Conceptrichtlijn Diagnostiek, Preventie en Behandeling van ... - NVVC

ziektebeelden, waarbij D-dimeer verhoogd is. Uit het internationale ECAT Foundation
kwaliteitsprogramma blijkt dat de juistheid en de precisie van de D-dimeer bepalingen sterk
moeten verbeteren om resultaten onderling te kunnen vergelijken.
Voor een klinische validatie van de D-dimeer bepalingen is het belangrijk wat als gouden
standaard wordt gebruikt. Meestal is dat de beeldvormende techniek. In sommige van de
gebruikte onderzoeksstrategieën krijgen de patiënten met D-dimeer positieve
bepalingsresultaten een ander vervolgonderzoek met beeldvormende technieken dan met
negatieve bepalingsresultaten. Hierdoor kunnen bepalingsresultaten als vals negatief of vals
positief worden geclassificeerd, met als consequentie een onjuiste beoordeling van de
sensitiviteit en specificiteit van de D-dimeer bepaling.
Soms wordt door de producent afgeweken van de gebruikelijke grenswaarde en wordt een
lagere waarde gekozen om zo een hogere sensitiviteit (en dus lagere specificiteit) te verkrijgen.
Zo kan bij het gebruik van de LIA bepaling bij een waarde < 400 µg/l een CT angiografie
achterwege blijven en heeft een waarde < 1000 µg/l een hoge negatief voorspellende waarde. 7
Daarnaast zijn er D-dimeer bepalingen die een andere cutoff waarde dan 500 µg/l hebben,
bijvoorbeeld D-Dimer Plus, AutoDimer en Dimertest.
Het is van belang dat niet alleen naar de sensitiviteit van de bepaling, maar ook naar de
specificiteit wordt gekeken. De specificiteit van de bepaling daalt bij klinische patiënten 8 , bij
ouderen 9 , bij patiënten met kanker 10 en tijdens zwangerschap 11 of per- respectievelijk postpartum
12 . Ook al is de sensitiviteit hoog, bij een afname van de specificiteit zal het aantal vals
positieve resultaten toenemen, wat bij een lage prevalentie van de DVT of LE in de
geselecteerde patiëntenpopulatie tot logistieke en financiële consequenties leidt.
Overige overwegingen
Er bestaan inmiddels vele bepalingen van het D-dimeer antigeen. De huidige commercieel
beschikbare immunoassays voor de bepaling van het D-dimeer antigeen zijn te vinden in tabel
5. De volgende punten zijn essentieel voor een verantwoorde uitvoering van de D-dimeer
bepaling (test) en opname in een protocol:
1. De bepaling (test) moet objectiveerbaar zijn, d.w.z. of kwantitatief (getalsmatig) of
kwalitatief (positief - negatief). Met name de objectiveerbaarheid van de kwalitatieve
testen laat te wensen over. Een dubbele aflezing van de kwalitatieve test vermindert de
inter-observer variabiliteit.
2. De bepaling (test) moet worden uitgevoerd door adequaat opgeleid personeel.
3. Bij de kwantitatieve bepaling moet de cutoff waarde zijn bepaald en de bepaling (test)
moet klinisch gevalideerd zijn.
4. De bepaling (test) moet onderhevig zijn aan een systeem van interne en externe
kwaliteitscontrole
Literatuur
1. Schutgens RE, Haas FJ, Ruven HJ, Spannagl M, Horn K, Biesma DH. No influence of heparin
plasma and other (pre)analytic variables on D-dimer determinations. Clin Chem. 2002;48(9):1611-
3.
Conceptrichtlijn Diagnostiek, Preventie, Behandeling veneuze
trombo-embolie en secundaire preventie arteriële trombose 17