IN 2, mei 2009 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Ter inleiding
Tijdens de afgelopen decennia heeft de universitaire neerlandistiek buiten
Nederland en Vlaanderen zich positief ontwikkeld. Sommige buitenlandse
afdelingen kunnen op studentenaantallen wijzen waarop de collegae aan universiteiten
binnen het Nederlandse taalgebied jaloers zouden zijn en afgestudeerden
met een ‘internationaal’ diploma blijken goede kansen te hebben op de
arbeidsmarkt. Ook op het gebied van het onderzoek is er veel gebeurd en er
wordt door neerlandici van buiten het Nederlandse taalgebied volop gepubliceerd.
Daarbij tekent zich een aantal terreinen af waarop de stem van niet-
Nederlandse en niet-Vlaamse neerlandici onmiskenbaar aan dominantie wint.
Men hoeft hier maar te denken aan de vertaalwetenschap en het brede onderzoeksdomein
van de ‘cultural transfer’, of aan de contrastieve taalkunde en de
problematiek van de kleine talen in het samengroeiende Europa.
Het huidige succes is niet uit de lucht komen vallen, maar stoelt in veel landen
op een lange traditie van onderwijs en onderzoek op het gebied van de Nederlandse
taal en cultuur. Die traditie is tot dusverre onvoldoende bestudeerd en we
beschikken in feite slechts over een bescheiden aantal en zonder uitzondering
exemplarisch opgezette verkenningen. Dit feit vormde voor een werkgroep van
internationale neerlandici, met als pennenvoerder van het Institut für Deutsche
und Niederländische Philologie van de Freie Universität Berlin, de aanleiding
om de geschiedenis van de neerlandistiek buiten Nederland en Vlaanderen
gericht op de onderzoeksagenda te plaatsen.
De Nederlandse Taalunie verklaarde zich bereid een pilotproject met de titel
‘Een vergelijkende geschiedenis van de extramurale neerlandistiek’ financieel
te ondersteunen. Aan dit project hebben ruim vijfentwintig docenten en onderzoekers
uit meer dan tien landen meegewerkt. In de eerste plaats ging het er
daarbij om een netwerk in het leven te roepen van collegae die zich voor vragen
op het gebied van de vakgeschiedenis interesseren. Daarnaast was het van het
begin af aan de bedoeling een aantal publicaties te initiëren, waarvan de eerste
in de vorm van dit themanummer van Internationale Neerlandistiek nu voor u
ligt.
In vier artikelen wordt de geschiedenis van het vak Nederlands in vier verschillende
Europese regio’s geïnventariseerd. Waar mogelijk – maar dat bleek vaak
3