Waar de Schoen Wringt - Landelijke India Werkgroep

4 Schoenenproductie:
arbeidsomstandigheden en milieu
4.1 Arbeidsomstandigheden
De arbeidsomstandigheden in de schoenensector zijn vaak slecht. Arbeiders zijn over het
algemeen ongeschoold of laaggeschoold en de lonen zijn laag. Schoenen zijn arbeidsintensieve
producten en er zijn veel verschillende stappen in het arbeidsproces. De productie van leren
schoenen doorloopt verschillende fasen en in elke fase zijn er specifieke problemen, variërend van
gezondheidsproblemen voor arbeiders tot milieuschade. In de productie van leren schoenen is een
groot onderscheid te maken tussen de leerproductie en de schoenenproductie. De activiteiten die
plaatsvinden in looierijen worden voornamelijk uitgevoerd door jongens. Ook de productie van
schoenen wordt gedomineerd door jongens, hoewel er ook vrouwen en meisjes zijn die schoenen
in elkaar zetten (zoals in Tamil Nadu in India, zie hoofdstuk 9 over het veldonderzoek in India).
Over het algemeen zijn meisjes eerder werkzaam in andere sectoren zoals de kledingsector.
Verkrijgen van leer
De meest genoemde aandachtspunten in deze fase zijn problemen rond dierenwelzijn. Hierbij gaat
het om transport van dieren en behandeling van dieren in slachthuizen Vooral in Brazilië en India is
dit geconstateerd. In Brazilië wordt ontbossing van het Amazonegebied voor ongeveer 80%
veroorzaakt door de veesector. Ook is er sprake van kinderarbeid in slachthuizen in Brazilië en in
verschillende Afrikaanse landen. 77
Looifase
Het looien van leer staat bekend als een van de meest vervuilende activiteiten ter wereld.
Afvalwater van looierijen kan een grote hoeveelheid zuren, zouten en zware metalen bevatten,
vooral chroom. Vervuiling door looierijen kan ziektes en gezondheidsproblemen veroorzaken,
landbouwgrond vervuilen en de leefbaarheid voor dieren en planten in het water ernstig verstoren.
Ook hebben arbeiders in looierijen een verhoogde kans op kanker vanwege de blootstelling aan
allerlei chemicaliën, vooral chroom. Arbeiders hebben ook een verhoogde kans om problemen met
de luchtwegen en huidproblemen te krijgen. 78
Schoenenproductiefase
In de productie van schoenen zijn bepaalde ziektebeelden wijdverspreid. Blootstelling aan stof
afkomstig van lappen leer gemixt met chemicaliën kan leiden tot leukemie en longkanker. Ook
blootstelling aan lijmstoffen is gevaarlijk voor de gezondheid. Uitputting door overwerk is een ander
probleem dat kan resulteren in gevaarlijke situaties op de werkvloer. 79 Bovendien is kinderarbeid
een reëel probleem, dit wordt in het volgende hoofdstuk uitgebreid toegelicht.
77 Test Achats, Social Responsibility of Leather Shoe Brands, Summary of the Desk research and Field Investigations in
Brazil and India, januari 2012 http://www.test-aankoop.be/ethisch-consumeren/leren-schoenen-struikelen-over-ethieks751263.htm
78 ibid
79 ibid
31