FLOTTIELJEZEILEN IN 2006 MET DE WSV - Sluiskade 11

WAAR IS DE MARVA - EN ENIGE NAUTISCHE WIJSHEDEN
De vriend die mij zo’n 45 jaar geleden
mijn eerste zeilles gaf, was onlangs met
zijn echtgenote op bezoek. Als presentje
overhandigden zij mij een boek: LEXICON,
van de watersport, visserij, koopvaardij,
marine en bruine vloot. Samengesteld door
Jaap van der Wijk.
Ik kende het boek niet, heb het met zeer
veel belangstelling zitten doorbladeren
en stond versteld welke uitdrukkingen het
boek bevat, waarvan ik geen flauwe notie
had dat zij überhaupt bestonden.
Voor in het boek is een Verklaring der
tekens afgedrukt, b.v. (d) = Duits, (e)
= Engels, (m) = marine, (v) = visserij,
enz. En vooral de uitdrukkingen voorzien
van (m) deden mij soms van verbazing
achterover rollen. Ik citeer:
Achtertrosje steken. Zijn gevoeg doen;
zich ontlasten.(Dus als u voortaan uw
buurman in de haven op weg ziet naar
het toiletgebouw dan gaat’ie even een
achtertrosje steken.jm)
Achteruitbidden (m) Vloeken
Achttienguldensgast. Grote dekzwabber
Admiraalsanker (m) Stokanker.
Afblazen (m) urineren
All ranks (e) (m) Feest voor de hele
bemanning
Apenet (m) Net dat langszij hangt om
drenkelingen aan boord te helpen en
mariniers van en aan boord te laten gaan.
Baal hooi (m) Waardeloze vent.
Bahama-methode Vertuid ankeren.
Bak één (m) De gezamenlijke officieren
van een oorlogsschip. ‘Bak één lijdt echt
geen honger hoor!’
Bargoen. Balk waartegen de sloep in de
davits hangt.Wordt bij de marine ‘sjorbalk’
genoemd.
Bavaria 26. Luxueus afgewerkt zeilschip
met slaapaccommodatie voor vier
personen. L.O.A. 7.75 m.,zeiloppervlak
24.30 m2.
Juist! Dit wist u natuurlijk al, maar
opvallend is dat de auteur vervolgens ook
een hele reeks Bavaria-typen opsomt: -30-
33- 34- Cruising- 34-sport- 35 Holliday- 37
Cruising- 37 Sport- 38- 41- 42- 44- 46-
47…en allemaal ‘mooi gelijnd’, ‘ruim en
luxueus afgewerkt’ enz. enz.
Ook van diverse andere typen schepen
wordt een opsomming gegeven,
Compromis, Dehler, e.d., maar van zeer
vele andere bekende jachten blijkt de
schrijver niet op de hoogte.
Nu vraag ik mij dus af wat deze reclame
in dit Lexicon te maken heeft en
wantrouwend als ik ben…. (jm)
22
Bonaventura. Extra bazaan van een
Venetiaanse kraak en andere Portugese
schepen uit het eind van de vijftiende eeuw.
(En laat ik nu denken dat het een uitgeverij
was. jm)
Breeveertien. Grote zandbank langs
de kust van Noordwijk tot Callantsoog,
waar 14 vadem water op stond. (Van
ondeugende meisjes werd wel eens gezegd:
Zij is de breeveertien op. jm)
Bridgevlag. Groen van kleur.Wordt
gehesen door watersporters in de haven,
die graag een kaartje willen leggen maar
gebrek aan partners hebben.
Broederzak (v) Zak waarin Jan-in-de-zak
gekookt wordt.
Broek van Bertha. (1) Een verplaatsbare
luchtkoker, ter verversing van de lucht
in het benedenschip. (2) Een borrel met
een beetje citroensap, grenadine-groen en
ijsblokjes.
Davy Jones. Boze zeegeest.
Davy Jones’s locker (e) Zeemansgraf.
Dieptebom. (m) (1) Vleeskroket. (2)
Cocktail bestaande uit zoveel mogelijk
soorten drank.
Dodemanssteek. Laatste steek bij het
innaaien van een lijk in een zeildoekse
lijkzak; deze gaat door het neusschot van
de overledene, om ervoor te zorgen dat het
zeil goed aan het lijk bevestigd blijft. (Brh!
jm)
Endemol-vlag. Spottende benaming
voor de geelblauwe vlaggen, die tijdens
de SAIL ’95 voor een bedrag van 350
gulden verkrijgbaar waren bij de firma
Endemol. Zonder die vlag in het want was
er in de sluis van IJmuiden bijvoorbeeld
geen plaats voor traditionele vaartuigen.
(Nou,nou, zo hoor je nog-er-is wat. jm)
Grand Banks. (v) Ondiepe visgronden in
de Atlantische Oceaan, ten zuidoosten van
Newfoundland.De Grand Banks vormen
een van de belangrijkste visgebieden ter
wereld. Het kan er behoorlijk misten.
En nu een paar originele marinetermen.
Schrik niet (jm):
Klootzakkeninkt (m) Correctievloeistof;
Tipp-ex. (maar dat hebben we
tegenwoordig met de pc gelukkig niet meer
nodig. jm)
Kloteman! (m):
KLaarOmTeMANoeuvreren.
Kloten bikken (m) Douchen.
(Hier ga ik maar niet mee verder.Je zou op
den duur niet meer naar het toiletgebouw
durven.jm)
Lekko.(e) (Let go!) Laat vieren (die lijn),
laat vallen (dat anker).
Lood. Ook: dieplood. Een lijn, doorgaans
25 à 30 vadem lang, voorzien van
doorgestoken merkleertjes en met aan het
eind een loden gewicht. Het lood dient
om met de hand de diepte te peilen.Thans
grotendeels vervangen door het echolood.
Lubber. (e) (1) Onbevaren matroos. (2)
Landrot.
Mokken. (v) In stukjes snijden van vis.
Nehallenia. Griekse godin van de
vruchtbaarheid en de scheepvaart,
beschermvrouwe van de zeelieden. Wordt
vaak afgebeeld met een roeiriem. (Leuke
naam voor uw (nieuwe) bootje? jm)
Neut. Gleuf in de buitenkant van de
wangen van een blok, waarin de strop
wordt gelegd.
Paplap. (m) Bijnaam voor een
ziekenverpleger.
Peek. Strandwacht; meestal een oude
visser.(Baywatch in Katwijk anno 1880?)
Sassenier. Ook: sasser. Sluiswachter.
Schooier. Houten kraag om de
bezaansmast, waarop de klauw van de
bezaansboom rust.
Sjouwerman. Knoop, waarbij de strengen
losgedraaid en door elkaars bochten terug
in het touw worden gesplitst, die voorkomt
dat het touw door een oog schiet.
Stip. (m) Adjudant-onderofficier.
Stijverijstkoker. (m) Scheldnaam voor
kok.
Vadem. Ook: vaam. Dieptemaat, ongeveer
de afstand tussen twee uitgespreide handen
van een wel zeer uit de kluiten gewassen
zeeman. Op zeekaarten nog gebruikt. 6
voet of 1.8288 meter.
Ja, redactie van Sluiskade, ik houd er nu
echt mee op, want het boek staat vol met
dergelijke wijsheden. Maar…waar is de
Marva? Waar blijft de (ze)emancipatie op
het water?
Tsjechisch spreekwoord:
Prijs water, maar drink wijn.
Jan Mens
OKTOBER 2005 SLUISKADE 11 NR 7