arse<strong>en</strong>; p = 0,41 TRA). Belangrijk hierbij is dat het gaat om niet-gecorrigeer<strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>s, d.w.z. dat er bij <strong>de</strong> vergelijk<strong>in</strong>g van <strong>de</strong> groep<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>in</strong>g gehou<strong>de</strong>n werd met verschill<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> karakteristiek<strong>en</strong> van bei<strong>de</strong> groep<strong>en</strong>. Totaal arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e (µg/l) 50,00 45,00 40,00 35,00 30,00 25,00 20,00 15,00 11,2 12,1 10,00 5,00 0,00 p = 0,58 <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> 9,1 9,8 2,7 1,6 3,6 4,3 5,2 6,2 p = 0,87 15,8 19,7 46,7 43,9 GM m<strong>in</strong> P10 P25 P50 P75 P90 Figuur 13: Totaal arse<strong>en</strong> <strong>en</strong> toxisch relevant arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e van <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksgroep <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong>: vergelijk<strong>in</strong>g met <strong>de</strong> Vlaamse controlepopulatie, niet-gecorrigeer<strong>de</strong> gegev<strong>en</strong>s D. Arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> – effect van gebied na correctie voor <strong>de</strong>term<strong>in</strong>ant<strong>en</strong> van blootstell<strong>in</strong>g In Tabel 25 wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> factor<strong>en</strong> weergegev<strong>en</strong> die <strong>de</strong> arse<strong>en</strong> conc<strong>en</strong>traties kunn<strong>en</strong> verklar<strong>en</strong>. Het totale mo<strong>de</strong>l voor totaal arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e wordt voor 27% verklaard teg<strong>en</strong>over 21% voor TRA <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e, maar slechts 0,08 <strong>en</strong> 0,02 % respectievelijk wordt verklaard door <strong>de</strong> factor gebied. Voor totaal arse<strong>en</strong> is het et<strong>en</strong> van vis <strong>in</strong> <strong>de</strong> afgelop<strong>en</strong> 3 dag<strong>en</strong> e<strong>en</strong> zeer belangrijke factor. Na correctie voor het rec<strong>en</strong>t et<strong>en</strong> van vis, aangevuld met correcties voor leeftijd, geslacht, rok<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong>nsiteit van <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e wordt er, <strong>in</strong> teg<strong>en</strong>stell<strong>in</strong>g tot <strong>de</strong> ruwe data, e<strong>en</strong> significant lager gehalte aan totaal arse<strong>en</strong> gevon<strong>de</strong>n <strong>in</strong> studiegebied <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> (20% lager, p = 0,03). Voor TRA wordt er gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht, rok<strong>en</strong>, rec<strong>en</strong>t vis et<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong>nsiteit van <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e. Hierna wordt er 7% m<strong>in</strong><strong>de</strong>r TRA ge<strong>de</strong>tecteerd <strong>in</strong> <strong>de</strong> ur<strong>in</strong>e van <strong>de</strong> jonger<strong>en</strong> <strong>in</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong>, e<strong>en</strong> verschil dat statistisch niet significant is (p = 0,40). Indi<strong>en</strong> <strong>in</strong> het meervoudige regressiemo<strong>de</strong>l bijkom<strong>en</strong>d gecorrigeerd wordt voor <strong>de</strong> factor seizo<strong>en</strong> ligg<strong>en</strong> <strong>de</strong> waar<strong>de</strong>n voor TRA <strong>in</strong> <strong>regio</strong> <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> 17% lager dan <strong>in</strong> <strong>de</strong> Vlaamse controlegroep, e<strong>en</strong> verschil dat statistisch significant is (p = 0,02). De staalafnames zijn niet gelijkmatig ver<strong>de</strong>eld over <strong>de</strong> seizo<strong>en</strong><strong>en</strong>, wat hiervoor e<strong>en</strong> verklar<strong>in</strong>g kan zijn. 87 Toxisch relevant arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e (µg/l) 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 p = 0,77 4,8 4,7 <strong>M<strong>en</strong><strong>en</strong></strong> Vlaan<strong>de</strong>r<strong>en</strong> 0,5 0,2 2,2 2,4 3,8 3,5 5,6 5,0 7,4 7,1 p = 0,41 10,4 GM m<strong>in</strong> P10 P25 P50 P75 P90 9,4
Tabel 25: Determ<strong>in</strong>ant<strong>en</strong> van arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e Totaal arse<strong>en</strong> <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e (µg/l) TRA <strong>in</strong> ur<strong>in</strong>e (µg/l) R² gebied 0,08 0,02 R² f<strong>in</strong>aal mo<strong>de</strong>l 27,13 20,84 Multiplicatieve factor voor variabel<strong>en</strong> <strong>in</strong> mo<strong>de</strong>l leeftijd (jaar) (p = 0,05) ≤14,5: 0,68 14,5-15,5: 0,71
- Page 1 and 2:
VLAAMS HUMAAN BIOMONITORINGS- PROGR
- Page 3 and 4:
Voorwoord Dit rapport bevat de resu
- Page 5 and 6:
De studie gebeurde in opdracht en o
- Page 7 and 8:
3.1. Astma en allergie ____________
- Page 9 and 10:
Gezondheidseffecten: Geen verontru
- Page 11 and 12:
Samenvatting Kadering De de regio M
- Page 13 and 14:
4. Onderzoeksplan Volgende vragen w
- Page 15 and 16:
Parameter Regio Menen (n = 199) bei
- Page 17 and 18:
Biomerker schatter Regio Menen Vlaa
- Page 19 and 20:
Biomerker effect van gebied (regio
- Page 21 and 22:
met het gebied Menen 2 (p = 0,03 vo
- Page 23 and 24:
d. Neurologische ontwikkeling Het c
- Page 25 and 26:
Inleiding Dit rapport bevat de resu
- Page 27 and 28:
Methode 1. Onderzoeksgebied Voor de
- Page 29 and 30:
Om uit te sluiten dat door een te g
- Page 31 and 32:
3.2. Onderzoeksprotocol A. Selectie
- Page 33 and 34:
Jongeren die niet in het studiegebi
- Page 35 and 36:
Universiteit Antwerpen - Toxicologi
- Page 37 and 38: Biomerker Uitvoerend laboratorium M
- Page 39 and 40: Biomerker Eenheid Herkomst data Def
- Page 41 and 42: een variantie-analyse toegepast; vo
- Page 43 and 44: verbrandingsinstallatie beschouwd.
- Page 45 and 46: Er werden in gebied 2 geen jongeren
- Page 47 and 48: de deelnemers onderzocht in de wint
- Page 49 and 50: Tabel 12: Beschrijvende statistiek
- Page 51 and 52: Parameter Menen Vlaanderen 50 Menen
- Page 53 and 54: Parameter Menen Vlaanderen 52 Menen
- Page 55 and 56: Parameter Menen neen ja Gebruik tef
- Page 57 and 58: Tabel 13: Staalafnamecondities voor
- Page 59 and 60: Tabel 14: Staalafnamecondities voor
- Page 61 and 62: 2. Blootstellingsmerkers Leeswijzer
- Page 63 and 64: 2.1. Zware metalen: cadmium A. Cadm
- Page 65 and 66: Gezondheidseffecten: o Cadmium stap
- Page 67 and 68: Urinair cadmium (µg/L) - geometris
- Page 69 and 70: Tabel 18: Determinanten van bloed c
- Page 71 and 72: 2.2. Zware metalen: lood A. Lood -
- Page 73 and 74: personen uit een gezin met een dipl
- Page 75 and 76: 2.3. Zware metalen: chroom A. Chroo
- Page 77 and 78: Het chroomgehalte in urine varieert
- Page 79 and 80: 2.4. Zware metalen: nikkel A. Nikke
- Page 81 and 82: Gezondheidseffecten: Blootstelling
- Page 83 and 84: liggen de waarden voor nikkel in ur
- Page 85 and 86: Biomerkers van blootstelling: Binne
- Page 87: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 91 and 92: Mangaan kan via water en voeding te
- Page 93 and 94: D. Mangaan in de regio Menen - effe
- Page 95 and 96: Gezondheidseffecten: Biomerkers van
- Page 97 and 98: µg/l en 10,0 µg/l in Vlaanderen.
- Page 99 and 100: 2.8. Zware metalen: thallium A. Tha
- Page 101 and 102: een Duitse studie bij 1200 omwonend
- Page 103 and 104: en in urine (p = 0,04; Figuur 21).
- Page 105 and 106: Tussen 2000 en 2006 werden door de
- Page 107 and 108: B. Antimoon in de regio Menen - bes
- Page 109 and 110: Tabel 33: Determinanten van antimoo
- Page 111 and 112: Metabolisme bij de mens: Metaalkwik
- Page 113 and 114: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 115 and 116: Indien de twee subgebieden binnen s
- Page 117 and 118: Biomerkers van blootstelling: In on
- Page 119 and 120: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 121 and 122: Tabel 37: Determinanten van merker
- Page 123 and 124: ng/g vet 350 300 250 200 150 100 50
- Page 125 and 126: Biomonitoring equivalents (BE) in s
- Page 127 and 128: C. P,p’-DDE in de regio Menen - v
- Page 129 and 130: DDE is een afbraakproduct van het p
- Page 131 and 132: De Biomonitoring Equivalents (BE’
- Page 133 and 134: D. Hexachlorobenzeen in de regio Me
- Page 135 and 136: B. Calux assay in de regio Menen -
- Page 137 and 138: jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 139 and 140:
2.15. Gebromeerde vlamvertragers: p
- Page 141 and 142:
Biomerkers van blootstelling: In de
- Page 143 and 144:
jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 145 and 146:
Vlaanderen Menen 1 Menen 2 BDE47 in
- Page 147 and 148:
Metabolisme bij de mens: In het men
- Page 149 and 150:
C. PAK’s in de regio Menen - verg
- Page 151 and 152:
2.17. Vluchtige organische stoffen:
- Page 153 and 154:
Figuur 46: Relatie tussen t,t’-mu
- Page 155 and 156:
2.18 Perfluorderivaten: perfluoroac
- Page 157 and 158:
jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 159 and 160:
3. Gezondheidseffecten 3.1. Astma e
- Page 161 and 162:
De 2 vormen van hooikoorts worden s
- Page 163 and 164:
astma - doctor diagnosed astma - la
- Page 165 and 166:
20% lager in regio Menen t.o.v. de
- Page 167 and 168:
wat potentieel een risico betekent
- Page 169 and 170:
Komeettest (% DNA migratie) 10,00 9
- Page 171 and 172:
Tabel 58: Determinanten van de kome
- Page 173 and 174:
jongens meisjes ≤14,5 jr. 14,5-15
- Page 175 and 176:
3.4. Hormonale effecten: schildklie
- Page 177 and 178:
ng/dl nmol/l pg/ml 50 45 40 35 30 2
- Page 179 and 180:
Tabel 64: Determinanten van thyroid
- Page 181 and 182:
Tabel 67: Determinanten van sex-hor
- Page 183 and 184:
Tabel 71: Determinanten van vrij te
- Page 185 and 186:
Tabel 74: Determinanten van de rati
- Page 187 and 188:
3.5. Hormonale effecten: puberteits
- Page 189 and 190:
Testosteron (ng/dl) Testosteron (ng
- Page 191 and 192:
D. Puberteitsontwikkeling in de reg
- Page 193 and 194:
Tabel 78: Resultaten van de NES tes
- Page 195 and 196:
3.8. Neurologische ontwikkeling: ge
- Page 197 and 198:
Tabel 81: Nierparameters in de regi
- Page 199 and 200:
achtergrond en afstand tot de indus
- Page 201 and 202:
milieuproblemen zoals vervuiling vi
- Page 203 and 204:
40 35 30 25 20 15 10 5 0 37,7 20,6
- Page 205 and 206:
7 6 5 4 3 2 1 0 6 2 5,5 5,5 2,9 Fig
- Page 207 and 208:
22,6 industrie verminderen (n=18) i
- Page 209 and 210:
4.4 Informatie over milieuproblemen
- Page 211 and 212:
Jongeren in de regio Menen geven aa
- Page 213 and 214:
De voorkeur voor interactieve en pa
- Page 215 and 216:
4.6 Betrokkenheid bevolking In deze
- Page 217 and 218:
4.7 Algemene conclusie Bijna 60% va
- Page 219:
Kaneita Y, Munezewa T, Suzuki H, Oh