Urotheelcelcarcinoom - Med-Info

Richtlijn: Urotheelcarcinoom van de blaas (1.0)
Een CT-scan van de lever is alleen geïndiceerd in geval van leverfunctiestoornissen of klinische
verdenking op metastasen. Een CT-scan van de hersenen is alleen geïndiceerd in geval van neurologische
symptomen.
Magnetische resonantie beeldvorming (MRI)
Bij patiënten met een spierinvasief urotheelcarcinoom heeft, indien beschikbaar, voorafgaand aan de
therapie een (contrast-versterkte) MRI de voorkeur.
Skeletscan of borstfoto
Onderzoek naar botmetastasen is zonder aanwezigheid van botpijn en verhoogd serum alkalische
fosfatase spiegels niet geïndiceerd.
Literatuurbespreking:
Welke beeldvormende technieken dienen te worden gebruikt bij de diagnostiek van urotheelcarcinoom?
Radiologische beeldvorming van het primaire urotheelcarcinoom is alleen zinvol in geval van
spierinvasieve tumoren. Kleine, niet-spierinvasieve tumoren zijn vaak radiologisch niet zichtbaar en
beeldvorming beïnvloedt het klinisch beleid daarbij niet. Behalve voor afbeelding van de primaire tumor
wordt radiologische beeldvorming toegepast ter uitsluiting van urotheeltumoren in de hoge urinewegen en
het onderzoek naar metastasen.
Intraveneus urogram (IVU)
De primaire tumor kan zich op het intraveneus urogram (IVU) als een vullingsdefect in de blaas
presenteren. IVU is geen sensitief beeldvormend onderzoek daar kleine tumoren kunnen worden gemist. In
minder dan 67% van de gevallen is een vullingsdefect op het IVU zichtbaar (Hillman 1981 117 ; Defelippo
1984 60 ). Echter, een vullingsdefect kan ook verklaard worden door een stolsel, fungus bal, radiolucente
steen, etc. Wel zijn tumoren die ureterobstructie veroorzaken in 92% spier-invasief (Hatch 1987 100 ). Goessl
et al. 1997 91 ) vonden een prevalentie van 0.3% voor een tumor in de hoge urinewegen bij een primair
urotheelcarcinoom van de blaas(n=314). Over de waarde van IVU voor het stageren van
urotheelcarcinoom zijn geen relevante studies gevonden.
Echografie van de blaas
Het aspect van urotheelcarcinoom op het grijswaardebeeld van de transabdominale echografie is
echogeen. Met echografie kunnen laesies kleiner dan 0,5 cm en vlakke laesies minder goed beoordeeld
worden (Itzchak 1981 132 ). Ook afwijkingen in de hals van de blaas kunnen gemist worden. Dorsaal van de
blaas is de beoordeling moeilijk (Itzchak 1981 132 ). Voor lokale stagering is echografie niet goed bruikbaar.
In een vergelijkende studie uitgevoerd door (Yaman et al 1996 352 ) werd een accuratesse van 40%
gevonden voor het correct stageren van urotheelcarcinoom.
Computertomografie
Diagnose
Het primaire aandeel van de CT is eerder stagering dan het detecteren van de primaire tumor. Het aspect
van urotheelcarcinoom op het CT-beeld is niet specifiek (Sherwood 1980 285 ). De tumor heeft dezelfde
densiteit als de blaaswand. Het weke delen contrast bij een CT-scan is te laag voor een goede
differentiatie tussen niet-spierinvasieve en spierinvasieve tumoren. Daarnaast toont een spierinvasieve
tumor verdikking van de blaaswand, perivesicale uitbreiding, mogelijk lymfeklier vergroting en metastasen
op afstand (Barentsz 1997 13 , MacVicar 2000 196 , Husband 1989 130 ). Identificatie van de primaire laesie kan
moeilijk zijn in gebieden van de blaashals en blaasdak (Tsuda 2000 327 ). CT kan geen onderscheid maken
tussen ontsteking, postoperatieve of postradiatie oedeem en fibrose. Paik et al. (Paik 2000 235 ) beschreven
een stagering accuratesse van 55%. In een vergelijkende studie uitgevoerd door Kim et al. (Kim 1994 149 )
werden dezelfde resultaten verkregen. In beide studies worden de meeste patiënten overgestageerd. Het
gebruik van multi-detector CT verbetert de stagering bij het urotheelcarcinoom. In een recente studie
waarbij gebruik werd gemaakt van een multi-detector CT-scan werd een accuratesse van 97% gevonden
(Kim 2004 151 ). Er ontbreken studies met voldoende aantallen patiënten in de literatuur om de plaats van
multi-detector CT te bepalen. Multidectector CT urografie is een veelbelovende techniek (sensitiviteit van
97% en een specificiteit van 93%), echter de waarde moet in een grotere multi-centre studie bepaald
worden (Cowan 2007 49 ).
Lymfeklierstagering
Lymfekliermetastasen bij tumoren kleiner dan T2 zijn weinig frequent . Als de diepe spierlagen geïnfiltreerd
09/17/12 Urotheelcarcinoom van de blaas (1.0) 8