jong<strong>en</strong>s meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15,5 jr. >15,5 jr. ge<strong>en</strong> borstvoed<strong>in</strong>g wel borstvoed<strong>in</strong>g ge<strong>en</strong> zelfgevang<strong>en</strong> vis wel zelfgevang<strong>en</strong> vis Serum PCDD/PCDF's (pg BEQ/g serum) - geometrische gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong>n per subgroep 0 0,05 0,1 0,15 0,2 0,25 0,3 Figuur 37: Relatie tuss<strong>en</strong> diox<strong>in</strong>es <strong>en</strong> furan<strong>en</strong> <strong>in</strong> serum <strong>en</strong> factor<strong>en</strong> die <strong>de</strong> blootstell<strong>in</strong>g beïnvloe<strong>de</strong>n Diox<strong>in</strong>e-achtige PCB’s wor<strong>de</strong>n geassocieerd met het geslacht van <strong>de</strong> jonger<strong>en</strong>; dl-PCB waar<strong>de</strong>n zijn hoger bij jong<strong>en</strong>s dan bij meisjes (p = 0,008). Ook hebb<strong>en</strong> jonger<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> hoogste leeftijdscategorie hogere dl-PCB gehaltes <strong>in</strong> hun bloed (p < 0,001). Net zoals voor <strong>de</strong> PCDD/F’s is het et<strong>en</strong> van zelfgevang<strong>en</strong> vis omgekeerd gerelateerd aan <strong>de</strong> conc<strong>en</strong>tratie dl-PCB’s <strong>in</strong> serum, al is <strong>de</strong>ze relatie rand significant (p = 0,05). Ook <strong>de</strong> seizo<strong>en</strong><strong>en</strong> wor<strong>de</strong>n <strong>in</strong> verband gebracht met dl-PCB conc<strong>en</strong>traties (p = 0,01; Figuur 38). 135 Geslacht: p = 0,47 Leeftijd: p = 0,14 Borstvoed<strong>in</strong>g: p = 0,05 Et<strong>en</strong> van zelfgevang<strong>en</strong> vis: p = 0,008
jong<strong>en</strong>s meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15,5 jr. >15,5 jr. ge<strong>en</strong> zelfgevang<strong>en</strong> vis wel zelfgevang<strong>en</strong> vis w<strong>in</strong>ter l<strong>en</strong>te zomer Dl-PCB's (pg BEQ/g serum) - geometrische gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong>n per subgroep herfst 0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,1 0,12 Figuur 38: Relatie tuss<strong>en</strong> diox<strong>in</strong>e-achtige PCB’s <strong>in</strong> serum <strong>en</strong> factor<strong>en</strong> die <strong>de</strong> blootstell<strong>in</strong>g beïnvloe<strong>de</strong>n C. Calux assay <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> – vergelijk<strong>in</strong>g met Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> E<strong>en</strong> vergelijk<strong>in</strong>g met Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> wordt gegev<strong>en</strong> <strong>in</strong> Figuur 39. De verschill<strong>en</strong> <strong>in</strong> PCDD/F’s <strong>en</strong> dl-PCB’s <strong>in</strong> serum, gemet<strong>en</strong> met <strong>de</strong> Calux assay, zijn hoog significant verschill<strong>en</strong>d tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong>, zowel voor <strong>de</strong> geometrische gemid<strong>de</strong>l<strong>de</strong>n als <strong>de</strong> 90 e perc<strong>en</strong>tiel<strong>en</strong>. Vooral <strong>de</strong> PCDD/F’s zijn sterk verlaagd <strong>in</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> t.o.v. <strong>de</strong> Vlaamse controlepopulatie (p < 0,001); <strong>de</strong> dl-PCB waar<strong>de</strong>n zijn m<strong>in</strong><strong>de</strong>r uitgesprok<strong>en</strong> verlaagd, maar toch ook dui<strong>de</strong>lijk significant (p = 0,0002). PCDD/PCDF's <strong>in</strong> serum (pg BEQ/g serum) 0,60 0,50 0,40 0,30 0,20 0,10 0,00 0,23 <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> p < 0,001 0,38 0,11 0,09 0,15 0,22 0,17 0,33 0,21 0,39 p = 0,0004 0,31 0,47 0,43 GM m<strong>in</strong> P10 P25 P50 P75 P90 0,57 Dl-PCB's <strong>in</strong> serum (pg BEQ/g serum) Figuur 39: Diox<strong>in</strong>es + furan<strong>en</strong> <strong>en</strong> diox<strong>in</strong>e-achtige PCB’s <strong>in</strong> serum <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong>, vergelijk<strong>in</strong>g met <strong>de</strong> Vlaamse controlepopulatie, niet-gecorrigeer<strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>s 0,20 0,18 0,16 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 0,04 0,02 0,00 136 0,10 <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> p = 0,0002 0,11 Geslacht: p = 0,008 Leeftijd: p < 0,001 Et<strong>en</strong> van zelfgevang<strong>en</strong> vis: p = 0,05 0,05 0,02 Seizo<strong>en</strong>: p = 0,01 0,07 0,07 0,08 0,09 0,09 0,11 0,11 0,19 p = 0,06 0,14 0,16 GM m<strong>in</strong> P10 P25 P50 P75 P90
- Page 1 and 2:
VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGS- PROGR
- Page 3 and 4:
Voorwoord Dit rapport bevat de resu
- Page 5 and 6:
De studie gebeurde in opdracht en o
- Page 7 and 8:
3.1. Astma en allergie ____________
- Page 9 and 10:
Gezondheidseffecten: Geen verontru
- Page 11 and 12:
Samenvatting Kadering De de regio M
- Page 13 and 14:
4. Onderzoeksplan Volgende vragen w
- Page 15 and 16:
Parameter Regio Menen (n = 199) bei
- Page 17 and 18:
Biomerker schatter Regio Menen Vlaa
- Page 19 and 20:
Biomerker effect van gebied (regio
- Page 21 and 22:
met het gebied Menen 2 (p = 0,03 vo
- Page 23 and 24:
d. Neurologische ontwikkeling Het c
- Page 25 and 26:
Inleiding Dit rapport bevat de resu
- Page 27 and 28:
Methode 1. Onderzoeksgebied Voor de
- Page 29 and 30:
Om uit te sluiten dat door een te g
- Page 31 and 32:
3.2. Onderzoeksprotocol A. Selectie
- Page 33 and 34:
Jongeren die niet in het studiegebi
- Page 35 and 36:
Universiteit Antwerpen - Toxicologi
- Page 37 and 38:
Biomerker Uitvoerend laboratorium M
- Page 39 and 40:
Biomerker Eenheid Herkomst data Def
- Page 41 and 42:
een variantie-analyse toegepast; vo
- Page 43 and 44:
verbrandingsinstallatie beschouwd.
- Page 45 and 46:
Er werden in gebied 2 geen jongeren
- Page 47 and 48:
de deelnemers onderzocht in de wint
- Page 49 and 50:
Tabel 12: Beschrijvende statistiek
- Page 51 and 52:
Parameter Menen Vlaanderen 50 Menen
- Page 53 and 54:
Parameter Menen Vlaanderen 52 Menen
- Page 55 and 56:
Parameter Menen neen ja Gebruik tef
- Page 57 and 58:
Tabel 13: Staalafnamecondities voor
- Page 59 and 60:
Tabel 14: Staalafnamecondities voor
- Page 61 and 62:
2. Blootstellingsmerkers Leeswijzer
- Page 63 and 64:
2.1. Zware metalen: cadmium A. Cadm
- Page 65 and 66:
Gezondheidseffecten: o Cadmium stap
- Page 67 and 68:
Urinair cadmium (µg/L) - geometris
- Page 69 and 70:
Tabel 18: Determinanten van bloed c
- Page 71 and 72:
2.2. Zware metalen: lood A. Lood -
- Page 73 and 74:
personen uit een gezin met een dipl
- Page 75 and 76:
2.3. Zware metalen: chroom A. Chroo
- Page 77 and 78:
Het chroomgehalte in urine varieert
- Page 79 and 80:
2.4. Zware metalen: nikkel A. Nikke
- Page 81 and 82:
Gezondheidseffecten: Blootstelling
- Page 83 and 84:
liggen de waarden voor nikkel in ur
- Page 85 and 86: Biomerkers van blootstelling: Binne
- Page 87 and 88: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 89 and 90: Tabel 25: Determinanten van arseen
- Page 91 and 92: Mangaan kan via water en voeding te
- Page 93 and 94: D. Mangaan in de regio Menen - effe
- Page 95 and 96: Gezondheidseffecten: Biomerkers van
- Page 97 and 98: µg/l en 10,0 µg/l in Vlaanderen.
- Page 99 and 100: 2.8. Zware metalen: thallium A. Tha
- Page 101 and 102: een Duitse studie bij 1200 omwonend
- Page 103 and 104: en in urine (p = 0,04; Figuur 21).
- Page 105 and 106: Tussen 2000 en 2006 werden door de
- Page 107 and 108: B. Antimoon in de regio Menen - bes
- Page 109 and 110: Tabel 33: Determinanten van antimoo
- Page 111 and 112: Metabolisme bij de mens: Metaalkwik
- Page 113 and 114: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 115 and 116: Indien de twee subgebieden binnen s
- Page 117 and 118: Biomerkers van blootstelling: In on
- Page 119 and 120: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 121 and 122: Tabel 37: Determinanten van merker
- Page 123 and 124: ng/g vet 350 300 250 200 150 100 50
- Page 125 and 126: Biomonitoring equivalents (BE) in s
- Page 127 and 128: C. P,p’-DDE in de regio Menen - v
- Page 129 and 130: DDE is een afbraakproduct van het p
- Page 131 and 132: De Biomonitoring Equivalents (BE’
- Page 133 and 134: D. Hexachlorobenzeen in de regio Me
- Page 135: B. Calux assay in de regio Menen -
- Page 139 and 140: 2.15. Gebromeerde vlamvertragers: p
- Page 141 and 142: Biomerkers van blootstelling: In de
- Page 143 and 144: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 145 and 146: Vlaanderen Menen 1 Menen 2 BDE47 in
- Page 147 and 148: Metabolisme bij de mens: In het men
- Page 149 and 150: C. PAK’s in de regio Menen - verg
- Page 151 and 152: 2.17. Vluchtige organische stoffen:
- Page 153 and 154: Figuur 46: Relatie tussen t,t’-mu
- Page 155 and 156: 2.18 Perfluorderivaten: perfluoroac
- Page 157 and 158: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 159 and 160: 3. Gezondheidseffecten 3.1. Astma e
- Page 161 and 162: De 2 vormen van hooikoorts worden s
- Page 163 and 164: astma - doctor diagnosed astma - la
- Page 165 and 166: 20% lager in regio Menen t.o.v. de
- Page 167 and 168: wat potentieel een risico betekent
- Page 169 and 170: Komeettest (% DNA migratie) 10,00 9
- Page 171 and 172: Tabel 58: Determinanten van de kome
- Page 173 and 174: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 175 and 176: 3.4. Hormonale effecten: schildklie
- Page 177 and 178: ng/dl nmol/l pg/ml 50 45 40 35 30 2
- Page 179 and 180: Tabel 64: Determinanten van thyroid
- Page 181 and 182: Tabel 67: Determinanten van sex-hor
- Page 183 and 184: Tabel 71: Determinanten van vrij te
- Page 185 and 186: Tabel 74: Determinanten van de rati
- Page 187 and 188:
3.5. Hormonale effecten: puberteits
- Page 189 and 190:
Testosteron (ng/dl) Testosteron (ng
- Page 191 and 192:
D. Puberteitsontwikkeling in de reg
- Page 193 and 194:
Tabel 78: Resultaten van de NES tes
- Page 195 and 196:
3.8. Neurologische ontwikkeling: ge
- Page 197 and 198:
Tabel 81: Nierparameters in de regi
- Page 199 and 200:
achtergrond en afstand tot de indus
- Page 201 and 202:
milieuproblemen zoals vervuiling vi
- Page 203 and 204:
40 35 30 25 20 15 10 5 0 37,7 20,6
- Page 205 and 206:
7 6 5 4 3 2 1 0 6 2 5,5 5,5 2,9 Fig
- Page 207 and 208:
22,6 industrie verminderen (n=18) i
- Page 209 and 210:
4.4 Informatie over milieuproblemen
- Page 211 and 212:
Jongeren in de regio Menen geven aa
- Page 213 and 214:
De voorkeur voor interactieve en pa
- Page 215 and 216:
4.6 Betrokkenheid bevolking In deze
- Page 217 and 218:
4.7 Algemene conclusie Bijna 60% va
- Page 219:
Kaneita Y, Munezewa T, Suzuki H, Oh