De praktijk van - Ecabo

Stellingen
8 PRAKTIJK september 2009
PIETER JAN BIESHEUVEL, VOORZITTER VAN DE RAAD VOOR WERK EN INKOMEN
‘Partijen kunnen
hier alleen sámen
sterker uit komen’
TEKST lucY holl FOTO’S De beelDreDactie
Buiten de vertrouwde eigen kaders denken, is de oplossing voor de huidige crisis.
“Dé oplossing bestaat niet in deze gecompliceerde crisis. De arbeidsmarkt ging in een vaart en
over een breedte naar beneden, dat is niet bij te houden. We proberen te dempen, schokbrekers
aan te brengen via werktijdverkorting of deeltijd-WW. De meest uiteenlopende partijen in de regio
zoeken elkaar meer dan ooit op, bijvoorbeeld in vele mobiliteitscentra of poortwachterscentra.
Ze zijn écht bereid om passende oplossingen te vinden, en denken ook búiten hun eigen sectoren.
De aandacht voor scholing is daarbij een belangrijke pijler. Die moeten we vasthouden.”
Laat het bedrijfsleven óver de crisis heen kijken, naar wat er dan op hen afkomt op de arbeidsmarkt.
“Het gaat slecht in bijvoorbeeld de auto-industrie. Maar straks hebben ze hun medewerkers wel
weer nodig. Dus massaal vakmensen laten vertrekken richting een sector als de zorg, is ook niet
de bedoeling. De crisis verhult de komende vergrijzing en de toekomstige behoefte aan stevig
gekwalificeerde medewerkers. Dus kijk niet naar de krimpende arbeidsmarkt nu, maar vooral
naar de verwachte tekorten straks. We moeten natuurlijk reëel zijn. Hoe overbrug je als werkgever
koste wat kost een moeilijke periode waarvan je niet eens weet hoe lang die duurt?”
Pas op voor het discouraged worker effect, voor mensen die de arbeidsmarkt teleurgesteld de
rug toekeren.
“Je ziet jongeren die een vervolgopleiding kiezen. Dat is deels een oplossing voor de huidige
entreewerkloosheid. Dan heb je degenen die achteroverleunen en denken dat het toch niets
meer wordt. Voor mensen die afdwalen, wordt herin treden steeds lastiger.
Ze verliezen hun competenties, inzetbaarheid en motivatie. Die onderbenutting
is op den duur zeer slecht voor onze economie. De hoofdstelling
is dus: ‘Houd iedereen bij de les op de arbeidsmarkt’.”
De nieuwe Wet Investeren in Jongeren (WIJ) die gemeenten verplicht om jongeren
een leerwerkaanbod te doen, is het ei van Columbus.
“Ik heb er hoge verwachtingen van: geen jongere zonder opleiding, baan of stage, is
het streven. We kunnen de rol van werkgevers en werknemers benadrukken, maar de
gemeenten hebben ook een belangrijke rol. Die nieuwe WIJ is bedacht toen er nog
geen crisis was, hoewel een daling in de economie er altijd aan kan komen. De partijen
moeten oplossingen vinden en die jonge mensen toch opnemen om ze arbeidsfit te
houden.”
Pieter Jan Biesheuvel is onafhankelijk
voorzitter van de Raad voor Werk en Inkomen.
Hij zat zestien jaar in de Tweede Kamer voor
het CDA. De raad telt vertegenwoordigers van
werkgevers, werknemers en gemeenten en is
overlegorgaan en expertisecentrum. Onlangs
verscheen de Arbeidsmarktanalyse 2009.
Die is te downloaden via www.rwi.nl
Laat leerlingen langer in de schoolbanken blijven zitten: het mes snijdt aan alle kanten.
“Het is goed als ze versterkt die arbeidsmarkt opkomen, want werkgevers willen hoger gekwalificeerde
mensen. Er moet natuurlijk wel de infrastructuur voor zijn. Het zijn mooie verhalen,
maar de scholen moeten die grotere stroom leerlingen wel aankunnen. De stelling blijft overeind,
maar het is de vraag wat dat betekent voor de capaciteit, zeker nu we het competentiegericht
onderwijs hebben met zijn grote nadruk op de praktijk. Het vraagt veel creativiteit en samenwerking
van de scholen, leerbedrijven en kenniscentra om dat praktijkleren in te vullen.”
kwaliteit en kennis, daar draait het om op de nederlandse arbeidsmarkt.
“Natuurlijk, al blijft het handwerk zeker overeind naast het denkwerk. Nederland heeft heel
veel serviceachtige mogelijkheden, van huismeesters tot ondersteunende functies bij
bijvoorbeeld winkels of zorginstellingen. Dus mensen hóeven niet allemaal door naar de
hoogste mbo-niveaus. Upgrading is mooi, maar vergeet degenen niet die dat niet
aankunnen. Als je een jongere stimuleert om door te stromen, is dat prima. Zit het er niet
in, dan ben je nog niet verloren. Zoek het bijvoorbeeld in deelcertificaten als een
complete opleiding theoretisch te zwaar is voor iemand.”
Bedrijven zouden zich veel drukker moeten zich veel drukker maken over de
ontwikkeling van hun mensen.
“Een denktank onder leiding van oud-minister Rogier van Boxtel heeft zijn
plannen over een leven lang leren klaar. De denktank bepleit een wettelijk
verplicht werkleercontract: werkgever en werknemer gaan jaarlijks na welke
scholing wenselijk is. Veel bedrijven maken zich drukker dan ooit over scholing,
al is het net als bij de jeugdopleiding in het voetbal. Je steekt er veel tijd en geld in,
en intussen is de vraag: leid ik ze niet op voor Italië en Spanje?
Grijze pakken in besturen weten niet wat er echt leeft onder de mensen op de werkvloer.
“De oplossingen die wij in onze grijze pakken aandragen, hebben pas kans van slagen als ze
aansluiten op wat leeft in bedrijven. We moeten mensen moed inpraten. En ze moeten zich
realiseren voor wat voor risico’s we staan. Als we niets doen op die arbeidsmarkt en de
economie trekt weer aan, dan kunnen we er onvoldoende van profiteren en komen we in de
achterhoede van Europa. Zijn jongeren voldoende doordrongen van de ernst van de situatie?
Dat denk ik zeker, maar hun vertrouwen in de toekomst en in zichzelf is groot.”
september 2009 PRAKTIJK 9