Zeeland klaar voor bediening op afstand - OTAR

in elke situatie waar bediening op
afstand van bruggen, sluizen, stuwen,
et cetera is gewenst. ”
Turnkey-project Nautische
De Siemensprojectleider vertelt
over de opbouw van de nautische
centrale in het ir. J.W. Topshuis op
Neeltje Jans die als turnkeyproject is
uitgevoerd. “We hebben de gehele
derde verdieping omgebouwd in
samenwerking met onder meer
Cegelec, een bedrijf dat systemen
en subsystemen ontwerpt, installeert
en onderhoudt in de industrie en
infrastructuur. Op de derde verdieping
is een grote bedienzaal ingericht
van waaruit de operators hun
werkzaamheden verrichten, inclusief
sanitair, keuken, vergaderzaal en
dergelijke.
Het ontwerp mocht de bestaande
gebouweigenschappen als het
cassetteplafond niet aantasten.
Daarom is het ontwerp verder
ontwikkeld door architecten van
ingenieursbureau IOB. De bedienzaal
straalt een typisch Zeeuwse sfeer uit:
“De vloerbedekking refereert aan de
Zeeuwse stranden en de vliegende
meeuwen zwevend in de wind komen
terug in de verlichting. Op de vierde
verdieping hebben wij een grote
technische ruimte ingericht waar
zich de centrale computerapparatuur
bevindt waarmee de bediening op
afstand feitelijk wordt aangestuurd,”
aldus Rebel.
De ogen van de bedienaar
De gehele automatisering, spanningsvoorziening
en ook engineering is
door Siemens Nederland uitgevoerd.
Rebel: ”Schermen, bureaus, computers,
camera’s en dergelijke zijn
allemaal door Siemens geleverd,
al dan niet via subcontracters en
partners. Wij hebben ze aangesloten
en geïntegreerd in het totale softwarepakket.
Via ons Sinacsysteem
zijn niet alleen de sluizen te besturen,
ook omroepsystemen kunnen ermee
bediend worden, radarbeelden
bekeken en een hele sessie camera’s
worden ermee aangestuurd die op
twee grote 30 inchschermen op de
nautische centrale een compleet
beeld geven van de sluiscomplexen.
Zij vormen als het ware de ogen van
de bedienaar. Niet alleen de sluiskolk
wordt voor 100 procent in beeld
gebracht, ook de bewegingen er
omheen worden geregistreerd of er bij
voorbeeld mensen op de brug lopen
of auto’s zitten opgesloten tussen
slagbomen.”
Behalve algemene camera’s worden
ook meer geavanceerde pan/tilt/zoom
(PTZ) camera’s gebruikt die behalve
van links naar rechts, ook van boven
“We hebben langs de rijkswegen
toch ook niet om
de zoveel honderd meter
iemand staan die kan helpen
als er iets gebeurt?”
naar beneden kunnen bewegen en
die optisch kunnen inzoomen op ver
weg gelegen objecten. Op die manier
kunnen schepen op grote afstand al
worden geïdentificeerd.
Uniform bedieningssysteem
“De interfaces waren echt een hele
grote uitdaging,” zo vervolgt Rebel.
“Maar samen met de Data-ICT-Dienst
(DID) van Rijkswaterstaat is dit proces
soepel en van beide kanten heel positief
verlopen. Hij vertelt dat het probleem
om tot een uniforme bedieningswijze
te komen vooral gelegen was in het
feit dat de bestaande, onderliggende
systemen op elke sluis telkens
weer door een andere leverancier
waren opgebouwd en dus andere
eigenschappen hadden. Twee van de
vier sluizen draaiden nog op een oude
relaistechniek en de andere twee
maakten gebruik van PLC-techniek.
“Wij moesten dus een vrij intensieve
check doen om te weten wat er precies
stond en hoe de interfaces waren
opgebouwd. Pas daarna konden we
met de uniformering aan de slag.
Vooral niet-standaardsituaties, zoals
gebruik van de procesnoodstop
vergden een behoorlijke inspanning. “
Gelust glasvezelnet
Alle informatiestromen tussen de
sluizen en het ir.J.W. Topshuis en
dus ook de bediening van de sluizen
geschiedt via het glasvezelnet van
Rijkswaterstaat waar tot nu toe alleen
de verkeerscentrales aan waren
gekoppeld.
Het netwerk in Zeeland is in opdracht
van de DID en in samenspraak met
Siemens speciaal voor het MOBZproject
uitgebreid door het bedrijf
NACAP en aangesloten op de eerste
vier sluizen.
Gedurende de verdere uitvoering
van het MOBZ-project, waarvoor
de opdrachten nog moeten worden
verstrekt, zal het glasvezelnet verder
worden uitgebreid en ook volledig
gelust om op die manier in geval van
storingen de bediening van sluizen
en bruggen toch voort te kunnen
zetten. In totaal gaat het om zo’n 120
kilometer glasvezelkabel.
Ten slotte heeft Siemens in
samenwerking met VSTEP, een firma
gespecialiseerd in trainingsplatformen,
ook de sluissimulator geleverd waarin
het Sinacsysteem in is geïntegreerd
en waarmee het bedienend personeel
al in een vroegtijdig stadium heeft
kunnen oefenen.
Spin off
Jaap Rebel van Siemens – dat
met Rijkswaterstaat ook een
onderhoudscontract voor een periode
van twee jaar heeft afgesloten –
kijkt tevreden terug op de behaalde
resultaten en het feit dat Siemens zich
met dit project over de volle breedte
heeft kunnen profileren. “We hebben
qua kennis en tools een behoorlijke
stap voorwaarts kunnen maken binnen
het segment waar wij graag actief
in willen zijn. De spin off die er van
uitgaat, biedt goede mogelijkheden
voor ons in de toekomst.”
Zwarte vlekken uitgesloten
Mart de Goffau, projectmanager
MOBZ bij Rijkswaterstaat vertelt
dat nu ook elke sluis qua bediening
precies hetzelfde werkt als de
andere. ”Waar eerst verschillende
bedieningslessenaars stonden, is de
nieuwe bedieningslessenaar op alle
sluizen volkomen identiek aan de
andere en ook aan die op het ir. J.W.
Topshuis. De sluizen werden voorheen
voornamelijk met drukknoppen aan
de lessenaar bediend. Dat zijn nu dus
ook bedieningsschermen geworden
met daarnaast een scherm dat
eveneens 100 procent zichtdekking
biedt op de sluis en de voorhaven
aan beide kanten. Zwarte vlekken
zijn uitgesloten. Daaronder bevindt
zich het radarscherm en een scherm
waarop alle gegevens over lading en
eindbestemming van de beroepsvaart
zijn af te lezen.
Juist vanwege de standaardisering kan
elke bedienaar dus overal, zowel op
het Topshuis als willekeurig welke sluis
(bijvoorbeeld bij calamiteiten, of indien
gewenst in drukke zomerperiodes),
zijn werkzaamheden uitvoeren. Voor
zowel recreatie- als beroepsvaart
verandert er eigenlijk niets, behalve de
24-uurs bediening die ermee wordt
ingevoerd. De gehele schutprocedure
verloopt zoals die altijd geweest is,
inclusief de communicatie per marifoon
of telefoon en omroepinstallatie. Ook
de stewards op de sluizen blijven
actief en staan in verbinding met de
nautische centrale.”
Veiligheid
En wat de veiligheid of het
veiligheidsgevoel van de mensen op
de passerende schepen betreft: “Ook
die is niet veranderd en misschien juist
wel verbeterd omdat het overzicht
vanuit de centrale beter is dan in
de oude situatie op de sluizen. Bij
calamiteiten worden onmiddellijk de
hulptroepen gewaarschuwd waar
een heel draaiboek voor bestaat.
De bedienaar moest ook in de oude
situatie vooral aan de knoppen blijven.
En zeg nou zelf, als er een schip in de
sluis ontploft, kun je maar beter niet in
een hokje er boven zitten.”
En als er iemand te water raakt dan?
De Goffau: “Ook die mogelijkheid
hebben we in de aanloop naar de
MOBZ uitvoerig met elkaar besproken.
Maar je moet reëel blijven: we hebben
langs de rijkswegen toch ook niet om
de zoveel honderd meter iemand staan
die kan helpen als er iets gebeurt?” •
24 MOBZ 2008 MOBZ 2008 25