ONZE GOD IS EEN ARBEIDER - Anarchist Studies Network

Met veel welwillendheid, want een staatstheorie kan men dit niet noemen, kan men
Baehler toerekenen dat hij de staat gebaseerd acht op een contract.
Niet in strijd met de demonologie, maar iets minder abstract - sit venia verbo -
is Ortts volgende omschrijving:
"De 'Staat' is een abstractie, een besturend samenstel, waarin enkele personen of
groepen van personen een heerschenden invloed uitoefenen; een samenstel dat
zeer ingewikkeld en kunstmatig is, dat een historisch verleden heeft waaruit het
gegroeid is, en dat dus langzaam veranderingen kan ondergaan, tenminste
duurzame en blijvende veranderingen. De Staat is uit den aard der zaak behoudend,
conservatief."( 132 )
Een klassekarakter toekennen aan de staat van hun eigen tijd doen de christenanarchisten
niet. Na wat toen nog de Wereldoorlog was verdiepte Ortt zich, naar
aanleiding van de Vlaamse kwestie, in het verband tussen natie, volk en staat. Het
lot van de Vlaamse soldaten onder Waalse officieren en de vervolgingen van na de
oorlog noopten tot een standpunt.
Hij onderscheidt, zoals boven reeds geschetst, een volksziel van de
staatsziel. Organisch gaat de volksziel vooraf aan de staatsziel, maar hoort bij de
mens, zoals de staatsziel bij het dier. De toekomst is aan de synthese:
"Ieder die ook maar eenig inzicht heeft in den Evolutiegang, beseft dat het in de
toekomst zeker komen moet tot een huwelijk van staatsziel en volksziel, tot een
opgang in hooger eenheid; waarbij de staatsziel haar meerder intellect en hooger
ordenend vermogen zal aanwenden ten dienste van het geluk der volksziel, en
waarbij de volksziel met haar diepgewortelde emotioneele en onderbewuste
krachten het vaste fundament zal worden van de staatsziel.
De tijd zal komen dat iedere staat een nationaal-staat is; een staat omvattend
één eigen taal. Want alleen dàn is zulk een ziele-huwelijk mogelijk.
En de niet-nationale staten zullen te niet gaan, omdat zij geen wortels hebben in de
oprechte liefde en toewijding der volkeren."( 133 )
Dat dit zielehuwelijk niet zo snel in zijn werk zou gaan zal Ortt toen wel bedacht
kunnen hebben. Tijdens de tweede wereldoorlog, als er wel wat meer dan alleen een
andere volksziel over Nederland waart, en de Stichting Chreestarchia in
bezettershand is gevallen, doet Ortt van zich horen in de brochure "Levenshouding."
Wie de zielszieken zijn is duidelijk; consequent tot het uiterste moet ook nu den boze
niet wederstaan worden:
"Misdadigers moeten als zielszieken, als een soort van krankzinnigen (ik noem ze
'krankzedelijken') beschouwd en behandeld worden. De eerste eis bij
krankzinnigenbehandeling is immers: nooit boos te worden om hetgeen zij zeggen of
doen.....
Ik geloof dat zó, in deze zin opgevat, alleen mogelijk is te voldoen aan de
vermaning van Paulus aan de gemeenteleden in Rome ( Rom. 12 vs. 18): "Indien
het mogelijk is, zo veel in u is, houdt vrede met alle menschen." En waar dit niet
mogelijk is, doen we goed ze te ontwijken, volgens de raad van Jezus aan zijn
discipelen, Matth. X vs. 14: "Zo iemand u niet zal ontvangen noch uwe woorden
horen, uitgaande uit dat huis of uit dezelve stad, schudt het stof uwer voeten af."
"(april 1943).( 134 )
27