericht voor
noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
258 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
h. lid 23.2.2 onder b en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1
meter achter de voorgevel van het hoofdgebouw dienen te worden opgericht;
i. lid 23.2.2 onder b in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen bij een
hoofdgebouw maximaal 50m² mag bedragen, mits;
1. de gezamenlijke oppervlakte bijgebouwen ten hoogste 100% van de oppervlakte van het
hoofdgebouw bedraagt;
2. niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
j. lid 23.2.3 onder a in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte andere bouwwerken met 10m²
mag worden vergroot;
k. lid 23.2.3 onder d in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
23.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 23.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
23.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van een vrijstaand bijgebouw als woning.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
23.6 Afwijken van de gebruiksregels
23.6.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. artikel 23.5 in die zin dat een deel van de woning voor de uitoefening van een aan huis gebonden
kleinschalige beroeps- of bedrijfsactiviteiten gebruikt mag worden, waarbij de volgende bepalingen
gelden:
1. de verblijfsruimten moeten blijven voldoen aan het Bouwbesluit en de bouwverordening;
2. de woonfunctie moet in overwegende mate gehandhaafd blijven en de gebruiksmogelijkheden
van de aangrenzende gronden mogen niet onevenredig worden aangetast;
3. de woonfunctie moet in ruimtelijke zin en visuele zin primair blijven;
4. de beroeps- of bedrijfsactiviteit wordt uitgeoefend door in ieder geval één van de bewoners van
de woning;
5. maximaal 40% van het te bebouwen vloeroppervlak mag gebruikt worden voor huisverbonden
activiteiten met een maximum van 50 m²;
6. detailhandel mag niet plaatsvinden behoudens een beperkte verkoop in het klein in direct
verband met het aan huis verbonden beroep/ en bedrijf;
7. er mogen geen reclameborden groter dan 0,5 m² bij of aan de woning worden geplaatst;
8. er geen onevenredige parkeerdruk voor de omgeving optreedt.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 259

23.6.2 Beperking
bestemmingsplan Zwartemeer
Het verlenen van de in lid 23.6.1 genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
23.7 Wijzigingsbevoegdheid
23.7.1 Bevoegdheid
Burgermeester en Wethouders kunnen overeenkomstig artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het
bestemmingsplan wijzigen door:
a. het bouwen of uitbreiden van de woning met geluidsgevoelige ruimtes buiten het bouwvlak toe te
staan mits de geluidbelasting van de geluidgevoelige gebouwen en of ruimtes niet hoger is dan de
geldende voorkeursgrenswaarde of een verkregen hogere grenswaarde;
23.7.2 Beperkingen
De wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging om
conform artikel 3.6 het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie, het straat- en
bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/
externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere
bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad kan de functiewijziging niet plaatsvinden.
260 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 24 Wonen - Vrijstaand
24.1 Bestemmingsomschrijving
bestemmingsplan Zwartemeer
De voor 'Wonen - Vrijstaand' aangewezen gronden zijn bestemd voor:
a. vrijstaande woningen;
b. beroep aan huis ter plaatse van de aanduiding 'specifieke aanduiding-beroep aan huis' (bah);
c. kleinschalig kamperen ter plaatse van de aanduiding 'specifieke aanduiding-kleinschalig kamperen
(sw-kk)';
d. bijgebouwen;
e. tuin en erven;
met bijbehorende:
f. andere bouwwerken;
g. sport- en speelgelegenheden;
h. toegangswegen, in- en uitritten;
i. parkeervoorzieningen;
j. groenvoorzieningen;
k. nutsvoorzieningen en waterhuishoudkundige voorzieningen.
24.2 Bouwregels
24.2.1 Gebouwen
Als hoofdgebouw mag uitsluitend een twee-onder- een kapwoning worden gebouwd;
a. als hoofdgebouw mag uitsluitend een vrijstaande woning worden gebouwd;
b. het aantal hoofdgebouwen met de bestemming 'Wonen- Vrijstaand' ten tijde van de terinzagelegging
van het ontwerpbestemmingsplan mag niet worden vermeerderd, tenzij dit op de verbeelding met
een aanduiding anders is weergegeven;
c. hoofdgebouwen dienen binnen het bouwvlak te worden gebouwd;
d. de totale of gezamenlijke oppervlakte van een hoofdgebouw, inclusief bijgebouwen, mag maximaal
250 m² bedragen,
e. de afstand van een hoofdgebouw tot de zijdelingse perceelgrens dient minimaal 3 meter te bedragen
en indien de erfscheiding in een (schouw)sloot is gelegen dienen gebouwen op minimaal 5 meter
afstand vanaf de insteek van de sloot te worden opgericht , tenzij de bestaande afstand kleiner is, in
welk geval de bestaande afstand als minimum geldt;
f. de voorgevel van het hoofdgebouw dient in de gevellijn te worden opgericht, danwel op de bestaande
locatie indien de huidige voorgevel achter de gevellijn is opgericht;
g. bijgebouwen mogen binnen en buiten het bouwvlak gebouwd worden;
h. het bouwvlak mag volledig bebouwd worden;
i. de goot- en bouwhoogte van een (hoofd)gebouw bedragen ten hoogste de bestaande bouw- en
goothoogte tenzij het gronden betreft ter plaatse van de aanduiding 'maximale goot- en bouwhoogte
(m)', in welk geval de goot- en bouwhoogte van het (hoofd)gebouw niet meer mag bedragen dan is
aangegeven;
j. de dakhelling van een hoofdgebouw dient minimaal 30° en mag maximaal 60° bedragen.
24.2.2 Bijgebouwen
Voor het bouwen van bijgebouwen gelden de volgende bepalingen:
a. bijgebouwen dienen ondergeschikt te zijn aan het hoofdgebouw, waarbij het aantal m² dat gebouwd
wordt als bijgebouw niet meer mag bedragen dan het hoofdgebouw;
b. de gezamenlijke oppervlakte van de aan- en bijgebouwen bij een hoofdgebouw mag maximaal 75 m²
bedragen;
c. bijgebouwen dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn van het hoofdgebouw te worden opgericht,
danwel indien sprake is van een kleinere afstand, de reeds bestaande afstand;
d. de bouw- en goothoogte van bijgebouwen welke vallen binnen de aanduiding "(bg)" dienen
gehandhaafd te blijven;
e. op gronden met de aanduiding "(-bg)" mogen geen bijgebouwen worden gerealiseerd;
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 261

estemmingsplan Zwartemeer
f. de bouwhoogte van bijgebouwen binnen 3 meter afstand van de perceelsgrens mag maximaal 3,5
meter bedragen;
g. de goothoogte van een bijgebouw mag maximaal 3 meter bedragen, met dien verstande dat de
goothoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de goothoogte van het hoofdgebouw;
h. de bouwhoogte van een bijgebouw mag maximaal 6 meter bedragen, met dien verstande dat de
bouwhoogte van het bijgebouw niet meer mag bedragen dan de bouwhoogte van het hoofdgebouw;
i. bij twee naar de weg gekeerde zijgevels van een hoofdgebouw (hoeksituatie) dienen vrijstaande
bijgebouwen achter de naar de weg gekeerde gevel(s) van het hoofdgebouw dan wel in of achter het
verlengde daarvan te worden gebouwd.
24.2.3 Andere bouwwerken
Voor het bouwen van andere bouwwerken gelden de volgende bepalingen:
a. de gezamenlijke oppervlakte van de andere bouwwerken bij een hoofdgebouw mag maximaal 20m²
bedragen, mits niet meer dan 50% van de oppervlakte van het bouwperceel bebouwd wordt;
b. andere bouwwerken dienen minimaal 3 meter achter de gevellijn te worden opgericht;
c. de bouwhoogte van een ander bouwwerk mag maximaal 3 meter bedragen;
d. de bouwhoogte van erf-en terreinafscheidingen gelegen langs een openbare weg en/ of langs het
gedeelte van het zijerf, dat loopt vanaf de openbare weg tot aan de voorgevel van het hoofdgebouw,
mag maximaal 1 meter bedragen, met dien verstande dat de bouwhoogte van erf-en
terreinafscheidingen achter de gevellijn maximaal 2 meter mag bedragen.
24.3 Nadere eisen
24.3.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen nadere eisen stellen aan de plaats en de afmetingen van de
gebouwen, wat betreft:
a. de woonsituatie;
b. het straat- en bebouwingsbeeld;
c. cultuurhistorie;
d. verkeersveiligheid;
e. sociale veiligheid;
f. brandveiligheid, externe veiligheid en rampenbestrijding;
g. milieusituatie;
h. de gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen.
24.4 Afwijken van de bouwregels
24.4.1 Bevoegdheid
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in:
a. lid 24.2.1 onder c in die zin dat een hoofdgebouw gedeeltelijk buiten het bouwvlak wordt gebouwd,
mits:
1. uitbreiding van het hoofdgebouw binnen het bouwvlak niet meer mogelijk is;
2. de afstand van het hoofdgebouw tot de zijerfscheiding minimaal 3 meter bedraagt;
3. het een ondergeschikte uitbreiding van het hoofdgebouw betreft;
4. geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de karakteristieke hoofdvorm van de bebouwing;
b. lid 24.2.1 onder e in die zin dat de voorgevel van het hoofdgebouw tot maximaal 5 meter achter de
gevellijn mag worden opgericht;
c. lid 24.2.1 onder e in die zin dat maximaal 50% van de gronden voor de voorgevel mag worden
bebouwd mits:
1. bij de eerste oplevering van het hoofdgebouw een bijgebouw voor de voorgevel gerealiseerd is;
2. de bebouwing ruimtelijk en stedenbouwkundig inpasbaar is in de omgeving, repeteerbaar en/ of
repeterend;
d. lid 24.2.1 onder h in die zin dat de maximale bouwhoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
e. lid 24.2.1 onder h in die zin dat de maximale goothoogte van het hoofdgebouw 1 meter hoger mag
bedragen;
f. lid 24.2.2 onder a en b in die zin dat anders dan onder lid 24.2.2 onder a en b is genoemd een
262 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
bijgebouw (niet zijnde een vrijstaand bijgebouw) 1.5 keer groter mag zijn dan het hoofdgebouw
indien de oppervlakte van een hoofdgebouw kleiner of 50 m² bedraagt;
g. lid 24.2.2 onder c in die zin dat bijgebouwen in de gevellijn worden gebouwd;
h. lid 24.2.2 onder b in die zin dat maximaal 30 m² aan extra gebouwen mogen worden opgericht voor
noodzakelijke voorzieningen in het licht van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO)
uitsluitend op grond van - en vertoon van een medische indicatie;
i. lid 24.2.2 onder b en toestaan dat uitsluitend voor carports maximaal 20 m² extra bebouwing mag
worden opgericht, mits niet meer dan 50% van het bouwperceel wordt bebouwd, welke vanaf 1
meter achter de voorgevel van het hoofdgebouw dienen te worden opgericht;
j. lid 24.2.2 onder b in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte van de bijgebouwen bij een
hoofdgebouw 100 m² mag bedragen mits de perceelgrootte 1000 m² is of meer;
k. lid 24.2.3 onder a in die zin dat de totale gezamenlijke oppervlakte andere bouwwerken met 10m²
mag worden vergroot;
l. lid 24.2.3 onder d in die zin dat de bouwhoogte van erf- en terreinafscheidingen langs de openbare
weg maximaal 1.5 meter mag meter bedragen.
24.4.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 24.4.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
24.5 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze bestemming zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval
gerekend:
a. het gebruik van een vrijstaand bijgebouw als woning;
b. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van aan-huis-gebonden kleinschalige
beroeps- en bedrijfsactiviteiten;
c. het gebruik van de gronden en bouwwerken ten behoeve van recreatieve doeleinden.
Ten aanzien van het gebruik van gronden en bouwwerken is verder het bepaalde in artikel 27 van
toepassing.
24.6 Afwijken van de gebruiksregels
24.6.1 Bevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen met omgevingsvergunning afwijken van het bepaalde in:
a. artikel 24.5 onder b en toestaan dat een deel van de woning voor de uitoefening van een aan huis
gebonden kleinschalige beroeps- of bedrijfsactiviteiten gebruikt mag worden, waarbij de volgende
bepalingen gelden:
1. de verblijfsruimten moeten blijven voldoen aan het Bouwbesluit en de bouwverordening;
2. de woonfunctie moet in overwegende mate gehandhaafd blijven en de gebruiksmogelijkheden
van de aangrenzende gronden mogen niet onevenredig worden aangetast;
3. de woonfunctie moet in ruimtelijke zin en visuele zin primair blijven;
4. de beroeps- of bedrijfsactiviteit wordt uitgeoefend door in ieder geval één van de bewoners van
de woning;
5. maximaal 40% van het te bebouwen vloeroppervlak mag gebruikt worden voor huisverbonden
activiteiten met een maximum van 50 m² ;
6. detailhandel mag niet plaatsvinden behoudens een beperkte verkoop in het klein in direct
verband met het aan huis verbonden beroep/ en bedrijf;
7. er mogen geen reclameborden groter dan 0,5 m² bij of aan de woning worden geplaatst;
8. er geen onevenredige parkeerdruk voor de omgeving optreedt;
b. artikel 24.5 onder c en kleinschalig kamperen toestaan, waarbij aan de volgende voorwaarden moet
worden voldaan:
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 263

estemmingsplan Zwartemeer
1. het kampeerterrein dient te horen bij een vrijstaande woningen zoals genoemd in artikel 24.1;
2. het oppervlak van het aaneengesloten terrein bedraagt minimaal 0,5 ha;
3. het kampeerterrein is voorzien van een zodanige beplanting, dat het kampeerterrein een passend
element vormt met de omgeving;
4. het aantal standplaatsen bedraagt maximaal 25;
5. de gezamenlijke oppervlakte van bouwwerken ten behoeve van het functioneren van het
kampeerterrein mag niet meer bedragen dan 50 m2;
6. de goothoogte mag niet meer bedragen dan 3 meter.
24.6.2 Beperking
Het verlenen van de in lid 24.6.1 genoemde omgevingsvergunningen is beperkt tot incidentele gevallen,
waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet
mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie,
het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
24.7 Wijzigingsbevoegdheid
24.7.1 Bevoegdheid
Burgermeester en Wethouders kunnen overeenkomstig artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening het
bestemmingsplan wijzigen door:
a. het bouwen of uitbreiden van de woning met geluidsgevoelige ruimtes buiten het bouwvlak toe te
staan mits de geluidbelasting van de geluidgevoelige gebouwen en of ruimtes niet hoger is dan de
geldende voorkeursgrenswaarde of een verkregen hogere grenswaarde;
24.7.2 Beperkingen
De wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging om
conform artikel 3.6 het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie, het straat- en
bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/
externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere
bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad kan de functiewijziging niet plaatsvinden.
264 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 3 Algemene bepalingen
Artikel 25 anti-dubbeltelregel
Grond die eenmaal in aanmerking is genomen bij het toestaan van een bouwplan waaraan uitvoering is
gegeven of alsnog kan worden gegeven, blijft bij de beoordeling van latere bouwplannen buiten
beschouwing.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 265

Artikel 26 algemene bouwregels
26.1 Ondergeschikte bouwonderdelen
bestemmingsplan Zwartemeer
a. Bij de toepassing van het bepaalde ten aanzien van het bouwen binnen bouwvlakken of
bestemmingsvlakken worden ondergeschikte bouwdelen, gevelversieringen, ventilatiekanalen,
schoorstenen, gevel- en kroonlijsten en overstekende daken buiten beschouwing gelaten, mits de
bouwgrens dan wel de maximale bouwhoogte niet meer dan maximaal 1 meter wordt overschreden;
b. Vlaggenmasten en antennemasten, voorzover deze direct ten dienste staan van -en onderdeel
uitmaken van een gebouw, mogen de toegestane maximale bouwhoogte met maximaal 1,5 meter
overschrijden;
c. Dakopbouwen, noodtrappen, luchtbehandeling- en liftinstallaties mogen niet hoger zijn dan 1,5
meter ten opzichte van de bouwhoogte van een gebouw, en mogen geen groter oppervlakte beslaan
dan 15% van de vloeroppervlakte van de bovenste laag van het gebouw, waarop zij worden
geplaatst;
266 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Artikel 27 algemene gebruiksregels
bestemmingsplan Zwartemeer
Tot een strijdig gebruik zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder geval gerekend:
a. het gebruik van gronden en bouwwerken voor een prostitutiebedrijf, seksinrichting en of tippelzone;
b. het plaatsen van of geplaatst houden van onderkomens;
c. het opslaan van gerede of ongerede goederen, zoals vaten, kisten, bouwmaterialen, werktuigen,
machines of onderdelen hiervan;
d. het opslaan van gebruiksklare voer- en vaartuigen of onderdelen hiervan;
e. het storten, opslaan, opgeslagen houden of lozen van puin, vuil of andere vaste of vloeibare
afvalstoffen;
f. geluidszoneringplichtige inrichtingen, zoals bedoeld in het Inrichting- en vergunningenbesluit
milieubeheer;
g. het gebruik van bouwwerken welke zijn opgericht na een verleende omgevingsvergunning voor
andere doeleinden dan waarvoor de omgevingsvergunning is verleend.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 267

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 28 algemene aanduidingsregels
28.1 geluidzone - weg
Ter plaatse van de aanduiding 'geluidzone - weg ' zijn de gronden, behalve voor de andere daar
voorkomende bestemming(en), mede bestemd voor het tegengaan van een te hoge geluidsbelasting
vanwege het wegverkeer op geluidsgevoelige bestemmingen.
28.1.1 Bouwregels
In afwijking van het bepaalde in de daar voorkomende bestemming(en) geldt, ter plaatse van de
aanduiding 'geluidzone - weg', de volgende regels:
a. Voor het bouwen geldt dat geen nieuwe bouwwerken mogen worden gebouwd ten behoeve van
geluidsgevoelige functies, met uitzondering van: ver-/nieuwbouw van bestaande gebouwen waarbij
de bestaande oppervlakte van het gebouw, in generlei opzicht wordt vergroot of veranderd; onder
verbouwen wordt hier verstaan het bouwkundig veranderen van (een deel) van het gebouw en/of (een
van) de daartoe behorende gevels; onder nieuwbouw wordt hier verstaan het geheel of nagenoeg
geheel vernieuwen van een gebouw, waarbij de situering, bouwhoogte en bouwmassa geheel of
nagenoeg geheel overeenkomen met het gesloopte gebouw; de bouw van een bijgebouw bij een
woning of de uitbreiding van een bestaande geluidsgevoelige functie conform de in de daar
voorkomende bestemming(en) voorgeschreven bebouwingsregeling;
b. Een op grond van de daar voorkomende bestemming(en) toelaatbaar gebouw, of de uitbreiding
daarvan, welke aangemerkt kan worden als een geluidsgevoelig object, mag slechts worden
gebouwd indien de geluidsbelasting vanwege de weg op de gevels van dit gebouw niet hoger zal zijn
dan de daarvoor geldende voorkeursgrenswaarde of een vastgestelde hogere grenswaarde.
28.1.2 Afwijken van de bouwregels
Met omgevingsvergunning kan worden afgeweken van het bepaalde in dit lid 28.1.1, onder a indien:
a. is, of kan worden voldaan aan de wettelijke voorkeursgrenswaarde als bedoeld in de Wet
geluidhinder, of indien;
b. omgevingsvergunning voor het afwijken van de voorkeursgrenswaarde is verleend;
28.1.3 Beperking
Het verlenen van de in lid 28.1.2 onder b genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot incidentele
gevallen, waarbij het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende
bestemmingen niet mag worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder
geval de woonsituatie, het straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de
(sociale) veiligheid, brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de
gebruiksmogelijkheden in andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of
belangen onevenredig worden geschaad wordt de vergunning niet verleend;
28.1.4 Specifieke gebruiksregels
Tot een gebruik, strijdig met deze gebiedsaanduiding zoals bedoeld in artikel 7.10 Wro wordt in ieder
geval gerekend:
a. het gebruik van niet-geluidsgevoelige gronden en bouwwerken als geluidsgevoelig object.
b. de nieuwvestiging van geluidsgevoelige gebouwen en terreinen
28.1.5 Wijzigingsbevoegdheid
Burgemeester en Wethouders kunnen overeenkomstig artikel 3.6 van de Wet ruimtelijke ordening:
a. het bepaalde in lid 28.1.1 en 28.1.2 buiten toepassing blijft, teneinde de ingevolge de daar
voorkomende bestemming(en) toegelaten geluidsgevoelige objecten te kunnen bouwen of gebruiken,
mits:
1. geen onevenredige afbreuk wordt gedaan aan de met deze gebiedsaanduiding gereserveerde
ruimte voor de weg;
2. de geluidsbelasting vanwege de weg op de gevels van geluidsgevoelige objecten niet hoger mag
zijn dan de daarvoor geldende voorkeursgrenswaarde, dan wel een vastgestelde hogere
grenswaarde.
268 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
b. de aanduiding te wijzigen in die zin dat de zone wordt aangepast indien daartoe als gevolg van
wijziging in regelgeving of vergunningverlening aanleiding bestaat;
c. het bestemmingsplan te wijzigen in die zin dat de gebiedsaanduiding 'geluidszone - weg' opgeheven
wordt indien de bron van de geluidszone is opgehouden te bestaan.
De wijziging dient het functioneren van omliggende bestemmingen niet aan te tasten. In de afweging om
conform artikel 3.6 het bestemmingsplan te wijzigen dient in ieder geval de woonsituatie, het straat- en
bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid, brandveiligheid/
externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in andere
bestemmingen in acht genomen te worden. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad kan de wijziging niet plaatsvinden.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 269

estemmingsplan Zwartemeer
Artikel 29 algemene afwijkingsregels
29.1 Bevoegdheid
Indien niet op grond van een andere bepaling in deze regels een omgevingsvergunning kan worden
verleend, kan een omgevingsvergunning worden verleend voor:
a. het afwijken van de voorgeschreven maten, oppervlaktes, afmetingen, afstanden en percentages met
maximaal 10%;
b. voor het oprichten van niet voor bewoning bestemde bouwwerken ten behoeve van het openbaar net
aangesloten nutsvoorzieningen, telecommunicatieverkeer openbaar vervoer of het wegverkeer,
kunstwerken van artistieke aard en omvang daarmee gelijk te stellen bouwwerken, met uitzondering
van verkooppunten voor motorbrandstoffen, met dien verstande dat:
1. de goothoogte van een gebouw maximaal 3.00 meter mag bedragen;
2. de oppervlakte van een gebouw maximaal 50 m² mag bedragen;
3. de bouwhoogte van een ander bouwwerk maximaal 10.00 meter mag bedragen;
c. geringe afwijkingen, welke in het belang van zijn een ruimtelijke of technisch beter verantwoorde
plaatsing van bouwwerken of welke noodzakelijk zijn in verband met de werkelijke toestand van het
terrein, mits de afwijking in de situering maximaal 3.00 meter bedraagt;
d. het in geringe mate, doch maximaal 5.00 meter afwijken van een bestemmingsgrens, van het profiel
van een straat of de vorm van een plein, alsmede van de vorm van bebouwde oppervlakken
(bouwpercelen), voor zover zulks noodzakelijk en/of wenselijk is om het plan aan de bij uitmeting
blijkende werkelijke toestand van het terrein aan te passen;
e. de bestemmingsbepalingen in die zin dat het beloop of het profiel van wegen of de aansluiting van
wegen onderling in geringe mate wordt aangepast, indien de verkeersveiligheid en/of -intensiteit
daartoe aanleiding geven;
f. het binnen de bestemming in geringe mate verschuiven (maximaal 2 meter) van het bouwvlak;
g. de bestemmingsbepalingen ten aanzien van de hoogte van bouwwerken, geen gebouwen zijnde, in
die zin dat de hoogte van de bouwwerken, geen gebouwen zijnde, wordt vergroot tot niet meer dan
10 m;
h. het oprichten van andere bouwwerken met uitzondering van windturbines/-molens, met een
bouwhoogte van maximaal 25.00 meter met dien verstande dat:
1. als het gaat om antennes naar het oordeel van het bevoegd gezag te noodzaak daartoe
voldoende is aangetoond.
i. het overschrijden van de gevellijn door:
1. erkers, balkons, luifels en bordessen en naar aard en omvang daarmee gelijk te stellen
bouwwerken tot maximaal 1 meter, over de gehele breedte van de voorgevel;
2. ingangspartijen tot maximaal 2 meter, mits de bebouwde oppervlakte maximaal 6 m² en de
bouwhoogte maximaal 3 meter zal bedragen.
29.2 Beperking
Het verlenen van de in het eerste lid genoemde omgevingsvergunning is beperkt tot die gevallen, waarbij
het functioneren van de bestemming begrepen doeleinden en omliggende bestemmingen niet mag
worden aangetast. In de afweging om vergunning te verlenen worden in ieder geval de woonsituatie, het
straat- en bebouwingsbeeld, de cultuurhistorie, de verkeersveiligheid, de (sociale) veiligheid,
brandveiligheid/ externe veiligheid en rampenbestrijding, de milieusituatie, de gebruiksmogelijkheden in
andere bestemmingen in acht genomen. Indien de genoemde waarden en of belangen onevenredig
worden geschaad wordt de vergunning niet verleend.
270 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

estemmingsplan Zwartemeer
Hoofdstuk 4 Overgangs- en slotregels
Artikel 30 Overgangsrecht
30.1 Overgangsrecht bouwwerken
a. Een bouwwerk dat op het tijdstip van inwerkingtreding van het bestemmingsplan aanwezig of in
uitvoering is, dan wel gebouwd kan worden krachtens een omgevingsvergunning, en afwijkt van het
plan, mag, mits deze afwijking naar aard en omvang niet wordt vergroot,
1. gedeeltelijk worden vernieuwd of veranderd;
2. na het teniet gaan ten gevolge van een calamiteit geheel worden vernieuwd of veranderd, mits
de aanvraag van de omgevingsvergunning wordt gedaan binnen twee jaar na de dag waarop het
bouwwerk is teniet gegaan.
b. Het bevoegd gezag kan eenmalig in afwijking van het bepaalde in het eerste lid een
omgevingsvergunning verlenen voor het vergroten van de inhoud van een bouwwerk als bedoeld in
het eerste lid met maximaal 10%.
c. Het eerste lid is niet van toepassing op bouwwerken die weliswaar bestaan op het tijdstip van
inwerkingtreding van het plan, maar zijn gebouwd zonder vergunning en in strijd met het daarvoor
geldende plan, daaronder begrepen de overgangsbepaling van dat plan.
30.2 Overgangsrecht gebruik
a. Het gebruik van grond en bouwwerken dat bestond op het tijdstip van inwerkingtreding van het
bestemmingsplan en hiermee in strijd is, mag worden voortgezet.
b. Het is verboden het met het bestemmingsplan strijdige gebruik, bedoeld in het eerste lid, te
veranderen of te laten veranderen in een ander met dat plan strijdig gebruik, tenzij door deze
verandering de afwijking naar aard en omvang wordt verkleind.
c. Indien het gebruik, bedoeld in het eerste lid, na het tijdstip van inwerkingtreding van het plan voor
een periode langer dan een jaar wordt onderbroken, is het verboden dit gebruik daarna te hervatten
of te laten hervatten.
d. Het eerste lid is niet van toepassing op het gebruik dat reeds in strijd was met het voorheen
geldende bestemmingsplan, daaronder begrepen de overgangsbepalingen van dat plan.
30.3 Uitzondering overgangsrecht gebruik
Het bepaalde in artikel 30.2 geldt niet voor zover uit de Richtlijnen 79/409/EEG en 92/43/EEG van de
Raad van de Europese Gemeenschappen van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand
onderscheidenlijk van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde
flora en fauna beperkingen voortvloeien ten aanzien van ten tijde van de inwerkingtreding van een
bestemmingsplan bestaand gebruik.
30.4 Hardheidsclausule
Indien toepassing van het overeenkomstig artikel 30.2 in het plan opgenomen overgangsrecht gebruik
zou kunnen leiden tot een onbillijkheid van overwegende aard voor een of meer natuurlijke personen die
op het tijdstip van de inwerkingtreding van het bestemmingsplan grond en opstallen gebruikten in strijd
met het voordien geldende bestemmingsplan, kan de gemeenteraad met het oog op beëindiging op
termijn van die met het bestemmingsplan strijdige situatie, in het plan persoonsgebonden
overgangsrecht opnemen.
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 271

Artikel 31 Slotregel
Deze regels worden aangehaald als:
Regels van het bestemmingsplan Zwartemeer.
bestemmingsplan Zwartemeer
Behorend bij het besluit van ..................................
272 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Bijlagen bij de regels
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 273

estemmingsplan Zwartemeer
274 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Bijlage 1 Staat van Inrichtingen
bestemmingsplan Zwartemeer
bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld) 275

estemmingsplan Zwartemeer
276 bestemmingsplan "Zwartemeer" (vastgesteld)

Pagina 1 Bedrijvenlijst Barger-Compascuum
SBI-1993 SBI-2008 AFSTANDEN IN METERS Bevi INDICES
- -
15 10, 11 -
1552 1052 2 10 0 30 0 30 2 x 1 G 1
18 -
182 141 10 10 30 10 30 2 x 2 G 2
19 19 -
20 16 -
205 162902 10 10 30 0 30 2 x 1 G 1
21 17 -
22 58 -
221 581 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
x
2222.6 18129 10 0 30 0 30 2 x 1 P 1 B
2223 1814 A 0 0 10 0 10 1 x 1 G 1
2223 1814 B 30 0 30 0 30 2 x 2 G 1
2224 1813 30 0 10 10 30 2 x 2 G 1 B
2225 1814 30 0 30 10 30 D 2 x 2 G 1 B
223 182 0 0 10 0 10 1 x 1 G 1
30 26, 28, 33 -
30 26, 28, 33 A 30 10 30 10 30 2 x 1 G 1
316 293 30 10 30 10 30 2 x 1 G 1
33 26, 32, 33 -
33 26, 32, 33 A 30 0 30 0 30 2 x 1 G 1
35 30 -
36 31 -
36 31 -
361 9524 2 0 10 10 0 10 1 x 1 P 1
362 321 30 10 10 10 30 2 x 1 G 1 B
363 322 30 10 30 10 30 2 x 2 G 2
3663.1 32991 0 30 30 0 30 2 x 1 P 1
37 38 -

Pagina 2 Bedrijvenlijst Barger-Compascuum
SBI-1993 SBI-2008 AFSTANDEN IN METERS Bevi INDICES
- -
40 35 -
40 35 C1 0 0 30 C 10 30 2 x 1 P 1 B
40 35 D0
40 35 D3 0 0 10 C 10 10 1 1 P 1
40 35 D4 0 0 30 C 10 30 2 1 P 1
40 35 E0
40 35 E2 10 0 30 C 10 30 2 1 P 1
41 36 -
41 36 -
41 36 B0
41 36 B1 0 0 30 C 10 30 2 x 1 P 1
45 41, 42, 43 -
45 41, 42, 43 -
45 41, 42, 43 3 0 10 30 10 30 2 x 1 G 1 B
50 45, 47 -
50 45, 47 -
451, 452, 454 10 0 30 10 30 2 x 2 P 1 B
5020.4 45204 B 0 0 10 10 10 1 x 1 G 1
5020.5 45205 10 0 30 0 30 2 x 3 P 1
503, 504 453 0 0 30 10 30 2 x 1 P 1
505 473 0
505 473 3 30 0 30 10 30 2 x 3 P 1 B
51 46 -
51 46 -
511 461
Handelsbemiddeling (kantoren)/ Handelsbemiddeling (kantoren): kantoren b.v.o. 1.500 m2
0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
511 461
per objec 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
5122 4622 10 10 30 0 30 2 x 2 G 1
5134 4634 0 0 30 0 30 2 x 2 G 1
5136 4636 10 10 30 0 30 2 x 2 G 1
5137 4637 30 10 30 0 30 2 x 2 G 1
5138, 5139 4638, 4639 10 10 30 10 30 2 x 2 G 1
514 464, 46733 10 10 30 10 30 2 x 2 G 1
5148.7 46499 0
5148.7 46499 1 10 0 30 10 V 30 2 x 2 G 1
5153 4673 0
5153 4673 2 0 10 30 10 30 2 x 1 G 1
5153.4 46735 4
5153.4 46735 6 0 10 30 0 30 2 x 1 G 1
5154 4674 0 Grth in ijzer- en metaalwaren en verwarmingsapparatuur:
5154 4674 2 0 0 30 0 30 2 x 1 G 1
5155.2 46752 30 30 30 30 R 30 2 x 1 G 1
5156 4676 10 10 30 10 30 2 x 2 G 2
519 466, 469 0 0 30 0 30 2 x 2 G 1

Pagina 3 Bedrijvenlijst Barger-Compascuum
SBI-1993 SBI-2008 AFSTANDEN IN METERS Bevi INDICES
- -
52 47 -
52 47 -
52 47 A 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
471 0 0 10 10 10 1 x 2 P 1
5222, 5223 4722, 4723 10 0 10 10 10 1 x 1 P 1
5224 4724 10 10 10 C 10 10 1 x 1 P 1
5231, 5232 4773, 4774 0 0 0 10 10 1 x 1 P 1
5246/9 4752 0 0 30 10 30 2 x 3 P 1
5249 4778 0 0 10 10 V 10 1 x 1 P 1
527 952 0 0 10 10 10 1 x 1 P 1
55 55 -
55 55 -
553 561
Restaurants, cafetaria's, snackbars, ijssalons met eigen ijsbereiding, viskramen
e.d./Restaurants b.v.o. >375m2 10 0 10 C 10 10 1 x 2 P 1
553 561 10 0 10 C 10 10 1
554 563 1 0 0 10 C 10 10 1 x 2 P 1
554 563 1 0 0 10 C 10 10 1 x
5551 5629 10 0 10 C 10 10 D 1 x 1 P 1
5552 562 10 0 30 C 10 30 2 x 1 G/P 1
60 49 -
60 49 -
6022 493 0 0 30 C 0 30 2 x 2 P 1
63 52 -
63 52 -
6312 52109 B 0 0 30 C 10 30 2 x 2 G 1
6321 5221 1 10 0 30 C 0 30 2 x 3 P 1 L
6322, 6323 5222 Overige dienstverlening t.b.v. vervoer (kantoren)/kantoren b.v.o.

Pagina 4 Bedrijvenlijst Barger-Compascuum
SBI-1993 SBI-2008 AFSTANDEN IN METERS Bevi INDICES
- -
70 41, 68 -
70 41, 68 A 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
71 77 -
71 77 - VERHUUR VAN TRANSPORTMIDDELEN, MACHINES, ANDERE ROERENDE GOEDEREN
711 7711 10 0 30 10 30 2 x 2 P 1
714 772 10 10 30 10 30 D 2 x 2 G 2
72 62 -
72 62 -
72 62 A 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
72 58, 63 B 0 0 30 C 0 30 2 x 1 P 1
73 72 -
73 72 -
731 721 30 10 30 30 R 30 2 x 1 P 1
732 722 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
74 77, 78, 80tm82 - OVERIGE ZAKELIJKE DIENSTVERLENING
74 77, 78, 80tm82 A Overige zakelijke dienstverlening: kantoren/kantoren b.v.o. 375m2 of bestemd voor
minderjarigen, ouderen en/of gehandicapten x
803, 804 8532, 854, 855 10 0 30 10 30 D 2 x 2 P 1
85 86 -
85 86 -
8512, 8513 0 0 10 0 10 1 x 2 P 1
8514, 8515 8691, 8692 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
853 871 1 10 0 30 C 0 30 2 x 1 P 1
853 8891 2 0 0 30 0 30 2 x 2 P 1
90 37, 38, 39 -
90 37, 38, 39 -
9001 3700 A0
9001 3700 B 30 0 10 C 0 30 2 1 P 1
9002.2 382 A0
9002.2 382 A7 10 10 30 30 R 30 2 x 1 G 1 B L
91 94 -

Pagina 5 Bedrijvenlijst Barger-Compascuum
SBI-1993 SBI-2008 AFSTANDEN IN METERS Bevi INDICES
- -
91 94 -
9111 941, 942 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
9131 9491 0 0 30 0 30 2 x 2 P 1
9133.1 94991 A 0 0 30 C 0 30 D 2 x 2 P 1
92 59 -
92 59 -
9234 8552 0 0 30 0 30 2 x 2 P 1
9234.1 85521 0 0 30 C 0 30 2 x 2 P 1
9251, 9252 9101, 9102 0 0 10 0 10 1 x 2 P 1
9253.1 91041 30 10 30 C 0 30 2 x 1 P 1
926 931 0
926 931 1 10 0 50 C 10 50 3.1 x 3 P 1
926 931 2 30 0 200 10 200 4.1 x 3 P 1
926 931 A 0 0 50 C 0 50 3.1 x 2 P 1
926 931 B 0 0 30 C 0 30 2 x 2 P 1
926 931 E 50 30 30 0 50 3.1 x 2 P 1
926 931 F 0 0 50 C 0 50 3.1 x 2 P 2
926 931 G 0 0 50 C 0 50 3.1 x 2 P 2
926 931 F 0 0 30 C 0 30 2 x 2 P 1
93 93 -
93 96 -
9301.2 96012 30 0 30 30 R 30 2 x 2 G 1 B L
9301.3 96013 A 0 0 30 0 30 2 x 1 G 1
9301.3 96013 B 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
9302 9602 0 0 10 0 10 1 x 1 P 1
9303 9603 0
9303 9603 1 0 0 10 0 10 1 x 2 P 1
9303 96031 2 0 0 10 0 10 1 x 2 P 1
9304 9313, 9604 10 0 30 C 0 30 2 x 1 P 1
9304 9313, 9604 10 0 30 C 0 30 2 x 1 P 1
9305 9609 Persoonlijke dienstverlening > 50 mensen kunnen meer dan 40 uur per week aanwezig zijn 0 0 10 C 0 10 D 1 x 1 P 1
9305 9609 B 0 0 10 C 0 10 D 1 x 1 P 1
x