Vvaerachtighe Beschryvinghe Van drie seylagien, ter ... - Van Wijnen

[p. II]
Den edelen, vermogenden, vvysen, discreten, seer voorsienighen heeren, den Generalen
Staten der vereenichden Nederlanden, ende Raden van Staten, metten Provincialen Staten van
Hollandt, Zeelandt ende Westvrieslandt.
Midtsgaders den Deurluchtighsten Vorst ende Heere, Mauritius, Gheboren Prince van
Oraengien, Grave van Nassau, Catzenelleboge, Vianden, Diets, &c. Marquis vander Veer
ende Vlissingen, &c. Heere van S. Vijt, Doesburgh, der stadt Grave, ende vanden landen van
Kuijck, &c. Stadthouder ende Capiteijn Generael van Gelderlandt, Hollandt, Zeelandt, West-
Vrieslandt, Vtrecht ende" Over-Ysel, &c. ende Admirael vander Zee.
Ende den Edelen, eerent festen, vvysen, discreten Heeren, den Ghecommitteerden Raeden ter
Admiraliteyt in Hollandt, Zeelandt ende VVest-Vrieslandt.
Myn Heeren, also de cunste der Zee-vaert in nuttigheyt meest allen cunsten te boven gaet, de
welcke nu in dese laetste jaeren by mans ghedencken wonderbaerlijck toe ghenomen, ende
bysonder dese landen een groot welvaren toeghebracht heeft, ende dat allermeest deur't
cunstich gebruijck ende wel gheoeffentheyt van't Stuermanschap, afmetinghe der graden,
ende streckinghe van den landen, nae de Mathematische wetenschap, waer deur tot aen des
werelts eynde, alle landen beseylt, ende der selver vruchten tot ons over ghebracht werden,
alsoo dat de selvighe wetenschap, ghebaert uyt de Astrologia, der Zee-vaert meer nuttigheyt
inbrenght, als het Aerdtrijck doet, daerse niet dan een wetenschap verstreckt, maer hier haer
nuttigheyt so uytbreydt, datmen daer deur verscheyden streckinghen, coursen,
[p. III]
capen, promontorien op haer onderscheydelijcke streecken ende hoochten op doen ende
beseylen mach, die selfs van Ptolomeus ende Strabo noyt aenghewesen, noch menighen tijdt
nae haer niet bekent zijn gheweest, maer nu deur't ondersoeck ende bevindinghe der selver
kunste bekent gheworden zijn. Ende aengesien veel plaetsen te voren onbekent niet gevonden
zijn, dan na dat tot meermalen na de selfde ghesocht was geweest. Ghelijck oock nu uyt dese
landen nu tot drie mael toe besocht is, oftmen by den Noorden om, een deurvaert mochte
vinden nae den Coninckrijcken van Cathay ende China, twelck hoe welt tot noch toe niet
gheluckt is, nochtans niet gheheel vruchteloos ofte sonder hope ghebleven is. So hebbe ick
een corte beschryvinghe, van de voorsz. drie reysen (daer van ick de twee laetste hebbe
helpen doen) uyt dese landen benoorden Noorweghen, Moscovia ende Tartaria, nae den
voorsz. Coninckrijcken van Cathay ende China, gedaen, naedien op de selvige reysen veel
gedenckwaerdige dingen geschiet zijn, ende ick achte dat de rechte cours noch wel getroffen
soude mogen werden, deur dat nu ondervonden is, hoe dat de Weygats ende Nova Sembla,
strecken ende gelegen zijn,als oock het Oost-eynde van Groenland (als wy't noemen) op de
80. graden, daermen voor heen meende water ende geen landt te zijn, ende deur dat aldaer op
80. graden minder coude geweest is, als op Noua Sembla op 76. graden. Ende dat oock op de
voorsz. 80. graden in Iunio vroech inden somer, lover ende gras wies, ende gras etende dieren
vvaren, daer ter contrarie op 76. gr. in Augusto, opt heetste vande somer lover noch gras was,
noch eenige gras eetende beesten ghevonden zijn geweest. Wt alle welck blijckt dat niet de
naeheyt vanden Pool, het ys ende coude geeft, maer de Tartarische zee (de Ys-zee ghenoemt)
ende de naeheyt vant lant, daerontrent het ys blijft dryven. Want inde ruyme Zee, tusschent
landt van de 80. graden ende Nova Sembla, (twelck wel 200. mylen van malcanderen leijdt,