De Eerste Kamer en Europa - Eerste Kamer der Staten-Generaal

22 De Eerste Kamer en Europa
Hierbij moet – helaas – aangetekend worden dat het onmogelijk is, zeker voor de Eerste
Kamer waar de leden parttime politici zijn – eenzelfde aanpak te kiezen bij alle
Europese dossiers.
Staten-Generaal Commissie Subsidiariteit 20
Bij de behandeling van de Europese voorstellen in de Eerste Kamer is reeds aangegeven
dat de Kamer wenste te anticiperen op de voorstellen met betrekking tot de rol van de
nationale parlementen zoals vastgelegd in het Europees Grondwettelijk Verdrag. Binnen
de Eerste Kamer heeft dat in 2003 geleid tot de eerder genoemde BNC-ficheprocedure.
Gezamenlijk hebben de Staten-Generaal echter ook besloten in 2003 te bezien in
hoeverre haar werkwijze aangepast zou moeten worden. Deze overwegingen hebben in
november 2003 ertoe geleid dat de Gemengde Commissie Toepassing Subsidiariteit
werd geïnstalleerd. Op advies van de Gemengde Commissie Toepassing Subsidiariteit,
die als taak had voor de Staten-Generaal een werkwijze voor te stellen, werd in 2006 de
Tijdelijke Commissie Subsidiariteitstoets in het leven geroepen, bestaande uit zes Eerste
en zes Tweede Kamerleden.
Zoals bij de BNC-ficheprocedure reeds is uiteen gezet, controleren de nationale parlementen
de inbreng van hun regering in de Raad. In de eerste weken na publicatie van een
initiatief en voorafgaand aan de onderhandelingen over het voorstel in de Raad kunnen
nationale parlementen zich echter ook richting Europese instellingen, in casu de
Europese Commissie, uitspreken over specifiek de subsidiariteit en proportionaliteit van
een voorstel. Bovendien biedt de Europese Commissie sinds september 2006 haar voorstellen
ook rechtstreeks aan de nationale parlementen aan: een erkenning van de toegenomen
betekenis van de nationale parlementen in het Europese besluitvormingsproces.
Dit wordt wel de “gele kaartprocedure” genoemd. Parlementen toetsen of het noodzakelijk
en effectiever is dat maatregelen op Europees niveau worden genomen in plaats van
op het niveau van de lidstaten. Tegelijkertijd gaan zij na of de Gemeenschap op grond
van Europese verdragen bevoegd is tot het treffen van de voorgestelde maatregelen.
Deze “gele kaartprocedure” die in Nederland gehanteerd wordt door de commissie
subsidiariteit is niet uitgewerkt in de bestaande Europese verdragen. Zij was voorzien in
het Europees Grondwettelijk Verdrag. Op basis van de bestaande Europese Verdragen,
expliciet de inhoudelijke invulling van de subsidiariteits- en proportionaliteitsbeginselen
zoals opgenomen in artikel 5 EG-Verdrag en de bepalingen uit het Protocol betreffende
de toepassing van het subsidiariteits- en het evenredigheidsbeginsel, kunnen de
nationale parlementen desalniettemin de gekozen werkwijze voortzetten. Daarnaast is
de Europese Commissie verplicht op basis van het Protocol betreffende de rol van de
nationale parlementen om parlementen informatie te verschaffen. Beide Protocollen
gelden sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Amsterdam.
Hoewel de huidige protocollen minder verstrekkend zijn dan de protocollen die waren
gehecht aan het Europees Grondwettelijk Verdrag – de Europese Commissie kan nu