download achtergronddocument Nederland van de kaart

26
6. De geschiedenis of
het curriculum vitae van
het landschap
Mensen die vooruitblikken maar niet achterom kijken, diskwalificeren hen die dat wel doen, als mensen
die dwepen met nostalgie, onder het motto ‘vroeger was alles beter’. De waarheid ligt natuurlijk in het
midden; mensen waren vroeger misschien armoediger, simpeler, en slechter af. Maar als je niet beter
wist in die tijd, voelde je je onder die omstandigheden misschien wel gelukkig. Mensen waren vroeger
natuurlijk geen haar beter, en zouden met onze kennis en verworvenheden de duurzaamheid zeer
waarschijnlijk evenzeer geweld hebben aangedaan, als wat nu gebeurt.
Wat vaststaat is dat niet alles uit het verleden perse
zo achterlijk is als we vaak geneigd zijn te denken en lijkt
vernieuwing welhaast zaligmakend te zijn. ‘Alles wat geweest is
moeten we achter ons laten’; ‘We kunnen niet terug naar vroeger
en dat moet je ook niet willen’; ‘Historiserende architectuur is
vies’; ‘Als je teveel hangt aan het verleden, leeft je niet in het
heden’. ‘Dat is ouderwets!’, ‘dat is wel heel erg jaren negentig’,
‘dat draag je toch niet meer, dat is allang uit de mode’: kortom,
wie niet met de tijd mee gaat staat stil, zoveel is wel duidelijk.
Wij kunnen - anno 2010 - zeggen ‘dat is van de vorige eeuw.’
Vooral mode, het blank of zongebruind zijn, de haardracht:
typisch zaken waar historici hun schouders bij ophalen. Want
wanneer je lang genoeg de mode van gisteren blijft dragen, ben
je morgen weer in de mode.
Echter, niet alles uit het verleden is zo achterlijk of
Het is allemaal nieuwbouw. Je zou het alleen niet zeggen.
achterhaald als we geneigd zijn te denken. Discovery Channel
en National Geographic vertonen documentaires over vindingen
die wij als modern beschouwen, maar waarvan blijkt dat ze
allang vóór ons werden gebruikt door culturen uit vervlogen
tijden. Nieuwe opgravingen en studies leiden er regelmatig
toe dat wij het beeld bij moeten stellen dat oudere culturen
dommer en achterlijker waren dan wij. Dan blijken oude
culturen bijvoorbeeld handel gedreven te hebben over grotere
afstanden dan wij ooit voor mogelijk hielden, werden bij
mensen hersenoperaties uitgevoerd en werd spinrag op wonden
gesmeerd, omdat er werkzame schimmels in zitten die penicilline
bevatten.
Landgoed Twickel (Nationaal Landschap): Zuiderwoude, Laag Holland (Nationaal Landschap):
Twentse nieuwbouw aan de rand van een es. aangepaste Zaanse bouw misstaat niet.