luik humane biomonitoring in de regio Menen - Steunpunt Milieu en ...

4. Perceptie
4.1 Inleiding
De vragenlijst van de humane biomonitoringscampagne in regio Menen bevat, net als de
referentiecampagne in Vlaanderen, een module rond risicopercepties. Deze module peilt naar de
meningen, klachten en bezorgdheden van jongeren over milieuproblemen in hun woonomgeving.
Risicopercepties brengen een beeld van de maatschappelijke betekenis van milieu- en
gezondheidsrisico’s. Ze zijn relevant voor het beleid omdat ze een belangrijke invloed uitoefenen
op hoe risico’s beoordeeld en aangepakt moeten worden 7 . Daarnaast bestaat er recent ook
aandacht voor de klinische relevantie van risicopercepties in de individuele relatie tussen
blootstelling en gezondheid. Onderzoek toont aan dat – naast de toxicologische impact van
milieuvervuiling – ook de psychosociale impact van de perceptie van die vervuiling schadelijk kan
zijn voor de gezondheid 8 . De perceptie van (potentiële of reële) milieuproblemen zorgt immers
voor stress die de gezondheid negatief beïnvloedt. Ook de perceptie van een gebrek aan
participatie en betrokkenheid bij het beleidsproces rond het aanpakken en oplossen van
milieuproblemen heeft een negatieve impact op de (psychosociale) gezondheid 9 .
De ‘subjectieve’ percepties van mensen over de problematiek van milieu en gezondheid vormen
dus een belangrijke en noodzakelijke aanvulling op de ‘objectieve’ meetgegevens van de humane
biomonitoring. In wat volgt worden de resultaten van de perceptievragenlijst bij jongeren in
Menen voorgesteld. Vier onderwerpen komen achtereenvolgens aan bod:
De perceptie van milieuproblemen: wie percipieert welke milieuproblemen in de eigen
woonomgeving, en wie is ook ongerust over welke gezondheidsklachten in verband met
die problemen? En welke oplossingen zien jongeren voor deze milieuproblemen?
Informatie over milieuproblemen: door wie en op welke manier willen jongeren
geïnformeerd worden over milieuproblemen? Welke informatiekanalen genieten
vertrouwen en welke kanalen zijn belangrijk? En hoe beoordelen ze bestaande
informatiecampagnes rond milieu en gezondheid?
Attitudes en gedrag rond milieubesef: voelen jongeren zich verantwoordelijk voor het
leefmilieu? En vertaalt zich dat ook in milieubewust gedrag?
Betrokkenheid en participatie: hoe moet de plaatselijke bevolking best betrokken worden
bij het aanpakken van milieuproblemen in de woonomgeving? Wie moet uiteindelijk
beslissen? En wie is ook zelf bereid om betrokken te worden?
In tabellen en figuren worden de antwoorden van de jongeren weergegeven. We kijken in de
eerste plaats naar verschillen met de Vlaamse referentiebiomonitoring. We gaan na voor welke
percepties er statistisch significante 10 verschillen bestaan tussen jongeren in regio Menen en
jongeren in gans Vlaanderen. Daarnaast kijken we binnen de steekproef van de regio Menen ook
naar de verdeling van subgroepen per geslacht, sociaal-economische status (SES), etnische
7 Slovic, P. (edit.) (2000), The Perception of Risk, London: Earthscan, 473 p.
8 Lima, M.L. (2004), On the influence of risk perception on mental health: living near an incinerator, in: Journal of
Environmental Psychology, vol. 24: 71-84.
9 Vandermoere, F. (2008), Psychosocial health of residents exposed to soil pollution in a Flemish neighbourhood, in:
Social Science & Medicine, vol. 66: 1646-1657.
10 Statistische significantie drukken we uit als een p-waarde: hoe kleiner die waarde, hoe kleiner de kans dat het verschil
te wijten is aan het toeval. Bij een p-waarde kleiner of gelijk aan 0.05 spreken we van een significant verband (de kans dat
het verband toevallig is, is dan kleiner dan 5%).