'In mijn vierzittertje tussen de Boeings' - Openbaar Ministerie

24 OPPORTUUN Nummer 3 – 2008
Internationaal
Een kleine nuance is op zijn plaats.
Gonzales: ‘De Landelijke Deskundigheidsmakelaar
is een stap verder, maar we moeten
onszelf ook niet teveel blindstaren. Het
wetboek, dat al honderdvijftig jaar oud is, is
nog altijd de basis en dat loopt allemaal nog
steeds. Soms is het lastig om een caleidoscoop
goed in te schatten.’
Het assessmentpanel waar Gonzales deel
van uitmaakt zorgt voor een degelijke kwaliteitswaarborg.
De deskundigen die in de
databank worden opgenomen, worden
door het assessmentpanel getoetst op hun
daadwerkelijke deskundigheid. Een welhaast
onmisbare slag. Als een nieuwe deskundige
aan het panel, dat een paar keer per
jaar bijeen komt, wordt voorgedragen, moet
het panel oordelen of de deskundige in de
databank wordt opgenomen. De concrete
vraag die het panel zich stelt is of de deskundige
bekwaam is. Dit doet zij op basis
van minutieus onderzoek.
De potentiële deskundigen moeten een
cv overleggen, waarin wordt aangegeven
welke opleidingen zij hebben gevolgd. Ook
wordt er gekeken of degene gepubliceerd
heeft over onderwerpen waarvan hij of zij
deskundig beweert te zijn. ‘Tevens wordt
gevraagd of men al eerder behulpzaam is
geweest bij een politieonderzoek’, vervolgt
Gonzales. ‘Zo ja, dan kan onder andere via
mij bij de desbetreffende officier van justitie
en AG dan wel via de politie in de politielijn
navraag worden gedaan over de bevindingen
van de bijdrage van deze ‘deskundige’.’
Tot slot worden de referenten van de deskundige
nagetrokken. Het gaat daarbij niet
alleen om de referenten die degene zelf
heeft opgegeven, ook wordt binnen het netwerk
van de leden van het panel de nodige
navraag gedaan over de potentiële deskundige.
‘We kijken vanuit ons eigen netwerk,
2 e etage
Strip: Linda van Bruggen
verifiëren en denken nuchter na of mensen
aan de criteria voldoen.’
Er is een geheimhoudingsplicht, een
gedragscode en er wordt een persoonsdossier
aangelegd waarin ondermeer artikelen
en publicaties van de deskundige worden
opgenomen. En natuurlijk wordt er een
antecedentenonderzoek gedaan. Deze
wijze van toetsing is een groot verschil met
het Engelse project, waar de LDM vanaf
stamt. ‘In Bramshill wordt er niet getoetst,
deskundigen kunnen zich gewoon inschrijven’,
legt Berkouwer uit.
Hoewel de toetsing dus een extra waarborg
vormt, plaatst de projectleider hierbij een
kanttekening. ‘Het is niet zo dat je klakkeloos
kunt zeggen dat een deskundige van de LDM
altijd goed is. Die garantie kunnen we ook
niet geven. We willen wel dat er aan een minimum
aantal kwaliteitseisen wordt voldaan.’
Tekst: Olga Hoekstra
Landelijk Deskundigheidsregister
Naast de LDM komt er ook een Landelijk Deskundigheidsregister.
Een projectgroep van OM, ZM, NOvA, Politie, NFI en NIFP legt de laatste hand aan een breed
gedragen concept-AMvB “Deskundige in het strafrecht”. Deze geeft een nadere invulling van
de onafhankelijke werkwijze, transparante kwaliteitscriteria en onafhankelijke toetsing, afwijzing,
toegankelijkheid gegevens, herregistratie, doorhaling en bezwaar/beroep. De concept-
AMvB en nota van toelichting zullen ter consultatie voor worden gelegd. Daarna wordt een
start gemaakt met de daadwerkelijke inrichting van het register. Per januari 2009 is de start
van het landelijk register voorzien. Het OM kan in voorkomende gevallen ook gebruik blijven
maken van deskundigen die niet in het register zijn opgenomen mits gemotiveerd.
Voor meer informatie zie nieuwsbrief; aan te vragen door een mail te sturen aan
‘deskundigenregister@minjus.nl’.
Het landelijk register moet in het verlengde van het LDM een basaal kwaliteitsniveau van
deskundigen borgen en zal voortbouwen op de door het LDM ingeslagen weg. Het LDM
kent een aantal aanvullende taken zoals assisteren bij de onderzoeksvraagstelling, vertalen
van de vraagstelling naar beste type deskundigheid en uiteindelijke bemiddeling naar een
individuele deskundige. Voor de vraag naar het kwaliteitsniveau van deze deskundige kan
het LDM meer en meer gebruik maken van het landelijk register. Verder speelt het LDM een
rol bij sturingsinformatie en ervaringsdeskundigen die over moeilijk toetsbare en unieke kennis
beschikken, bijvoorbeeld een knopenexpert. Het LDM is (als gevolg van haar functie) niet
openbaar, het landelijk register wel.
internationaal
Jurisprudentie
De definitie van een verstekvonnis in het
kader van de WOTS
Hoge Raad, 20 november 2007
Roemenië verzoekt Nederland om overname
van de tenuitvoerlegging van een straf opgelegd
aan iemand die naar Nederland is gevlucht. Dit
verzoek wordt gebaseerd op artikel 2 Aanvullend
Protocol bij het Verdrag inzake de Overbrenging
van Gevonniste Personen (hierna AP VOGP). De
rechtbank Den Haag stemt in met het verzoek.
In cassatie stelt de veroordeelde dat het verzoek
niet in behandeling kan worden genomen
omdat er ingevolge artikel 21, lid 2 Europees
Verdrag inzake de internationale geldigheid van
strafvonnissen (hierna EVIG) sprake is van een
verstekvonnis. En volgens artikel 45 , lid 1 Wet
Overdracht Tenuitvoerlegging Strafvonnissen
(hierna WOTS) moet een verstekvonnis eerst
worden betekend. De rechtbank heeft het EVIG
niet van toepassing geacht. Artikel 22, lid 4
VOGP bepaalt dat als een verzoek zowel onder
het VOGP als EVIG kan vallen de verzoekende
staat moet aangeven welk verdrag van toepassing
is. En het Roemeense verzoek noemt het
VOGP. Maar zelfs als het EVIG van toepassing
zou zijn is er volgens de rechtbank nog geen
sprake van een verstekvonnis ingevolge dit
verdrag. De uitspraken (eerste aanleg en hoger
beroep) zijn betekend op een door de veroordeelde
zelf opgegeven adres in Roemenië, waar
hij volgens eigen verklaring een maand heeft
verbleven. De veroordeelde is in elk geval bij
één zitting aanwezig geweest en hij heeft op
het kantoor van zijn raadsman over de zaak
gesproken. Gedurende de geschorste voorlopige
hechtenis heeft hij, zonder het opgeven van een
nader adres bij zijn raadsman, het land verlaten.
Zijn raadsman heeft vervolgens in eerste
aanleg en hoger beroep inhoudelijk verweer
gevoerd namens zijn cliënt. Aldus kan volgens
de rechtbank niet worden gesproken van een
verstekvonnis.
De Hoge Raad overweegt dat het toelichtend
rapport bij artikel 22, lid 4 VOGP vermeldt dat
de verzoekende staat moet aangeven op grond
van welk instrument een verzoek wordt gedaan.
Deze aanwijzing is bindend voor de aangezochte
staat. Hierop gelet heeft de rechtbank terecht
geoordeeld dat het EVIG niet van toepassing
is. Voorts overweegt de Hoge Raad dat, ook als
uitgegaan zou worden van toepasselijkheid van
het EVIG, geen sprake is van een verstekvonnis
in dit geval. Artikel 21, lid 2 EVIG en het toelichtend
rapport hierop geven aan dat sprake is
van een verstekvonnis als de veroordeelde niet
in persoon ter terechtzitting aanwezig was en
hij zich aldaar heeft doen verdedigen door een
raadsman. Artikel 22, lid 3 EVIG bepaalt echter
dat een in hoger beroep gewezen verstekvonnis
wordt beschouwd als op tegenspraak gewezen
als het beroep tegen het in eerste aanleg gewezen
vonnis is ingesteld door de verdachte. In dat
geval heeft hij immers (ingevolge het toelichtend
rapport) de mogelijkheid gehad een onderzoek
ter terechtzitting in zijn aanwezigheid te bewerkstellingen
en bestaat er geen noodzaak te voorzien
in een bijzonder rechtsmiddel. Dus dient
het vonnis, ook volgens het EVIG, te worden
beschouwd als op tegenspraak gewezen.
De Hoge Raad plaats tot slot de volgende kanttekening.
Bij een verzoek gebaseerd op het
VOGP is sprake van detentie en dus meestal
van een vonnis op tegenspraak. Voorts is bij
toepassing van dit verdrag sprake van uitdrukkelijke
instemming van de gedetineerde met zijn
overbrenging. In dit geval is het verzoek echter
gebaseerd op artikel 2 Aanvullend Protocol. Dit
ziet op de situatie dat iemand tijdens het proces
of detentie vlucht om zich zo aan tenuitvoerlegging
van het vonnis te onttrekken. Overname
van de tenuitvoerlegging van het vonnis kan
ingevolge dit Aanvullend Protocol geschieden
zonder instemming van de veroordeelde. Een
redelijke wetstoepassing lijkt met zich mee te
brengen dat een beroep op de betekening van
een verstekvonnis zoals voorzien in 45 e.v. WOTS
ook in dit geval niet kan worden ontzegd. Dit
punt is echter in de goedkeuringswetten van de
betreffende verdragen, noch in de geschiedenis
van de totstandkoming daarvan, uitdrukkelijk
onder ogen gezien.
Opgewekt vertrouwen en de redelijke termijn
in het kader van uitlevering
Hoge Raad, 16 oktober 2007
Griekenland verzoekt uitlevering ter fine van
vervolging. De rechtbank Rotterdam heeft
deze deels toelaatbaar geacht. In cassatie
stelt de opgeëiste persoon ten eerste dat het
vertrouwensbeginsel is geschonden omdat de
Nederlandse Staat, middels het Ministerie van
Buitenlandse Zaken, de garantie zou hebben
gegeven dat hij niet zou worden uitgeleverd aan
Griekenland. Hij verzoekt de officier van justitie
niet-ontvankelijk te verklaren, en subsidiair uitlevering
ontoelaatbaar te achten.
De Hoge Raad overweegt dat de rechter
beoordeelt of uitlevering, gelet op de toepas-
selijke verdragsbepalingen, toelaatbaar is. De
Uitleveringswet kent niet de uitspraak niet-ontvankelijkheid
van de officier van justitie (enkele,
hier niet van toepassing zijnde uitzondering
daargelaten). Het is wel mogelijk dat uitlevering
ontoelaatbaar wordt geacht, maar dan niet
wegens schending van het vertrouwensbeginsel
omdat deze niet in het verdrag of de wet is opgenomen
als weigeringgrond.
De opgeëiste persoon stelt voorts dat de redelijke
termijn uit artikel 6 EVRM is overschreden.
De opgeëiste persoon is in 1997 middels
oproeping op de hoogte geraakt van de tegen
hem bestaande Griekse vervolging. In 1998
is hij voor deze feiten gedagvaard. In 2000 is
hij in Italië aangehouden ter fine van uitlevering
aan Griekenland. Tijdens huisarrest is
hij naar Nederland gevlucht. In 2003 verzoekt
Griekenland de Nederlandse autoriteiten om uitlevering.
De rechtbank heeft bij beoordeling van
de redelijke termijn van belang geacht dat de
opgeëiste persoon heeft getracht zich te onttrekken
aan vervolging. Voorts heeft de rechtbank
overwogen dat het niet zo is dat de Griekse autoriteiten
tussen 1998 en 2003 geen activiteiten
hebben ondernomen om de opgeëiste persoon
op te sporen, zij het dat deze activiteiten in het
buitenland plaatsvonden. Gelet hierop heeft de
rechtbank geen flagrante schending van artikel
6 EVRM aangenomen, waarop geen andere
consequentie dan verval van rechtsvervolging
kan volgen. Andere consequenties van een
eventuele schending van artikel 6 EVRM moeten
worden beoordeeld door de Griekse autoriteiten,
die zijn aangesloten bij het EVRM.
De Hoge Raad overweegt dat de overwegingen
van de rechtbank, met name omtrent het gedrag
van de opgeëiste persoon, geen blijkt geven van
een onjuiste rechtsopvatting.
Tekst: Linda Bregman, Ministerie van Justitie,
Afdeling Internationale Rechtshulp in Strafzaken,
telefoon 070 – 37 07 468
25