Stadsvisie - Gemeente Heerlen

aanjagers
Van Coriovallum naar Corioforum
Heerlen: Ondernemende stad
Heerlen en de mijnstreken zijn jarenlang de
energiecentrale van Nederland geweest, de
mijnen en de koempels hebben Heerlen op de
kaart gezet waardoor binnen enkele decennia
een stad van bijna 100.000 inwoners is
ontstaan. De ondernemende stad draait om de
bedrijvigheid en zelfontplooiing; de innovatie
en de kracht van een gebied met bijna 250.000
inwoners.
De mijnsluiting was een voorspelbare, maar
toch enorme klap voor deze regio. Nu, meer als
40 jaar later, willen wij ons niet langer schikken
in de rol van achtergestelde regio, een regio
waarover besloten wordt. De afgelopen 10 jaar
is er veel gebeurd, het begin is gemaakt in de
draai van volgend naar sturend, en regio die
over zichzelf beslist. Parkstad Limburg is nu een
regio die werkt aan een duidelijk positief dagrecreatief
en cultureel imago, die op onderwijs
gebied de thuisbasis mag zijn van een aantal
hoogwaardige instellingen en sinds kort met
volle kracht inzet op de economische thema’s
zorg, ICT, toerisme en natuurlijk het cluster
Nieuwe Energie. Dit zijn de motoren van de economie.
Zij kunnen zich echter niet ontwikkelen
zonder een flexibele en grensoverschrijdende
arbeidsmarkt.
Economische speerpunten
In de afgelopen jaren is in de regio een aantal
kernthema’s benoemd die de basis moeten gaan
vormen van de economische ontwikkeling.
1) Nieuwe Energie;
2) Toerisme;
3) Detailhandel;
4) Zorginnovatie en de toepassing ervan;
5) Databanken/ICT.
Deze clusters vormen de kern van de economische
agenda van Heerlen en Parkstad Limburg
en zijn complementair aan de prioriteiten van
onze stedelijke partners in de Euregio.
Op dit moment zien wij steeds vaker dat productie
naar lagelonenlanden wordt verplaatst.
Onze arbeidsmarkt staat daardoor onder zware
druk om meer kennisintensief te worden. Er
is een duidelijke relatie tussen productie en
productinnovatie. Door vooral in te zetten op
onderzoek en ontwikkeling in combinatie met
onderwijs kunnen wij in ieder geval de eerste en
tweede productiereeksen van nieuwe producten
in de regio behouden. Deze eerste twee reeksen
vergen immers goed geschoold en flexibel personeel,
op het moment dat de productietechniek
uitontwikkeld is zal de productie hoogstwaarschijnlijk
naar het buitenland vertrekken.
De noodzaak van het behoud van productiecapaciteit
is onmiskenbaar, het is immers
enerzijds niet voorstelbaar dat de kenniseconomie
in Nederland te handhaven zou zijn
op het moment dat er geen productie meer in
Nederland plaats zou vinden en anderzijds is
niet iedereen geschikt voor een baan in de kennisindustrie.
De nadruk op de kenniseconomie
en de technologische topregio betreft dus niet
alleen het stimuleren van innovatie maar ook
het veiligstellen van de daaraan gekoppelde
maakindustrie.
30 Stadsvisie Heerlen 2026
31
Onderwijs, arbeidsmarkt en ondernemersschap
De kwaliteit van het onderwijs bepaalt het
onderscheidend vermogen van de kenniseconomie.
De (productie)technieken van vandaag
zullen over vijf jaar verouderd zijn, de medewerkers
van vandaag zijn echter ook de medewerkers
van over vijf jaar. Naast de startkwalificatie
bij het toetreden tot de arbeidsmarkt
wordt het steeds belangrijker dat men zich
continu laat bij-/ omscholen om de ontwikkelingen
bij te kunnen houden.
Onze regio kent een laag gemiddeld opleidingsniveau
en een lage arbeidsparticipatie, niet de
kenmerken van een technologische topregio.
Het economisch succes van de regio hangt niet
zozeer af van bedrijven, maar van mensen. De
beschikbaarheid van gemotiveerde, flexibele
en gekwalificeerde arbeid is de belangrijkste
vestigingsvoorwaarde voor bedrijven. Hier ligt
de grootste uitdaging voor de regio.
De ketenpartners moeten daarom blijven
samenwerken om zaken als het voortijdig
schoolverlaten intensief aan te pakken, steeds
beter gekwalificeerde mensen af te leveren, de
aansluiting van het onderwijs bij de (toekomstige)
vraag van de arbeidsmarkt te verbeteren
en het onderwijs zo aantrekkelijk mogelijk te
maken. In overleg met de bedrijven kunnen vervolgens
zeer gerichte opleidingen en stageplekken
worden gegeven aan zowel starters op de
arbeidsmarkt als doorstromers. De prikkel om
te gaan en te blijven werken moet vooral een
prikkel zijn om continu jezelf te ontwikkelen.
Het zelfstandig ondernemersschap is in onze
regio onderontwikkeld. Juist in een regio met
zo veel hoogwaardige opleidingsinstituten en
de enorme afzetmarkt in de Euregio zou het ondernemersschap
moeten bloeien. Ondernemersschap
is de bron van een stedelijke economie
met dynamiek. Vanuit de opleidingsinstituten
kan dit gestimuleerd worden maar het is, net
als bij om- en bijscholing, vooral de burger
die kansen moet krijgen, zien en nemen. Deze
cultuurwisseling is zeker niet eenvoudig maar
wel broodnodig voor een stad waar creativiteit,
innovatie en jeugd belangrijk zijn. De kern
ligt bij het bieden van perspectief op werk, dat
betekent naast het genereren van banen ook
het nadrukkelijk communiceren dat er banen
zijn en het actief begeleiden van mensen naar
duurzaam werk eventueel middels opleidingstrajecten.
Vergrijzing als bron van energie
De vergrijzingsgolf die de komende jaren over
Parkstad Limburg slaat, wordt vaak als een
negatieve en imagobepalende ontwikkeling
gezien. Velen hebben een verkeerd beeld bij
de vergrijzing, senioren zijn nog vele jaren na
het bereiken van hun pensioenleeftijd uiterst
actief. Deze senioren hebben een enorme
ervaring opgedaan tijdens hun leven en zijn
dus van grote waarde voor de maatschappij. In
het verenigingsleven en het vrijwilligerswerk
kunnen zij hun tijd en ervaring inzetten om de
stad juist te verlevendigen. Voor jonge startende
ondernemers kunnen zij als mentor en stimulator
optreden. Ook voor de economie zijn de