Debat Talking Heads - Demos

Derde duo: Rachida Lamrabet en David Van Reybroeck
Rachida: Ik ben juriste. Sinds oktober is mijn debuutroman gelanceerd bij Meulenhof
Manteau, ‘Vrouwenland’. In die hoedanigheid zit ik hier. Sindsdien ben ik schrijfster en
behoor ik tot het clubje elite van kunstenaars. Hoewel ik dat allemaal overrompelend vind. Ik
ben geen allochtone in tegenstelling tot de zelfverklaring tot allochtoon van Allel. Ik vind dat
die term allochtoon absoluut niet beantwoord aan wie ik ben. Ik vind die opdeling in
allochtoon en autochtoon bijzonder nefast. Ik vind dat een heel negatieve opdeling van de
gemeenschappen, nogal zwart-wit en simplistisch. Ik verzet mij daartegen.
David: Ik ben schrijver. Ik schrijf theater, poëzie, proza en essays. Ik ben columnist bij de
Morgen. Ik ben ondermeer oprichter van een stadsdichterscollectief in Brussel met allochtone
en autochtone mix. Als ik die termen nog even mag gebruiken. Ik ben ook bezig met Kongo,
onze oude kolonies.
Gie: Rachida, jij neemt meteen een duidelijk standpunt in: ‘De opdeling autochtoonallochtoon
beantwoordt niet aan mijn ervaring als mijn positie in de samenleving.’ Ik
herinner me een tiental jaar geleden een artikel dat ik geschreven heb omtrent
allochtonen in de literatuur. De plek waar jij je tegen je zin in bevindt. Hafid Bouazza
weigerde destijds deel te nemen aan het artikel omwille van dezelfde reden. Ze
beschouwde zichzelf hoogstens als schrijfsters, maar niet als allochtone schrijfster. We
kunnen niet om de vaststelling heen dat de Vlaamse literatuur een witte aangelegenheid
blijft. Is dat fenomeen iets wat we dan niet moeten benoemen? Hoe moeten we daarmee
omgaan?
Rachida: Het is een realiteit dat er een ondervertegenwoordiging is, om het zacht uit te
drukken. Mensen uit etnisch culturele minderheden zijn, niet enkel in de literatuur maar in
verschillende domeinen van de samenleving onvoldoende aanwezig. Ik ben van mening dat je
daar natuurlijk iets aan moet doen. Het heeft iets paradoxaals. Enerzijds moet je die groep in
minderheidspositie of achterstandspositie benoemen om effectief iets te kunnen ondernemen
tegen die achterstand. Anderzijds heeft die gangbare opdeling tussen allochtoon en
autochtoon een negatieve weerslag op emancipatorische processen die men wil bereiken. Ik
heb wel wat bedenkingen bij de definiëring van het concept allochtoon. In het decreet etnisch
culturele minderheden staat een allochtoon omschreven als een persoon die legaal in het land
verblijft met al dan niet de Belgische nationaliteit, wiens ouders of één van de ouders buiten
België is geboren en een achterstandspositie heeft omwille van zijn etnische afkomst. Het is
daartegen dat ik me verzet. Die achterstandspositie is niet te wijten aan die etnische afkomst.
Er zijn een heleboel andere factoren, zoals de economisch sociale situatie, het
opleidingsniveau en ook discriminatie en racisme. Dat zijn zaken waarvan de aandacht wordt
afgeleid wanneer men focust op etnisch afkomst of cultuur om die achterstelling te gaan
verklaren.
David: Merkwaardig genoeg merk je nu ook een discriminatie in de andere richting. Er wordt
al zolang gesproken over de afwezigheid van allochtone stemmen in de Vlaamse literatuur dat
er onder uitgevers een soort nieuwe ‘scramble for Africa’ is ontstaan. Men is danig op zoek
naar die nieuwe allochtone stemmen in de Vlaamse literatuur dat er soms boeken op de markt