Pech met je promotor - Univers

14. Coverstory
Tips voor promovendi
• Maak aan het begin van je promotietraject duidelijke afspraken
met je promotor(en) en dagelijks begeleider. Plan een wekelijks of
maandelijks overleg.
• Geen dagelijks begeleider? Ga bij de start samen met je
promotor(en) na of dat wenselijk is. Kom erop terug als je denkt
dat het nodig is.
• Neem initiatief. Wees niet bang om je eigen mening te laten
horen.
• Laat het in een vroeg stadium weten als het niet loopt zoals je
wilt. Krop frustraties niet op. Dan blijkt dat veel onvrede berust
op miscommunicatie die makkelijk kan worden opgelost.
• Zorg dat je in contact komt met andere promovendi. Het trekt je
uit je isolement en zorgt ervoor dat je een referentiekader hebt.
Heb je een conflict met je promotor waar je echt niet samen uit komt?
Vraag dan een vertrouwenspersoon of de decaan om hulp.
Univers
7 februari 2013
Pech met je promotor
gewoon aandacht opgeëist. Dat leidde weleens tot confrontaties,
maar de band met mijn begeleider is nog steeds uitstekend.
Misschien zelfs wel juist daardoor.” Maar is dat niet de omgekeerde
wereld, dat je als promovendus je eigen promotor bij de
les moet houden? “Zo zie ik dat niet”, zegt Sophie. “Ik krijg ook
gewoon salaris. Je krijgt betaald voor het onderzoek dat je uitvoert.
Dus heb je ook de verantwoordelijkheid om voor je eigen
onderzoek op te komen.”
Pascal erkent dat hij misschien een hoop problemen had kunnen
voorkomen als hij eerder zijn onvrede had geuit tegenover zijn
begeleider. “Nu kropte ik alles op, totdat de bom barstte. Ik had
misschien eerder duidelijk moeten zijn over mijn wensen en
behoeftes.” Van Letschert mogen promovendi ook wel wat mondiger
worden. “Promovendi hebben vaak de neiging om zichzelf
overal de schuld van te geven. Maar als je daarmee pas na twee
jaar naar buiten komt, dan barst de bom en heb je meteen een
conflict. Promovendi hebben daar dus ook absoluut zelf een verantwoordelijkheid
in. Zij moeten, als ze onvrede hebben, die snel
uiten tegen hun begeleider, zodat er nog iets te redden valt.”
Hoogleraar Jaap van den Herik leidt het Tilburg center for Cognition
and Communication. Met zo’n zestig proefschriften waarin
hij als promotor of medepromotor staat vermeld, mag hij zichzelf
een expert in de begeleiding van promovendi noemen. Volgens
Van den Herik stellen vooral buitenlandse promovendi zich heel
afwachtend op. “Neem bijvoorbeeld Aziatische studenten. Die
zijn heel respectvol en vragen niet snel om aandacht.” Toch is dat
volgens Van den Herik geen excuus om ze links te laten liggen.
“Als begeleider moet je oog hebben voor de persoonlijkheid van
je promovendi. Er komt een stukje mensenkennis bij kijken. Je
moet voor hen een mentor zijn, maar ook een spiegel waarin ze
zelf hun goede en slechte eigenschappen kunnen herkennen.
Die verantwoordelijkheid ligt bij jou. En ja, dat kost tijd.”
Wetenschappelijke haastcultuur
Hoe kan de begeleiding van promovendi worden verbeterd?
Naast het aanstellen van een “PhD Confidant” pleit Van Winkel
ook voor een ‘training and supervision plan’ waarin expliciet
wordt gemaakt wat de promovendus kan verwachten van de
begeleider, en andersom wat er van de promovendus wordt
verwacht. Ook is het werken met meerdere begeleiders op één
project een mogelijkheid waar steeds meer universiteiten gebruik
van maken. Maar volgens Van Winkel moet vooral de wetenschappelijke
cultuur worden veranderd. “Wetenschap is een
competitief bedrijf en dat hoort zo, want alleen met topkwaliteit
komen we verder. Maar het systeem is doorgeschoten, met een
te hoge werkdruk als gevolg. Voor elk nieuw idee, elk klein project
bijvoorbeeld, moet een wetenschapper een aanvraag schrijven,
met vijf of tien procent kans op succes. Zo lopen we met
zijn allen in een tredmolen die elk jaar weer een tandje harder
draait. Als een universiteit een topwetenschapper binnenhaalt,
geef die dan voor een flinke periode een fatsoenlijk basisbudget
mee waarover hij of zij zelf kan beschikken. Onderzoek heeft
laten zien dat de baanbrekende ontdekkingen zijn gedaan door
betrekkelijk kleine onderzoekgroepen met een stabiele financiering.
En in zo’n omgeving gedijen ook promovendi het beste.”
Met Pascal gaat het overigens een stuk beter. Tilburg University
heeft hem naar eigen zeggen uitstekend opgevangen. Hij heeft
een nieuwe promotor gekregen en is weer druk bezig met zijn
proefschrift. Toch zegt een stemmetje in zijn hoofd nog regelmatig
dat hij niet goed genoeg is. “De onzekerheid is nog het ergste”,
zegt Pascal. “Die blijft zeuren, dat gaat niet zomaar weg.”
De namen van de twee promovendi in dit artikel zijn op hun verzoek
gefingeerd.