1981-061 GESCHIEDENIS/HISTOIRE PHARMACIE - Kring voor de ...

Syfilis is een oud zeer, maar nu en dan ontstond er ergens in Europa een syfilisepidemie.
Men was er ook spoedig van op de hoogte hoe syfilis werd verspreid,
zoals uit de naam zelf blijkt: sun (samen) en philein (beminnen). Het was Girolami
Fracastori (1483-1533) die in zijn leergedicht Syphilis seu Morbus Gallicus (1530)
een herder, die aan deze kwaal leed Syphilis noemde.
Syfilis was een straf Gods voor de zonde en de dokter die dergelijke patiënten
verzorgde, ging tegen Gods wil in, dus deden de meeste er hun handen van af en
kwam de kwikterapie in handen van de variolasmeerders, mensen van het allerlaagste
allooi, die hun slachtoffers deden zweten, vasten en hen met kwik in
smeerden tot de tanden uit hun kassen rolden.
Bordet en Genou zagen voor het eerst de verwekker van de syfilis, de Treponema
pallidum; de beschrijving ervan werd voor het eerst gegeven in 1905 door Schaud.inn:
Vandanaf werd de wetenschappelijke strijd tegen de syfilis terug binnen de
officiële geneeskunde geleverd. Paul Ehrlich vond dat «we moeten de mikroben
dood schieten met .toverkogels'» en vond de 606 uit, na 605 arseenverbindingen
vruchteloos te hebben uitgetest; later werd het produkt Salvarsan geheten:
salvum (heilzaam) arsenicum. We kennen het vervolg: bismutzouten, jodiden,
kaliumpermangenaat, penicilline, allemaal netjes binnen de officiële geneeskunde.
Charlatanerie en geheimmiddelen
Driemaal heeft de mens in zijn geschiedbnis geloofd de panacee gevonden te
hebben: de levenselixir van de alchemisten, maar deze werd nooit bereid omdat
zij er niet in slaagden de steen der wijzen te vinden, de triakel, waarmede alle
ziekten en vooral de epidemieën werden te lijf gegaan, wat niet belette dat de
mensen stierven als vliegen en de penicilline, die op zeer korte tijd machteloos
bleek tegenover sommige resistente stammen.
Altijd stonden er mensen gereed om uit de falende wetenschap munt te slaan. De
wereld wil bedrogen worden en de charlatans bedrogen de wereld, met hun goudtinktuur
of drinkbaar goud, hun elixir van de levensboom d.i. Elixir salutis of cordialen
dranck, hun steen- en graveelsmeltende remedies, hun geneeskruydwyn,
kruideharstenijtegen de cholera, de pokken en vele andere ziekten, zonnepoeder
bij Venus-ziekte, specifiek-middelen tegen kanker, hun galvano-elektrische kettingen,
ringen en oormagneten (18601), de Ergostat van Dr. Gaertner speciaal voor
cntvettingskuren, zenuwlijders, longengyrnnasiiek (1888 i) en zo kan de reeks voortgezet
worden..
De driakelproevers en orvietanventers trokken van hofstede tot hofstede om hun
wondermiddel voor mens en dier te verkopen.
In de stedelijke verordeningen en in die van de Collegia Medica wordt gewaarschuwd
tegen «landtloopers, quacksalvers, alchymisten, empyriken, dryakelprouvers,
soo geestelijcke als werellijcke», nu zouden ze erbij voegen: krakers,
gebedsgenezers en pendelaars.
Ordonnantiën, Wetten en Koninklijke Besluiten kunnen er niet tegen op: Mundus
vult decipi!
Toch hoeft waarheidshalve gezegd, dat de alternatieve geneeskunst soms goede
gevolgen heeft gekend; zo het gebruik van geheimmiddelen, in oorsprong een
alternatieve geneeswijze. Dikwijls stond de wettelijke geneeskunde er machteloos
14