Haaksbergen, het Jeruzalem van Twente - Historische Kring ...

derland vanaf het midden van de 19de eeuw
de vormentaal van die stijl voor zich opeisten,
maakten de Protestanten er zich juist van los,
zonder haar overigens helemaal op te geven.
In de Protestantse kerkarchitectuur van die
dagen kwam het zogenaamde eclecticisme in
zwang: het overnemen van elementen uit verschillende
historische stijlen, die tot een
nieuw geheel werden samengevoegd. In dat
verband werd het niet als bezwaarlijk ervaren,
dat spitsbogige vormen naast rondbogige
voorkomen zoals in Buurse het geval is (de
rondbogige worden gewoonlijk in verband
gebracht met de Romaanse stijl, globaal
l Ode-12de eeuw, hoewel zij ook in andere
stijlen voorkomen).
In de Protestantse kerkarchitectuur van de
tweede helft van de 19de eeuw bestond ook
minder weerstand tegen het gebruik van
moderne bouwmaterialen dan toentertijd in
de katholieke het geval was. Hier dient gewezen
te worden op het gebruik van cement als
bedekkingsmateriaal van de dubbele plint
(lijst aan de voet van de buitenmuur) en van
de toepassing van gietijzer voor de harnassen
(het geheel van decoratieve vullingen) van de
vensters. Aan beide materialen werd destijds
een bijna onbeperkte houdbaarheid toegedacht.
Voor de overdekking van ruimten werd
gebruik gemaakt van traditionele materialen.
Ook hierin kwam het verschil in kerkgenoot-
11
schappen tot uiting. In de Protestantse kerkarchitectuur
van die tijd waren stucplafonds
- zoals hier in Buurse - heel gebruikelijk terwijl
in de katholieke kerkbouw de gewoonte
opkwam om de bedehuizen - waar mogelijk
— in steen te overkluizen. De Hervormde
kerk van Buurse heeft - in ieder geval sinds
de bouw van de bestaande toren - een
plattegrond in de vorm van een
Antoniuskruis. Van een dergelijk grondplan
in de vorm van de hoofdletter T treft men in
ons land niet veel andere voorbeelden aan. Ik
noem slechts de Herv. Kerk van Hedel bij
's-Hertogenbosch uit omstreeks 1644/1645,
de Herv. Kerk van Waddinxveen bij Gouda
uit 1837 en de zogenaamde Waterstaatskerk
in Hengelo (O) uit de jaren 1837-1839.
Bijzonderheden: De kerk is breder dan lang
en ligt in een landschappelijk fraai gebied. In
dit verband dient vooral gewezen te worden
op de begraafplaats achter de kerk.