Download pdf (1,3 MB) - Henk-Jan Panneman

Overijssel en Zuid-Holland. Het duurde nog tot december 1972 voordat
de fusie definitief was en de nieuwe organisatie door het leven
kon gaan als Rabobank. Fundamenteel veranderde er weinig aan de
rol van de toen ontstane centrale Rabobank. Een primaire taak bleef
het toezicht houden op de liquiditeit en solvabiliteit van de banken
in het kader van de Wet Toezicht Kredietwezen. De aangesloten
lokale banken moesten, net als voorheen, toestemming vragen bij
bepaalde besluiten zoals het vestigen van nieuwe kantoren en het
verstrekken van leningen boven een bepaald bedrag. Daarnaast zou
ze advies kunnen geven over de bedrijfsvoering van de plaatselijke
banken en op het sociaal beleid.
Ook in het bepalen van de rentetarieven door de plaatselijke
banken had de centrale bank een adviserende taak. Een controlerende
taak had betrekking op de accountantscontrole op de jaarrekening
van de plaatselijke banken. Indien een plaatselijke bank haar
gelden niet volledig gebruikte voor leningen, kredieten of beleggingen,
moest zij dat op een rekening van Rabobank Nederland storten.
Deze middelen konden worden besteed aan plaatselijke banken die
daar tijdelijk behoefte aan hadden; de coöperatieve gedachte.
Daarnaast werd Rabobank Nederland verantwoordelijk voor de
financiering van grote nationale en internationale ondernemingen en
het bankieren in en met het buitenland.
Het samengaan van de Boerenleenbank en de Raiffeisenbank paste in
de trend van grote fusies in de tweede helft van de jaren zestig en
begin van de jaren zeventig. Tussen 1971 en 1973 vonden in het
Nederlandse bedrijfsleven ruim duizend fusies plaats waarvan het tot
stand komen van Rijn-Schelde-Verolme concern in de scheepsbouw
een bekend voorbeeld is. Ook in het bankwezen vond schaalvergroting
plaats. De Nederlandsche Handel-Maatschappij en de
Twentsche Bank werden in 1964 de Algemene Bank Nederland. De
AMRO was een samenvoeging van de Amsterdamsche Bank en de
Rotterdamsche Bank, eveneens ontstaan in 1964.
Er zijn verschillende ideeën over het samengaan van banken. De
een ging ervan uit dat grote banken meer invloed konden uitoefenen
en zo de prijsvorming beter was te reguleren. De ander dacht dat de
klant meer vertrouwen zou hebben in een grote bank. Een niet te
onderschatten motief ten slotte was dat de exploitatiekosten zouden
dalen door schaalvergroting. De ABN en de AMRO konden door de
samenwerking hun kantorennetwerk uitbreiden waardoor zij
hoopten ook de spaarder te bereiken. Maar niet alleen zakelijke redenen
speelden mee in de beslissingen om samen verder te gaan. Ook
maatschappelijke factoren droegen daartoe bij.
Door het vervagen van de confessionele scheidslijnen werd de
weg vrijgemaakt voor fusies tussen katholieke en niet-katholieke
organisaties. Zo waren de Katholieke Volkspartij, de Christelijk-
Historische Unie en Anti-Revolutionaire Partij in 1973 samengegaan
in het CDA, hetgeen in 1980 leidde tot een fusie. Ook binnen de vakbond
en de landbouworganisaties vonden er verschuivingen plaats.
Het katholiek-zijn was niet meer van doorslaggevend belang bij het
in de openbaarheid treden. Dit maakte binnen de vakbond de weg
vrij voor een fusie tussen het Nederlands Katholiek Vakverbond en
het Nederlands Verbond van Vakverenigingen. En ook de katholieke
boeren- en tuindersbond zocht toenadering tot haar protestantse
tegenhanger. De invloed van de ontzuiling maakte ook het genoemde
streven naar verregaande samenwerking mogelijk tussen de
Raiffeisenbank en de Boerenleenbank.
62 63