MEDEDELINGEN (december 2009 - Het Amsterdams Lyceum

Bombardement
Wij worden op aarde constant gebombardeerd
met deeltjes uit het heelal. Af
en toe zitten daar deeltjes bij met een
hele hoge energie. Ter vergelijking: we
hebben het over de bewegingsenergie
van een bowlingbal die de kegels raakt,
maar dan geconcentreerd in één deeltje
ter grootte van een miljoenste van een
miljardste meter: dit is gigantisch!
Waar deze deeltjes vandaan komen en
waar ze hun energie verkrijgen?
Niemand weet het… Via HiSPARC
proberen wij antwoorden op deze vragen
te vinden.
Al vele jaren doen wij mee aan een project
van HiSPARC. Op het dak van
onze school staan door onze leerlingen
zelfgebouwde detectoren voor het
bestuderen van deze hoog energetische
kosmische straling. Samen met de
detectoren van enkele andere scholen
in Amsterdam vormen wij een
netwerk. Op deze manier leveren wij
een bijdrage aan hoogwaardig wetenschappelijk
onderzoek.
In mijn tijd, als leerling van Het
Amsterdams, heb ik mogen meebouwen
aan een set HiSPARC-detectoren.
Dit project vormde voor mij
indertijd de aanleiding tot de keuze
voor een bètastudie. Nadat de detectoren
recentelijk enige tijd niet
werkten, zijn leerlingen nu in samenwerking
met de universiteit bezig deze
weer aan de praat te krijgen. Ware
wetenschap!
Bruisend bètafeest
Op 09-09-2009 werd de website
sciencespace.nl gelanceerd, speciaal
bedoeld voor de promotie van de
bètavakken in de onderbouw. Voor
de lancering werd een feestje
georganiseerd in de Melkweg. Samen
met G3B en de TOA (Technische
Onderwijs Assistent) ben ik richting
het Leidseplein getogen om deze
gebeurtenis mee te maken.
Op de website vinden leerlingen zaken
als, filmpjes, educatieve spelletjes
en natuurlijk artikelen over bètaonderwerpen.
Science Space probeert leerlingen
ook te helpen bij het maken
van hun profielkeuze.
Daarnaast kunnen leerlingen vragen
stellen die binnen enkele dagen worden
beantwoord.
Voor de gelegenheid was een DJ/VJduo
ingehuurd voor een spetterende
middag. Van mijn leerlingen kreeg ik
direct te horen dat dansen in de middag
toch echt niet kon! Dat doe je ’s avonds,
werd mij te verstaan gegeven. Iedereen
kon gratis een drankje nemen en we
werden getrakteerd op een bètashow.
Zo demonstreerde Peter de Lith waar
zijn robot toe in staat was: push ups op
één hand, radslagen, een koprol, niets
was deze robot te gek. Het aardige is
dat er een bètaproject Robotica loopt,
dat leerlingen zelf in staat stelt zo’n
robot te programmeren.
Naar mijn inschatting trok het verhaal
van astronome Sera Markoff, een
stoere, jonge wetenschapper, de meeste
aandacht. Zij kwam vertellen over
19
haar specialisme: zwarte gaten. Haar
inspirerende verhaal boeide van begin
tot einde.
Zo vertelde ze dat alle atomen waar de
mens uit opgebouwd is, ooit gecreëerd
zijn bij de ontploffing van een ster. De
wetenschap dat wij gemaakt zijn van
sterrenstof zal mijn leerlingen nog lang
bijblijven.
Als de aandacht al even verslapte, was
deze meteen weer terug bij de freezing
physics show van de universiteit
Leiden. Met behulp van vloeibare stikstof
werden kurken gelanceerd, een
stoomfontein gecreëerd en het hoogtepunt:
de lancering van de site met een
vacuümkanon!
Het stereotype beeld van de mannelijke
bèta met warrig haar, gehuld in een
overhemd met ruitjes en/of streepjes
werd deze middag duidelijk tegengesproken.
Bètavakken saai? Dacht het
niet!
De happening werd afgesloten met het
uitdelen van heuse Science Space
T-shirts. Twee van mijn leerlingen hulden
zich de eerstvolgende les na het
bètafeestje in dit T-shirt. Zij hadden het
duidelijk naar hun zin gehad!
In het volgende nummer zal ik uitgebreider
aandacht besteden aan het vak
NLT. Wat waren de bedoelingen en
strookt dit met de praktijk?
Daarnaast komt er een project
Sterrenkunde voor de derde klas, in het
kader van het internationale jaar van de
sterrenkunde.
Dit jaar is het 400 jaar geleden dat
Galileo Galileï als eerste mens met een
telescoop naar de grootste planeet van
ons zonnestelsel keek. Hij ontdekte
toen de vier grootste manen van Jupiter.
Wordt vervolgd…
LdV