Zelfstandig leren rekenen met het digibord - Kennisnet

3.4.1 Visuele ondersteuning
Uit een vrij recent onderzoek naar de implementatie van digiborden in het basisonderwijs
(Fisser & Geverdink Nijhuis, 2007) 10 komt naar voren dat leerkrachten de
visualisatiemogelijkheden als een belangrijke meerwaarde zien bij het gebruik van het
digibord. Leerkrachten noemen hierbij zaken als het verduidelijken van dingen met
kleurtjes, het gebruik van plaatjes en video, de aanschouwelijkheid en ook ‘andere
manieren van sommen maken, visueler’. Dit laatste is hetgeen wat met de
digibordarrangementen voor de verlengde instructie rekenen wordt beoogd.
De visuele ondersteuning van de rekenproblemen in de digibordarrangementen heeft op
verschillende manieren vorm gekregen (zie bijlage 1 voor details). In sommige
arrangementen zijn de opgaven heel aanschouwelijk weergegeven, bijvoorbeeld het
verdelen van een taart en het betalen met munten. In andere digibordarrangementen
wordt een meer abstracte visuele ondersteuning geboden, bijvoorbeeld een getallenlijn,
een liniaal of een grafische weergave van splitsen.
Uit de analyse van de (video)observaties komt naar voren dat de leerlingen zichtbaar
baat lijken te hebben bij de visuele ondersteuning in zes van de digibordarrangementen.
Dit zijn vier aanschouwelijk ondersteunde arrangementen (3, 4, 9 en 11) en twee
arrangementen met abstracte visuele ondersteuning (7 en 8). Zie tabel 3.2.
Tabel 3.2 - Vorm van visuele ondersteuning in het digibordarrangement en mate waarin de
leerlingen daar baat bij hebben tijdens het verlengde instructiemoment.
Vorm van visuele ondersteuning in het arrangement 1 2 3 4 5
VIM
6 7 8 9 10 11
Abstracte visuele ondersteuning
Aanschouwelijke visuele ondersteuning
Veel baat bij visuele ondersteuning
Beperkt of niet zichtbaar baat bij visuele ondersteuning
In twee arrangementen die aanschouwelijke visuele ondersteuning bieden, levert dit
geen zichtbare bijdrage aan het maken van de opgave. De leerlingen moeten uit het
beeld op het digibord de visueel weergegeven som construeren (zie figuur 3.1). De
leerlingen aan het bord snappen echter niet direct wat ze moeten uitrekenen. Zij zien ook
niet dat de munten versleept kunnen worden. De visualisaties leiden niet tot een ander
rekengedrag, de leerlingen staan gewoon voor het bord te hoofdrekenen.
10 Fisser, P.H.G. & Geverdink Nijhuis, G.J. (2007). Eindrapportage Digitale Schoolborden; Implementatie en
gebruik van digiborden bij de scholen van de Stichting voor Christelijk Primair Onderwijs Centraal Twente.
Enschede: UT
19