Over de grens - rapport - Movisie

Bespreken als er iets speelt
De aanpak van de individuele problematiek verschilt per jongere, per type instelling en per
professional. Fatima en Nadia lijken de meest uitgesproken voorbeelden van begeleiders die met de
jongeren in gesprek gaan, ondersteuning bieden en hen laten zien dat hun gedrag in de toekomst tot
grote problemen kan leiden. Ook andere beroepskrachten zien schadelijke effecten van seksueel
grensoverschrijdend gedrag van jongeren op latere leeftijd. Maria vindt het erg belangrijk dat Angela
positieve keuzen kan maken. Dat blijkt ook een valkuil: ‘In de begeleiding stond ze open voor tips en
zei ze dat ze dit of dat nooit meer ging doen. Omdat ze zoveel inzichten had, zagen wij als begeleiders
pas later dat ze ook ons wilde behagen. Anders hadden we veel eerder grenzen gesteld wat ze mocht
doen en wat niet. Angela had teveel ruimte gekregen zonder grenzen.’
Paul benadrukt het belang van openheid: ‘Zogenaamd niet weten wat er speelt, ontslaat je van de
plicht iets te doen. Als je het wel weet, vragen mensen zich af wat ze ermee moeten. Je hoeft niet
gedetailleerd te praten over je seksuele leven. Dat moet je voor jezelf houden en met je partner delen.
Ik heb er wel moeite mee dat seks binnen een paar weken gebeurt, ik vind dat seksualiteit in een
langdurige relatie ingebed moet zijn en dat seks voor je 18 e niet goed is. Maar ik snap wel dat jongeren
seksuele behoeften hebben en daar iets mee willen doen. Maar doe dan aan zelfbevrediging. Dat vind
ik op die leeftijd gezonder.’
‘Shock, oow and act’
In een aantal voorbeelden is te zien dat beroepskrachten overvallen worden door de situatie van de
jongere. Het kan zijn dat een beroepskracht nog nooit eerder met een dergelijke situatie te maken heeft
gehad en er dus ook geen ‘protocol’ beschikbaar is. Een voorbeeld daarvan is Alice, waarover
Maureen vertelt: ‘Het was nieuw voor ons, dat zij in zo’n circuit (loverboys) terecht kwam. We vingen
signalen op, toen zijn de bellen gaan rinkelen en hebben we geprobeerd dingen te doen die ons (de
begeleiders) aantrekkelijker maken dan die mannen. Een positieve benadering, niet oordelen. Maar op
een gegeven moment, omdat je bij een stichting werkt en verantwoordelijkheid voor haar draagt, moet
je ook maatregelen nemen’.
Samenwerking
Soms zijn meerdere beroepskrachten bij een jongere betrokken. Dat betekent dat er overleg en
samenwerking nodig is. Soms is er sprake van protocollen, zoals rond seksueel misbruik, waarin
beschreven wordt welke aanpak de beroepskracht moet volgen. Arie geeft het voorbeeld bij MEE van
een protocol, dat geldt voor het bespreken van vermoedens over kindermishandeling en huiselijk
geweld. ‘Het is belangrijk dat een organisatie randvoorwaarden schept om over dit soort dingen te
praten. En je moet grenzen stellen aan wat mensen bij een vermoeden allemaal doen.’
Betrekken sociale omgeving jongere
Soms wordt de aanpak van een individuele jongere ook uitgebreid naar zijn of haar directe omgeving.
Arie van MEE geeft aan dat hij het netwerk onderzoekt om hulpbronnen te vinden voor de jongere. In
het geval van Patrick kwam hij uit bij de moeder en de zus. De vader was zo geschokt dat hij het er niet
over kon hebben en ging ontkennen. Maria van Pretty Women geeft als voorbeeld dat de hulpverlener
met het gezin van Angela probeert de communicatie te verbeteren, met als doel dat ouders beter voor
hun kind gaan zorgen. Jongeren kunnen of durven soms niet met hun ouders of andere volwassenen
te praten omdat zij er van uitgaan dat deze volwassenen negatief zullen oordelen over seksueel
gedrag in het algemeen of over het specifieke seksuele gedrag van de jongere. In een aantal
voorbeelden komt ook naar voren dat het gezin van een jongere mede de oorzaak is dat de jongere in
grensoverschrijdende situaties terecht komt.
Utrecht, mei 2007 * Over de grens 42