Verzekeringsrecht jurisprudentie 2002.pdf - Ex Tunc

OTOS-Jonkman (1990) Verzekeringsovereenkomst. Meldingsplicht verzekerde t.a.v. risicoverzwaring.
Vervaltermijnclausule. Beperkende werking redelijkheid en billijkheid. Iedere tussen
partijen als gevolg van een overeenkomst geldende regel, dus ook een
vervaltermijnclausule, is n.v.t., voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar
maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. In december 1983
was m.b.t. de woning Bakkeveensterweg 3 te Waskemeer tussen de eigenaren - de
erven Jonkman - en OTOS als verzekeraar een door de erflater, Jonkman sr., gesloten
verzekeringsovereenkomst van kracht, welke o.m. dekking gaf tegen schade door
water. In die maand heeft de woning een waterschade opgelopen ten bedrage van fl.
14081,-. De woning was toen sinds anderhalf jaar - sinds het overlijden van Jonkman
sr. - niet bewoond, maar nog wel gemeubileerd en als woning ingericht. OTOS wil
geen schade uitkeren en beroept zich erop dat geen kennis was gegeven van het buiten
gebruik raken van de woning.
Hogenboom-Unigarant (1993) Hier is niet aan de orde de vraag of, in het kader van een wettelijke verplichting tot
schadevergoeding, een bepaalde schade als gevolg van de gebeurtenis waarop
aansprakelijkheid berust, aan de aansprakelijke kan worden toegerekend, doch de
vraag of een causaal verband aanwezig is, dat in een overeenkomst voor een bepaald
overeengekomen rechtsgevolg wordt geëist tussen twee gebeurtenissen van andere
aard, hier het voormelde ongeval en de hier bedoelde functiestoornis. Bij de
beoordeling of een dergelijk in een overeenkomst geëist causaal verband aanwezig is,
komt het in de eerste plaats aan op inhoud en strekking van die overeenkomst en, zo
daarover geschil bestaat, op uitleg van die overeenkomst. Uitleg van de
verzekeringsovereenkomst is voorbehouden aan de feitenrechter. In deze zaak eist
Hogenboom van Unigarant uit hoofde van een mede te zijnen behoeve gesloten
overeenkomst van reisverzekering een uitkering van fl. 100.000,- wegens een hem
tijdens een kampeervakantie in België overkomen ongeval hierin bestaande dat op of
omstreeks 30 aug. 1975 een door P. Kint bestuurde auto tegen de tent aanreed waarin
hij lag te slapen. Daarbij heeft Hogenboom, naar hij stelt, lichamelijk letsel opgelopen
aan zijn rechterschouder en -arm, dat ertoe heeft geleid dat hij blijvend invalide is
geworden. Unigarant stelt daartegenover dat een organische oorzaak van de blijvende
pijnklachten van Hogenboom nooit is vastgesteld en dat, ook indien Hogenboom niet
simuleert maar lijdt aan conversie-hysterie, diens huidige toestand geweten moet
worden aan psychische stoornis en niet aan het ongeval. De onderhavige verzekering
dekt ondermeer blijvende invaliditeit, dat wil volgens de verzekeringsvoorwaarden
zeggen ‘elke in de toekomst niet voor verbetering vatbare beschadiging van het
lichaam en/of geest, als rechtstreeks gevolg van een ongeval’.
AANVULLENDE JURISPRUDENTIE
Nationale Nederlanden – ’t Witte Wij nemen dan ook aan dat het alleszins redelijk is ook de niet in geld gedane
Paerdje (2003) opofferingen (vullen brandblusser) onder ‘onkosten’ in de zin van art. 283K te laten
vallen. Dit wordt ondersteund door het nieuwe wetsartikel 7:957 BW en de uitspraak
van de Hoge Raad in het arrest NN-’t Witte Paerdje: HR 10 oktober 2003, RvdW
2003, 159 is de Hoge Raad teruggekomen op de uitleg van art. 283, lid 2 K (oud)
zoals gegeven in het arrest Parlevliet, HR 3 april 1914 waarin de Hoge Raad zoals
gezegd had geoordeeld dat de onder het begrip ‘onkosten’ alleen met geld te betalen
uitgaven vallen en niet tevens op geld waardeerbare opofferingen. Door te stellen dat
de uitspraak niet in overeenstemming is met de huidige opvatting zoals die in de
literatuur en in art. 7:957 BW tot uitdrukking komt. Indien voor de vulling van de
brandblusser van de buurvrouw een rekening wordt overlegd is er geen twijfel dat dit
onder de kosten van art. 7:957, tweede lid, BW valt.
Te late schademelding Verzekeraar stelt dat door de te late schademelding haar de mogelijkheid is onthouden
om tijdig zelfstandig onderzoek te doen, feiten en omstandigheden te verzamelen die
van belang zijn voor de dekkingsvraag en zelf in een vroeg stadium van het geschil
een een schikkingspoging te ondernemen. Hierdoor stelt de verzekeraar in zijn
belangen te zijn geschaad. Op grond van artikel 7:941 lid 4 kan de verzekeraar een
verval van het recht op uitkering slechts bedingen indien hij door niet nakoming van
de meldingsplicht in een redelijk belang is geschaad.
Het gerechtshof stelt vast dat de verzekeraar wel enigszins is benadeeld door de te late
melding (verzekeraar is de mogelijkheid van een beter schikkingsresultaat onthouden)
maar dat dit niet een geheel verval van het recht op uitkering rechtvaardigt. De in lid
4 besloten liggende norm van redelijkheid en billijkheid brengt met zich mee dat op
het moment dat de omvang van de schade wel kan worden vastgesteld het niet redelijk
is de sanctie van het (geheel) vervallen van het recht op uitkering toe te passen, maar