Beleving en beeldvorming van mobiliteit - Kennisinstituut voor ...

Emotie is een moeilijk te definiëren verschijnsel, maar de meeste
onderzoekers zijn het erover eens dat de volgende elementen
essentieel zijn:
• Emotie is een mentale staat die duidelijk te onderscheiden is
van andere toestanden, bijvoorbeeld vermoeidheid; emotie
gaat meestal vergezeld met lichamelijke veranderingen,
gezichts-uitdrukkingen of acties.
• Emotie treedt op als een persoonlijk belang ofwel geschaad,
ofwel bevorderd wordt.
• Emotie gaat gepaard met een geneigdheid om actie te
ondernemen.
Er kunnen vier of vijf basisemoties worden onderscheiden. Een
basisemotie is universeel: het is een emotie die door mensen in
verschillende culturen wordt ervaren en ook door sommige andere
zoogdieren, zoals apen. Vreugde, angst, woede, droefheid worden
in het algemeen gezien als basisemoties, waaraan soms verbazing
of afkeer wordt toegevoegd. Alle andere emoties zijn afgeleiden
van deze basisemoties. Zo is trots een afgeleide van blijdschap: het
is blijdschap waarvan men de oorzaak aan zichzelf toeschrijft. In dit
rapport wordt gerapporteerd over de basisemoties vreugde, angst,
woede, droefheid en afkeer. Voor een uitgebreide beschrijving van
de rol die emoties in het verkeer spelen, zie onder andere Levelt
(2003) en Mesken (2006).
Bron: SWOV 2005, SWOV-factsheet Emoties en verkeer,
Leidschendam: Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid
De auto en de fiets vertonen qua opgeroepen gevoelens grote
overeenkomsten (figuur 2.9). Beide vervoermiddelen worden vooral
geassocieerd met positieve emoties: de auto wordt door meer dan de
helft (52%) van alle Nederlanders in verband gebracht met vreugde,
de fiets zelfs door tweederde (67%) van de Nederlanders. Negatieve
emoties komen bij zowel de auto als de fiets veel minder voor: minder
dan 6% van de Nederlanders associeert de auto met negatieve
gevoelens, bij de fiets zelfs minder dan 4%. Hoe anders beleeft men het
openbaar vervoer: hier worden gevoelens van vreugde slechts door 11%
van de Nederlanders ervaren; negatieve emoties prevaleren. Met name
afkeer is een veel voorkomende emotie: bij één op de vijf Nederlanders
roept het openbaar vervoer gevoelens van afkeer op.
32 Beleving en beeldvorming van mobiliteit