Alles wat je altijd al wilde weten over de sociale zekerheid

Pensioenen
Pensioenen! Je kunt er werkelijk niet meer omheen! De problematiek van de pensioenen vormt
een van de voornaamste bekommernissen in het socialezekerheidsstelsel. Wat gaat de toekomst
ons brengen?
A. Steeds meer gepensioneerden
De hele pensioenproblematiek en de aangekondigde verergering ervan, is niet terug te brengen
tot één basisoorzaak. We kunnen verschillende factoren aanwijzen die elkaar nog versterken in
hun invloed op de pensioenen. In de eerste plaats is er de stijging van de levensverwachting.
Door de nieuwe medische technieken leven mensen steeds langer. Dit betekent natuurlijk ook
dat ze tijdens een steeds langere periode een pensioen kunnen genieten.
Daarnaast stoppen werknemers steeds vroeger met hun loopbaan. Door allerlei nieuwe
maatregelen die de oudere beroepsbevolking doen afvloeien ten voordele van de werkgelegenheid
voor jongeren, stemt de feitelijke pensioenleeftijd niet langer overeen met de wettelijke
pensioenleeftijd. Die trend moet worden omgebogen met maatregelen die oudere werknemers
langer aan het werk houden.
Ook de steeds langer wordende studieperiodes in het begin van de carrière hebben tot gevolg
dat de beroepsbevolking die voor de pensioenen bijdragen betaalt, steeds kleiner wordt.
Voorts kampt België al tientallen jaren met een dalend geboortecijfer.
Tot slot zal de toenemende vrouwelijke tewerkstelling ook de toename van de pensioenkosten
beïnvloeden. Werkende vrouwen bouwen immers ook een persoonlijk pensioen op. Hierdoor
ontvangt een samenwonend koppel twee alleenstaandenpensioenen in plaats van één
gezinspensioen, en dat is nu eenmaal duurder.
Samengevat kan je eenvoudig stellen dat de “afhankelijkheidsgraad” (de verhouding tussen
het aantal gepensioneerden en het aantal actieven) toeneemt.
We zetten hieronder de specifieke bepalingen van het gehele pensioenstelsel op een rijtje.
We vertrekken van het werknemersstelsel om zo de verschillen met de andere stelsels aan
te geven. In de eerste plaats moeten we een onderscheid maken tussen rustpensioenen en
overlevingspensioenen:
- een rustpensioen is een uitkering die je ontvangt door vroegere tewerkstelling nadat je een
bepaalde leeftijd hebt bereikt;
- een overlevingspensioen is een uitkering die je ontvangt wegens de tewerkstelling van de
overleden echtgeno(o)t(e).
We behandelen deze twee soorten pensioenen afzonderlijk.
B. Rustpensioenen
Om een rustpensioen te verkrijgen, moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. In de
eerste plaats moet je een zekere leeftijd hebben bereikt, in de tweede plaats mag je geen
beroepsactiviteit meer uitoefenen.
34