De Eerste Kamer en Europa - Eerste Kamer der Staten-Generaal

ezwaren van de Eerste Kamer onder de aandacht te brengen. De meest in het oog
springende bezwaren waren wederom de onwenselijkheid van de duplicatie van
werkzaamheden, het ongewenste onderscheid tussen de 25 EU-lidstaten en de 21
andere Europese landen, de Europeesrechtelijke onjuistheid dat het bureau zich met het
intergouvernementele terrein van JBZ-aangelegenheden zou mogen bemoeien, daarmee
samenhangende de ontoereikende rechtsgrondslag van het voorstel en ten slotte de
algemene formulering van het mandaat van het nieuwe bureau.
Op Europees niveau werden de parlementen van de EU-lidstaten door de Eerste Kamer
verzocht met kritische blik het Europese voorstel te bestuderen. De reacties die werden
ontvangen liepen uiteen van volledige steun voor de inzet van de Eerste Kamer tot het
actief promoten van het Europese voorstel. De Kamer was er desalniettemin in geslaagd
het Europese voorstel onder de expliciete aandacht van de nationale parlementen van
de EU-lidstaten te brengen. In het voorjaar van 2006 werd een uitnodiging ontvangen
van de verantwoordelijke commissie uit het Europees Parlement om de opvattingen van
de Eerste Kamer uiteen te zetten. Nog niet eerder was een dergelijke uitnodiging
ontvangen.
Gesterkt door steun op Europees niveau, uitte de Kamer jegens de regering opnieuw
haar bezwaren ten aanzien van de voorstellen voor oprichting van het grondrechtenbureau.
Op basis van de correspondentie achtten de Kamerleden het noodzakelijk een
mondeling overleg te voeren met de bewindspersonen, een instrument van de Eerste
Kamer dat niet met grote regelmaat wordt ingezet. De bewindspersonen wisten in dit
overleg in november 2005 de Kamerleden niet te overtuigen van de noodzaak van een
Europees grondrechtenbureau. De bewindspersonen gaven aan dat de bezwaren van
de Kamer werden gewogen in de onderhandelingen, maar wilden niet toezeggen de
oprichting van het bureau tegen te houden. De conclusie van de zijde van de Kamer was
dat het dossier met nog meer aandacht en stelligheid gevolgd moest worden. Daar alle
fracties het eens waren over de bezwaren tegen het voorstel kon de Kamer met één stem
spreken. Logischerwijs kreeg daarmee het standpunt van de Kamer meer nationaal en
Europees gewicht.
Inmiddels was duidelijk geworden dat het Europese voorstel een politiek geladen
dossier geworden was en niet langer een slechts op inhoudelijke gronden te bestuderen
voorstel. Tijdens het jaarlijkse Europadebat in de Eerste Kamer op 6 december 2005
werd dit vermoeden door de minister van Buitenlandse Zaken bevestigd. Hij gaf aan
dat een Nederlands “nee” tegen het grondrechtenbureau, bovenop het “nee” in het
referendum en het “nee” tegen de Europese Financiële Perspectieven 17 (de langetermijnbegroting
van de Europese Unie) (te) veel schade voor Nederland zou opleveren.
15 Handelingen I 2004-2005, pag. 1093-1104
16 Staatsblad 1992, nr. 692
17 Zie dossier E040262 op www.europapoort.nl
De Eerste Kamer en Europa
17