IN 2, mei 2009 - Internationale Vereniging voor Neerlandistiek

Eddy Verbaan & Roel Vismans (University of Nottingham &
University of Sheffield)
Interdisciplinaire bruggen 1
Een zelfbeeld van de Britse neerlandistiek
Het onderzoeksvoorstel voor het project ‘Een vergelijkende geschiedenis van de
extramurale neerlandistiek’ voorzag een Forschungsbericht over de stand van
zaken van het onderzoek naar de (geschiedenis van de) neerlandistiek in afzonderlijke
taalgebieden. In het Engelse taalgebied zijn echter nauwelijks historische
overzichten van het vakgebied voorhanden. Het primaire doel van dit
artikel is derhalve deze lacune aan te vullen door het schetsen van een zelfbeeld
van de Britse neerlandistiek, waarbij tevens aandacht wordt besteed aan de
(weinige) reeds gepubliceerde studies. 2 We kunnen daarbij uiteraard geen volledigheid
nastreven: zo beperken we ons bij personen zoveel mogelijk tot de
namen van hoogleraren (zie de bijlage). Ook is het niet altijd mogelijk een
systematisch onderscheid te maken tussen onderwijs- en onderzoeksactiviteiten.
De Britse neerlandistiek in enge zin (dat wil zeggen de Nederlandse taal- en
lettterkunde) heeft onzes inziens drie kenmerkende eigenschappen: ze is vanaf
het begin nauw verbonden met de studie van geschiedenis; ze vertoont sinds de
jaren zeventig een verder toenemende tendens tot multidisciplinariteit die
gaandeweg in diverse samenwerkingsverbanden wordt geïnstitutionaliseerd; en
ze is pragmatisch van aard, wat onder meer blijkt uit de manier waarop over
het vak is nagedacht. Verder is ze in tijd en ruimte een twintigste- en eenentwintigste-eeuwse
aangelegenheid die vooral in Londen is geconcentreerd. De
centra buiten Londen zijn na de Tweede Wereldoorlog ontstaan, maar zijn
soms minder stabiel gebleken dan in de hoofdstad.
Nederlandse geschiedenis in Londen
De Britse neerlandistiek is een verschijnsel van de twintigste eeuw, maar ze
heeft wel een voorgeschiedenis. In de zeventiende en achttiende eeuw deden
heel wat jonge Britten tijdens hun Grand Tour voor korte tijd de Verenigde
Provinciën aan en studeerden er soms. De beroemdsten onder hen zijn de
literatoren Thomas Browne (1605–1682), die in Leiden studeerde, en James
Boswell (1740–1795), die een poosje in Utrecht college volgde. Daarnaast waren
er talloze contacten op diplomatiek, intellectueel en artistiek vlak, om nog maar
te zwijgen van de vier Engelse Oorlogen, de familiebanden tussen de Oranjes
5