Modulair 1 (jaargang 23, 14 september 2007) - Open Universiteit ...

10 www.ou.nl/emodulair 14 september 2007
Vertrekkende prof. Rietje van Dam-Mieras vice-rector magnificus Universiteit Leiden
‘Ik hoop dat Open Universiteit
duurzame ontwikkeling met hoofdletters
schrijft’
‘Rietje van Dam is te typeren als een soort wervelwind. Een snelle denker, die veel gebieden met elkaar weet
te verbinden en ook makkelijk switcht van het ene naar het andere gebied. Voor duurzame ontwikkeling en
de kennis daarover een uitermate nuttige eigenschap. Zij is iemand die graag nieuwe onderwijsvormen
uitprobeert en uitdenkt en het is mede aan haar te danken dat onze studenten van een aantal innovatieve
onderwijsproducten in ons curriculum kunnen genieten,’ aldus decaan prof. dr. Paquita Perez van de faculteit
Natuurwetenschappen, die haar hoogleraar Biochemie en Biotechnologie node ziet vertrekken naar de
Universiteit Leiden, waar prof. dr. Van Dam vice-rector magnificus wordt.
Rietje van Dam (op foto) behoort tot het uitstervend ras van wetenschappelijk
medewerkers van het eerste uur en voelt zich dan ook met
hart en ziel aan deze instelling verbonden. Waarom dan toch – na vierentwintig
jaar Open Universiteit – de overstap van de jongste naar de
oudste universiteit van Nederland? ‘Ik heb altijd met ontzettend veel
plezier bij de Open Universiteit gewerkt, maar had het nooit zo lang
vol-gehouden als ik ook niet erg veel daarbuiten had gedaan. En die
gelegenheid heb ik ook gekregen. Ik ben een echte netwerker en ben
zowel bestuurlijk als wetenschappelijk op een groot aantal terreinen
actief. De afgelopen jaren ben ik een aantal keren benaderd voor
andere functies, maar ben daar niet op ingegaan omdat ik het hoogleraarschap
bij de Open Universiteit in combinatie met mijn vele
externe activiteiten zo aantrekkelijk vond. De overstap naar de
Universiteit Leiden vind ik echter een logische stap in mijn persoonlijke
ontwikkeling. Als lid van het College van bestuur ga ik daar de
portefeuilles Onderwijs en HRM beheren en zal ik mij nadrukkelijk
ook nog met onderwijs en onderwijsontwikkeling bezighouden.
Bovendien blijf ik een aantal van mijn externe nevenfuncties vervullen.
En, last but not least, blijf ik ook op een bepaalde manier met en
aan de Open Universiteit verbonden.’
Ecologie, economie en cultuur
Wat vindt Van Dam, terugkijkend op bijna een kwart eeuw Open
Universiteit, nu de meest markante verschillen tussen vroeger en nu.
Nu ik mijn kamer aan het opruimen ben kom ik natuurlijk aardig wat
historisch materiaal tegen. Zo zag ik nog een paar oude overheadsheets
met getypte en zelfs nog met handgeschreven teksten. En als
je dan nu de sophisticated powerpoint presentaties ziet, dan is dat wel
een verschil. Wat mij verder in de beginperiode bij deze universiteit
vooral heeft aangetrokken, was het teamwork en de projectmatige
aanpak bij de ontwikkeling van onderwijs. Er was een groot aantal
multidisciplinaire teams bezig met het op een innovatieve manier
ontwikkelen van onderwijs. In die cursusteams zaten projectleiders
vanuit de faculteiten, onderwijs- en mediakundigen en verder ook
vaak externe experts. Gaandeweg is deze manier van werken, mede
door de bezuinigingen, een beetje verwaterd. De onderwijskundigen
zijn meer op afstand van de faculteiten komen te staan en de faculteiten
zijn veel meer vanuit een solitaire positie gaan werken. Die ontwikkeling
heb ik altijd betreurd. Ik mis dat teamwork verschrikkelijk.
Het zorgde ook voor de interne dwarsverbanden. Iedereen kende
elkaar daardoor ook. Nu is de interne communicatie duidelijk minder
door tussenlagen in de organisatie en schotten tussen de faculteiten.’
Een en ander laat onverlet dat de kleine faculteit Natuurwetenschappen
zich – zeker ook extern – heeft kunnen ontwikkelen tot een
faculteit met aanzien. Ontegenzeglijk heeft Rietje van Dam daar substantieel
toe bijgedragen.‘We hebben van meet af aan geïnvesteerd in
de kwaliteit van onze medewerkers. We wilden een multidisciplinair
team van natuur- en milieuwetenschappers, bij voorkeur gepromoveerd.
Het tij hadden we natuurlijk ook mee, want “milieu” was in de
begintijd hot en milieukunde heeft zich in de loop der tijd als wetenschap
veel meer toegelegd op vraagstukken rond duurzaamheid: het
omgaan met de spanning tussen ecologische duurzaamheid en
economische ontwikkeling. Het vakgebied vraagt de competentie om
naar beide gebieden te kunnen kijken, waarbij de factor “cultuur”
– als perspectief van waaruit naar deze wetenschap wordt gekeken –
nog te weinig aandacht krijgt. Het drieluik ecologie, economie en cultuur
vraagt om inleving en het vermogen snel te kunnen switchen.’