luik humane biomonitoring in de regio Menen - Steunpunt Milieu en ...

Contents
Voorwoord _____________________________________________________________________ 2
Partners ________________________________________________________________________ 3
Belangrijkste conclusies ___________________________________________________________ 7
Samenvatting __________________________________________________________________ 10
Inleiding_______________________________________________________________________ 24
Methode ______________________________________________________________________ 26
1. Onderzoeksgebied ________________________________________ 26
2. Biomerkers ______________________________________________ 28
3. Rekrutering en veldwerk____________________________________ 29
3.1. Selectie van deelnemers ________________________________ 29
3.2. Onderzoeksprotocol ____________________________________ 30
4. Metingen en bevragingen ___________________________________ 33
4.1. Biomerkers van blootstelling _____________________________ 33
4.2. Biomerkers van effect __________________________________ 37
5. Statistische analyses ______________________________________ 39
5.1. Beschrijving van de steekproef en vergelijking met deze van de
referentiebiomonitoring _______________________________________ 39
5.2. Resultaten voor biomerkers en effectmerkers ________________ 40
Resultaten _____________________________________________________________________ 43
1. Beschrijving van de onderzoekspopulatie ______________________ 43
1.1. Respons _____________________________________________ 43
1.2. Karakteristieken van de onderzoeksgroep ___________________ 45
1.3. Staalafnamecondities ___________________________________ 55
2. Blootstellingsmerkers ______________________________________ 60
2.1. Zware metalen: cadmium _______________________________ 62
2.2. Zware metalen: lood ___________________________________ 70
2.3. Zware metalen: chroom _________________________________ 74
2.4. Zware metalen: nikkel __________________________________ 78
2.5. Zware metalen: arseen _________________________________ 83
2.6. Zware metalen: mangaan _______________________________ 89
2.7. Zware metalen: koper __________________________________ 93
2.8. Zware metalen: thallium ________________________________ 98
2.9. Zware metalen: antimoon ______________________________ 105
2.10. Zware metalen: kwik __________________________________ 109
2.11. Persistente gechloreerde polluenten: PCB’s _________________ 115
2.12. Persistente gechloreerde polluenten: p,p’-DDE ______________ 123
2.13. Persistente gechloreerde polluenten: hexachlorobenzeen ______ 129
2.14. Persistente gechloreerde polluenten: dioxines en dioxine-achtige
stoffen 133
2.15. Gebromeerde vlamvertragers: polygebromeerde diphenylethers
(PBDE’s), hexabromocyclododecaan (HBCD) en tetrabromobisfenol A
(TBBPA) ___________________________________________________ 138
2.16. Polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s) __________________ 145
2.17. Vluchtige organische stoffen: benzeen ____________________ 150
2.18 Perfluorderivaten: perfluoroactaansulfonzuur en perfluoro-octaanzuur
154
3. Gezondheidseffecten _____________________________________ 158
5