Pentagram 2007 nr. 2

de tijd plaatst,verbindt met de mysterie« nvan
Dionysos en opnieuw activeert.
Apollo is de macht en dekracht van de geest,
Dionysos is de vervoering, inspiratie en extase
ervan. Nadat Orpheus opnieuw het woord
heeft gebracht en gepredikt, is zijnultieme offer
de dood,verscheurd als hij wordt door de
Thracische vrouwen, of, zoals een andere versie
wil, door de titanen. Zijn ledematen worden
over de aarde verspreid, zijn wezen doordringt
de aarde, en ieder atoom wordt door het goddelijke
lied van Orpheus aangeraakt.
Volgens de orfische traditie zijn de titanen,
nadat deze Orpheus hadden verscheurd, als
straf door de bliksem van Zeus vernietigd. De
mens is ontstaan uit de as, de stoffelijke resten
van de Titanen en draagt een goddelijk, dionysisch
beginsel in zich. Door deze goddelijke
vonk heeft de mens een onsterfelijke ziel,
Eurydice, die echter wel verlost moet worden.
Eurydice wordt immers gebeten door een slang
(die de materie verzinnebeeldt), sterft in haar
eigen wereld en moet dus naar de onderwereld,
onze wereld.Orpheus, de boodschapper van de
geest, is overmand door verdriet en benadert
Hades, de god van de onderwereld en diens
vrouw Persephone. Hij beroert de snaren van
zijn lier terwijl hij een hartverscheurend lied
over zijn verloren liefde zingt. De bewoners van
de onderwereld zijn tot tranen toe geroerd. Het
is nog geen mens ooit gelukt, maar Orpheus is
ervan overtuigd dat zijn gezang Hades wel kan
overhalen. Heeft niet de god van de liefde ook
macht over het dodenrijk? En inderdaad,
geroerd door zoveel liefde roept Hades
Eurydice uit de nevelen te voorschijn.Orpheus
krijgt toestemming om Eurydice weer mee te
nemen naar de bovenwereld, zij het onder e¤ e¤ n
voorwaarde:op in zijntocht naar boven maghij
niet omzien. Doet hij dat wel, dan heeft hij
Eurydice voorgoed verloren. Eurydice loopt
achter hem, roept in haar wanhoop naar
Orpheus die niet naar haar wil kijken; is zijn
liefde voor mij voorbij? Bewogen door medelijden
vergeet hij de instructie en probeert zijn
geliefde te omhelzen ^ en Eurydice verdwijnt
weer naar de onderwereld, opgeslokt door de
nevelen van de tijd en het verleden. Vergeefs
smeekt de gebroken zanger de veermanCharon
hem nogmaals de Styx over te zetten, maar
Charon is onverbiddelijk: ßGeen levende kan de
Styx oversteken, alleen diegenen die voor het schimmenrijk
bestemd zijn, zet ik over.ý
De onderwereld is onze wereld, de wereld van
de slapende zielen, waarin de wetten van
opgaan, blinken en verzinken de gang van de
dingen bepalen en ware liefde, die de eeuwen
trotseert, niet gevonden wordt. Toch is zij, de
ware liefde, de enige die de betovering doorbreken
kan en de slapende zielen kan wekken. In
de mythe van Orpheus is Eurydice degene die
gezwicht is voor de wereld. Daardoor is zij voor
Orpheus, de zanger van de geest, niet meer bereikbaar.
Alleen door een onvoorwaardelijke
liefde kan Orpheus haar terughalen uit de
wereld van de slapenden, maar dan mag hij niet
twijfelen en dus niet omkijken.
Steeds weer keert Orpheus terug naarThracie« ,
waar hij zijn liefde bezingt voor de geest, en
zoekt naar Eurydice. Woedend om zijn liederen
verscheuren de vrouwen vanThracie« ,ofde
titanen,Orpheus enverspreiden zijn ledematen
over de velden.
De aarde weent eeuwig om Orpheus. Rivieren
overstromen door hun eigen tranen. Vogels,
dieren en rotsen wenen.Orpheus’ hoofd en lier
drijven stroomafwaarts tot ze de zee bereiken
en weer aanspoelen; in de legende op de kust
van Lesbos. Voor zijn hoofd werd een altaar
gebouwd en zijn lier is als sterrenbeeld
opgenomen in de hemelen.
Links: Gouden lauwerkrans uit een Thracisch graf
(Mogilanskaheuvel, Bulgarije, vierde eeuw v. Chr.).
In de oudheid gaf men een lauwerkrans (gevlochten uit de
bladen van de laurierboom) als teken van overwinning. De
laurierboom werd immers nooit door de bliksem getroffen,
zo gold het. Samen met de geneeskrachtige en
voorspellende kwaliteiten van de laurier (aan Apollo gewijd)
gaven ze de krans een bijzondere symboliek.
21