nr. 3 - Sint-Odulphuslyceum

ONDERWIJSDEBAT maart
Onderwijs gaat over een combinatie van vakinhoud én
vaardigheden. Het zijn de verschillende polen waarbinnen
onderwijs gegeven moet worden. Zij creëren een
spanningsveld dat de zaak juist bij elkaar trekt in plaats
van uit elkaar.
Wat prettig is aan dit essay is dat het uiteindelijk uitkomt
op drie door het oude en nieuwe leren gedéélde
uitgangspunten: onderwijs mag nooit gemakzuchtig en
vrijblijvend zijn, variatie in werkvormen is van groot
belang én onderwijs moet van de mensen zijn die er verstand
van hebben en dat zijn de docenten. Docenten als
eigenaar van het onderwijs, waarover later meer, om
mogelijk te maken dat uiteindelijk ook leerlingen eigenaar
worden van hun onderwijs.
Eigenlijk zijn we het met z’n allen best eens over het wat,
het verschil zit ‘m in het hoe. Er is tegenwoordig meer
dan ooit ruimte voor diversiteit in scholen: zelden dat
scholen kiezen voor onverdund traditioneel (wat dat ook
moge zijn) of onverdund nieuw leren (wat dat ook weer
moge wezen). Geen school die ontkent dat kennis voorwaardelijk
is voor het verleggen van grenzen: zonder stenen
kun je niet metselen (maar weten hoé je moet metselen
draagt wel bij tot een muur die blijft staan).
MISVERSTAND 2: Tweede Fase en Studiehuis zijn
respectievelijk nivellerend en opgelegd door de
overheid
De Tweede Fase was bedoeld als een antwoord op de
vraag van de vervolgopleidingen om verbreding en verdieping
van het kennis en verhoging van de algemene
ontwikkeling (en daardoor een strengere selectie van
potentiële studenten). Het programma was voorgeschreven.
De methode (bijvoorbeeld het Studiehuis)
was dat nadrukkelijk niet. Er was brede politieke en
maatschappelijke steun (ook binnen het onderwijsveld)
over de invoering van profielen, het vastleggen van de
zwaarte in studielasturen en waardering voor de vrijheid
die scholen hadden om de organisatie naar believen
in te richten.
De mooie bedoelingen pakten helaas anders uit: ener-
zijds omdat de vakontwikkelgroepen vooral opkwamen
voor de eigen toko en niet konden denken in termen van
samenhang (waardoor een versnipperd en overladen
programma tot stand kwam; denk aan die vermaledijde
deelvakken!) en anderzijds omdat de politiek bij het eerste
beste protest van de eerste generatie tweedefaseleerlingen
de bocht nam en ondoordachte verlichtingsmaatregelen
doorvoerde. En wat het Studiehuis betreft:
veel scholen kozen voor een voorzichtige aanpak in de
wetenschap dat het onbetwiste uitgangspunt om leerlingen
meer vrijheid en verantwoordelijkheid geven, van
veel docenten een repertoire aan vaardigheden vroeg,
die zij (nog) niet hadden.
En last but not least: de hele operatie moest budgettair
neutraal uitgevoerd worden. Nu schreeuwt de politiek
moord en brand en krijgen we te maken met eisen die
buiten de realiteit staan terwijl diezelfde politiek toen –
net als nu –- vergeet dat bij een zwaarder eisenpakket
ook de nodige faciliteiten horen.
OPEN AVOND: DE TIENKRUIDENSNUIFPROEF BIJ SCHEIKUNDE
Dit is ook de plek om nog eens vast te stellen dat de
laatste decennia onderwijs ook heel veel goeds hebben
opgeleverd. Ik herinner me nog als de dag van gisteren
het afscheid van onze docent Frans Jan van Boxtel, die
terug kon kijken op een lange en gevarieerde periode in
het onderwijs. Hij stelde onomwonden: “Leerlingen
spreken vandaag de dag veel beter hun (moderne
vreemde) talen dan vroeger”, waarmee hij aangaf dat
2007
17