Verbeeld verleden, het hart van Schuytgraaf - Belvedere

Leo Verhart – zelfstandig archeoloog
‘Elke vondst die mensen nieuwsgierig maakt naar het verleden, is bijzonder’
Leo Verhart werkt bij de universiteit en bij het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. Daarnaast heeft hij zich als
zelfstandig archeoloog altijd beziggehouden met hoe je archeologie aan een groot publiek bekendmaakt.
“Ik heb er een grote hekel aan dat iedereen roept dat het uniek is en bijzonder. Alles is uniek, als je het maar met
de juiste superlatieven omschrijft. De meest westelijk gevonden zus, of de diepst gevonden zo. Heel af en toe is er
echt iets unieks. Bijvoorbeeld vondsten die een kwart miljoen jaar oud zijn. De rest zijn stukjes van een legpuzzel
die ons weer wat meer vertellen over vroeger. Voor de meeste mensen is de belangrijkste vondst die welke ze in
hun eigen achtertuin doen. Elke vondst die mensen nieuwsgierig maakt naar het verleden is bijzonder.
Archeologen zijn altijd blij dat iets in de grond blijft zitten. Anders is het op een gegeven moment gewoon op.
De generaties na ons stellen andere vragen. Wat wij nu belangrijk vinden om te weten, vinden ze over 100 jaar
misschien helemaal niet meer belangrijk. En misschien hebben ze over 100 of 200 jaar hele andere manieren
ontdekt om iets te bestuderen. Dat kan je niet meer doen als het opgegraven is. Stel dat je een middeleeuws boek
leest. Je leest het boek, je documenteert het, en daarna steek je het in brand. De tekeningen, beschrijvingen of de
foto’s die je hebt gemaakt, vind je misschien na verloop van tijd niet meer toereikend. Maar helaas, je kunt nooit
meer andere details bestuderen omdat je die hebt vernietigd. Zo is het dus ook met een archeologische vindplaats
die je niet intact laat. Daarom willen we als archeologen dus zoveel mogelijk belangrijke plaatsen bewaren voor
later. Bij bouwprojecten kan dat botsen met andere belangen.”
portretfoto
volgt
Hans Koot – gemeentearcheoloog Rijswijk
‘Opgraven is een fantastische ervaring, maar wel eenmalig’
Op Ypenburg werd in 1998 een belangrijke vondst uit de steentijdgedaan. Net zo belangrijk als die in Schuytgraaf, maar dit
archeologische veld is wel opgegraven en er is overheen gebouwd. We vroegen Hans Koot hoe dat in elkaar zit. “Dat komt
omdat Ypenburg van een andere generatie bouwlocaties is. Wij zijn er pas bij betrokken, toen het plan voor het stedenbouwkundig
raamwerk al helemaal vastlag. We hadden toen de pech dat de belangrijkste vondst gedaan werd in het stadscentrum,
precies daar waar het winkelcentrum was gepland en waar openbaarvervoerslijnen liepen. Er is nog wel serieus gekeken of het
bewaard kon blijven, maar dat kon niet. Net als in Schuytgraaf wil de gemeente hier de archeologie zichtbaar maken. De straten
in Ypenburg zijn genoemd naar archeologische vondsten en er zijn plannen voor een monument.
Dat het veld in Schuytgraaf wel bewaard blijft, komt omdat archeologie in de loop van de jaren een veel hechtere plek heeft
kregen in ruimtelijke ordening. De regels zijn aangescherpt, waarbij het Verdrag van Malta – dat de omgang met het Europees
archeologisch erfgoed regelt – een omslagpunt was. Ik ben het er trouwens helemaal mee eens. Opgraven is een fantastische
ervaring, maar je weet ook dat jij de laatste bent die de vondst in zijn context kan zien. We hopen op betere technieken in
de toekomst waarmee je in de grond kunt kijken.”
14 | 15