Download de scriptie als PDF - Het Gelaat

Totalité et Infini
In TI werkt Levinas zijn houding ten opzichte van de westerse filosofie, zoals die al
in zijn vroegste werken in de kiem aanwezig was, uit tot een ‘zelfstandige’ filosofie.
Net als in zijn vroegere werken begint Levinas met een ‘polemiek’ tegen de
‘westerse filosofie’. Op pagina x schrijft Levinas dat in het totaliteitsbegrip dat de
westerse filosofie beheerst de individuen worden (...) herleid tot dragers van
krachten die buiten hun medeweten het bevel over hen voeren. De individuen
ontlenen aan die totaliteit hun zin (die van buiten die totaliteit onzichtbaar is). De
uniciteit van elk heden offert zich onophoudelijk op aan een toekomst die
geroepen is er de objectieve zin uit te halen. Want alleen de uiteindelijke betekenis
telt, alleen het laatste bedrijf verandert de zijnden in zichzelf. Ze zijn dat wat ze
zullen blijken te zijn in de altijd platische vormen van het epos. 123 Het belangrijkste
hierin is het ‘nog niet’ of ‘niet meer’: de zijnden worden (zijn nog niet) wat ze
eigenlijk al waren. Levinas bestrijdt dit totaliteitsdenken voorzover het de pretentie
heeft de uiteindelijke structuur van het zijn te vormen. De reden hiervoor is dat met
een wijsgerig primaat dat bij de totaliteit ligt, de oorlog 124 en het geweld aanvaard
zouden worden, en het verzet hiertegen niet verklaard kan worden. Als het primaat
bij de totaliteit ligt, bij de oorlog –waar dan komt de vrede vandaan? Vrede heeft dan
meer weg van een oorlog in ruste, een oorlog zonder strijdtoneel; een
gemankeerde oorlog 125 . Het totaliteitsdenken is gericht op het eenworden (hierom
123. TI:x
124. De oorlog of het geweld is de concrete gedaante van het geweld van de ontologie: Pour la
tradition philosophique [de ontologie –hjb], les conflits entre le Même et l’Autre se résolvent par la
théorie où l’Autre se réduit au Même ou, concrètement [mijn cursivering –hjb], par la communauté
de l’Etat où sous le pouvoir anonyme, fût-il intelligible, le Moi retrouve la guerre dans l’oppression
tyrannique qu’il subit de la part de la totalité. (TI:17)
125. TI:x. La paix des empires sortis de la guerre repose sur la guerre. Elle ne rend pas aux êtres
aliénés leur identité perdue. Il y faut une relation originelle et originale avec l’être. Deze lijn trekt
Levinas door naar de ontologie: L’ontologie comme philosophie première (...) aboutit à l’Etat et à la
43