Volledig rapport Tendens - IrisZorg

2008
90
n Hij of zij heeft regelmatig contact met een netwerk van jongeren en jongvolwassenen
tot en met 28 jaar.
n Hij of zij moet een zekere reflectie hebben en helikopterview kunnen
toepassen.
n Hij of zij moet zich bevinden in een netwerk of locatie dat zich grotendeels
beweegt in het verzorgingsgebied van IrisZorg verslavingszorg.
Aan de hand van een (telefonisch) voorgesprek wordt bepaald of een sleutelfiguur
geschikt is als panellid. In dit gesprek wordt uitleg gegeven over het onderzoek en
worden de selectiecriteria doorgenomen.
3. Interviewen van panelleden
Panelleden worden jaarlijks face-to-face en onafhankelijk van elkaar geïnterviewd.
Hiermee wordt voorkomen dat er vertekeningen optreden doordat panelleden
elkaar onderling beïnvloeden of napraten. Voor de interviews van de panelleden
maken we grotendeels gebruik van de semi-gestructureerde vragenlijst van
Antenne en de vragenlijst 2 van het onderzoek ‘Dörkumse Jongeluu veur wie zoepen
en blowen te wiet gaot’ (Bouwens en de Rover, 2001).
Panelleden worden niet geïnterviewd over hun eigen gebruik, maar over wat zij
waarnemen in hun sociaal netwerk. Ieder panellid vertegenwoordigt een netwerk
of locatie waar alcohol en/of drugs wordt gebruikt. Dit kan een netwerk zijn in de
privésfeer, bijvoorbeeld een vriendengroep. Of er is sprake van een beroepsmatig
netwerk, bijvoorbeeld een groep jongeren begeleid door een jongerenwerker.
De meeste panelleden hebben zicht op één netwerk. In enkele gevallen heeft een
panellid zicht op meer dan één netwerk. Een voorbeeld hiervan is een politieagent
die iets kan vertellen over uitgaanders in een bepaalde uitgaansgelegenheid,
maar ook iets kan zeggen over hangjongeren op een bepaalde hangplek.
In principe vormt één persoon één panellid. In enkele gevallen bestaat een panellid
uit meerdere personen. Denk hierbij aan personen die partners of collega’s zijn.
In die gevallen vormen meerdere personen één panellid, en wordt het interview
groepsgewijs afgenomen.
De interviews vonden, op één uitzondering na, plaats in het najaar van 2007. De
tijdsduur van de interviews varieerde van één tot drie uur. Dit gebeurde bij
panelleden thuis, op het werk of in het café. Soms hebben er meerdere afspraken
plaatsgevonden om eenzelfde persoon te interviewen. Alle interviews zijn
snel, meestal binnen één dag, uitgewerkt om zo weinig mogelijk informatie te
verliezen.
Om de anonimiteit van de panelleden en uitgaansgelegenheden te waarborgen
worden zij gecodeerd weergegeven. Zo worden panelleden aangeduid met een
nummer en bij degenen die meer dan één netwerk bestrijken, met een toevoe-
2. In een semi-gestructureerde vragenlijst liggen de vragen en antwoorden niet van tevoren
vast, maar de onderwerpen wel (Baarda, de Goede en Teunissen, 1995).
ging van de letter a en b voor de afzonderlijke netwerken. Panelleden, kleine dorpen
en horecagelegenheden hebben een fictieve naam gekregen om de anonimiteit
te garanderen en ze te beschermen tegen derden.
4. Analyse van de interviews
Voor de analyse worden gegevens samengevoegd, die afkomstig zijn uit de verschillende
interviews rondom het gebruik van een middel. Bij de afweging van de
verslaglegging, zoals de wijze van omschrijven, is een onderscheid gemaakt tussen
geruchten, signalen, trends en hypes in middelengebruik:
n Gerucht: verhaal dat panelleden ter ore is gekomen en moeilijk te traceren is
en hierdoor ook niet te controleren valt.
n Signaal: duidelijk waarneembare ontwikkeling die panelleden is opgevallen,
maar waarbij (nog) niet gesproken kan worden van een trend.
n Trend: resultaat van een cumulatie van verschillende ontwikkelingen die al
langer aan de gang zijn. Duidelijke verspreiding van een ‘nieuw’ middel of van
een ‘nieuwe’ toedieningswijze, dan wel een revival van ‘oude’ middelen of toe-
dieningswijzen over uiteenlopende netwerken.
n Hypes: vluchtige fenomenen die snel wegebben. Zij kunnen wel enige empiri-
sche basis hebben, maar het gaat doorgaans toch vooral om anekdotische
verhalen die vaak in de media worden opgeklopt.
(Nabben et al, 2008)
Als eerste ontstaat een gerucht, vervolgens kan dit uitgroeien tot een signaal om
uiteindelijk een trend te worden. In de conclusie worden alleen de signalen en
trends weergegeven. Hypes zijn in deze studie niet als zodanig herkend.
5. Conclusies trekken
Vanuit de analyse worden conclusies getrokken over de ontwikkelingen in alcohol-
en druggebruik, gokken, gamen en internet ten opzichte van de panelstudies
van de jaren daarvoor. Daarbij wordt geconcludeerd of iets daadwerkelijk een
trend is of nog een signaal genoemd moet worden.
2008
91