Achter de lijn. - Centrum voor Taal & Onderwijs

12
SAMENVATTING
De schoolloopbaan van allochtone jongeren is vaak problematisch. Hun
beperkte socio‐economische vermogen (SES) lijkt daarvoor de belangrijkste
verklarende factor. Voor Turkse jongeren veronderstelt men echter dat ook
nog bijkomende factoren meespelen, want in heel wat studies naar onder‐
wijssuccessen presteren zij het minst goed. Voor de schrijfproducten van
jonge (Turkse) kinderen in het Vlaamse basisonderwijs ontbreekt echter alle
informatie. In deze semi‐longitudinale studie hebben we met behulp van
multiniveau‐analyses de kwaliteit onderzocht van schriftelijke navertellin‐
gen van voornamelijk jonge Turkse tweede‐taalverwervers in het Neder‐
landstalig onderwijs. Daarbij is de impact van 'Socio‐economisch kapitaal
(SES)' en 'Thuistaal', alsook van het klaskenmerk 'Samenstelling naar thuis‐
taal' bestudeerd. Daartoe zijn bij het begin en aan het eind van schooljaar
2006‐2007 de schrijfproducten verzameld van 106 leerlingen van het 3 e
leerjaar (groep 5) en van 111 leerlingen van het 4 e leerjaar (groep 6) van
zeven Vlaamse basisscholen. We beoordeelden de teksten op het holistisch
tekstkenmerk 'Communicatieve effectiviteit' en scoorden zes objectieve
parameters van tekstkwaliteit, met name 'Correcte en volledige inhoud',
'Lexicale rijkdom', 'Spelling', 'Complexiteit van de T‐unit', 'Accuraatheid van
de T‐unit' en 'Referentiële cohesie'. Voor elk van de tekstvariabelen stelden
we in beide leerjaren een significante gemiddelde toename vast, maar de
effectgroottes varieerden van middelgroot voor inhoud‐gebonden variabe‐
len en spelling tot klein voor variabelen op zins‐ en tekstniveau. Het effect
van 'SES' beperkte zich tot 'Communicatieve effectiviteit' in het 3 e en 4 e
leerjaar en 'Spelling' in het 4 e leerjaar, terwijl 'Thuistaal' (m.n. Turks) een
negatief effect had op de begin‐ en eindscores voor 'Communicatieve effec‐
tiviteit', 'Accuraatheid van de T‐unit' en 'Referentiële cohesie' in het 3 e leer‐
jaar en op alle tekstvariabelen in het vierde leerjaar behalve twee ('Lexicale
rijkdom' en 'Spelling'). Een supplementair negatief effect werd vastgesteld
voor 'Klassensamenstelling': zowel in het 3 e als in het 4 e leerjaar scoren
teksten van leerlingen uit een homogeen Turkse klasgroep beduidend lager
op de zins‐ en tekstvariabelen ('Accuraatheid van de T‐unit', 'Complexiteit
van de T‐unit' en 'Referentiële cohesie'). Deze studie onderstreept de im‐
pact van klas‐ en kindkenmerken op de kwaliteit van schriftelijke producten
van jonge leerlingen, alsook de noodzaak om dieper in te gaan op de zwak‐
ke prestaties van jonge Turkse leerlingen.