Op lemen voeten - Tekstbureau Vlijtigelies

Limburg
Pollen in Quin
Duinwandelen langs de Maas
een samenspel van wind, water en
mens vormde in de loop van duizenden
jaren een ecosysteem ten
oosten van de Maas. het nationaal
park De Maasduinen heeft in ieder
seizoen zijn eigen charme; deze
herfstdagen genieten we van de nevelige
sfeer van het landschap, waar
de uitbloeiende heide harmonisch
overgaat in de roodoranje verkleurde
bossen. Talrijke vennen zorgen
voor een aantrekkelijk contrast.
Tekst: Fredy Blom
Foto’s: Aart Blom
In het 5300 ha grote gebied zijn gemarkeerde
wandelingen uitgezet van vaak
maar enkele kilometers. Langs de N271
liggen drie startpunten waar informatie
en kaartmateriaal te krijgen is. Bus 83 van
Venlo naar Nijmegen verbindt deze punten.
Met enige inventiviteit en een goede
kaart zijn een aantal korte wandelingen
prima aaneen te smeden. Een LAW-pad
van noord naar zuid is in de maak. Onder
28
andere Ontrack heeft langere wandelingen
beschreven. Wij liepen de eerste
dag de Zeven Vennen van veertien km,
die start en eindigt bij Jachthut Op Den
Hamer in Wellerlooi. Voor elven was de
Jachthut niet open, maar de herfstbock
aan het eind maakte veel goed.
Landgoed De hamert
Landgoed De Hamert, het meest zuidelijke
deel van het Park, was tot 1959 jachtterrein
van een Almelose textielbaron en
is om die reden weinig bebost. Glooiend
heidelandschap met vennen, omzoomd
door eiken- en berkenbossen, duinen en
voedselarme graslanden bieden zowel
prachtige vergezichten als schilderachtige
details: het oplichtende gras tussen
de auberginekleurige heide of het grillige
patroon op de bast van een berk. Het eerste
deel van de wandeling voert langs het
Geldernsch-Nierskanaal, dat loopt van
Duitsland naar de Maas. In de achttiende
eeuw gegraven om de natte moerassen in
Duitsland te ontwateren, nu een kronkelende
snelstromende beek die zelf haar
weg mag kiezen en dat ook heel enthousiast
doet.
Al snel komen we bij een complex van
vennen, van elkaar gescheiden door
veenlagen en stuifzandruggetjes, het
Pikmeeuwenwater. Alleen regen vult het
waterniveau aan, vastgehouden door de
hoogveenbodem. Eind oktober is het
bloeiseizoen achter de rug, voor de soms
zeldzame flora kunnen we beter in een
ander seizoen terug komen net als voor
vlinders en bijen. In het voor- en najaar
pleisteren in dit gebied kraanvogels op
doortocht van Scandinavië naar Zuid-
Europa en Afrika en terug. Bevers, dassen
en ook wolven zijn er gesignaleerd. Misschien
bieden de georganiseerde nachtwandelingen
bij volle maan meer kans de
bijzondere fauna op het spoor te komen.
Zelfs watervogels krijgen we vandaag
amper te zien vanuit vogelhut het Westernest.
Een vliegtuig spotten we slechts,
maar voor de meegenomen lunch is het
een prima plek.
Stroomdalgrasland
De Dikkenberg is een van de hoogste
punten van dit gebied. Je waant je er in de
Schoorlse duinen. Met een beetje fantasie
klinkt het verkeersgedruis van de N271,
dat zelden helemaal afwezig is, als het
geruis van de Noordzee. Het scheelt per
op lemen voeten
2011-1
slot van rekening maar één letter, gedruis
en geruis. In de verte zien we op de hei een
kudde schapen, dichterbij het Westmeerven.
Het laatste deel van de wandeling
gaat door de Stalberg, een bloemenrijk
stroomdalgrasland vlak langs de Maas
waar imposante galloway runderen
grazen. De Stalberg, genoemd naar een
vroeger roversnest, is een voorbeeldterrein
voor natuurontwikkeling.
Ooit was de Maas, die nu vijftig kilometer
lang de westgrens van De Maasduinen
vormt, een zijrivier van de Rijn. Beide
rivieren verplaatsten grote hoeveelheden
zand en grind, waardoor hun loop zich
wijzigde en de voor dit gebied zo kenmerkende
terrassen ontstonden. Vanaf
de Maas, naar het oosten toe, vind je
grenzend aan het Maasdal eerst hogere
zandgronden, dan lagere en tenslotte een
plateau. In de laatste ijstijd werd zand
vanuit de opgedroogde Maas oostwaarts
geblazen. Dit hoopte zich op tot stuifduinen
in hoefijzervorm, de zogenaamde
paraboolduinen. Toen de plantengroei
weer op gang kwam bleven die duinen bestaan.
Heraanplant voor de houtproductie
maakte later een einde aan het rondstuivende
zand. Pas de laatste vijftig tot
honderd jaar is er meer oog voor natuur
en werden ontgonnen landbouwgebieden
teruggeven aan de natuur.
huidig beheer
Vergrassing, verruiging, verbraming en
verdroging - het lijkt onze achtertuin wel
- vormen de huidige problemen waarvoor
het Park zich gesteld ziet. Het Beheers- en
Inrichtingsplan, via de website te lezen,
laat zien welke maatregelen getroffen
worden. Begrazing door runderen,
schapen en geiten, zo vrij mogelijk, is een
beproefde methode. Het berkenbestand
binnen de perken houden is een maatregel
tegen verdroging; een berk verdampt in de
zomer tientallen liters per dag.
Bescherming van de bijzondere flora en
fauna is een tweede zorg. De Wezerweg
bijvoorbeeld die het gebied van west naar
Echte wandelaars willen zo weinig mogelijk betutteling
Verschillende soorten runderen
Begroeiing op de Maasoever / gebied De Stalberg
Zelfs watervogels krijgen
we vandaag amper te
zien vanuit vogelhut
het Westernest
oost doorkruist, krijgt diervriendelijke
oversteekplaatsen, bebouwing in het
gebied zelf is verboden en het toerisme
wordt aan banden gelegd. Soms krijg je
het gevoel: de wandelaar wordt nog net
gedoogd. Met alle respect voor de problemen:
echte wandelaars willen zo weinig
mogelijk betutteling. Niet te veel informatieborden,
uitgezette ‘ommetjes’ en
aangewezen ‘struingebieden’. En zo snel
mogelijk een LAW-pad graag.
Alternatieve wandelingen
De tweede dag maakten we noordelijker
een gemarkeerde wandeling door het Bergerbos
en het heidegebied Quin, een route
die start ter hoogte van Afferden. Voor
de dopheide in bloei komen we nog eens
terug. De vele schapen, geiten en runderen
op deze tocht leverden fotogenieke
plaatjes. Maar even zo goed is het Reindersmeer
bij Well een prima uitgangspunt
voor een tocht. Sinds ruim tien jaar zijn de
oevers van dit meer, ontstaan door zand-
en grindwinning, teruggegeven aan de
natuur. Zulke dingen klinken de wandelaar
als muziek in de oren.
pRAKTISChe InFORMATIe
Ligging en bereikbaarheid
Nationaal Park De Maasduinen ligt in Noord-Limburg
tussen de Maas en de grens met Duitsland.
De N271 loopt van noord naar zuid door het gebied.
Buslijn 83 van Venlo naar Nijmegen en omgekeerd
en verbindt de startpunten voor wandelingen.
Zie voor vertrektijden www.ov9292.nl
Start- en infopunt Jachthuis Op Den Hamer: www.
dejachthut.nl
Wandelingen
Ter plekke bij de startpunten is het mogelijk om
wandelbeschrijvingen uit te printen en kaartmateriaal
te verkrijgen. O.a. www.ontrack.nl biedt
langere wandelingen aan, te downloaden als je lid
bent of voor ¤2,50 te bestellen.
Overnachtingen
B&B’s en hotels te reserveren o.a. via www.liefdevoorlimburg.nl
Achtergrond
Vooraf een bezoek aan www.np-demaasduinen.nl
geeft inzicht in de ontwikkelingen van het park.
2011-1 op lemen voeten 29