Snelweven in Nederland vóór 1832 - Historisch Centrum Overijssel

More documents

Recommendations

Info

een onderneming, die in het toen technisch achterlijke Nederland een verbetering trachtte in te voeren. We moeten met de mogelijkheid rekening houden, dat het snelweven bij Van Lennep Coster toch nog meer beginmoeilijkheden heeft meegebracht dan hij in 1809 schrijft. Dit is te meer waarschijnlijk, als hij pas tussen april 1808 en september 1809 tot invoering van het snelweven zou zijn gekomen. Deze moeilijkheden kunnen een uitbreiding van het snelweven hebben vertraagd. Zelfs al veronderstellen we dit - voorlopig zonder enige grond - dan blijft toch het feit bestaan dat in 1809 alle bezoekers van de tentoonstelling kunnen zien met welke eenvoudige middelen een versnelling in het weven te bereiken is. Belangstellenden uit Twente en de Achterhoek zullen de tentoonstelling hebben bezocht, evenals die uit andere textielgebieden. Dit geldt zeker voor de inzenders. Tussen de Twentse textiel-inzendingen vinden we die van de Almelose firma's Abraham Cos ter en Lambert Coster & Co., en Blijdenstein & Co. te Enschede. Verder treffen we de namen aan van W. H. Voombergh (lakenfabrikant te Amsterdam), Westerkappel & Hooft (in linnen en bontgeweven stoffen, te Haarlem), J. Wijnkamp (in weefsels met gouden zilverdraad, te Haarlem), de Stads-Armenfabriek te Haarlem (met linnen en "kraanoog" luiergoed), de Helmondse ondernemingen van Wed. F. Bogaers & Zoon en Gebr. Prinzen, Ramaer, Van de Loo & Co., de wollenstoffenfabrikant Evert Moulin te Kampen, zes lakenfabrikanten te Leiden, de Tilburgse firma's Van Dooren & Dams en Van der Hoeven Vree de & Co., en tenslotte een gezamenlijke inzending van 21 lakenfabrikanten te Geldrop. Het voorbeeld kan dus tot navolging hebben geleid. Tenslotte is de techniek van het snelweven zo eenvoudig, dat in verschillende textielgebieden van Engeland en Frankrijk in die tijd de dorpstimmerlieden en spoelenmakers alles maken wat voor een snelweefgetouw nodig is. In het voorgaande wezen we er reeds op, dat indien in de besproken tijd in Twente proeven genomen zouden zijn, deze niettemin mislukken. Of hetzelfde ook geldt voor b.v. Noord-Brabant is minder zeker. Wellicht zijn er dan onder de talrijke Brabantse ondernemers enkelen, die meer technische kennis hebben en daarmede hun proeven doen slagen. Hun textielgebied grenst trouwens aan het Vlaamse land, waar het snelweven veel vroeger ingevoerd moet zijn dan in de noordelijke gewesten. Verder onderzoek kan hier zeker helpen. In elk geval staat vast, dat in Nederland sinds de tentoonstelling van 1809 de uitvinding van het snelweven bij de toenmalige deskundigen zeker bekend moet zijn, telwijl bovendien de eerste pogingen tot invoering van deze verbetering hier te lande tenminste tot in de jaren 1785/1786 teruggaan. Hobart. J. A. BOOT. 95
Aantekeningen 1) A. P. Wadsworth & J. de Lacy Mann, The cotton trade and in dus trial Lancashire, 450 e.v. 2) J. A. Boot & A. Blonk, Van smiet- tot snelspoel, 92. 3) Wadsworth & de Lacy Mann, 449-465 . • ) Archief Ned. Mij. v. Nijverheid, 1786 map 10 (Ned. Ec. Hist. Archief, Den H aag). Vgl. de (gedrukte) prijsvragen van de Ec. Tak; ook Ec. Hist. Jb., 1lI1925, LV. 5) Wadsworth & de Lacy Mann, 123-124, 176, 195 e.v., 416, 458 e.v., 504. 6) Tegenw. Staat der Ver. Ned., dl. 8, lste st. (1750), 108. 7) D e katoendrukkerij en wol- en zijdeververij in Holland gaan teniet zodra in de 18de eeuw het buitenland de voorsprong van de betere vakkennis inhaalt. 8) C. Elderink in Feestbundel 1873-1933 voor J. H . van Heek, 90; ook het volgende is hieraan gedeeltelijk ontleend; J. A. Boot, Fabrikeurs en textielzaken omstreeks 1750 (Textielhist. Bijdr., 5/1964), 22, 24, 37. D) Archief N. M. N., map 28/1781 (lI), 29-30/1782 (12), 31/1783 (lI), 32/1784 (12), 33-34/1785 (10) (Ned. Ec. Hist. Arch., Den Haag). 10) Z. W. Sneller, Boedelinventarissen van Twentsche entrepreneursgeslachten (Bijdr. & Med. Hist. Gen. , 55/1934), 108. 11) J. Goldberg, Journaal der reize van den Agent van Nat. Oeconomie der Bat. Republiek, 1800 (Tijdschr. v. Staath. en Statistiek, 9/1860), 193; Alg. Rijksarchief: Verz. Goldberg, map 44°, blz. 142; Binn. Zaken voor 1813, map 386, nr. 44. Naar de naam te oordelen is Van Lennep Coster uit Almelo afkomstig. 12) S. Sarphati in tijdschrift De Volksvlijt, 1861, 35l. 13) D e Volksvlijt, 1861, 208. Op blz. 206 en 212-214 berichten uit Twente, en tegenover blz. 396 afbeelding van de gouden penning zoals Gebr. Schophaus in 1808 ontvangen. 14) L. v. Nierop, De zijdenijverheid van Amsterdam (Tijdschr. v. Gesch., 45/1930, 46/1931); voor Naarden o.a.: Alg. Rijksarch., Goldberg map 44°, blz. 142, en Binn. Zaken voor 1813, map 386 nr. 44. 15) I. J. Brugmans, Statistieken van de Ned. Nijverheid uit de eerste helft der 1ge eeuw, 1 (R.G.P. 98), blz. 174-187. Vgl. Antwoord Bedrijfsonderzoek 1808 (A.R.A., Binn. Zaken voor 1813, map 783). 96
Page 1 and 2: Snelweven in Nederland vóór 1832
Page 4 and 5: of tweemaal per jaar hun afnemers i

Snelweven in Nederland vóór 1832 - Historisch Centrum Overijssel

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?