Download de scriptie als PDF - Het Gelaat

te zijn. De vrijheid wordt dus –door zijn voorwaarde bijna– meteen ook beperkt: het
zijnde is; het is in bezit van zijn eigen zijn. Die handeling, van het in bezit nemen van
het zijn, is niet puur. Zijn zijn is gekopppeld aan een hebben dat tegelijkertijd
bezeten wordt en bezit. 45 Het zijn van het zijnde bestaat dus in de handeling van het
in bezit nemen van het zijn. In de geschiedenis van de filosofie is deze relatie altijd
opgevat als gelijktijdig: mèt het zijn van het zijnde is het zijn gegeven; zonder zijnde
zou er geen zijn geweest zijn –maar niets. Vanuit deze gedachte is de verhouding
die het zijnde heeft ten opzichte van het zijn dan ook gericht op het instandhouden
van zijn zijn –bij Heidegger tot uitdrukking komend in de Sorge. De zwaarte van het
bestaan is zo gelegen in de angst voor het niets –het tenietgaan van het zijn(de).
Het kwaad is altijd gebrek, ontbreken van zijn, dat wil zeggen niets. 46 Al in De
l’évasion heeft Levinas willen aantonen dat het kwaad –de ‘reden’ tot vluchten–
eerder gelegen is in een overvloed van zijn dan in een gebrek. Door nu uit te gaan
van het ‘zijn in het algemeen’, het ‘il y a’, is het niet het ‘niets’ waarin het zijnde
gedoemd is te verdwijnen. Door het opkomen van het zijnde in het zijn in het
algemeen als een geleed ogenblik, de hypostase –het in bezit nemen en in bezit
hebben van het zijn– voor te stellen, ontstaat in dat ogenblik een verhouding ten
opzichte van het zijn, en niet pas in het ‘tot het einde zijn’ wat die verhouding in de
geschiedenis van de filosofie karakteriseerde. De geleedheid of de dualiteit van het
ogenblik dat het zijn van het zijnde karakteriseert –de handeling van het op zich
nemen van het zijn in dat ogenblik, het heden– blijkt uit een filosofische analyse van
de luiheid en de moeheid. In de luiheid en de vermoeidheid wordt een houding
aangenomen ten opzichte van die handeling van het op zich nemen van het zijn.
Niet ten opzichte van een of andere handeling in de omgang met de wereld, maar
ten opzichte van die zijnshandeling zelf. Het op zich nemen van het zijn wordt als
vermoeiend ervaren in de moeheid. Het zijnde weigert de handeling –maar het is
al; het zijnde loopt achter op zichzelf. De luiheid is een luiheid die ‘gericht’ is op het
beginnen met de handeling, het is een blijven hangen voor de handeling.
Misschien eerder nog: het beginnen van de handeling zelf: door ‘af te remmen’ voor
45. EE:36
46. EE:20
18