Haaksbergen, het Jeruzalem van Twente - Historische Kring ...

Voorwoord
Het thema van de Open Monumentendag
2005 "Religieus erfgoed" heeft ons geïnspireerd
tot het samenstellen van deze
eenvoudige uitgave over de
architectuur van de tien gebedshuizen in
de gemeente Haaksbergen. Kerkgebouwen
zijn in onze steden en dorpen vaak de laatste
restanten uit vervlogen tijden; veel andere
gebouwen zijn door de dynamiek van onze
cultuur al lang verdwenen. Een kerkgebouw is
door zijn architectuur en door zijn interieur
"cultuurdrager". Het is niet voor niets dat
menigeen tijdens de vakantie heel graag even
een kerkje binnen glipt om de bijzondere sfeer
en een stukje geschiedenis te ervaren.
Wat eigenaardig dat we dat in ons eigen dorp
nauwelijks doen!
Dit boekje is een stimulans om onze eigen
kerkgebouwen eens met andere ogen te
bekijken ..... en dan wel met de ogen van een
bouwkundige.
De religieuze architectuur heeft wortels, die
reiken tot in de Middeleeuwen en de Oudheid.
De schrijver van dit boekwerkje, kunsthistoricus
Zeno Kolks, vertelt ons op een zeer
deskundige wijze over de inspiratiebronnen van
de architecten en over het vakmanschap van de
bouwers. Het is daarom onvermijdelijk, dat er
regelmatig vaktermen gebruikt worden, die niet
ogenblikkelijk duidelijk zijn. Foto's en
tekeningen zullen een bijdrage leveren om de
tekst te verduidelijken. De uitgave is in eerste
instantie geen "leesboek", maar een gids om
kerkgebouwen beter te begrijpen.
"Haaksbergen, het Jeruzalem van Twente"
De titel geeft aan dat de gemeente Haaksbergen
trots mag zijn op een zeer gevarieerd religieus
architectuurbezit.
Wij bezitten een "Moederkerk" uit de
Middeleeuwen, die later in een Neo-Gothisch
jasje gestoken werd: de Pancratius.
De synagoge is één van de laatste originele
dorpssynagoges van Nederland.
De drie Protestantse kerken zijn alle totaal
verschillend van architectuur, hoewel duidelijk
passend in de Protestantse kerkarchitectuur.
De drie dorpskerken in St.-Isidorushoeve,
Buurse en de Veldmaat zijn alle drie ontworpen
door Johan Sluymer sr., een architect die, zoals
destijds gebruikelijk, zijn inspiratie vond in de
Middeleeuwse vormenleer.
De zogenaamde "nieuwe kerk" (de
Lourdes-kerk) is één van de laatste na-oorlogse
kerken in Nederland, die gebouwd werd in een
oerdege-lijke traditionele stijl.
Tenslotte het meest recente kerkgebouw van
Haaksbergen, de moskee: een gebouw in een
Oosterse architectuur, dat ondanks zijn afwijkende
vormen harmonieert met zijn omgeving.
In de dorpskern van Haaksbergen hebben
drie wereldgodsdiensten op een afstand van
nog geen 100 nieter hun gebedshuizen.
"Haaksbergen, het Jeruzalem van Twente"
De werkgroep Monumenten en Archeologie
(Historische Kring Haaksbergen) September
2005 Clemens Wentink Fons Roerink