download - Noachieten Nederland

schuld voldaan kan worden. Inzake de relatie tussen mens en dier
houdt de halacha zich onder meer bezig met het boerenbedrijf.
En met betrekking tot de relatie mens-natuur/mens-omgeving definieert
de halacha onder meer de regels voor het kappen van bomen
en dus ook de bosbouw. En voorts bepaalt de halacha in de relatie
mens-mens bijvoorbeeld ook de houding van de mens in medische
situaties zoals met betrekking tot geboorteregeling, abortus, euthanasie
en prioriteiten ten aanzien van intensive care.
2. Ethiek is vormend, niet bindend
Datgene wat men in het Westen verstaat onder ethiek is een filosofische
of theologische discipline en hoort in het jodendom niet onder
de halacha maar onder de agada thuis. De agada omvat ‘alles wat
geen halacha is’ binnen de joodse traditie.
Het woord agada kan men het beste verstaan vanuit de betekenis
van het werkwoord lehagied dat ‘vertellen, zeggen, aankondigen,
openbaren, bekendmaken’ betekent. En men komt de betekenis van
het woord dan nog een stapje nader wanneer men bedenkt wat magied
katoev in de Talmoed (de normatieve traditiecodex) betekent,
namelijk: ‘de Bijbel wil zeggen’ of: ‘wij leren uit de Bijbel …’. De uitdrukking
magied sjè … betekent daar zoveel als: ‘wij leren (uit de Talmoed)
dat …’. Dat betekent: alles wat de Traditie te leren biedt en wat
niet halachisch is in de zin van het formuleren van gedragsregels en
afspraken, dat is agada en daar valt ethiek in onze zin van het woord
dus ook onder. Dat betekent niet dat ethiek niet belangrijk is en dat
men zich in het jodendom niet voor ethiek interesseert. Integendeel,
in de Talmoed komen veel ethische uitspraken en beschouwingen
voor en daar wordt met grote toewijding op ‘geleerd’. Alleen hebben
deze niet de bindende kracht van de halacha. Ethiek is wel vormend
maar niet bindend. Halacha is normatief én bindend. Ethiek houdt
27