Via Secura 39 - Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid

Een typologie van ongevallen met voetgangers, deel 2
Ongevallen met voetgangers
Type-scenario
De auteurs definiëren het typescenario
als het standaard verloop
van een groep ongevallen
die gelijkenissen vertonen op
het vlak van opeenvolging van
de feiten en oorzaak-gevolgrelaties.
De onderzoekers
beschouwen deze methode
als complementair met de
statistische benadering van de
grote ongevallenbestanden.
Zo is het mogelijk beter te
begrijpen welke processen er
precies in het spel zijn.
De gebruikte analysemethode
is gebaseerd op een sequentieel
ongevallenmodel dat in
het begin van de jaren '80
door het INRETS werd uitgewerkt.
Dit model gaat uit van
de stelling dat het verloop van
een ongeval over het algemeen
gekenmerkt wordt door een
bruuske verandering in de
verplaatsing van een van de
betrokkenen enkele seconden
voor de aanrijding, waardoor
de situatie plotseling enorm
verslechtert. Het is vervolgens
mogelijk om het verloop van
het ongeval te reconstrueren
rond de eerste en de tweede
“schok” - de eigenlijke botsing.
Chronologisch gezien, kan men
de volgende stappen onderscheiden:
de rijsituatie, gevolgd
door de ongevalssituatie (eerste
schok) die het omslaan in
de noodsituatie aangeeft - een
zeer penibele situatie waarin
enkel nog een extreem
manoeuvre eventueel de aanrijding
zou kunnen voorkomen,
en tenslotte de botsingssituatie,
die zowel de botsing zelf
als de gevolgen ervan impliceert.
Op het colloquium in Lyon
werden twee toepassingen van
deze methode voorgesteld,
waarvan we de eerste in dit
nummer zullen bespreken.
De tweede toepassing, over
ongelukken met oudere voetgangers,
komt aan bod in de
volgende Via Secura.
De verongelukte
voetgangers in de
Bouches du Rhône
Deze studie handelt
over een representatieve
steekproef van verongelukte
voetgangers in het
Franse departement
Bouches du Rhône.Aan de
hand van 72 geanalyseerde
ongelukken werden 3 grote
type-scenario's opgesteld,
evenals 3 minder voorkomende
scenario's.
• Scenario 1: de voetganger is
door een stilstaand of geparkeerd
voertuig aan het zicht
onttrokken en steekt over
Dit scenario omvat 39% van de
geanalyseerde gevallen. Er zijn
twee varianten.
In het eerste geval rijdt een
voertuig binnen de bebouwde
kom. Een voetganger (bijna
steeds een volwassene) staat of
stapt in de nabijheid van de rijbaan.
De voetganger is aanvankelijk
aan het zicht van de
bestuurder onttrokken door
stilstaande (of, minder voorkomend,
geparkeerde) wagens en
steekt de straat over op het
moment dat het voertuig eraan
komt.
In het tweede geval, rijdt een
voertuig binnen de bebouwde
kom. Een jonge voetganger,
doorgaans vergezeld van een
ouder iemand, staat of stapt in
de nabijheid van de rijbaan. De
jonge voetganger is aanvankelijk
aan het zicht van de
bestuurder onttrokken door
geparkeerde (of, minder voorkomend,
stilstaande) voertuigen
en steekt al lopend de
straat over, waarbij zijn aandacht
dikwijls gevestigd is op
een doel aan de overkant (vaak
zijn moeder).
De meest voorkomende factoren
die een ongeval veroorzaken
zijn hier de volgende: een
brede, rechte rijbaan waar snel
wordt gereden, geparkeerde
voertuigen die de zichtbaarheid
verminderen, zebrapaden
die buiten de gewoonlijke
voetgangersroutes liggen
(24 van de 28 in dit scenario
geanalyseerde oversteken
gebeurden niet op een zebrapad).
Minder vaak voorkomen-
17
In het vorige nummer
van Via Secura hadden
we het over een typologie
van ongevallen
met voetgangers, die
door het INRETS (1)
werd voorgesteld ter
gelegenheid van
Vulnerabilis, een
Europees colloquium
over kwetsbare weggebruikers
dat op
14 en 15 januari jl.
plaatsvond in Lyon.
In dit nummer gaan
we verder in op een
tweede studie van
voetgangersongevallen,
eveneens uitgevoerd
door het INRETS.
Voor deze studie ontwikkelden
Thierry
Brenac en Joël Yerpez
schema's van typeongevallen
met voetgangers.
Ze baseerden
zich hiervoor op een
gedetailleerde analyse
van ongevallen met
voetgangers die
plaatsvonden in het
Franse departement
Bouches du Rhône.
via secura nr 39