Meerwaarde uit verschil. Interculturalisatie op De Horst

1
wijs-inhouden en didactische werkvormen. Als voorbeeld: met betrekking tot belangrijke
levensthema’s leven in verschillende samenlevingen verschillende waarden en normen.
Zo kan het voor de Nederlandse samenleving zeer verrijkend zijn om te zien en te ervaren
hoe men ook op een andere manier met ‘dood’ kan omgaan. Gezien het gegeven dat al
onze studenten in toenemende mate te maken hebben met een multi-cultureel gemengde
cliëntengroep, is het een must je in dergelijke thema’s verdiept te hebben vanuit een intercultureel
perspectief.
Nadelen en risico’s
Overdreven accent op cultuurkennis
De suggestie wordt soms gewekt dat je alleen goed kunt communiceren, indien je de
cultuur van de gesprekspartner kent. Of vertaald naar het onderwijs: dat je alleen
adequaat kunt begeleiden als je de cultuur van je studenten kent. Om twee redenen is dat
een onmogelijke opgave:
Ten eerste is het onmogelijk om de cultuur van een persoon helemaal te kennen: een individu
is geen vertegenwoordiger van een cultuur, maar een eigen, unieke persoonlijkheid en met
die unieke persoonlijkheid hebben wij te maken.
Ten tweede is het gezien het multi-culturele karakter van onze samenleving een onmogelijke
zaak om weet te hebben van alle culturen: hadden wij op De Horst niet te maken met zo’n
20 verschillende etnische groepen? Om nog maar te zwijgen van de vele subculturen.
Het overdreven accentueren van cultuur reduceert mensen tot dragers van een cultuur in
plaats van mensen te zien als unieke personen. Een docent had begrepen dat in de Turkse
cultuur indirect gecommuniceerd werd. Een Turkse student in zijn lesgroep beantwoordde
helemaal aan dit patroon. Hij was zeer voorzichtig in zijn praten en liet nooit het achterste
van zijn tong zien. Pas tijdens supervisie bleek de manier waarop de jongen uiterst zorgvuldig
en bedachtzaam formuleerde voort te komen uit een jarenlange politieke bedreiging
van de Grijze Wolven. Een socialisatieproces omvat meer dan ‘cultuur’ alleen.
Een ander nadeel van het overdreven accent op cultuurkennis is dat sommige mensen
verkrampt kunnen raken als zij met iemand te maken krijgen met een andere culturele
achtergrond en zij geen kennis hebben over deze cultuur. Het lijkt dan ineens of zij blokkeren
in hun omgangsvormen.
Zaken afdoen als ‘cultuurverschil’
Het komt nogal eens voor dat problemen afgedaan worden als cultuurverschil. Daarmee
lijkt het legitiem het probleem te laten liggen. Dit gebeurt met name bij hot items als bij-
Meerwaarde uit verschil