IN 2, mei 2009 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Dutch Studies in Hull, met een studieprogramma dat meer op de dagelijkse
praktijk was gericht dan elders (er was bijvoorbeeld een destijds bij talenstudies
onbekend stage-onderdeel). Op hetzelfde tiende colloquium is er een workshop
over vertalen en vertaalwetenschap met diverse bijdragen over ‘De docent extra
muros als literair vertaler.’ Theo Hermans vertelt daarbij over de Londense
praktijk van het collectief vertalen (Hermans 1988). Dit loopt vooruit op de
reeds genoemde collectieve vertaalprojecten onder auspiciën van Virtual Dutch.
Naast dergelijke theoretische zelfreflectie is er ook een flink aantal synchrone
overzichten met beschrijvingen van en soms ook statistieken over de
toenmalige stand van zaken, met name sinds de oprichting van (de voorloper
van) de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek. 26 Deze vorm van zelfreflectie
gaat vooral over de gezondheid van het vakgebied die met name wordt
afgeleid uit het aantal docentschappen en studenten.
Deze overzichten maken het mogelijk een kwantitatief beeld van de ontwikkeling
van de neerlandistiek op te bouwen. Hierboven hebben we de overzichten
van 1961 (het eerste colloquium neerlandicum), 1967 (de inventaris van Thys
en Jalink), 1976 (het vijfde colloquium neerlandicum) en 1982 (de inventaris
van De Rooij et al.) reeds genoemd. Sindsdien is er nog twee keer onderzoek
gedaan naar de stand van zaken van de Engelstalige neerlandistiek in Europa.
In 1992 werd er een bescheiden enquête gehouden onder zevenenveertig
universiteiten die op de adressenlijst van het Institute of Germanic Studies
stonden, een onderzoeksinstituut van de universiteit van Londen. Twintig
universiteiten boden Nederlands aan, de meeste als bijvak. Volgens de enquête
lieten de globale studentenaantallen tussen 1989–1990 en 1991–1992 een
gezonde groei van ruim vijftig procent zien, die in verband werd gebracht met
de toenmalige groei van de Europese binnenmarkt. Deze gunstige economische
ontwikkeling had in de Britse media veel aandacht gekregen met als
gevolg onder andere een toenemend bewustzijn voor de noodzaak van vreemdetalenkennis.
27 Vergelijking met een ongepubliceerd onderzoek uit 1986 laat
een nog grotere groei zien. Het aantal instellingen dat in 1986 had deelgenomen
aan het onderzoek bedroeg slechts veertien (tegenover twintig in 1992)
en er werden toen 221 studenten geteld. Dat aantal was in 1992 bijna verdubbeld:
men telde nu 425 studenten, waarvan eenenveertig als enkel hoofdvak,
zesenzestig als dubbel hoofdvak (dus naast een ander vak, meestal een andere
taal) en de resterende 318 als bijvak. De meeste bijvakkers waren beginners. 28
Gezien deze positieve ontwikkeling is het niet verwonderlijk dat Theo Hermans
in de jaren negentig de Britse neerlandistiek besprak met optimisme: ‘Het
globale beeld […] is er één van gestage, soms frisse groei, van toenemende activiteit
en inhoudelijke verbetering, vooral de laatste decennia. Maar in vele
gevallen blijft het vak uitermate kwetsbaar’ (Hermans 1995, 96). 29
In 2005–2006 (Heppleston & Vismans 2006) werd een soortgelijk onderzoek
uitgevoerd als in 1992. De respons was vergelijkbaar met die in 1992: tweeënveertig
instellingen vulden de enquête in, waarvan er tweeëntwintig Nederlands
15