Pech met je promotor - Univers

Op een gegeven moment was ik ervan
overtuigd dat ik niet goed genoeg was
de secretaris of cursuscoördinator van de onderzoekschool –
iemand dus die niet tot de bobo’s behoort. En laat dan elke binnenkomende
promovendus een kort introductiegesprek voeren
met zo iemand. Zo verlaag je de drempel om een probleem
aanhangig te maken voordat het uit de hand loopt.”
Niet alle hoogleraren zijn goede begeleiders
Tijdsdruk is een belangrijke oorzaak van slechte begeleiding,
meent Letschert. “Veel hoogleraren onderschatten hoeveel tijd
het kost om een promovendus te begeleiden. Als je het goed
wil doen, is het een behoorlijke investering. En als je dan tien
promovendi hebt, is het eigenlijk niet te doen. Er wordt voor
begeleiding te weinig tijd ingeruimd binnen het takenpakket van
een hoogleraar. Daar worstel ik zelf ook mee.” Daarnaast heeft
simpelweg niet iedere hoogleraar de juiste kwaliteiten om een
goede begeleider te zijn. “Wat mij betreft mag daar strenger
tegen worden opgetreden. Heb je een paar keer een promotietraject
laten mislukken, dan moet er tegen je worden gezegd:
sorry, maar jij mag geen promovendi meer begeleiden.” Nu staan
notoire slechte begeleiders wel als zodanig bekend, maar worden
ze amper aangepakt.
Van Winkel wijst eveneens op de druk waaronder veel wetenschappers
werken. “Wat de hoogleraren, maar evengoed de
overige vaste staf, parten speelt, is de gigantisch hoge werk-
Promowattes?
Als je na het behalen van je master verder wil
in de wetenschap, kun je promoveren. Een promotieplek
op een universiteit bemachtig je niet
zomaar. Je moet solliciteren. Soms moet je zelf
een onderzoeksvoorstel schrijven en bijvoegen,
maar vaak ligt dit al klaar. Het helpt als je je
master met bovengemiddeld goede cijfers hebt
afgesloten. Universiteiten stellen de promovendi
zelf aan; de financiering kan komen van NWO
(Nederlandse organisatie voor wetenschappelijk
onderzoek), maar ook van andere bronnen,
zoals de EU, bedrijven, overheden, fondsen,
etcetera. Ben je aangenomen als promovendus
(Engelse term: PhD candidate), dan werk je vier
jaar lang onder begeleiding van een hoogleraar
(jouw promotor) aan een proefschrift, een
originele wetenschappelijke verhandeling in
druk: teveel taken voor één persoon. Naast topwetenschapper
moeten ze ook topmanager zijn en topfondsenwerver. En ja, dan
kan het helaas voorkomen dat een promovendus die aanklopt
met problemen niet de aandacht krijgt die hij verdient. Dat is niet
goed, wat de oorzaak ook is.”
Met alle gevolgen van dien. Want wat voor hoogleraren een
bijzaak is, is voor de promovendus een hoofdzaak. Die voelt zich
door een gebrekkige begeleiding in de steek gelaten en begint
vaak aan zijn eigen kunnen te twijfelen. “Op een gegeven moment
was ik ervan overtuigd dat ik niet goed genoeg was”, vertelt
Pascal. De butsen die het ego daardoor oploopt zijn maar moeizaam
uit te deuken. “Veel hoogleraren hebben denk ik niet in de
gaten wat hun impact is op de promovendus”, meent Letschert.
“Als iets wat minder gaat binnen een promotietraject, dan is dat
thuis een voortdurende bron van verdriet.”
Eerder aan de bel trekken
Toch zou het niet eerlijk zijn om alle schuld bij de begeleider
neer te leggen. Sophie is nu drie jaar bezig met haar promotie
en heeft ook de nodige problemen ervaren. Al vrij snel had ze in
de gaten dat haar begeleider het erg druk had en niet constant
tot haar beschikking stond. In zijn haast kon hij weleens kortaf
en nalatig zijn. Maar daar liet ze zich niet door uit het veld slaan.
“Ik heb altijd duidelijk gezegd wat ik dacht en wilde. En soms
boekvorm. Steeds meer universiteiten werken
met teamsupervisie, zodat je begeleiding uit
meerdere personen bestaat. Sinds de Stapelaffaire
is het in Tilburg overigens verplicht dat
iedere promovendus een promotor en een copromotor
heeft. Veel universiteiten verwachten
dat je tijdens je promotie ook les geeft. Heb je
het proefschrift succesvol afgerond, dan mag je
jezelf officieel doctor noemen.
Coverstory .13
Univers
7 februari 2013