AARDRIJKSKUNDE

1 Visie
De aardrijkskunde in het Secundair Onderwijs is er op gericht dat leerlingen een ruimtelijke visie op de wereld
rondom hun ontwikkelen. Daar geopteerd wordt voor een vakmatige leerplanopbouw, vertrekt men in het vak
aardrijkskunde van het lokale leefmilieu. De leerlingen verwerven kennis en inzicht in hun lokale omgeving en
hun relatie tot die omgeving. Ze worden gestimuleerd tot een aantal attitudes of houdingen ten aanzien van
hun fysische, sociale en culturele omgeving. De door observatie geregistreerde gegevens worden door een
aantal geografische basisvaardigheden verwerkt. Deze zullen verder ingeoefend en verfijnd worden in de
latere graden van het Secundair Onderwijs, waarin de themata een toenemende complexiteit en ruimtelijke
context krijgen.
Het is belangrijk dat de samenhang met andere leervakken optimaal is; daarom is het belangrijk dat het vak
aardrijkskunde de ruimtelijke context schetst van gebieden waarin andere leervakken zich bewegen.
2 Beginsituatie
Tijdens hun voorgeschiedenis in het onderwijs, die meestal zeer heterogeen is, hebben de leerlingen een
zeker ruimtelijk bewustzijn ontwikkeld. Vanuit een elementaire topografische kennis, een geografische
basisbegripsvorming en een beperkt inzicht in ruimtelijke relaties werden een aantal vaardigheden
aangeleerd. Gezien de sterk uiteenlopende aanloop van leerlingen naar de 1 B-stroom, is het aangewezen dat
de leerkracht deze beginsituatie vooraf uittest om te weten over welke elementaire feiten- en begripskennis en
over welke vaardigheden de leerlingen beschikken (zie 7 Evaluatie).
3 Algemene doelstellingen
De onderwijsgeografie streeft naar een ruimtelijk kunnen benaderen en interpreteren van eigen en vreemde
milieus, zowel natuurkundige als socio-economische en culturele. Het betreft een basiskennis van de
natuurruimten en de zich daarin ruimtelijk organiserende samenlevingen. De bestaansfuncties van de
mens (werken, wonen, zich voeden, zich ontspannen, enz.) vereisen oppervlakten en geven het ontstaan aan
ruimtelijke organisatievormen en ruimte beïnvloedende processen die in het landschap en de samenleving tot
uiting komen. Essentieel is dus de behandeling van sociale groepen met hun ruimtelijke activiteiten en
structuren.
De aardrijkskunde draagt in de B-stroom van de eerste graad bij tot de persoonlijkheidsontwikkeling van
jongeren. De leerlingen verwerven kennis en inzicht in hun omgeving en in hun relatie tot die omgeving. Zij
verwerven ook vaardigheden om in interactie te treden met of in te grijpen in de werkelijkheid waarin ze leven.
Aldus leren ze zinvol functioneren in hun omgeving. Ook worden ze gestimuleerd tot een aantal attitudes of
houdingen ten aanzien van hun natuurlijke, sociale, economische en culturele omgeving. Aan de basis hiervan
liggen een aantal algemene doelstellingen:
- het inoefenen van diverse observatie-, registratie- en werktechnieken in de klas en op het terrein;
- het leren observeren, lokaliseren, vergelijken en beschrijven van landschapselementen;
- het lezen van kaarten en plattegronden en ze gebruiken op het terrein;
- het verwerven van parate kennis die van toepassing is voor een ruimtelijke entiteit met een beperkte
omvang;
- actuele problemen in verband met de samenleving ruimtelijk inschatten zodat oplossingsmethoden kunnen
besproken worden (A35, A36)
- over communicatieve vaardigheden beschikken om kritisch samen te werken.
- zich kritisch opstellen t.o.v. zichzelf, de anderen en de maatschappij (A5)
- in kleine groep, voor een welomschreven opdracht, een taakverdeling en planning in de tijd kunnen
opmaken (A8)
98.aa1/p.1