Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

More documents

Recommendations

Info

De portretten van de familie Van Blyenburgh brengen in hetzelfde formaat en vergelijkbare stijl als hij zichzelf liet portretteren. Het gebruik dateert al uit de middeleeuwen toen vorsten in hun paleizen een Anhengallerie lieten aanbrengen. Het doel van een dergelijke serie was impliciet het legitimeren van de koninklijke macht. Niet zelden bleek dat in zo'n geval de stamboom teruggevoerd kon worden tot goden als Zeus of Jupiter, of kwamen er historische figuren als Julius Caesar of Karei de Grote in de stamboom voor. 2 In de 17e eeuw namen de <strong>Holland</strong>se patriciërs dit gebruik over, maar zij brachten hun wensen in overeenstemming met de in die tijd en in een burgerlijk milieu geldende normen. Een 17e-eeuwse Ahnengalerie met Mars en Venus als stamouders zal men in de Nederlanden dus niet snel tegenkomen, maar als men illustere voorouders had dan werden deze zeker nadrukkelijk in beeld gebracht. Door vererving vielen de meeste series op den duur uiteen. Op slot Zuylen, het kasteel Duyvenvoorde en in het museum Van Loon in Amsterdam bevinden zich grotere of kleinere delen van Ahnengaleries. Geen enkele collectie kan zich er echter op beroepen een complete serie in bezit te hebben. In de Dordtse serie zijn van vrijwel iedere generatie de portretten van de stamouders bewaard gebleven. Daardoor geeft zij als enige een goed beeld van hoe een Ahnengalerie er ongeveer uit gezien moet hebben. De portretten van de eerste vijf generaties Van Bleyenburgh zijn waarschijnlijk alle door een onbekend gebleven kunstenaar omstreeks 1650 vervaardigd. 3 De serie begint met de portretten van de stamouders van de familie Cornelis Van Bleyenburgh (ca 1450-1521) en zijn echtgenote Catharina Schoyte (overleden 1487) (alb. 1 en 2). Cornelis van Bleyenburgh was ondermeer regimentscommandant in het leger dat in 1473 door Karei de Stoute tegen het hertogdom Gelre werd uitgestuurd teneinde dit gebied gewapenderhand binnen de Bourgondische invloedssfeer te brengen. Ook speelde hij een leidende rol in de binnenlandse strijd die volgde op de dood van Karei de Stoute in 1477, waarbij vele steden en ook het hertogdom Gelre (in 1491) zich weer onafhankelijk verklaarden van Bourgondië. Van Bleyenburgh veroverde onder andëre de stad Nieuwpoort en was aanvoerder bij de slag op de Lek in 1489. Deze slag volgde op een poging om het door Maximiliaan van Oostenrijk belegerde Rotterdam dat zich recentelijk onafhankelijk van het Bourgondische Rijk had verklaard, over de rivier de Lek te bevoorraden. De Rotterdamse vloot onder leiding van Jan van Naaldwijk werd door de troepen van Cornelis van Bleyenburgh verpletterend verslagen. Catharina Schoyte stamde uit een voornaam Dordts geslacht. Voor de portretten van het echtpaar baseerde de kunstenaar zich op een groot 16e-eeuws schilderij in de stijl van Lucas van Leyden, waarop een kaartspelend paar en een nar zijn afgebeeld. Het is bekend dat dit schilderij zich al in de 17e eeuw in het bezit van de familie Van Bleyenburgh bevond, waar het blijkbaar doorging voor een portret van de stamouders. In de 17e eeuw werden de familiewapens toegevoegd boven de hoofden van de kaartspelers. Ook werd in dezelfde periode de volgende tekst aangebracht: 'Dit is Cornelis van Blyenburgh overste in den Oorlog van 2 G. Bazin, The museum age, p. 65. Een min of meer compleet bewaard gebleven Ahnengalerie is aanwezig op het kasteel Fontainebleau. Deze serie werd vervaardigd in opdracht van Frans I. 3 Archief Museum mr. Simon van Gijn, dossiernr 437. In 1986 in het Rijksmuseum te Amsterdam uitgevoerd technisch onderzoek heeft uitgewezen dat in ieder geval de portretten van de eerste drie generaties in het midden van de 17e eeuw zijn vervaardigd. Voor de portretten van de daarop volgende twee generaties, die van dezelfde hand stammen, kan vermoedelijk dezelfde datering worden aangehouden. 114
De portretten van de familie Van Blyenburgh Afb. 5. Anoniem, midden 17e eeuw, Portret van Afb. 6. Anoniem, midden 17e eeuw, Portret van Hyman van Bleyenburgh. Olieverf op paneel, 69x58 Camelia van Droogendijk. Olieverf op paneel, cm. Museum mr. Simon van Gijn, Dordrecht 69x58 cm. Museum mr. Simon van Gijn, Dor- (inv.nr 2244). drecht (inv.nr 2245). <strong>Holland</strong> tegens Gelderland ... was getrouwd met jonkvrouwe Catharina Schojts ...'. 4 Een 19e-eeuwse kopie van dit schilderij bevindt zich in het Museum mr. Simon van Gijn (afb. 3). Het is overigens verbazingwekkend dat de opdrachtgever in het kaartspelende paar de portretten van zijn stamouders heeft willen zien. Waarschijnlijk werden de negatieve connotaties van de voorstelling, die een hekeling van het kaartspel en impliciet onzedelijk gedrag verbeeldt, al in de 17e eeuw niet meer begrepen. Voor het portret van de zoon van Cornelis van Bleyenburgh en Catharina Schoyte, Adriaen van Blyenburgh I (1485-1510) kon de kunstenaar gebruik maken van een contemporain portret (afb.4). Het schilderij waarop het portret in de Ahnengalerie is gebaseerd toonde Adriaen van Blyenburgh in zijn functie van schepen van de stad Dordrecht, gezeten aan een tafel met een briefin de rechterhand. Het oorspronkelijke schilderij van een onbekende maker was 1515 gedateerd en moet dus als een postuum portret worden beschouwd. Tot 1945 bevond het zich in de collectie Bergeron in Den Haag. Na deze datum ontbreekt echter ieder spoor. 5 4 School van Lucas van Leyden, Kaartspelers. Olieverf op paneel, 89 x 104 cm. Collectie Th. Collot d'Escury, Parijs. Hoewel het schilderij in geen enkele officiële catalogus van het werk van Van Leyden voorkomt, draagt het alle kenmerken van zijn stijl. De bedoelde kopie naar het aan Van Leyden toegeschreven schilderij werd geschilderd door de 19e-eeuwse amateur Duncan Macalester. De kopie volgt het origineel getrouw, zowel wat betreft de in de 17e eeuw aangebrachte wapenschilden als de tekst. 5 Archief Museum mr. Simon van Gijn, dossiernr 437. Formele gegevens over het schilderij in Den Haag ontbre ken. 115
Page 2 and 3: Holland, regionaal-historisch tijds
Page 4 and 5: De weeshuisziekte van 1566 over de
Page 6 and 7: De weeshuisziekte van 1566 Afb. 1.
Page 8 and 9: De. weeshuisziekte van 1566 Ook in
Page 10 and 11: De, weeshuisziekte van 1566 Afb. 2.
Page 12 and 13: De weeshuisziekte van 1566 In 1569
Page 14 and 15: De weeshuisziekte van 1566 Zowel Re
Page 16 and 17: De weeshuisziekte van 1566 Wy zulle
Page 18 and 19: De weeshuisziekte van 1566 De histo
Page 20 and 21: De Rijnlandse morgenboeken len land
Page 22 and 23: De Rijnlandse morgenboeken goederen
Page 24 and 25: De Rijnlandse morgenboeken werden v
Page 26 and 27: De Rijnlandse morgenboeken den in 1
Page 28 and 29: De Rijnlandse morgenboeken percelen
Page 30 and 31: De Rijnlandse morgenboeken ren aang
Page 32 and 33: De Rijnlandse morgenboeken Proces-v
Page 34 and 35: De Rijnlandse morgenboeken geven om
Page 36 and 37: De Rijnlandse morgenboeken pondings
Page 38 and 39: De Rijnlandse morgenboeken In §4 i
Page 40 and 41: De Rijnlandse morgenboeken gen van
Page 42 and 43: De Rijnlandse morgenboeken Bijlage
Page 44 and 45: M.R. de Vrij De portretten van de f
Page 48 and 49: De portretten van de familie Van Bl
Page 58 and 59: Museumnieuws Afb. 2. De basistentoo
Page 60 and 61: Museumnieuws
Page 62 and 63: Boekennieuws 26699 van de Evangelis
Page 64 and 65: Boekennieuws schappelijke voorwaard
Page 66 and 67: Verkrijgbaar via Holland In februar

Untitled - Holland Historisch Tijdschrift

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?