Het bekkenbeheerplan van het Dijle-Zennebekken - Integraal ...

M: BUITENGEBIED: MAXIMAAL BENUTTEN (EN HERSTEL) VAN DE INFILTRATIECAPACITEIT VAN DE BODEM
pg. 123
Behoud of herstel van de hydraulische ruwheid van het landschap is essentieel om een versnelde
oppervlakkige afvoer van hemelwater van landbouwgebieden tegen te gaan. In overeenstemming met de
code voor goede landbouwpraktijk, moeten de gebieden in landbouwgebruik beheerd worden met het oog
op het vasthouden van water en het vertragen van waterafvoer. Toepassen van goede landbouwpraktijken
en de opbouw van een optimale bodemstructuur zijn van essentieel belang en behoren tot de
verantwoordelijkheid van de bodemgebruiker.
Voor alle landbouwgebieden dient het beheer aandacht te hebben voor het vermijden van een versnelde
oppervlakkige afvoer van hemelwater. Prioritair dient voor al de landbouwgebieden, waar zich een lage
actuele bodemerosie voordoet en de bodemgesteldheid aangeeft dat deze gebieden geschikt zijn voor
infiltratie, het beheer aandacht te hebben voor het behoud van deze infiltratiecapaciteit, door het (blijven)
toepassen van (economisch verantwoorde) goede landbouwpraktijken, opbouw van een optimale
bodemstructuur en behoud van de hydraulische ruwheid van het landschap 38 . In het Dijle-Zennebekken zijn
deze infiltratiegebieden voornamelijk terug te vinden ter hoogte van het Brabantse Plateau (bekkens van de
Voer, Ijse en Laan), in het Pajottenland (bekken van de Zuunbeek), en in mindere mate in het Hageland en
in de Noorderkempen (bekken van de Vrouwvliet). Een oppervlakte van 6.300 ha of 17% van de
landbouwpercelen in het Dijle-Zennebekken is onderhevig aan bodemerosie van meer dan 10 ton/ha.jaar.
Maar liefst 13.600 ha of ca. 35% van de landbouwpercelen in het Dijle-Zennebekken is onderhevig aan
bodemerosie van meer dan 5 ton/ha.jaar. Deze gebieden situeren zich vooral in het Brabantse Plateau, het
Pajottenland en het Hageland. Teneinde de aanvoer van sedimenten naar de waterlopen, grachten en
rioleringen terug te dringen, is het aangewezen dat er naast het optimaliseren van de bodemstructuur en het
toepassen van de code van goede landbouwpraktijk ook bijkomende erosiebestrijdende maatregelen worden
toegepast in functie van het tegengaan van versnelde afstroom hemelwater en het herstel van de
infiltratiemogelijkheden.
Vanuit de sector Natuur, bos en landschap dient er een belangrijke bijdrage te worden geleverd aan het
behoud en de inrichting van infiltratiegebieden. Deze gebieden dienen niet altijd een hoofdfunctie natuur te
krijgen; verweving met andere functies (sommige vormen van recreatief medegebruik, agrarisch
medegebruik) is wellicht mogelijk. Bij inrichting en beheer van deze gebieden naar natuur en bos moet de
infiltratiefunctie meegenomen worden wanneer beheerskeuzes (vegetatietypen, …) gemaakt worden.
M: STEDELIJK GEBIED: MAXIMAAL BENUTTEN VAN DE OPVANG- EN INFILTRATIEMOGELIJKHEDEN
CFR. WATERKANSENKAART INFILTRATIE
Het belangrijkste knelpunt m.b.t. het vasthouden van water is de sterke toename van de verharde
oppervlakte, met een verminderde infiltratie als gevolg. Dit probleem stelt zich algemeen in Vlaanderen. Het
aandeel bebouwde of verharde oppervlakte in het Dijle-Zennebekken bedroeg in 2001 ongeveer 34%. De
belangrijkste toename heeft plaatsgevonden in het luchthavengebied, in de zuidelijke Kanaalzone
(Drogenbos, Sint-Pieters-Leeuw, Beersel, Halle), te Leuven en te Mechelen. Binnen de glastuinbouw (Sint-
Katelijne-Waver) stelt dit probleem zich niet echt, daar de verplichting er is om hemelwater van verharde
oppervlakte op te vangen, te bufferen en te hergebruiken.
Omdat het grootste deel van het hemelwater in de riolering afkomstig is van verharde oppervlakken van
privé-eigendommen, is het van groot belang dat de burger in eerste instantie gestimuleerd wordt zelf zijn
verantwoordelijkheid te nemen bij het afkoppelen, gebruiken en infiltreren van hemelwater. Het water dat niet
kan infiltreren of gebruikt kan worden, moet zoveel mogelijk stroomopwaarts gebufferd worden om dan
tenslotte vertraagd afgevoerd te worden, zo veel mogelijk gescheiden van het bestaande, veelal gemengde,
rioleringsstelsel.
De mogelijkheden voor deze brongerichte aanpak zijn verschillend voor bestaande bebouwing en verharde
oppervlakken en nieuwbouw, herbouw en (her)vergunning. Zo kan via de vergunningverlening op het
afkoppelen en infiltreren van hemelwater worden ingespeeld bij nieuwe verharde oppervlakken (nieuwbouw,
herbouw en (her)vergunning) en niet bij bestaande bebouwing en verharde oppervlakken. Beiden worden
dan ook apart behandeld.
38 Beheersovereenkomsten en gemeentelijke erosiebestrijdingsplannen (op vrijwillige basis door landbouwers ondertekend) kunnen een instrument zijn om
hieraan invulling te geven. Ook is er het nieuwe Europese premiestelsel, de MTR (Mid Term Review), dat past binnen de fundamentele hervorming van het
Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Hierbinnen bestaan er belangrijke eisen naar erosiebeperkende maatregelen toe (voor sterk, matig en licht
erosiegevoelige gronden)